Ons beskou die wêreld
Pakhuis vol sade
“Wetenskaplikes voorspel dat tot 25% van die aarde se flora binne die volgende 50 jaar kan uitsterf”, berig die National Post van Kanada. Die Koninklike Botaniese Tuine in Kew, Engeland, het die Millennium Saadbank (MSB) gestig om hierdie bedreigde plante te beskerm. “Die MSB-projek se doel is om meer as 25 000 plantsoorte te versamel en te bewaar—meer as 10% van die wêreld se saaddraende plante”, verduidelik die koerant. Organiseerders van die MSB hoop om die sade te gebruik wanneer dit nodig is om landerye te herstel wat oorbenut is, die moontlikheid van hongersnood te verminder en plante te voorsien wat in tradisionele en farmaseutiese medisyne gebruik word. Roger Smith, hoof van die saadbank-projek, sê: “Dit is dikwels die plante wat die nuttigste vir mense en diere is wat eerste verdwyn.”
Pynlose hartaanval
Baie mense slaan ag op die algemeenste fisiese simptoom van ’n hartaanval—’n drukkende pyn in die bors. Baie min weet egter dat “’n derde van alle pasiënte geen borspyn gedurende ’n hartaanval voel nie”, berig die tydskrif Time. Dit help om te verduidelik waarom “hartaanvalslagoffers wat geen pyn ervaar nie gewoonlik uitstel om hospitaal toe te gaan—gemiddeld met twee uur”, sê ’n studie wat in The Journal of the American Medical Association gepubliseer is. Maar enige versuim om moontlik lewensreddende behandeling te kry, is gevaarlik. Waarvoor moet jy oplet? “Die tweede grootste waarskuwingsteken is waarskynlik dat iemand uitermatig kortasem is”, sê Time. Ander moontlike tekens sluit in naarheid, oormatige sweetafskeiding en “enige ‘sooibrand’ wat vererger as jy loop of jou andersins fisies inspan”, sê die artikel.
Klewerige tone
Geitjies kan maklik oor ’n seepgladde plafon hardloop. Hoe kry hulle dit reg? Wetenskaplikes, wat dekades lank probeer het om hierdie vraag te beantwoord, voel dat hulle dit nou kan verduidelik. ’n Span wetenskaplikes en ingenieurs het vasgestel dat “’n verbasende groot kleefkrag ontstaan wanneer klein haartjies, of setas, onder die geitjie se pootjies teen oppervlaktes skuur”, berig die tydskrif Science News. “Uit elke haartjie kom selfs kleiner uitgroeiseltjies, wat spatulae genoem word. Wanneer ’n geitjie met een van sy pootjies aan ’n oppervlak raak, druk ongeveer ’n miljard spatulae wat sy voetsool bedek so teen die oppervlak vas dat intermolekulêre reaksies . . . moontlik in werking begin tree.” Navorsers merk ook op dat geitjies hulle tone op ’n manier neersit wat “die setas blykbaar teen die oppervlak vasdruk en parallel trek”. Hierdie aksie vermeerder “elke seta se kleefkrag 10-voudig in vergelyking met wanneer hy net teen iets druk”, sê die tydskrif.
Grieks-Ortodokse Kerk ontsteld oor beslissing
Die verwydering van Griekse burgers se kerkverband van hulle “identiteitskaarte [af] het die toorn van die Grieks-Ortodokse Kerk opgewek”. So sê ’n berig van Newsroom.org. Die beslissing is geneem ná ’n verslag in 1998 van die Helsinki se Internasionale Federasie vir Menseregte wat “verklaar het dat Griekeland teen nieortodokse kerke diskrimineer en dat die verpligte godsdiensverband op identiteitskaarte daartoe lei dat mense in die werksplek en deur die polisie met vooroordeel behandel word”. Die Griekse regering sê die verandering sal “die kaarte in ooreenstemming bring met die standaarde van die Europese Unie en die land se wette van 1997 wat mense se privaatheid beskerm”, sê die artikel. Die leier van die Grieks-Ortodokse Kerk het egter gesê dat diegene wat die godsdiensverband van die kaarte wil verwyder aan “die bose magte” behoort.
