Septembre

Mìdanasɛ mɔ, mìnyi Yehowa sɛntɔwo nɔ mìzannɔ mìwo ɖewo nywiɖe. Ecɛ ana “evototo ci yí le gblamɛ nɔ amɛ ci yí kplɔnɔ Mawu do koɖo amɛ ci yí de kplɔnɔ Mawu do o,” aze gbawlɛɛ nɔ amowo. (Mal. 3:18) Eyi nɔvinyɔnu ɖeka ci yí tɔ mɔ Kimberly wa. Wona edɔ yɛ koɖo yi kpena ɖeka le suklu. Hwenu wowakɔ dɔ lɔ dojuɔ, yi kpena lɔ kpɔɛ mɔ, éto akpo nɔ sukluvi kpɛtɛwo. Ðo Kimberly denunɔ amɛ nyɔ o, amowo nyɔ nywiwo yí enunɔ. Denunɔ enyɔ dɔndɔnwo o. Ecɛ wa dɔ do Kimberly suklu kpena lɔ ji keke elɔn mɔ yeakpla Bibla. Yehowa akpɔ jijɔ sugbɔ, nɔ ékpɔ yí mìxonɔ nuxu ciwo yí ana nyɔnɔnwi lɔ adro amɛwo! Mì pleŋ yí jinɔ mɔ mìwo nuxuxoxo le kanfu Yehowa. w22.04 5-6 ¶5-7

Yesu nyà gbɔngbɔnvɔn amadrɛ ciwo yí dodoɔ aya nɔ Mari Magdala! Lé eji jɔɛ do dɔ yí evatrɔ Yesu dokplɔtɔ yí edo alɔ Yesu le yi kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. (Luiki 8:​1-3) Ci enu ci Yesu wa nɔ Mari jeŋ ni sugbɔ can ɔ, denya mɔ Yesu jikɔ agbewa nubu nɔ ye ci yí agbewugan enu cɛwo o. Éjikɔ asɔ yi gbe na“keŋ nɔ mɛ ɖekpokpui ci yí xɔɛ ji se” atɛnŋ akpɔ agbe mavɔ. (Ʒan 3:16) Ele ahan gan, enujeŋnamɛ Mari tɔ na yí ekpɔtɔ nɔ gbeji nɔ Yesu. Ci Yesu kpekɔ fun le efuntrenamɛci lɔ jiɔ, Mari le te le axa ni ɖo ésɔ ɖe le ji nɔ Yesu yí ji mɔ yeafa akɔn nɔ mɛbu ciwo yí le nɔ hɛnnɛ. (Ʒan 19:25) Ci Yesu ku goduɔ, Mari koɖo nyɔnu amɛve buwo hɛn ami hwɛntewo yi yɔdu lɔ mɛ keŋ avayi shi nɔ Yesu. (Maki 16:​1, 2) Mari do go koɖo Yesu yí kan seŋ koɖi le fɔnfɔnsoku yitɔ godu. Yesu dokplɔtɔ kankin ɖewo kpoŋ yí emɔ cɛ hun nɔ yí wokpɔ Yesu ci wofɔn so ku.—Ʒan 20:​11-18. w23.01 27 ¶4

Mìdamɔ ci mìsɛn Yehowa nywiɖe vayi vɔɔ, degbeʒan mɔ mìado gbla ɖe o. Nɔ ŋɖewo na mìdetɛnŋ gbewakɔ sugbɔ nɔ Yehowa shigbe sa nɛ can ɔ, mìɖo atekpɔ ajekɔ agbla “le Mawu dɔwawawo mɛ” yí akpɔtɔ anɔ zanŋte keke aje vɔvɔnu. (1 Kor. 15:58; Mt. 24:13; Maki 13:33) Mìɖo asɔ ezolelanmɛ yí asɛn Yehowa koɖo mìwo jiwo pleŋ. Enyɔ ci Yesu nu nɔ Laodise hamɛ lɔ dasɛ mɔ cukaɖa bu yí le yɛ nu. ‘Wogblɔ’ le Yehowa sɛnsɛn mɛ. Ci wodesɛnkɔ Mawu koɖo ezoɔ, eyi dɔ yí Yesu nu nɔ wo mɔ wonyi “amɛmakpɔjijɔ [koɖo] amɛnuwaŋshishi.” Woɖo agbetrɔ atɔ Yehowa sɛnsɛn koɖo ezolelanmɛ. (Enyɔ. 3:​16, 17, 19) Nukplamu ci yí le mɛ nɔ mìɔ? Nɔ mìkpɔ mɔ ezo ci yí le mì mɛ mìsɔ sɛnkɔ Yehowa ɖiɖiɔ, mìɖo atrin do keŋ ana enunywi ciwo pleŋ Yehowa koɖo yi habɔbɔ lɔ nakɔ mì ajeŋ nɔ mì. (Enyɔ. 3:18) Mìdeɖo akplɔ gbɛmɛnuwo do yí amɔ mìavoŋ kakacɛ keŋ asɔ Yehowa sɛnsɛn ɖo texwe amɛvetɔ gbeɖe o. w22.05 3-4 ¶7-8

So xwe kotokun nɛniɖe keɔ, Yehowa ɖo wema vevi ɖeka ci mɛ eŋwlɛnɔ yi sɛntɔ egbejinɔtɔwo ŋkɔwo do. Abɛli yí nyi amɛ ŋkɔtɔ ci ŋkɔ eŋwlɛ. (Luiki 11:​50, 51) So hwenɔnuɔ, Yehowa gbeŋwlɛ ŋkɔ buwo do wema lɔ mɛ, yí ŋkɔ miliɔn nɛniɖe yí le wema lɔ mɛ gbɛ. Bibla yɔ wema ŋtɔ́ mɔ ‘eŋwiɖoɖo wema’ alo “agbe wema.” (Malashi 3:16; Enyɔ. 3:5; 17:8) Mɛ ciwo pleŋ yí sɛnnɔ Yehowa, vɔnnɔ ni, yí buini yí gbelɔnnɔ yi ŋkɔ lɔ ŋkɔwo yí le wema vevi cɛ mɛ. Emɔ ahun nɔ wo yí woakpɔ agbe mavɔ. Nɔ xɔse ci mìɖo do Yesu tafɛnvɔnsa lɔ nu na yí mìwo koɖo Yehowa nyi exlɔ bakpomadɔnwoɔ, atɛnŋ ana woaŋwlɛ mìwo ŋkɔwo do wema lɔ mɛ gbɛ. (Ʒan 3:​16, 36) Mì pleŋ ji mɔ mìwo ŋkɔ le nɔ wema ŋtɔ́ mɛ, nɔ jeŋkwi mɛ alo nyigban ji mìɖokɔ ŋkuvi mɔ mìavanɔ agbe le can. w22.09 14 ¶1-2

