Word jy dopgehou?
ELKE dag wanneer Elizabeth by die werk aankom, volg ’n kamera haar bewegings. Wanneer sy die gebou binnegaan, zoem een kamera in op haar gesig. Gedurende die dag word sy heeltyd deur middel van talle ander kameras dopgehou. Hierdie streng sekuriteitsmaatreëls is verstaanbaar omdat sy vir ’n maatskappy werk wat elke dag miljoene dollars in kontant hanteer.
Elizabeth weet dat sy by die werk fyn dopgehou sal word; dit is goed aan haar verduidelik toe sy die werk aanvaar het. Maar miljoene ander mense weet dalk nie in watter mate hulle elke dag dopgehou word nie.
Iets algemeens in vandag se samelewing
Word jy by die werk dopgehou? Regoor die wêreld word miljoene werknemers se gebruik van die Internet en e-pos voortdurend gemonitor terwyl hulle werk. Die jaarlikse Opname van die Amerikaanse Bestuursvereniging vir 2001 het bevind dat “byna driekwart (73,5%) van groot Amerikaanse maatskappye . . . hulle werknemers se kommunikasie en bedrywighede by die werk opneem en nagaan, insluitende telefoonoproepe, e-pos, Internetgebruik en rekenaarlêers”.
Regerings bestee miljoene rande aan waarnemingstoerusting. ’n Verslag wat op 11 Julie 2001 aan die Europese Parlement voorgelê is, het tot die slotsom gekom dat “’n wêreldwye stelsel bestaan om kommunikasie te onderskep, wat moontlik gemaak word deur samewerking . . . tussen die VSA, die VK, Kanada, Australië en Nieu-Seeland”. Deur middel van ’n wêreldwye netwerk van satellietontvangstasies, ’n stelsel wat as ECHELON bekend staan, kan hierdie regerings na bewering telefoon-, faks-, Internet- en e-posboodskappe wat per satelliet gestuur word, onderskep en nagaan. Wanneer regerings hierdie stelsel gebruik, sê die koerant Australian, “kan spesifieke fakse en e-posboodskappe uitgesonder word, en as die stelsel geprogrammeer is om ’n spesifieke stem te herken, kan telefoonoproepe deur daardie persone ook uitgesonder word”.
Wetstoepassingsinstansies maak ook op moderne waarnemingstegnieke staat. In die Verenigde State berig die tydskrif BusinessWeek dat die FBI tegnologie het wat as Carnivore bekend staan en dit gebruik “om e-pos, kitsboodskappe en digitale telefoonoproepe te monitor”. Intussen sal nuwe wetgewing in Brittanje wetstoepassingsinstansies in staat stel om in die geheim “duisende mense dop te hou wat telefone, faksmasjiene en die Internet gebruik”, berig die BBC News.
Afloerkameras en omvattende databasisse
Selfs wanneer iemand nie met behulp van die telefoon, faks of e-pos kommunikeer nie, kan hy nog steeds dopgehou word. In die Australiese staat Nieu-Suid-Wallis word mense wat die treinstelsel gebruik, deur meer as 5 500 kameras gemonitor. In dieselfde staat is sowat 1 900 staatsbusse ook met waarnemingskameras toegerus.
Na bewering het Brittanje die meeste waarnemingskameras per capita in die wêreld—volgens een studie 1 vir elke 55 mense. In 1996 was daar net 74 dorpe of stede in die Verenigde Koninkryk met waarnemingskameras in openbare plekke. Teen 1999 het 500 dorpe en stede sulke toerusting geïnstalleer. Nuwe rekenaarprogramme word aan waarnemingskameras gekoppel sodat die kamera ’n spesifieke persoon se gesig kan uitsoek, selfs al is hy in ’n skare by ’n lughawe of op ’n stadsplein.
Soos nog nooit tevore nie kan jou private lewe sonder jou medewete gemonitor word. Simon Davies, hoof van die menseregtegroep Privacy International, sê: “Daar was waarskynlik nog nooit ’n tyd in die geskiedenis dat soveel inligting oor die algemene bevolking versamel is nie. Besonderhede oor die gemiddelde ekonomies bedrywige volwassene in die ontwikkelde wêreld word in ongeveer 400 groot databasisse gevind—genoeg gegewens om ’n lywige boek oor elke persoon saam te stel.”
Wat kan jy doen om jou privaatheid te beskerm?