МӘТТАНЫН ЈАЗДЫҒЫ МҮЖДӘ

1 Ибраһим оғлу+, Давуд оғлу+ Иса Мәсиһин* нәсил шәҹәрәси:

17 Беләликлә, Ибраһимдән Давуда гәдәр он дөрд нәсил, Давуддан Бабилә сүрҝүнә гәдәр он дөрд нәсил вә Бабилә сүрҝүндән Мәсиһә гәдәр он дөрд нәсил олмушдур.

18 Иса Мәсиһин доғум тарихчәси беләдир: онун анасы Мәрјәм Јусифә нишанлы иди. Лакин онлар евләнмәмишдән габаг мәлум олду ки, Мәрјәм мүгәддәс руһ*+ васитәсилә һамиләдир. 19 Онун әри Јусиф салеһ адам иди вә Мәрјәми ҹамаатын гаршысында рүсвај етмәк истәмирди. Буна ҝөрә дә ону ҝизлиҹә бошамаг нијјәтиндә иди.+ 20 Јусиф бу һагда ҝөтүр-гој едәндән сонра Јеһованын* мәләји она јухуда ҝөрүндү вә деди: «Давуд оғлу Јусиф! Арвадын Мәрјәми евинә ҝәтирмәјә горхма, чүнки о, бәтниндәки ушаға мүгәддәс руһ васитәсилә һамилә галыб.+ 21 Мәрјәм бир оғул доғаҹаг, ушағын адыны Иса* гојарсан,+ чүнки о, халгыны ҝүнаһлардан хилас едәҹәк».+ 22 Бүтүн бунлар Јеһованын Өз пејғәмбәри васитәсилә дедији сөз јеринә јетсин дејә, баш вермишдир: 23 «Бакирә гыз һамилә галыб бир оғул доғаҹаг вә онун адыны Имануил+ гојаҹаглар». Бу да «Аллаһ бизимләдир»+ демәкдир.

24 Јусиф јухудан ојанды. О, Јеһованын мәләјинин бујурдуғу кими етди вә арвадыны евинә ҝәтирди. 25 Лакин ушаг доғулана кими Јусиф Мәрјәмлә јахынлыг етмәди.+ Ушаг дүнјаја ҝәләндә онун адыны Иса гојду.+

2 Иса падшаһ Һиродун* дөврүндә+ Јәһудијјә Бејтләһминдә+ анадан олду. О доғуландан сонра шәргдән Јерусәлимә мүнәҹҹимләр ҝәлдиләр 2 вә сорушдулар: «Јәһудиләрин тәзәҹә анадан олмуш падшаһы һарададыр?+ Биз шәргдә оланда онун улдузуну ҝөрдүк. Ҝәлмишик она тәзим едәк». 3 Буну ешидән падшаһ Һирод вә бүтүн Јерусәлим әһли бәрк тәшвишә дүшдү. 4 Падшаһ халгын бүтүн бөјүк каһинләрини вә мирзәләрини бир јерә јығды вә онлардан Мәсиһин һарада доғулаҹағыны хәбәр алды. 5 Онлар дедиләр: «Јәһудијјә Бејтләһминдә,+ чүнки пејғәмбәр белә јазыб: 6 “Еј Јәһуда дијарындакы Бејтләһм, сән Јәһуда һакимләринин ҝөзүндә һеч дә кичик дејилсән. Чүнки сәндән бир рәһбәр чыхаҹаг. О, халгым Исраилә рәһбәрлик едәҹәк”».+

7 Онда Һирод мүнәҹҹимләри хәлвәти јанына чағырды вә онлардан улдузун нә вахт пејда олдуғуну дәгигликлә өјрәнди. 8 Сонра онлары Бејтләһмә ҝөндәриб тапшырды: «Ҝедин, ушағы јахшы-јахшы ахтарын. Тапан кими мәнә хәбәр верин ки, мән дә ҝәлиб она тәзим едим». 9 Падшаһ сөзүнү гуртарандан сонра мүнәҹҹимләр јола дүшдүләр. Шәргдә+ ҝөрдүкләри улдуз онларын габағынҹа ҝетди вә ҝәлиб дүз ушаг олан јерин үстүндә дајанды. 10 Онлар улдузун дајандығыны ҝөрәндә чох севиндиләр. 11 Мүнәҹҹимләр евә ҝириб ушағы вә анасы Мәрјәми ҝөрдүләр вә ушағын габағында диз чөкүб тәзим етдиләр, сонра ҝәтирдикләри гијмәтли һәдијјәләри: гызылы, күндүрү вә мүррү чыхарыб она тәгдим етдиләр. 12 Анҹаг јухуда Аллаһдан хәбәрдарлыг алдылар ки, Һиродун јанына гајытмасынлар.+ Она ҝөрә дә өз өлкәләринә башга јолла ҝетдиләр.