Enyɔdasɛ wema lɔ gbexo nuxu so “edan kloku ɖeka ci yí le jinɖe” nu. (Enyɔ. 12:3) Edan gangan cɛ wa ahwa koɖo Yesu koɖo yi dɔlawo. (Enyɔ. 12:​7-9) Éciciɛ yumɛ nɔ Mawu mɛwo, éna ŋsɛn gbemɛlan wadan lɔwo ciwo yí nyi agbetɔwo cɛkpakpawo. (Enyɔ. 12:17; 13:4) Mi yí nyi edan lɔɔ? “Edan gangan lɔ nyi edan xoxwitɔ ci yí tɔ mɔ Ahobi alo Satan.” (Enyɔ. 12:9; 20:2) Eyi kpa nɔ Yehowa ketɔnɔwo pleŋ. Nyi yí avajɔ do edan gangan lɔ jiɔ? Enyɔdasɛ 20:​1-3 nu le kpɔwɛnyɔnunu mɛ mɔ, mawudɔla ɖeka adɔ Satana do edumaɖosɛnxu ɖeka mɛ, ale shigbe wodui gakpa mɛ nɛ. Nɔ wodɔ Satana do edumaɖosɛnxu lɔ mɛɔ, dagbe “ɖo ŋsɛn yí a ble amɛwo le nyigban ji keke a nanɔ exwe kotokun ɖeka vɔvɔnu o.” Le vɔvɔnuɔ, woagu Satana koɖo yi gbɔngbɔnvɔnwo si keŋkeŋ yí wodagbekpɔ wo kpɔ o, yí ale shigbe wodɔ wo “do ezo koɖo ezokpe tɔsasa” mɛ nɛ. Kpɔ lé anɔ nɔ Satana koɖo yi gbɔngbɔnvɔnwo degbele xexeɛ mɛ ɖa. Èkpɔ ɖeka anyɔ taŋ a! w22.05 14 ¶19-20

Yesu nyi edɔsɛnsinwatɔ. Hwenu enyi jajɛɔ, kapitadɔ yí ewanɔ. (Maki 6:3) Kankandoji li mɔ, ci ewakɔ edɔ sɛnsin yí kpekɔdo yi jilawo nu nɔ woakpɔ wowo xomu lɔ ʒanwo gbɔɔ, ejɔ ji nɔ wo. Ci Yesu nyi amɛmaɖoafɛn ɔ, adɔ yí awanɔ edɔ nywiwo, eyi taɖo amɛwo adɔnɔ dɔ yi sugbɔ! Edɔwawa jɔnɔ ji nɔ Yesu, gan ci ewanɔ edɔ cɛwo can ɔ, éɖo gamɛ ɖe ɖɛ yí sɔ wanɔ gbɔngbɔnmɛdɔwo. (Ʒan 7:15) Yí hwenu evatɔ kunuɖeɖedɔ lɔ jiɔ, ékpla nu amɛwo mɔ: “Mí ŋgbe wadɔ nɔ enuɖuɖu ci yí a do ahɛn o, vɔ mí wadɔ nɔ enuɖuɖu ci yí a li nɔ agbe mavɔ.” (Ʒan 6:27) Le Etojinuxu lɔ mɛɔ, Yesu nu mɔ: “Mí bɔ míwo dɔkunuwo do jeŋkwi mɛ.” (Mt. 6:20) Nunya Mawu tɔ kpenɔdo mì nu mìɖonɔ susu sɔgbe do edɔwawa nu. Wodo ŋsɛn mìwo Kristotɔwo mɔ, mìwo le wanɔ “edɔ. . . nywi.” w22.05 22 ¶9-10

Enisi gbe kpɔwɛ nywi ɖɛ nɔ Timɔte. Kankandoji li mɔ Timɔte do jeshi mɔ ye nɔye nuwanawo dasɛ lɔnlɔn gangan ci eɖo nɔ Yehowa, yí ci yí esɛnkɔ Yehowaɔ, ena yí ekpɔkɔ jijɔ. Ahanke le egbɛ mɛɔ, vinɔ sugbɔ tɛnŋ sun ji yí kpedo wowo viwo nu to wowo nuwanawo mɛ “enyɔ ɖe manu” yí wovasɛnkɔ Yehowa nɛ. (1 Piɛ 3:​1, 2) Eɔ can àtɛnŋ awa wowotɔ han. Lé àwɛ doɔ? Na nɔ ekacaca ci yí le eo koɖo Yehowa gblamɛ anyi enuvevitɔ nɔ eo. (2 Ese. 6:​5, 6) Èwakɔ vɔnsawo shigbe lé vinɔ sugbɔtɔ wɛkɔ nɛ. Èzannɔ gamɛ, eho yí nɔnɔ alɔnmadɔn yí gbewanɔ nubuwo sɔ kpenɔdo viowo nu. Vɔ deɖo awanɔ enu cɛwo keke eo koɖo Yehowa gblamɛ atɔ gblegble o. Ji gamɛ adonɔ gbe ɖaɖa, akplanɔ Bibla eoŋtɔ yí agbedranɔ hamɛ lɔ bɔbɔwo do. Nɔ èwɛni ahan ɔ, àsɛnŋ le gbɔngbɔn mɛ yí agbenyi kpɔwɛ nywi nɔ ao xomu koɖo mɛbuwo. w22.04 16 ¶1; 19 ¶12-13

Efa kɔn nɔ mì ci mìnya mɔ de mìwo yí anu lé woaɖo kojo nɔ agbetɔwo do o! Yehowa yí nyi Kojoɖotɔ Gangantɔ, eyi jikɔ awa edɔ vevi cɛ. (Rɔm. 14:​10-12) Mìatɛnŋ akando ji keŋkeŋ mɔ, éɖonɔ kojo jɔjɔɛ gashiagamɛ sɔgbe koɖo yi se jɔjɔɛwo kudo enywi koɖo evwin nu. (Gɔnm. 18:25) Dawa enumajɔmajɔ ɖe gbeɖe o! Mìkpɔkɔ emɔ veviɖe nɔ hwenu yí Yehowa avaɖe enu ciwo pleŋ agbetɔwo fɛnwo koɖo wowo gɔjejewo hɛn vɛ si pleŋpleŋ. Hwenɔnuɔ, woadra enu ciwo pleŋ yí dahɛn le mì nu do le ŋcilan mɛ koɖo mìwo susu mɛ keŋkeŋ. (Eha. 72:​12-14; Enyɔ. 21:​3, 4) Mìdagbeɖo ŋwi ŋcɛwo kpɔ gbeɖe o. Ci mìle te kpɔ hwenu dojijɔnamɛ ŋtɔ́ɔ, mìdokɔ akpe nɔ Yehowa mɔ édokɔ ŋsɛn mì mɔ mìwo le ɖyi ye le enusɔkeamɛ mɛ. w22.06 13 ¶18-19