China se stryd teen stofstorms
In onlangse jare het stofstorms wat in woestyngebiede in Binne-Mongolië begin deur noordelike China versprei en gewasse en vee ter waarde van miljoene rande vernietig, berig China Today. In 2000 het verskeie stofstorms tot in die hoofstad Beijing gestrek. In 1998 het ’n sandstorm graangewasse op meer as 33 000 hektaar beskadig en 110 000 huisdiere doodgemaak. Die mens se wanbestuur van grond is as die hoofoorsaak genoem. Groot gebiede se plantegroei is uitgeroei, en daarna het dit in woestyne verander. In 1984 het die mense in die outonome streek, Ningsia Hoeï, wat in noordelike China geleë is, vir soethoutwortel begin grawe om as Chinese kruiemedisyne te gebruik. “In minder as 10 jaar”, sê China Today, “is 600 000 hektaar grasvelde vernietig en 13 333 hektaar landbougrond in woestyngebiede verander.” Ander woestyngebiede is deur oorbeweiding en die uitputting van plaaslike waterbronne veroorsaak. Om die probleem te bekamp en die uitbreiding van woestyngebiede te stuit, is ’n groot poging aangewend om weer bome en gras te plant.
Identiteitsdiefstal
Wees versigtig vir misdadigers wat jou identiteit aanneem om krediteure te bedrieg, waarsku ’n berig in die koerant El Economista van Mexikostad. Nadat hulle persoonlike inligting verkry deur jou pos of jou beursie te steel, doen misdadigers aansoek om kredietkaarte in jou naam en laat hulle dit na hulle eie adres stuur. Hulle gebruik dan jou identiteit om oor die telefoon of Internet items te koop of eiendom te huur. Mense wat slagoffers van hierdie misdaad is, bestee dalk jare, selfs dekades, om hulle lewe weer in orde te kry, sê die koerant. Hoe kan jy jou teen identiteitsdiefstal beskerm? El Economista stel voor: Moenie belangrike dokumente met jou saamdra tensy jy dit gaan gebruik nie, hou ’n rekord van alle kredietkaarttransaksies en vergelyk dit met jou rekeningstate, skeur kredietkaartkwitansies op voordat jy dit weggooi, moenie persoonlike gegewens met elektroniese pos stuur nie en hou ’n lys van al jou kredietkaartnommers, vervaldatums en telefoonnommers van kredietkaartverskaffers om verlore of gesteelde kaarte aan te meld.
Oorlog teen bakterieë is ongegrond
“Amerikaanse verbruikers voer ’n misplaaste oorlog teen mikrobes in die huis”, berig USA Today. Volgens die koerant sê die geneesheer en mikrobioloog Stuart Levy van Tufts-universiteit dat “die toename in antibakteriese produkte . . . die gevaar skep dat bakterieë sal verskyn wat nie net teen antibakteriese seep bestand is nie, maar ook teen antibiotika”. Die gebruik van antibakteriese produkte om die huis te ontsmet, is soos om “muggies met kanonne te skiet”, sê Levy. Daarenteen verwyder huishoudelike skoonmaakmiddels soos bleikmiddels, waterstofperoksied en warm water en seep vuilheid, maar dit veroorsaak nie dat bakterieë muteer sodat dit teen die produkte bestand raak nie. “Bakterieë is ons bondgenote”, sê Levy. “Ons moet vrede maak.”
Britte kyk die meeste TV
“Gedurende ’n gemiddelde week bestee byna ’n kwart van die Britte net soveel tyd voor die televisie as by die werk”, berig Londen se koerant The Independent. Volgens navorsers bestee die gemiddelde Brit 25 uur per week daaraan om televisie te kyk, terwyl 21 persent meer as 36 uur voor die televisie deurbring. “Dit was nie net jongmense wat te veel TV gekyk het nie, maar dit was ook met mans en vroue en bejaardes die geval”, sê die koerant. ’n Gesin wat elke week ongeveer 30 uur televisie kyk, het gesê dat televisie die “nodige ontvlugting” voorsien. Sulke strawwe kykgewoontes eis egter sy tol. In ’n studie van 20 lande is die Verenigde Koninkryk “maklik bo-aan die lys van TV-kykers”, berig The Guardian Weekly van Londen. Maar “wat die drie belangrikste maatstawwe van geletterdheid betref, is Brittanje ver onderaan die lys”.
Vroeë seksonderrig
Kleuters in Bangkok, Thailand, sal binnekort seksonderrig in kleuterskole ontvang, berig die Bangkok Post. Volgens dr. Suwanna Vorakamin van die Gesinsbeplanning- en Bevolkingsbeheerafdeling “sal onderwysers en gesondheidswerkers spesiaal opgelei word om op ’n wetenskaplike manier seksonderrig te gee en daaroor te praat”, sê die berig. Sy voeg by: “Die instelling van seksonderrig op kleuterskoolvlak [is] nie bedoel . . . om seksuele gedrag op ’n vroeë ouderdom onder kinders aan te moedig nie. . . . Die kennis wat die kinders op ’n vroeë ouderdom kry, sal hulle in staat stel om verkeerde gedrag en die gevare van ongewenste swangerskappe te vermy namate hulle tieners word”, berig die koerant.