Jongmense—Laat julle ouers julle help om julle hart te bewaak!

WAT dink jy is die grootste uitdaging waarvoor ’n skeepskaptein te staan kan kom? Is dit om veilig oor ’n uitgestrekte oseaan te vaar? Nie gewoonlik nie. Skepe vergaan meestal naby die kus, nie op die oop see nie. Trouens, dit kan selfs gevaarliker wees om ’n skip in ’n hawe te kry as om ’n vliegtuig te land. Hoe so?

Voordat ’n kaptein sy skip veilig kan vasmeer, moet hy al die gevare vermy wat ’n spesifieke hawe kan inhou. Hy moet die strome in ag neem terwyl hy op ’n veilige afstand by ander skepe verbyvaar. Hy moet ook enige sandbanke, rotse of wrakke vermy wat onder die water verberg is. En om sake te bemoeilik, is dit dalk sy eerste besoek aan die hawe.

Om hierdie probleme te oorkom, kan ’n verstandige kaptein gebruik maak van die dienste van ’n loods wat die plaaslike waters soos die palm van sy hand ken. Die loods staan langs die kaptein op die brug en gee deskundige leiding. Saam neem hulle die gevare in ag en stuur hulle die skip deur enige nou kanale tot in die hawe.

Die waardevolle kennis van die loods lig toe watter kosbare hulp daar tot die beskikking van Christenjongmense is wat hulle koers deur die moeilike waters van die lewe moet vind. Wat is hierdie hulp? Waarom het tieners dit nodig?

Kom ons sit die illustrasie van die skip voort. As jy ’n tiener is, is jy soos die kaptein van ’n skip in die sin dat jy uiteindelik die verantwoordelikheid vir jou lewe moet aanvaar. En jou ouers se rol kom ooreen met dié van ’n skip se loods omdat hulle jou probeer stuur deur party van die moeilikste situasies wat jy ooit in die lewe sal teëkom. Maar jy sal dit dalk gedurende jou tienerjare moeilik vind om jou ouers se raad te aanvaar. Waarom?

Die probleem lê dikwels by die hart. Jou figuurlike hart sal jou moontlik dinge laat begeer wat verbode is of jou in opstand laat kom teen enige skynbare beperking op jou vryheid. “Die neiging van die mens se hart”, sê die Bybel, “is sleg van sy jeug af” (Genesis 8:21). Jehovah maak dit duidelik dat daar ’n ware uitdaging vir jou voorlê. “Die hart is bedriegliker as enigiets anders en is uiters eiesinnig”, waarsku hy (Jeremia 17:9, Rotherham). Behalwe dat die hart verkeerde begeertes koester, kan dit ’n jongmens ook bedrieg om te dink dat hy beter weet as sy ouers, al het hulle baie meer ondervinding. Daar is egter goeie redes waarom jy op jou ouers se hulp moet staatmaak terwyl jy jou koers deur die moeilike tienerjare vind.

Waarom jou ouers gehoorsaam?

In die eerste plek sê Jehovah, die Insteller van die gesinsreëling, dat jy jou ouers se leiding moet volg (Efesiërs 3:15). Aangesien God jou ouers die verantwoordelikheid gegee het om na jou om te sien, gee hy jou hierdie raad: “Kinders, die regte ding vir julle om te doen, is om julle ouers te gehoorsaam as dié wat die Here oor julle aangestel het” (Efesiërs 6:1-3, Phillips; Psalm 78:5). Al is jy dalk nou in jou tienerjare, het jou ouers nog steeds die verantwoordelikheid om jou leiding te gee, en jy is verplig om daarop ag te slaan. Toe die apostel Paulus geskryf het dat kinders hulle ouers moet gehoorsaam, het hy ’n Griekse woord gebruik wat op kinders van enige ouderdom van toepassing kan wees. Soos Matteus 23:37 byvoorbeeld toon, het Jesus na die inwoners van Jerusalem verwys as die stad se “kinders”, al was die meerderheid van hulle volwassenes.