Kojoɖotɔ nywi ɖo anya ese kitokito. Éɖo anya enu ci yí nyi enunywi koɖo enuvwin kitokito. Enubu ci kojoɖotɔ nywi ɖo anyaɔ? Éɖo anya enu so ŋɖe ci yí jɔ nu kitokito gbɔxwe yí aɖo kojo lɔ. Mɛɖe desɔ koɖo Yehowa le akpa hunnɔtɔ xwe o. Yehowa nyanɔ enushianu so enu ɖe ci yí jɔ nu kitokito gbɔxwe aɖo kojo. Vɔ agbetɔ kojoɖotɔwo dele ahan o. (Gɔnm. 18:​20, 21; Eha. 90:8) Ékpɔnɔ enu zeto enu ciwo agbetɔwo kpɔ nu yí nyanɔ ŋɖewo ciwo wowo denya o. Yehowa nya mɛ ci mìnyi teŋ. Énya lé mìwo jilawo dɛnwo, ekpla ci wona mì koɖo fini mìso kpɔnɔ ŋsɛn do mì ji do. Égbenya lé enuwo wanɔ nɔ mì koɖo lé mìle le susu mɛ do. Gbesɔ kpe niɔ, énya enu ci yí le ji mɛ nɔ mì, égbenya enu ci yí dɔ yí mìwanɔ enuwo. Wodatɛnŋ awla ŋɖe do Yehowa o. (Ebre. 4:13) Eyi taɖo gbɔxwe Yehowa asɔ enu ke amɛɔ, ékpɔnɔ do enu cɛwo pleŋ nu. w22.06 4 ¶8-9

Mìɖo ajeshi enu ciwo Satana sɔ te Job kpɔ, ɖo wowo lɔwo han ke yí ezanzan le egbɛ mɛ. Satana nukɔ mɔ mìdelɔn Yehowa Mawu nyɔnɔnwitɔ o, yí nɔ mìwo gbe vaɖo afɔku mɛɔ, mìaso gbeɖi ɖɛ keŋ asɔ hwlɛn mìwo gbe gan. Satana gbenukɔ mɔ Mawu delɔn mì o yí desɔnɔ ɖe le agbla ciwo mìjekɔ mɔ mìwo nu le kpe ni ji o. Ci mìnya nu so enu ci Satana tekɔkpɔ mɔ yeawa nuɔ, mìdeɖo axɔ ŋsukankannyɔ yitɔwo ji se o. Mìɖo akpɔnɔ tetekpɔwo mɔ wonyi emɔ ci ji mìato ajeshi mìwoɖekiwo ɖɛ. Tetekpɔ ciwo mɛ Job to kpedo nu edo jeshi finiwo yí egbɔjɔ le yí wa dɔ so wo nu. Le kpɔwɛ mɛ, ékpla mɔ yeɖo agbesɔ yeɖeki hwenɔ sugbɔsugbɔ sɔwu. (Job 42:3) Mìwo can mìatɛnŋ akpla nu sugbɔ so mìwoɖekiwo nu nɔ mìle tetekpɔwo mɛ. Nɔ tetekpɔ lɔ na mìvado jeshi finiwo yí mìgbɔjɔ leɔ, mìɖo atekpɔ awa dɔ so wo nu zeɖeka. w22.06 23 ¶13-14

Yehowa na kankandoji mì mɔ yele ŋgbe nɔ mì. Le kpɔwɛ mɛ, gbɔxwe Yehowa anu mɔ: ‘Míwo yí nyi anyi kunuɖetɔwoɔ,’ énu mɔ: “Ŋ le koɖo eo. Hwecinu à so etɔsasawo ɔ, da se vevi o. Hwecinu à ɖo afɔ ezo ji ɔ, da se vevi o. Ezoɖewo da wlɔ eo o.” (Ezai 43:2) Hweɖewonu nɔ mìwakɔ mìwo kunuɖeɖedɔ lɔɔ, mìdonɔ go cukaɖa ciwo woatɛnŋ asɔ sɔ koɖo etɔsasa yí tonɔ tetekpɔ ɖewo mɛ ciwo woatɛnŋ asɔ sɔ koɖo ezo. Ci ele ahan can ɔ, Yehowa kpekɔdo mì nu yí mìkpɔtɔ yí ɖeɖeɛ kunu. (Ezai 41:13) Amɛ sugbɔ gbenɔ mìwo ŋɛdu lɔ gbɛ. Mìɖo akpɔtɔ aɖonɔ ŋwi mɔ nɔ wogbe mìɔ, dedasɛ mɔ mìdeɖekɔ kunu nywiɖe yɔ o. Ci mìnya mɔ mìwo nu kpenɔ nɔ Yehowa ɖo mìkpɔtɔ yí dradra yi ŋɛ lɔ le egbejinɔnɔ mɛɔ, efanɔ akɔn nɔ mì yí donɔ ŋsɛn mì. Apotru Pɔlu nu mɔ: “Amɛ ɖeka ɖeka a va xɔ fɛncu yiŋtɔ tɔ sɔku do edɔwawa yiŋtɔ tɔ nu.”—1 Kor. 3:8; 4:​1, 2. w22.11 4 ¶5-6

Mìkpɔkpɔ yí Bibla mɛ nyɔnuɖɛwo vakɔmɛ gbɛ. Amɛwo “so egbewo pleŋ mɛ le jukɔnwo mɛ” yí kplakpla “egbe mɛmi” ci yí nyi Bibla mɛ nyɔnɔnwi lɔ. (Zak. 8:​23, NWT; Zef. 3:​9, NWT) Amɛ ciwo yí wu 8000000 yí so eju 240 mɛ yí le Yehowa habɔbɔ lɔ mɛ gbɛ. Yí le exwe ɖeshiaɖe mɛɔ, agbetɔ kotokun amɛve han wanɔ ʒinʒindoshimɛ! Vɔ enu ci yí gbele veviɖe sɔwu egbɔsusu ŋtɔ́ yí nyi mɔ enukplavi yoyu cɛwo tekpɔ yí ɖo Kristotɔwo nɔnɔmɛ nywiwo. Wotɔ “agbe yoyu” nɔnɔ. (Kol. 3:​8-10) Amɛ sugbɔ mi gbɔdɔndɔn masɔkoɖosenuwo wawa yí mi tamɛ sɛnsɛn, wodegbeklannɔ amɛwo do akpo o, yí ejumɛvinyinyi gbɔngbɔn degbele wo mɛ o. Enyɔnuɖɛ ci yí le Ezai 2:4 mɛ yí vakɔmɛ; ɖo wodegbekplakɔ ahwa wawa o. Nɔ mìje agbla veviɖe yí dokɔ amɛnyinyi yoyu lɔɔ, mìakpedo mɛbuwo nu woava Mawu habɔbɔ lɔ mɛ, ecɛ agbedasɛ mɔ mìkplɔkɔ mìwo Xwetɔ Kristo Yesu ci yí kpɔkpɔ edɔ lɔ ji do. (Ʒan 13:35) Nyi yí na mìsun ji yí wakɔ enu cɛwoɔ? Mìsun ji yí wakɔ wo, ɖo Yesu kpekɔdo mì nu. w22.07 9 ¶7-8