13 Онлар ҝедәндән сонра Јеһованын мәләји јухуда Јусифә ҝөрүнүб+ деди: «Дур, ушағы вә анасыны ҝөтүр, Мисирә гач. Мән сәнә демәјинҹә орадан чыхма. Чүнки Һирод ушағы тапыб өлдүрмәк истәјир». 14 Јусиф ушағы вә онун анасыны ҝөтүрүб һәмин ҝеҹә Мисирә јола дүшдү. 15 О, Һиродун өлүмүнә гәдәр орада галды. Беләҹә, Јеһованын пејғәмбәр васитәсилә дедији «оғлуму Мисирдән чағырдым» сөзләри јеринә јетди.+

16 Һирод мүнәҹҹимләрин ону алдатдығыны баша дүшәндә бәрк гәзәбләнди. О, адам ҝөндәриб Бејтләһмдә вә онун әтрафында јашајан ики јаша гәдәрки оғлан ушагларынын һамысыны өлдүртдү. Мүнәҹҹимләрдән өјрәндији вахта әсасән, ушаг тәхминән бу јашда олмалы иди.+ 17 О заман Әрәмја пејғәмбәр васитәсилә дејилән сөзләр јеринә јетди: 18 «Рамада сәс ешидилир, ағлашма вә бөјүк шивән сәси. Рәһилә+ ушаглары үчүн ағлајыр, тәсәлли тапмаг истәмир, чүнки онлар артыг јохдурлар».+

19 Һирод өләндән сонра Јеһованын мәләји Мисирдә Јусифин јухусуна ҝириб+ 20 деди: «Дур, ушағы вә анасыны ҝөтүр, Исраил торпағына ҝет, чүнки ушағын ҹанына гәсд етмәк истәјәнләр өлдүләр». 21 Јусиф дурду, ушағы вә онун анасыны ҝөтүрүб Исраил торпағына ҝәлди. 22 Амма ешидәндә ки, инди Јәһудијјәни Һиродун јеринә оғлу Архелај идарә едир, ора ҝетмәјә үрәк еләмәди. Бундан әлавә, Аллаһ да јухуда ону хәбәрдар етди,+ она ҝөрә дә о, Ҹәлилә+ торпағына ҝетди. 23 Беләликлә, пејғәмбәрләр васитәсилә сөјләнилмиш «она нәсрани*+ дејәҹәкләр» сөзләри јеринә јетсин дејә, Јусиф ҝәлиб Насирә шәһәриндә мәскән салды.+

3 О ҝүнләрдә Вәфтизчи Јәһја+ Јәһудијјә чөллүјүндә тәблиғ етмәјә башлады.+ 2 О дејирди: «Төвбә* един, чүнки сәмави Падшаһлыг јахынлашыр».+ 3 Әшија пејғәмбәр+ онун һаггында демишди: «Чөллүкдә кимсә гышгырыр: “Јеһова үчүн јол һазырлајын! Онун јолларыны һамарлајын”».+ 4 Јәһја дәвә јунундан палтар ҝејир, белинә дәри гуршаг бағлајырды,+ чәјирткә вә чөл балы илә гидаланырды.+ 5 Јерусәлим, бүтүн Јәһудијјә вә Иордан әтрафы бөлҝәләрин ҹамааты онун јанына ахышырды.+ 6 Инсанлар ҝүнаһларыны ачыг-ашкар бојнуна алырды, Јәһја да онлары Иордан чајында вәфтиз* едирди.+

