Word lewe goedkoper?
“Dit is ’n wêreld waar lewe goedkoop is. Die dood kan vir ’n paar honderd pond gekoop word en daar is geen tekort aan persone wat bereid is om die diens te lewer nie.”—The Scotsman.
Gedurende April 1999, in ’n aanval wat die hele wêreld geskok het, het twee jeugdiges die Columbine-hoërskool, in Littleton, Colorado, VSA, met geweld oorgeneem en 15 mense doodgemaak. Ondersoeke het aan die lig gebring dat een van die aanvallers ’n webblad gehad het waarop hy geskryf het: “DOOIE MENSE STRY NIE!” Albei aanvallers het in die tragedie gesterf.
MOORD is universeel, en tallose mense sterf elke dag ’n gewelddadige dood. Suid-Afrika het in 1995 die hoogste moordsyfer in die wêreld gehad, met 75 moorde per 100 000 inwoners. Lewe is veral goedkoop in een Suid-Amerikaanse land, waar meer as 6 000 in 1997 om politieke redes doodgemaak is. Moord op kontrak is ’n normale prosedure. Een verslag oor daardie land sê: “Dit is skrikwekkend dat moorde op kinders ook skerp gestyg het: In 1996 is 4 322 kinders vermoor, ’n toename van 40 persent in net twee jaar.” Maar selfs kinders word moordenaars—van ander kinders en hulle eie ouers. Lewe is inderdaad goedkoop.
Waarom die “doodskultuur”?
Wat toon hierdie gegewens? Dat daar al hoe minder respek vir lewe is. Magshonger en geldgierige mense pleeg moord sonder enige gewetenswroeging. Dwelmbase beveel dat hele gesinne uitgemoor word. Hulle gebruik versagtende uitdrukkings vir hierdie moorde deur te sê dat hulle die slagoffers “laat verdwyn”, “van hulle ontslae raak” of “elimineer”. Volksmoord en etniese suiwering het ook tot die sterftesyfer bygedra en het menselewe nog goedkoper gemaak. Gevolglik het berigte oor moorde iets alledaags in die nuusuitsendings van TV-stasies oor die hele wêreld geword.
Voeg hierby die geweld en verminking wat op televisie- en rolprentskerms verheerlik word en dit lyk asof ons samelewing vasgevang is in ’n morbiede kultuur wat om die dood draai. In hierdie verband sê die Encyclopædia Britannica: “Gedurende die laaste helfte van die 20ste eeu het die dood eienaardig genoeg ’n gewilde onderwerp geword. Voor daardie tyd was dit, miskien nogal verbasend, ’n tema wat grotendeels vermy is in ernstige wetenskaplike en, in ’n mindere mate, filosofiese spekulasies.” Volgens Josep Fericgla, ’n Kataloniese professor van kulturele antropologie, “het die dood die laaste werklike taboe in ons gemeenskappe geword, en daarom is dit vandag een van die belangrikste bronne van ideologiese manipulasie”.
Miskien is die opvallendste kenmerk van hierdie “doodskultuur” die algemene opvatting dat mag, oorheersing, geld en plesier baie belangriker as menselewe en sedelike waardes is.
Hoe word hierdie “doodskultuur” versprei? Wat kan ouers doen om hierdie negatiewe invloed wat hulle omring en hulle kinders beïnvloed teë te werk? Dit is van die vrae wat in die volgende artikels beantwoord sal word.
[Venster/Prent op bladsy 4]
Hoeveel is ’n lewe werd?
◼ “Die jonger bendelede [in Mumbaai, Indië] is so desperaat dat hulle ’n kontrakmoord vir selfs net 5 000 roepee [R730] sal pleeg.”—Far Eastern Economic Review.
◼ “Hy het ’n verbyganger doodgemaak wat hom ’n sigaret geweier het.”—Opskrif in La Tercera, Santiago, Chili.
◼ “Dit kos omtrent $7 000 [R44 000] om ’n gemiddelde kontrakmoord in Rusland te reël [in 1995] . . . Kontrakmoorde het skerp gestyg in die ekonomiese ontploffing van postkommunistiese Rusland.”—Reuters, gebaseer op ’n verslag in die Moscow News.
◼ “’n Eiendomsagent van Brooklyn is in hegtenis geneem . . . en daarvan aangekla dat hy ’n tiener ’n gedeelte van ’n vergoeding van $1 500 [R9 500] betaal het om die man se swanger vrou en haar ma dood te maak.”—The New York Times.
◼ ‘Die prys van ’n moord in Engeland daal. Pryse vir ’n moord het geval van [R300 000] vyf jaar gelede tot ’n meer bekostigbare [R50 000 tot R100 000].’—The Guardian.
◼ ‘Wrede bendes in die Balkan stel Mafia in die skadu. Dit is ’n nuwe soort misdadiger, met nuwe reëls en nuwe wapens. Hy het plofstof en masjiengewere, en hy huiwer nie om dit te gebruik nie.’—The Guardian Weekly.