Mìdeji mɔ mìwo gbedodoɖawo ale shigbe lé mìxonɔ nuxu le kpaamɛ nɛ o. Vɔ ele mɔ mìawɛni koɖo bubu gangan. Bu tamɛ kpɔ so ŋtegan jiŋ ciwo yí Ezai, Ezekiɛli, Daniɛli koɖo Ʒan kpɔ nu. Wo pleŋ dasɛ mɔ Yehowa nyi Efyɔ gangan. Ezai kpɔ Yehowa yí “E le anyinɔnɔ le efyɔʒinkpin ji. Efyɔʒinkpin lɔ yì eji.” (Ezai 6:​1-3) Ezekiɛli kpɔ Yehowa yí enɔ nyinɔnɔ do jeŋkwi mɛ hwakeke ɖeka ji. “Klɛnklɛn ci yí kɔkɔ trɔdi le shigbe anyiɖowɛɖo ci yí le ejiɖoɖwi mɛ ɛnɛ.” (Eze. 1:​26-28) Daniɛli kpɔ “Efyɔ Xoxwi” alo Mɛ ci yí li xoxoxo yí edo awu ɣiwo, ezo totoɔ so yi fyɔʒinkpin mɛ. (Dan. 7:​9, 10) Ʒan kpɔ Yehowa yí ele efyɔʒinkpin ji, anyiɖowɛɖo nyakpɔkpɔ ɖeka trɔdi yí shiŋmɛ yitɔ le shigbe emerodi-kpe nɛ. (Enyɔ. 4:​2-4) Nɔ mìbu tamɛ kpɔ so lé Yehowa gangan do nuɔ, mìaɖo ŋwi mɔ ci emɔ mìwo le donɔ gbe ɖaɖa nɔ yeɔ, mɔnukpɔkpɔ gangan ɖeka enyi yí mìɖo awɛni koɖo bubu. w22.07 20 ¶3

Jajɛwo, Satana ateteɛkpɔ mɔ yeaxe emɔ nɔ mí nɔ míŋgbewa gbɔngbɔn mɛ ŋkɔyiyi o. Emɔ ɖeka ci ji eto yí wanɔ cɛ yí nyi mɔ, adɔ yí míaxokɔ nu kpɔ so ŋɖewo ciwo míkpla le Bibla mɛ nu. Le kpɔwɛ mɛ, mɛɖewo aji mɔ, yewoana míakando ji mɔ, de Mawu yí wa mì o, vɔ jɔ mìjɔ mìwoŋtɔwo. Taŋfuin mídebunɔ tamɛ kpɔ so nyɔ cɛwo nu kekeɖe le ɖevihwɛ mɛ ahan o. Ecɛyɛ ci míshinkɔɔ, wovakplakɔ mí enu cɛwo le suklu. Lé míwo cicawo drekɔ nyɔ lɔwo do tɛnŋ na míakpɔɛ mɔ wowo nyɔ le mɛ yí atɔ kankando ji mɔ, jɔ enuwo jɔ wowoŋtɔwo. Taŋfuin wodeji kpeɖoji ciwo yí dasɛ mɔ Enuwowatɔ ɖeka li kpɔ o. Míɖo ŋwi gɔnmɛɖose ci yí le Elododo Wema 18:17 mɛ. Enu mɔ: “Amɛ ŋkɔtɔ ci yí axonɔ nuxu blamanɔnɔ jɔjwɛɖe keke a na nɔ hwecinu amɛ a va yí a biɔ enyɔ yi se.” Eyi taɖo ci míaxɔ enyɔ ɖekpokpui ci wonunɔ nɔ mí le suklu ji se xuxuɖuxu ahan ɔ, míwa ɖaŋ akpla nyɔnɔnwi ciwo yí le Mawu Nyɔ Bibla koɖo mìwo wemawo mɛ nywiɖe. w22.08 2 ¶2; 4 ¶8

Mìjinɔ mɔ mìamɔŋje enu ci mìhlɛnhlɛn le Mawu Nyɔ lɔ mɛ. Vɔ etɛnŋ jɔ mɔ mìdeɖukɔ le nɔ enu ci mìhlɛnkɔ o. Mìakpɔ enyɔ ci Yesu nu nɔ “esekplamɛtɔ gangan ɖeka.” (Luiki 10:​25-29) Hwenu ŋsu lɔ biɔ Yesu se mɔ nyi yeɖo awa keŋ akpɔ agbe mavɔ maɔ, Yesu kpedo nu yí ekpɔ ɖoŋci lɔ le Mawu Nyɔ lɔ mɛ ci ebiɛ se mɔ: “Nyi wo ŋwlɛ do Ese Wema lɔ mɛ ɔ? Lé è hlinni do ɔ?” Ŋsu lɔ kpe ji yí na ɖoŋci nywitɔ lɔ ci eyɔ enyɔ so Mawu Nyɔ lɔ mɛ so lé woalɔn Mawu koɖo amɛ kpena nu. (1 Ese. 19:18; 2 Ese. 6:5) Vɔ do jeshi enyɔ ci enu kplɔɛdo: “Mi yí nyi anyi kpena lɔ ɔ?” Enyɔ cɛ ci ŋsu lɔ biɔ se dasɛ mɔ demɔŋje enu ci ehlɛn mɛ nywiɖe teŋ o. Ecɛ wɛ mɔ denya lé awɛ awa do Enuŋwlɛŋwlɛ ŋtɔ́wo ji nywiɖe le yi gbe mɛ o. Ele mɔ Yehowa akpedo mì nu gbɔxwe mìamɔŋje Enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo mɛ, eyi taɖo mìabiɛ mɔ le na mì yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ nɔ mìwo susuwo anɔ texwe ɖeka yí agbebiɛ mɔ yi le kpedo mì nu nɔ mìawa do enu ci mìhlɛn ji. w23.02 9 ¶4-5