Talle getroue manne van ouds het lank nadat hulle volwassenes geword het, hulle ouers nog gehoorsaam. Al was Jakob ’n volwasse man, het hy besef dat hy sy vader se bevel moet gehoorsaam om nie met ’n vrou te trou wat nie ’n aanbidder van Jehovah is nie (Genesis 28:1, 2). Jakob het ongetwyfeld ook opgemerk dat sy broer se besluit om met heidense vroue van Kanaän te trou, sy ouers baie hartseer besorg het.—Genesis 27:46.

Behalwe dat dit jou Christenouers se godgegewe plig is om jou leiding te gee, is hulle waarskynlik in die beste posisie om as jou raadgewers op te tree. Dit is hoofsaaklik omdat hulle jou so goed ken en ongetwyfeld jare lank hulle onselfsugtige liefde vir jou getoon het. Soos die skip se loods, kan hulle uit ondervinding praat. Hulle het self “die begeertes wat eie is aan die jeug”, ondervind. En as ware Christene het hulle persoonlik gesien hoe nuttig dit is om Bybelbeginsels te volg.—2 Timoteus 2:22.

Met hierdie ervare hulp tot jou beskikking kan jy selfs die moeilikste situasies met welslae die hoof bied. Neem byvoorbeeld jou verhouding met die teenoorgestelde geslag. Hoe kan Christenouers jou in hierdie sensitiewe saak leiding gee?

Aangetrokkenheid tot die teenoorgestelde geslag

’n Loods sal ’n skeepskaptein aanraai om nie te naby aan sandbanke te vaar wat onder die water lê nie. Sandbanke is sag, maar ook gevaarlik omdat hulle voortdurend skuif. Jou ouers sal eweneens wil hê dat jy ver wegbly van situasies wat jou emosioneel kan verstrik. Ouers weet byvoorbeeld dat gevoelens vir die teenoorgestelde geslag intens en verwarrend kan wees. Maar wanneer hierdie gevoelens eers daar is, kan dit jou op die rotse laat beland.

Die voorbeeld van Dina lig toe watter risiko dit inhou as ’n mens dit te naby aan gevaar waag. Dalk het nuuskierigheid en ’n begeerte om ’n bietjie pret te hê, Dina beweeg om die geselskap van Kanaänitiese meisies op te soek, wat ongetwyfeld losse sedes gehad het. Wat aanvanklik na onskadelike pret gelyk het, het weldra tot ’n tragiese ondervinding gelei—sy is verkrag deur “die mees geëerde” jong man in die stad.—Genesis 34:1, 2, 19.

Sulke gevare word vererger deur die feit dat ons in seksbehepte tye lewe (Hosea 5:4). Die meeste jongmense skep moontlik die indruk dat pret met die teenoorgestelde geslag een van die opwindendste ondervindinge denkbaar is. Die blote gedagte om alleen te wees met iemand tot wie jy aangetrokke voel, laat jou hart dalk vinniger klop. Maar liefdevolle ouers sal jou probeer beskerm teen assosiasie met jongmense wat geen respek vir God se standaarde het nie.

Laura erken dat nuuskierigheid tieners blind kan maak vir gevaar. “Wanneer die meisies in my klas vir my vertel dat hulle tot laat in die nag met oulike ouens gedans het, laat hulle dit soos ’n onvergeetlike ondervinding klink. Ek besef dat hulle dikwels oordryf, maar ek is nog steeds nuuskierig en dink dat ek seker baie pret misloop. Al weet ek dat my ouers reg optree deur my nie toe te laat om na sulke plekke te gaan nie, bly dit steeds vir my ’n versoeking.”

