Die Dooie See-rolle—’n kosbare vonds

OMTRENT 24 kilometer suidoos van Jerusalem is die Wadi En-Nar, ’n verlate, droë spruit wat ooswaarts tot in die Dooie See loop. Ruwe kranse lê agter die kusvlakte verby. Gedurende die warm dae en kontrasterende koue nagte van die herfs, pas die Ta‘amireh-Bedoeïene hulle troppe skape en bokke op hierdie vlakte op.

In 1947, terwyl ’n jong Bedoeïen-herder die troppe vee opgepas het, het hy ’n klip deur ’n klein opening in die verbrokkelende rotswand gegooi. Hy het geskrik vir die geluid wat die klip gemaak het; dit het geklink of ’n erdefles breek. Hy het vreesbevange gevlug, maar twee dae later het hy teruggekeer en sowat 100 meter geklim om by ’n groter opening hoër op in te gaan. Toe sy oë aan die donker gewoond was, het hy tien groot flesse teen die mure van die grot sien staan, en ’n klomp erdestukke het tussen klippe op die vloer gelê.

Die meeste van die flesse was leeg, maar een het drie rolle bevat, waarvan twee in linne toegedraai was. Hy het die manuskripte na die Bedoeïene-kamp teruggeneem en hulle omtrent ’n maand lank in ’n sak aan ’n tentpaal laat hang. Uiteindelik het ’n paar Bedoeïene die rolle na Betlehem geneem om uit te vind wat hulle werd was. Die Bedoeïene is summier van een klooster weggewys, en daar is vir hulle gesê dat die rolle hoegenaamd geen waarde het nie. ’n Ander handelaar het gesê dat die manuskripte geen argeologiese waarde het nie, en hy het vermoed dat hulle uit ’n Joodse sinagoge gesteel is. Hoe verkeerd was hy tog nie! Uiteindelik, met ’n Siriese skoenmaker wat as tussenpersoon opgetree het, is hulle regte waarde vasgestel. Gou is ander manuskripte ook gewaardeer.

Party van hierdie ou geskrifte het ’n hele nuwe beskouing gegee op die aktiwiteite van Joodse godsdiensgroepe omstreeks die tyd van Christus. Maar dit was ’n Bybelmanuskrip van Jesaja se profesie wat die wêreld gaande gemaak het. Waarom?

Die groot vonds

Die pas ontdekte rol van Jesaja was oorspronklik 7,5 meter lank. Dit het bestaan uit 17 velle goed voorbereide diervel, wat amper so fyn soos perkament is. Dit is in 54 kolomme van gemiddeld 30 reëls elk opgestel, en is versigtig gelinieer. Op hierdie lyne het die bekwame skrywer die letters van die teks in paragrawe geskryf.—Sien foto.

Die rol was nie om stokke gedraai nie, en dit was baie donkerder in die middel waar talle hande dit vasgehou het terwyl dit gelees is. Dit was verslete, met tekens van kunstige herstelwerk en versterkings. Die rede waarom dit so goed bewaar gebly het, was omdat dit versigtig in ’n fles verseël was. Hoe waardevol is dit vir die Bybelgeleerde en ook vir ons almal?

Hierdie manuskrip van die profeet Jesaja is sowat eenduisend jaar ouer as enige ander bestaande afskrif, en nogtans is daar nie ’n groot verskil in die inhoud nie. Professor Millar Burrows, die redakteur van die teks wat in 1950 uitgegee is, het gesê: “Die teks van Jesaja in hierdie manuskrip, met betekenisvolle verskille in spelling en grammatika en talle verskillende vertolkings van meer of mindere belang en betekenis, is in wese dieselfde as dit wat later in die MT [Masoretiese Hebreeuse Teks] verskyn.”a Sy konsekwente gebruik van die Tetragrammaton, יהוה, God se heilige naam, Jehovah, in Hebreeus is ook noemenswaardig.

Ander waardevolle manuskripte

Die goddelike naam verskyn ook in ’n ander manuskrip uit dieselfde grot, wat nou as Grot 1 bekend staan. In ’n kommentaar oor die boek Habakuk verskyn die Tetragrammaton vier keer in paleo-Hebreeuse letters, ’n ouer styl wat ’n teenstelling vorm met die bekender vierkantige Hebreeuse skrif.—Sien die voetnoot by Habakuk 1:9, NW-naslaanuitgawe.

In die grot was daar ook dele van ’n ander Jesaja-rol, asook leerfragmente van die Bybelboek Daniël. Een van hulle toon die verandering van Hebreeus na Aramees in Daniël 2:4, net soos dit in manuskripte van duisend jaar later gevind word.

Klein dele van die rolle wat goed bewaar gebly het, word nou in Jerusalem ten toon gestel in die museum wat as die Heiligdom van die Boek bekend staan. Die museum is ondergronds, sodat jy die indruk kry dat jy ’n grot binnegaan wanneer jy dit besoek. Die boonste gedeelte van die museum is in die vorm van die deksel van die erdefles waarin die Dooie See-rolle van Jesaja ontdek is. Maar jy sien slegs ’n namaaksel van die Jesaja-manuskrip. Die kosbare oorspronklike manuskrip word veilig in ’n nabygeleë vertrek bewaar.

[Voetnoot]

[Foto-erkennings op bladsy 10]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Courtesy of The British Museum

[Foto-erkennings op bladsy 11]

Israel Antiquities Authority; The Shrine of the Book, Israel Museum; D. Samuel and Jeanne H. Gottesman Center for Biblical Manuscripts