“Lé èwɛ yí vale nyɔnɔnwi lɔ mɛɔ?” Kankandojitɔɔ, èɖo nyɔ cɛ ŋci vayi zenɛniɖe. Enyi ɖeka le enyɔ ŋkɔtɔ ciwo mìbiɔnɔ mìwo kpena xɔsetɔ ɖe se, nɔ mìji mɔ mìajeshi ɖɛ nywiɖe. Ejɔnɔ ji nɔ mì mɔ mìase lé mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo wɛ yí vajeshi Yehowa yí luin; yí egbejɔnɔ ji nɔ mì mɔ mìanu lé nyɔnɔnwi lɔ ve nɔ mì do nɔ wo. (Rɔm. 1:11) Seŋkankan cɛwo gbekpenɔdo mì nu, mìkpɔtɔ ɖonɔ ŋwi lé Yehowa Kunuɖetɔ ci mìnyi jɔnɔ ji nɔ mì do. Yí mìgbeɖuini doji mɔ mìakpɔtɔ “[azɔnnɔ] zɔnlin le nyɔnɔnwi lɔ mɛ.” Edasɛ mɔ, mìanɔnɔ agbe nywiɖe ci yí adɔ yí Yehowa acu eshi nɔ mì yí mìwo nu akpekɔ ni. Susu sugbɔ yí dɔ mìlɔn nyɔnɔnwi lɔ. Susu vevitɔ lɔ yí nyi mɔ mìlɔn Yehowa Mawu, Mɛ ci gbɔ yí nyɔnɔnwi lɔ so. Yi Nyɔ Bibla kpedo mì nu mìvajeshi ɖɛ mɔ, eyi nyi ŋsɛnwopleŋtɔ ci yí wa jeŋkwi koɖo nyigban koɖo mìwo Da amɛlɔntɔ ci yí le jeŋkwi mɛ ci yí lenɔ bu nɔ mì.—1 Piɛ 5:7. w22.08 14 ¶1, 3

Apotru Pɔlu do ŋsɛn nɔviɛ ŋsu koɖo nɔviɛ nyɔnuwo mɔ wo le wa “enu nywi” yí asɔ dasɛ mɔ yewolɔn yewonɔnɔwo. (Ebre. 10:24) Denyi nuxuxoxo mɛ ɖekɛ yí Pɔlu kpedo nɔviɛ ŋsu koɖo nɔviɛ nyɔnuwo nu le o, égbewa enuŋtɔŋtɔwo yí sɔ kpedo wo nu. Le kpɔwɛ mɛ, ci eju to do nɔvi ciwo yí le Ʒudeɔ, Pɔlu hɛn enu ciwo yí woʒan yi nɔ wo. (Edɔ. 11:​27-30) Ci kunuɖeɖe koɖo enukplakpladɔ lɔ xa Pɔlu can ɔ, éjinɔ enu ciwo yí awa gashiagamɛ yí asɔ kpedo mɛ ciwo yí enu wudo nu. Ci ewɛni ahan ɔ, édo ŋsɛn nɔviwo yí kankandoji ci woɖo mɔ Yehowa ale bu nɔ yewo gbesɛnŋ doji. Nɔ jɔjɔmɛfɔkuwo jɔ do nɔviwo ji le egbɛ mɛ, yí mìsɔ mìwoɖekiwo jo faa, yí zannɔ gamɛ, ŋsɛn koɖo enu ciwo mìnya wawa ɖɛ sɔ kpedo wo nuɔ, ado ŋsɛn wowo xɔse hɛnnɛ. Nɔ mìjɔnɔ nu nɔ xexeɛ pleŋ mɛ dɔwawaɔ, anyi mìkpekpeɛdo nɔviwo nu hɛnnɛ. To emɔ cɛ koɖo ebuwo jiɔ, mìatɛnŋ akpedo mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo nu yí woakando ji mɔ Yehowa dagbe yewo ɖɛ kpɔ gbeɖe o. w22.08 24 ¶14

Enyɔnuɖɛ sugbɔ le Bibla mɛ ciwo yí vamɛ yí woŋwlɛ ɖewo ewa exwe sanŋdi nɛniɖewo gbɔxwe wovavamɛ. Exolɔlɔwo dasɛ mɔ enyɔnuɖɛ cɛwo vamɛ nyao. Ecɛ dekpaca mì o, ɖo mìnya mɔ Yehowa gbɔ yí enyɔnuɖɛ ciwo pleŋ le Bibla mɛ so. Bu tamɛ kpɔ so enyɔnuɖɛ ciwo yí xo nuxu so lé woaɖu blema Babiloni ju lɔ ji do. Le exwe 778 koɖo 732 D.Y. gblamɛɔ, enyɔnuɖɛtɔ Ezai nu ɖɛ mɔ woagban Babiloni jugan sɛnŋ lɔ. Énu mɛ ci yí aɖu eju lɔ ji ŋtɔkpu can, eyi nyi Sirusi. Égbenu lé awɛ aɖu jugan cɛ ji. (Ezai 44:27–45:2) Ezai nu ɖɛ hɛnnɛ mɔ woagban Babiloni keŋkeŋ yí mɛɖekɛ dagbevanɔ mɛ o. (Ezai 13:​19, 20) Mɛdi koɖo Pɛsitɔwo gban Babiloni le exwe 539 D.Y., yí eju gangan cɛ trɔ glikpuwo keke je egbɛ. w23.01 4 ¶10

Yehowa can mì mɔ mìwo le nyi akpaxwe ɖe nɔ ye sɛntɔwo xomu ci yí le xexeɛ pleŋ mɛ. Emɔ gangan ɖeka enyi yí hun nɔ mì yí mìkpɔkɔ nyɔna sugbɔ le mɛ! (Maki 10:​29, 30) Mìɖo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo le xexeɛ pleŋ mɛ, ciwo yí lɔn Yehowa shigbe mìwo ke nɛ yí wotenɔkpɔ mɔ yewoawa do yi gɔnmɛɖosewo ji. Nɔ egbe ci mìdonɔ, akɔta ci mɛ mìso alo lé mìdonɔ enuwo do gbeto akpo nɔ nɔnɔ can ɔ, mìlɔnnɔ wo nɔ egbenyi ŋkɔtɔ nɛ yí mìkpɔ wo can. Ejɔnɔ ji nɔ mì taŋ mɔ mìkannɔfu mìwo Da amɛlɔntɔ ci yí le jeŋkwi mɛ, sinni doju, yí gbenɔnɔ ju koɖo wo. (Eha. 133:1) Hweɖewonuɔ, wokpenɔdo mì nu le cukaɖawo hwenu. (Rɔm. 15:1; Gal. 6:2) Wodonɔ ŋsɛn mì nɔ mìakpɔtɔ asɛnŋ le gbɔngbɔn mɛ yí akpɔtɔ asɛnkɔ Yehowa. (Ebre. 10:​23-25) Kpɔ lé awa nɔ mì do nɔ nɔviwo deli yí kpenɔdo mì nu nɔ mìakpanŋkɔ mìwo ketɔnɔ ciwo yí nyi Satana Legba koɖo yi xexe vwin cɛ ɖa! w22.09 2-3 ¶3-4