’n Skip het nie remme nie, en daarom neem dit lank om tot stilstand te kom. Ouers weet dat dit ook die geval met hartstog is. Die boek Spreuke vergelyk ’n man wat deur onbeteuelde hartstog aangedryf word, met ’n bul wat na die slagpale gelei word (Spreuke 7:21-23). Jy moenie toelaat dat so iets met jou gebeur en jou emosioneel en geestelik skipbreuk laat ly nie. Jou ouers sal moontlik sien wanneer jou hart jou in hierdie opsig begin mislei, en hulle sal dalk vir jou raad hieroor gee. Sal jy verstandig genoeg wees om na hulle te luister en sodoende rampspoed te vermy?—Spreuke 1:8; 27:12.

Jy het ook jou ouers se ondersteuning nodig wanneer jy met portuurdruk te kampe het. Hoe kan hulle jou help?

Die oorredende invloed van jou portuurs

’n Sterk gety of stroom kan ’n skip van koers bring. Om hierdie kragte teë te werk, moet die skip in ’n ander rigting gestuur word. Net so kan die oorredende invloed van ander jongmense jou geestelik van koers bring tensy jy teenmaatreëls tref.

Dina se ondervinding lig die volgende beginsel toe: “As jy vriende maak met dwase, sal dit jou ondergang beteken” (Spreuke 13:20, Today’s English Version). Onthou dat die ‘dwaas’ in Bybelse konteks na iemand verwys wat Jehovah nie ken nie of nie in sy weë wil wandel nie.

Maar dit is miskien moeilik om die beskouings of gebruike van jou klasmaats te verwerp. María José verduidelik: “Ek wou hê dat ander jongmense my moes aanvaar. Omdat ek nie wou hê dat hulle moes dink ek is anders nie, het ek hulle so goed as moontlik probeer naboots.” Sonder dat jy dit besef, kan jy deur jou portuurs beïnvloed word—in jou keuse van musiek, in wat jy wil aantrek of selfs in hoe jy praat. Dalk voel jy op jou gemak saam met jongmense van jou eie ouderdom. Dit is natuurlik, maar dit maak jou vatbaar vir die groot invloed wat hulle kan uitoefen, wat verwoestend kan wees.—Spreuke 1:10-16.

Caroline onthou ’n moeilike situasie waarvoor sy ’n paar jaar gelede te staan gekom het: “Van 13-jarige ouderdom af het die meeste meisies wat ek geken het, ’n kêrel gehad, en ’n hele paar jaar lank was ek voortdurend onder druk om hulle voorbeeld te volg. My ma het my egter deur hierdie moeilike tyd gehelp. Sy het ure lank na my geluister, met my geredeneer en my gehelp om te sien dat dit belangrik is om te wag tot ek meer volwasse is voordat ek sulke verhoudings aanknoop.”

Soos Caroline se ma voel jou ouers dalk verplig om jou te waarsku teen portuurdruk of om selfs sekere bedrywighede of vriendskappe te beperk. Nathan onthou dat hy en sy ouers heelwat meningsverskille oor sulke kwessies gehad het. “My vriende het my dikwels genooi om saam met hulle uit te gaan”, verduidelik hy, “maar my ouers wou nie hê dat ek met groot groepe vriende uithang of na groot partytjies gaan waar daar geen toesig sou wees nie. Ek kon op daardie tydstip nie verstaan waarom ander ouers nie so streng soos myne was nie.”

Maar later het Nathan wel verstaan. “‘Dwaasheid sit vas in die hart van ’n seun’, en ek weet dat dit in my geval waar was”, erken hy. “Dit lyk asof hierdie dwaasheid maklik na vore kom wanneer seuns saam in groepe uithang. Een begin iets doen wat verkeerd is, ’n ander neem dit ’n stap verder en ’n derde gaan nóg verder. Kort voor lank word die res aangepor om met hulle saam te gaan. Selfs jongmense wat sê dat hulle Jehovah dien, kan in hierdie valstrik trap.”—Spreuke 22:15.

Nathan en María José het albei ’n innerlike stryd gevoer toe hulle ouers hulle nie toegelaat het om dinge te doen wat hulle portuurs voorgestel het nie. Maar hulle het geluister, en later was hulle bly dat hulle dit gedoen het. Die spreuk sê: “Neig jou oor en hoor die woorde van die wyses, sodat jy jou hart op my kennis kan rig.”—Spreuke 22:17.

