‘Bolivianita—Het jy dit al gesien?’
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN BOLIVIA
ONS gaan in ’n klein kamertjie in, en verwag nie om iets besonder moois te vind nie. ’n Jong juwelier kyk op van sy ou werkbank, waarop gereedskap en sketse rondlê. Ons sê vir hom dat ons op soek is na juweliersware.
Hy is vriendelik, en wanneer ons hom vertel dat ons al self probeer het om juwele te maak, vonkel sy oë van opgewondenheid. Hy begin vertel van sy ambag en wys ons ’n paar van sy skeppings. Hy is werklik ’n bekwame juwelier. Dan vra hy ons: “Het julle al ’n bolivianita gesien?”
Iets nuuts
Toe hy ons verwarde uitdrukkings sien, skuif hy alles op sy werkbank eenkant toe. Daarna rol hy ’n swart fluweellap versigtig oop en sien ons vir die eerste keer geslypte bolivianiet-stene, wat met die eerste oogopslag dieppers lyk. Maar toe ons een in die lig ophou en daarin kyk, sien ons ’n goue glans. Dit is die unieke prag van bolivianiet, ’n fassinerende kombinasie van pers ametis en goudkleurige sitrien in dieselfde steen.
Bolivianiet (bolivianita in Spaans) is ’n handelsnaam vir ametrien. Dit is in 1989 vir die eerste keer in die openbaar bemark. Toe ons hoor dat Bolivia, waar ons woon, blykbaar die wêreld se enigste noemenswaardige bron van natuurlike ametrien is, wou ons graag sien waar hierdie seldsame maar bekostigbare steen gevind kan word.
’n Avontuurlike reis
Die besoek aan die myn was nogal ’n avontuur. In Puerto Suárez, naby Bolivia se grens met Brasilië, het ons in ’n klein bootjie met ’n buiteboordmotor geklim wat ons 150 kilometer noordwaarts met die Paraguay-rivier deur die Pantanal geneem het. Ons was beïndruk deur die natuurlewe—grootwitreiers en jabiru-ooievaars in die lug, alligators in die water en otters wat op die rivieroewer speel.
Ons het ses uur later aan wal gegaan en toe in ’n vierwielaangedrewe vragmotor na die myn gery. Sowat 120 mense werk daar. Twee ingenieurs het vriendelik aangebied om ons op ’n toer te neem. Die myn beslaan ongeveer tien vierkante kilometer en het ’n hele paar skagte, waarvan party byna 60 meter diep is. Die ingenieurs het verduidelik dat hulle volgens tradisionele metodes myn, naamlik deur te boor en te skiet, maar dat hulle die kristalle met die hand uithaal wanneer hulle die dele bereik waar die kosbare stene is. Hulle stuur die mengsel van ruwe stene na die verwerkingsaanleg, waar 18 persent daarvan tot juwele verwerk word. Van die res word krale, sfere en prismas gemaak. Party stukke word uitgekerf om beeldhouwerke te maak en ander dele word in hulle ruwe vorm as ornamente verkoop.
’n Grot van kristalle
Met handskoene aan en veiligheidshelms op het ons in die myn afgegaan. Ons het flitse gebruik en met ses houtlere afgeklim tot in ’n skag wat omtrent 20 meter diep was. Toe ons aan die einde van ’n kronkelende tonnel kom, het ons na ons asem gesnak. Ons het ingekyk in ’n grot van 4 by 3 by 1 meter—vol pers-en-goudkleurige kristalle. Die myneienaar is van plan om dit as ’n natuurwonder te bewaar. Dit is een van die pragtigste verskynsels wat ons nog ooit gesien het.
Hoe daar twee kleure in dieselfde kristal kan wees, is nog steeds nie heeltemal bekend nie. Tydens die vorming van die kwartskristalle was daar blykbaar die een of ander verandering in die geochemiese toestande, temperatuur, straling of druk. Steenkundiges sny en poleer die stene met groot behendigheid sodat elke steen albei kleure bevat.
Dit was ’n onvergeetlike toer. Wanneer ons aan daardie afgeleë myn dink en die harde werk wat dit vereis om die stene te ontgin, te sny en te poleer, het ons selfs groter waardering vir die pragtige bolivianiet.—Psalm 104:24.
[Prent op bladsy 16, 17]
’n Mynwerker ondersoek ’n kristal
[Prent op bladsy 16, 17]
Grot vol kristalle
[Prent op bladsy 16, 17]
Kristalle word ontgin
[Prent op bladsy 17]
’n Geslypte bolivianiet-steen
[Foto-erkenning op bladsy 16]
Alle foto’s behalwe grot: Minerales y Metales del Oriente, S.R.L.
[Foto-erkenning op bladsy 17]
Stene: Minerales y Metales del Oriente, S.R.L.