Nɔ mìzannɔ jugbajahadoxuwo le ɛntɛnɛti jiɔ, atɛnŋ agbɔnnu nɔ mì mɔ mìaɖu mìwoɖekiwo ji. Nɔ mìdenya wawaɔ, mìanunɔ enyɔwlawlawo le nɔtɔxu yí amɛ sugbɔ ase gbɔxwe mìavanyɔ va mìwoɖekiwo mɛ. Eyi ci mìnui le ɛntɛnɛti ji ahan ɔ, mìdegbeɖo acɛ yí atrɔ ŋɖe o. Mìdenya lé mɛ ciwo yí se nyɔ lɔ avayi zin do koɖo cukaɖa ciwo atɛnŋ avahɛn vɛ o. Amɛɖekijiɖuɖu atɛnŋ agbekpedo mì nu yí mìabɔ nu kplii nɔ ketɔnɔwo ʒinʒin ɛ mì ji mɔ mìanu enyɔ ɖe ci yí asɔ mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo gbe do afɔku mɛ. Ecɛ atɛnŋ ajɔ hwenu kpobishiwo avabiɔ nyɔ mì se le eju ciwo mɛ woɖo te mìwo dɔwo le alo ciwo mɛ wodeɖe emɔ do mìwo dɔwo pleŋ nu le. Mìatɛnŋ awa do gɔnmɛɖose cɛ ci yí nyi mɔ ‘mìabɔ mìwo nu cu’ ji le nɔnɔmɛ ŋtɔ́wo koɖo ebuwo mɛ. (Eha. 39:1) Mìɖo anyi mɛ ci ji woakannɔdo nɔ mìle koɖo mìwo xomumɛtɔwo, mìwo xlɔwo, nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo alo mɛbuwo. Yí gbɔxwe mìanyi mɛ ci ji woatɛnŋ akannɔdoɔ, mìɖo aɖunɔ mìwoɖekiwo ji. w22.09 13 ¶16

Mìɖo aɖunɔ nu le gbɔngbɔn mɛ gbɔxwe atɛnŋ akpɔnɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ. Yí ele veviɖe nɔ mì. Ecɛ yí dɔ Yesu nu mɔ: “Agbetɔ de le agbe to kpɔnnɔ ɖekɛ kpaŋ ji o. Vɔ ɔ, sɔkudo enyɔ ɖeshaɖe ci yí tonɔso Mawu glan mɛ nu yí wo a nɔ̀ agbe do.” (Mt. 4:4) Eyi taɖo, eŋ ɖe dake yí mìagɔn gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu ci yí nyi Mawu Nyɔ vevi Bibla lɔ hlɛnhlɛn o. Ci Yehowa lɔn mìɔ, énu enuŋtɔŋtɔ ciwo mìɖo awa yí akpɔnɔ jijɔ le agbe mɛ do Bibla mɛ nɔ mì. Mìkpla enu ci yí dɔ ewa mì do agbeɛ mɛ. Mìkpla lé mìawɛ ate gogui koɖo enu ci mìawa nɔ asɔ mìwo nuvɔnwo ke mì. Mìgbekpla hɛnnɛ mɔ, éɖo gbe nɔ mì mɔ, mìwo le kpɔ emɔ nɔ esɔ mɛ nywi ɖeka. (Ʒer. 29:11) Nyɔnɔnwi cɛ ciwo yí mìkpɔ le Bibla kplakpla mɛ na yí mìwo ji ɖɔ koɖo jijɔ. Hweɖekpokpuinu ci yí agbe mɛ cukaɖawo dɔ yí ègbɔjɔɔ, zannɔ ao gamɛ ahlɛnnɔ Yehowa Nyɔ lɔ yí abunɔ tamɛ kpɔ so nu doji. w22.10 7 ¶4-6

Susu nywi taɖo yí Bibla do ŋsɛn mì mɔ mìwoŋgbekpɔtɔ anyi ŋɖɛmanyatɔwo o. Mìanya ŋɖɛ nɔ mìwanɔ do Bibla gɔnmɛɖosewo ji le mìwo gbe mɛ. Viviviɔ, mìakpɔ lé gɔnmɛɖose cɛwo kpenɔdo mì nu yí mìzenɔ nɔ cukaɖawo yí sɔnɔ gbeta nywiwo. Anyɔ mɔ mìabunɔ tamɛ kpɔ so gbeta ciwo mìsɔ nu yí akpɔ mɔ wonyɔ ma. Nɔ hwenu ɖewo ke yí mìkplakpla Bibla yí yinɔ bɔbɔwo ɖe, mìatɛnŋ abiɔ mìwoɖekiwo se mɔ nyi yí taɖo mìdekpɔ sɔ mìwoɖekiwo nɔ Yehowa yí wa ʒinʒindoshimɛ ma. Nɔ enyi mɔ mìwa ʒinʒindoshimɛ ɖe, mìyikɔ ŋkɔ le eŋɛnywidradradɔ lɔ koɖo enukplakpla amɛwo mɛa? Gbeta ciwo mìsɔnɔ danasɛ mɔ mìwawa do Bibla gɔnmɛɖosewo jia? Mìwanɔ enu do mɛbuwo nu shigbe lé Yesu awa nu do wo nu nɛa? Nɔ mìkpɔ mɔ mìɖo awa trɔtrɔ le fiɖeɔ, mìɖo abu tamɛ kpɔ veviɖe so enukplamu Yehowa tɔ ciwo yí ‘kpenɔdo ŋɖɛmanyatɔwo nu yí wotrɔsunnɔ amɛ nyaŋunuwo’ nu.—Eha. 19:7. w22.10 20 ¶8

Ezekiɛli kpɔ lé Mawu gbɔngbɔn lɔ sɛnŋ do. Enu ci Ezekiɛli kpɔ le ŋtegan ɖeka mɛ kpedo nu yí enya mɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ yí kpekɔdo mawudɔla ŋsɛntɔnɔwo nu, yí na jeŋkwi mɛ hwakeke lɔ yinɔ. (Ezek. 1:21) Lé Ezekiɛli wa nu doɔ? Énu ŋci yí jɔ kplɔɛdo yí mɔ: “Ci ŋ kpɔ enu ahan tɔ ɔ, ŋ je nyigban.” Enu ci Ezekiɛli kpɔ jiŋ ni keke ejuin je nyigban. (Ezek. 1:28) Le yiyimɛɔ, hweɖekpokpuinu ci Ezekiɛli abu tamɛ kpɔ so ŋtegan jiŋ cɛ nuɔ, ado ŋsɛn kankandoji ci eɖo mɔ Mawu gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ ado ŋsɛn ye nɔ yeatɛnŋ awa kunuɖeɖedɔ lɔ. Yehowa nu nɔ Ezekiɛli mɔ: “Agbetɔ vi, jete yí Na xo nuxu koɖu.” Enyɔ ci Yehowa nu nɔ Ezekiɛli koɖo Mawu gbɔngbɔn lɔ na ekpɔ ŋsɛn ci eʒan keŋ atɛnŋ aso jete le nyigban. (Ezek. 2:​1, 2) Eyi Mawu “lɔ̀” ci yí nyi Mawu gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ dasɛ emɔ nɔ Ezekiɛli le kunuɖeɖedɔ ci ewa pleŋ mɛ.—Ezek. 3:22; 8:1; 33:22; 37:1; 40:1. w22.11 4 ¶7-8