Hulle verdien eer

’n Skip wat oorhel, is moeilik om te stuur, en as dit te ver oorhel, kan dit maklik omkantel. Weens ons onvolmaaktheid hel ons almal oor na selfsugtige en verbode dinge. Ten spyte van hierdie neigings kan jongmense nog steeds die ‘hawe’ bereik, as hulle hulle ouers se leiding noukeurig volg.

Jou ouers kan jou byvoorbeeld help om die idee te verwerp dat daar ’n middeweg is tussen die smal pad na die lewe en die breë pad na vernietiging (Matteus 7:13, 14). Dit is onrealisties om te dink dat jy ’n bietjie van die verkeerde kan geniet sonder om heeltemal daarby betrokke te raak, dat jy kan “proe” sonder om te sluk. Diegene wat so ’n weg probeer inslaan, ‘hink op twee verskillende gedagtes’—hulle dien Jehovah tot ’n sekere mate, maar het ook die wêreld en die dinge in die wêreld lief—en hulle kan maklik geestelik omkantel (1 Konings 18:21; 1 Johannes 2:15). Waarom? Weens die mens se sondige neigings.

Ons onvolmaakte begeertes word sterker as ons daaraan toegee. Ons ‘verraderlike hart’ sal nie daarmee tevrede wees om net te proe nie. Dit sal meer wil hê (Jeremia 17:9). As ons eers geestelik begin wegdryf, sal die wêreld ’n al hoe groter invloed op ons begin uitoefen (Hebreërs 2:1). Jy kom miskien nie agter dat jy in geestelike sin oorhel nie, maar jou Christenouers sal dit waarskynlik raaksien. Al kan hulle dalk nie ’n rekenaarprogram so vinnig soos jy leer nie, weet hulle baie meer as jy van die eiesinnige hart. En hulle wil jou help om ‘jou hart voort te lei op die weg’ wat vir jou die lewe kan beteken.—Spreuke 23:19.

Jy moet natuurlik nie verwag dat jou ouers sake volmaak sal beoordeel wanneer hulle jou riglyne moet gee op moeilike gebiede, soos musiek, vermaak en persoonsversorging nie. Jou ouers het dalk nie die wysheid van Salomo of die geduld van Job nie. Soos ’n skip se loods kan hulle soms oorversigtig wees. Nietemin sal hulle leiding van onskatbare waarde wees as jy ag slaan op “die dissipline van jou vader” en nie “die wet van jou moeder verlaat nie”.—Spreuke 1:8, 9.

Ander jongmense praat moontlik neerhalend van hulle ouers. Maar as jou ouers daarna streef om die Skrif te volg, het jy hulle aan jou sy, in alle weersomstandighede, te alle tye, ongeag die probleme waarvoor jy te staan kom. Soos die skeepskaptein wat deur ’n ervare loods touwys gemaak word, het jy jou ouers nodig om jou leiding te gee, om jou te rig op ’n verstandige weg. En die belonings kan onvergelyklik wees.

“Wanneer wysheid in jou hart kom en kennis vir jou siel aangenaam word, sal denkvermoë oor jou wag hou, sal onderskeidingsvermoë jou beveilig, om jou te verlos van die slegte weg, van die mens wat verdorwe dinge spreek, van dié wat die paaie van regskapenheid verlaat om in die weë van duisternis te wandel . . . Want die regskapenes sal op die aarde woon, en die onberispelikes sal daarop oorbly.”—Spreuke 2:10-13, 21.

[Prent op bladsy 22]

Die invloed van ander jongmense kan jou geestelik van koers bring

[Prent op bladsy 23]

Onthou die ondervinding van Dina

[Prent op bladsy 24]

Soos ’n skeepskaptein ’n ervare loods om raad vra, moet jongmense hulle ouers se leiding vra

[Foto-erkenning op bladsy 24]

Foto: www.comstock.com