Enyɔnuɖɛtɔ Ezai drekɔ Yehowa le lɛ mɔ yɛle shigbe enukplamɛtɔ ɖeka ci yí zɔnkɔ le godu nɔ yi nukplaviwo yí dadasɛ emɔ ci woɖo ato nɔ wo. Egbeɔ, mìsenɔ Yehowa gbe le godu nɔ mì. Lé mìsini doɔ? Woŋwlɛ Mawu nyɔwo do Bibla mɛ xoxoxo doŋkɔ nɔ mìwo hwenu. Eyi taɖo nɔ mìhlɛnkɔ Biblaɔ, ele shigbe mìsekɔ Mawu gbe le godu nɔ mì hannɛ. (Ezai 51:4) Lé mìawɛ yí aɖu le nywiɖe nɔ emɔdasɛnamɛ ciwo Yehowa nanɔ mìɔ? Do jeshi mɔ enu amɛve yí Ezai yɔ. Ŋkɔtɔ, “emɔ lɔ ke.” Evetɔ, “mízɔn ji.” “Emɔ lɔ” nyanya ɖekɛ desun o. Ele mɔ ‘mìazɔn ji’ hɛnnɛ. Yehowa zannɔ yi habɔbɔ lɔ yí eɖenɔ yi Nyɔ lɔ mɛ nɔ mì ci yí na mìnyanɔ enu ci eji mɔ mìwo le wa. Mìgbekplanɔ lé mìawɛ yí awa do enu ci mìkplakɔ ji. Eyi taɖo nɔ mìji mɔ mìakpɔtɔ adonɔ ji koɖo jijɔ le Yehowa sɛnsɛn mɛɔ, ele mɔ mìawanɔ enu amɛve lɔwo. Eyi keŋ gbɔxwe mìatɛnŋ akando ji mɔ Yehowa acu shi nɔ mì. w22.11 11 ¶10-11

Ci apotru sugbɔtɔ ku dejinjin ɔ, Kristotɔ ŋsukantɔwo vaɖo hamɛ lɔ mɛ. (Mt. 13:​24-27, 37-39) Wotɔ “enyɔ masɔgbe kplakpla amɛwo [yí] a dɔ̀n Yesu dokplɔtɔwo yì azɔge.” (Edɔ. 20:30) “Enyɔ masɔgbe” ciwo yí Kristotɔ ŋsukantɔ cɛwo kplakpla amɛwo ɖeka yí nyi mɔ, Yesu desɔ yi gbaza sa vɔn “zeɖeka yí a sɔ nyà agɔjeje swi nɔ amɛ sugbɔ,” shigbe lé Bibla nui do nɛ o, vɔ éɖo awanɔ yi vɔnsa lɔ zenɛniɖe. (Ebre. 9:​27, 28) Amɛ sugbɔ kando ŋsu nukplakpla cɛ ji gbɛ. Wobɔnɔ yí ɖonɔ ŋwi Yesu ku lɔ kwɛshila ɖeka duu alo hweɖewonuɔ, ŋkeke ɖeka duu; eyi mɛɖewo yɔnɔ mɔ “kɔnminyɔ.” Sɛnsɛnha ɖewo deɖonɔ ŋwi Yesu ku lɔ ji blaŋblaŋ ahan o, vɔ wowo hamɛviwo demɔŋje gɔnmɛsese ci yí le Yesu tafɛnvɔnsa lɔ nu o. w23.01 21 ¶5

Le Exwe Kotokun ɖeka Cɛkpakpa Yesu tɔ lɔ mɛɔ, áfɔn amɛkukuwo yí akpedo mɛ ciwo yí se tonu nɔ Yehowa nu nɔ woavatrɔ amɛmaɖonuvɔnwo. Mɛ ciwo yí Yehowa ayɔ mɔ amɛjɔjɔɛwo “a xɔ Mawu gbeɖu nyigban. Wo a nɔ̀ ji keke a sɔyi mavɔmavɔ.” (Eha. 37:​10, 11, 29) Eji ajɔ mì mɔ, ‘woagu ketɔnɔ ŋgbeshitɔ ci yí nyi eku.’ (1 Kor. 15:26). Kpeɖoji sɛnŋ ciwo yí mìɖo mɔ mìavanɔ agbe tɛgbɛɛ le Mawu Nyɔ lɔ mɛ. Emɔkpɔkpɔ cɛ atɛnŋ akpedo mì nu mìakpɔtɔ anɔ gbeji le hwenu gbɔnnugbɔnnu cɛwo mɛ nɔ ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ cɛwo. Vɔ gbɔxwe mìwo nu akpe nɔ Yehowaɔ, denyi agbe ci mìji mɔ mìavanɔ lɔ ɖekɛ yí adɔ mìanɔ gbeji ni o. Susu ŋkɔtɔ ci yí taɖo mìnɔnɔ gbeji nɔ Yehowa koɖo Yesu yí nyi mɔ mìlɔn wo sugbɔ. (2 Kor. 5:​14, 15) Lɔnlɔn cɛ yí dɔ mìjinɔ mɔ mìaɖyi wo yí nunɔ mìwo mɔkpɔkpɔ lɔ nɔ mɛbuwo hɛnnɛ. (Rɔm. 10:​13-15) Nɔ mìdejinɔ mìwoɖekɛtɔ o yí wanɔ xomɛvuɔ, Yehowa aji mɔ yeanyi mìwo xlɔ keke asɔyi mavɔ. w22.12 6-7 ¶15-16

Yumɛcici atɛnŋ ana yí enu sugbɔ ciwo yí na mìnɔnɔ fafa mɛ ayi te mì. Etɛnŋ na mìaci enulolokpɔ mɛ yí avɔnvɔn nɔ enu ci yí avajɔ esɔ. Esɔgbe mɔ awa ahan nɔ mì. Vɔ mìɖo akpɔ mìwoɖekiwo ji. Yesu nu mɔ yumɛcici atɛnŋ adɔ yí ye dokplɔtɔwo aklɛn afɔ. (Ʒan 16:​1, 2) Ci Yesu nu mɔ mìwo le kpɔ emɔ mɔ woaci yumɛ nɔ mìɔ, égbena kankandoji mì mɔ mìatɛnŋ akpɔtɔ anɔ gbeji. (Ʒan 15:20; 16:33) Nɔ woɖo te mìwo dɔwo alo wodelɔn mɔ mìawa wo pleŋ ɔ, alɔjedɔwaxu lɔ koɖo hamɛmɛshinshinwo anu lé mìawa nu do nɔ mì. Woaglɔn ta nɔ mì, awɛ keke mìakpɔtɔ axɔnɔ gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu yí akpedo mì nu mìakpɔtɔ aɖenɔ kunu lé mìakpe ji do. Wa ci ji èkpe yí awanɔ do emɔdasɛnamɛ ci wona eo ji. (Ʒaki 3:17) Nɛnɛke ŋgbenu enyɔ ciwo yí kan nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo nɔ mɛ ciwo yí deɖo gbe yí asi gbeɖe o.—Ŋun. 3:7. w22.12 20-21 ¶14-16

Egbɛɔ, Yesu kpɔtɔ kplɔkplɔ yi nukplaviwo le Fyɔɖuxu ŋɛnywidradradɔ lɔ mɛ le nyigban lɔ pleŋ ji. Éwa do egbe ci eɖo ji. Yesu totoɔ Yehowa habɔbɔ lɔ ji yí kplakɔ mì lé mìaɖe kunu do yí gbenakɔ edɔwanu ciwo mìʒan asɔ dra eŋɛnywi lɔ. (Mt. 28:​18-20) Nɔ mìje agbla yí wakɔ kunuɖeɖe koɖo enukplaviwowawadɔ lɔ yí gbele zanŋte yí le te kpɔ hwenu Yehowa ahɛn xexe vwin cɛ va vɔvɔnuɔ, anyi mìwakɔ enu ci Yesu kpɔkɔ emɔ mɔ mìawa. Nɔ mìwa do enukplamu ci yí le Ebretɔwo 6:​11, 12 mɛ jiɔ, ana yí mìwo mɔkpɔkpɔ lɔ asɛnŋ ‘keke ayi vɔvɔnu.’ Yehowa ɖo ŋkeke koɖo gamɛ ci ji agu Satana xexe cɛ ɖɛ. Nɔ azan lɔ sun ɔ, Yehowa awa do egbe ciwo pleŋ eɖo le yi Nyɔ lɔ mɛ ji. Etɛnŋ wa nɔ mì hweɖewonu mɔ, xexe lɔ vɔvɔnu devava blaŋ o, vɔ Yehowa ŋkeke lɔ “da ji gamɛ o!” (Xab. 2:3) Eyi taɖo mína mìaɖui mɔ, “mìakpɔkɔ emɔ nɔ Yehowa” yí “anɔ te kpɔ Mawu [mìwo] hwlɛngantɔ.”—Mis. 7:​7, NWT. w23.02 19 ¶15-16

Tajinu ci yí le mɛ ci yí lialia to shi yí nyi mɔ, yeaɖo eto lɔ tamɛ. Vɔ le emɔ lɔ jiɔ, texwe sugbɔwo li ciwo atɛnŋ aci ete do keŋ aglo enu nyakpɔkpɔ ciwo yí le nɔtɔxuwo kpɔ. Ahanke jinɔ gamɛ yí anɔ te yí abunɔ tamɛ kpɔ so lé Yehowa wɛ yí enuwo yikɔ nɔ eo nywiɖe do, ci ètokɔ cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo mɛ can. Le vɔvɔnu nɔ ŋkeke ɖeka duuɔ, biɔ eoɖeki se mɔ: ‘Lé Yehowa cu shi nɔŋ gbɛ doɔ? Ci cukaɖa lɔ kpɔtɔ li can ɖe, lé Yehowa kpekɔdo ŋnu yí ŋdodoɔ ji le mɛ doɔ?’ Tekpɔ yí akpɔ mɔ yeakpɔ enu ɖeka kpetii ci Yehowa wa yí sɔ kpedo ye nu yí enuwo yi nɔ ye nywiɖe ma. Nyɔnɔnwi enyi mɔ, ètɛnŋ dokɔ gbe ɖaɖa mɔ ye cukaɖa lɔ le vɔ. (Fili. 4:6) Vɔ mìɖo akpɔtɔ asɔsɔ susu ɖo shicu ciwo mìxɔxɔ yɛ ji. Ci yí wu ŋtɔ́ yí nyi mɔ, Yehowa ɖo gbe mɔ yeado ŋsɛn mì yí akpedo mì nu mìado ji. Taɖo lé Yehowa kpekpeɛdo eo nu do le kpɔtɔ ajekɔŋ nɔ eo. Eyi àkpɔ lé Yehowa kpekɔdo eo nu yí enuwo yikɔ nɔ eo nywiɖe le hwenu sɛnŋsɛnŋwo mɛ can.—Gɔnm. 41:​51, 52. w23.01 19 ¶17-18

Biɔ eoɖeki se mɔ: ‘Lé ŋnɔkɔ agbe do dasɛ mɔ ŋnya mɔ mìle vɔvɔnu nɔ xexe vwin cɛa? Gbeta ciwo yí ŋsɔ kudo fini nayi suklu sɛn do alo edɔ ci nawa nu dasɛ mɔ Yehowa sɛnsɛn yí nyi enuvevitɔ nɔŋ le agbe mɛa? Ŋkando ji mɔ Yehowa akpɔ nyɛ koɖo anyi xomu ʒanwo gbɔa?’ Kpɔ lé ji ajɔnɔ Yehowa do nɔ ékpɔ mì yí mìnɔkɔ agbe yí esɔkɔgbe koɖo edro yitɔ ɖa! (Mt. 6:​25-27, 33; Fili. 4:​12, 13) Mìɖo ayinɔ susu mɛ kpɔ gashiagamɛ yí awanɔ trɔtrɔ ciwo yí ʒan. Pɔlu nu nɔ Korɛntitɔwo mɔ: “Mí glo míwoɖekiwo kpɔ yí a kpɔ mɔ mí le xɔse lɔ mɛ ma. Mí a do míwoɖekiwo kpɔ.” (2 Kor. 13:5) Eyi taɖo mìɖo akpɔtɔ atrɔnɔ tamɛbubu mìwotɔ nɔ mìhlɛnnɔ Mawu Nyɔ lɔ, kpɔnɔ nuwo shigbe lé Mawu kpɔnɔ wo nɛ yí wanɔ ŋɖekpokpui ci ji mìsun keŋ nɔ mìwo nu akpe nɔ Yehowa.—1 Kor. 2:​14-16. w23.01 9 ¶5-6