7 Јәһја хејли фәриси вә саддукинин+ вәфтиз јеринә ҝәлдијини ҝөрәндә онлара деди: «Еј әфи илан балалары,+ гаршыдан ҝәлән гәзәбдән гачмаг фикрини ағлыныза ким гојуб?+ 8 Төвбәјә јарашан бәһрәләр ҝәтирин, 9 “Атамыз Ибраһимдир”,+ — дејиб өзүнүзү архајынлашдырмајын. Буну билин ки, Аллаһ истәсә, Ибраһимә бу дашлардан да өвлад јарада биләр. 10 Балта артыг ағаҹларын дибиндәдир. Јахшы мејвә ҝәтирмәјән ағаҹ кәсилиб ода атылаҹаг.+ 11 Төвбә етдијиниз үчүн мән сизи су илә вәфтиз едирәм,+ амма мәндән сонра ҝәлән мәндән ҝүҹлүдүр. Мән онун ајағындан сәндәлини чыхартмаға белә, лајиг дејиләм.+ О, сизи мүгәддәс руһла+ вә аловла вәфтиз едәҹәк.+ 12 О, әлиндә күрәк һазыр дајаныб. Хырманы тәртәмиз тәмизләјиб буғдасыны анбара јығаҹаг, саманы исә сөнмәз ода атыб јандыраҹаг».+

13 О заман Иса вәфтиз олунмаг үчүн Ҹәлиләдән Иордан чајынын кәнарына, Јәһјанын јанына ҝәлди.+ 14 Јәһја: «Мәни сән вәфтиз етмәлисән, сән исә мәним јаныма ҝәлирсән?» — дејәрәк она мане олмаг истәди. 15 Иса она ҹаваб верди: «Мәнә мане олма, чүнки бу јолла биз доғру олан һәр шеји јеринә јетирәҹәјик». Онда Јәһја даһа она мане олмады. 16 Иса вәфтиз олан кими судан чыхды. Бирдән ҝөјләр ачылды,+ Јәһја ҝөрдү ки, Аллаһын руһу ҝөјәрчин кими Исанын үзәринә енир.+ 17 Бу заман ҝөјдән бир сәс ҝәлди:+ «Бу, Мәним севимли Оғлумдур.+ Мән ондан чох разыјам».+

4 Бундан сонра Аллаһын руһу Исаны чөллүјә апарды ки, Иблис+ ону имтаһана чәксин.+ 2 Иса гырх ҝүн-гырх ҝеҹә оруҹ тутду, сонра аҹды. 3 Онда Иблис+ ҝәлди вә ону сынајараг деди: «Әҝәр сән Аллаһын оғлусанса, әмр ет ки, бу дашлар чөрәјә дөнсүн». 4 Амма Иса ҹаваб верди: «Јазылыб: “Инсан јалныз чөрәклә јашамамалыдыр, Јеһованын ағзындан чыхан һәр бир кәлмә илә јашамалыдыр”».+

5 Сонра Иблис ону мүгәддәс шәһәрә+ ҝәтириб мәбәдин ән һүндүр јеринә гојду+ 6 вә деди: «Әҝәр сән Аллаһын оғлусанса, өзүнү ашағы ат, ахы јазылыб: “Мәләкләринә әмр едәҹәк, ајағын даша дәјмәсин дејә, сәни әлләри үстүндә апараҹаглар”».+ 7 Иса она ҹаваб верди: «Бу да јазылыб: “Аллаһын Јеһованы сынаға чәкмә”».+

8 Иблис јенидән ону ҝөтүрүб чох уҹа бир дағын башына ҝәтирди, дүнјанын бүтүн сәлтәнәтләрини вә онларын ҹалалыны она ҝөстәриб+ 9 деди: «Әҝәр диз чөкүб мәнә сәҹдә гылсан, бүтүн бунлары сәнә верәрәм». 10 Иса она деди: «Рәдд ол, Шејтан! Јазылыб: “Аллаһын Јеһоваја сәҹдә гыл+ вә јалныз Она гуллуг ет”».+ 11 Бундан сонра Иблис ондан әл чәкди+ вә мәләкләр ҝәлиб Исаја хидмәт етдиләр.+

12 Иса Јәһјанын һәбс едилдијини+ ешидәндә Ҹәлиләјә ҝетди.+ 13 Сонра Насирәдән чыхыб Зәбулун вә Нифталы торпагларына, дәнизин* кәнарында јерләшән Кәфәрнаһума+ ҝәлиб орада мәскән салды. 14 Беләликлә, Әшија пејғәмбәр тәрәфиндән дејилмиш бу сөзләр јеринә јетди: 15 «Еј јаделлиләр јашајан Ҹәлилә! Иордан чајынын о тәрәфиндә, дәниз* јолу бојунҹа узанан Зәбулун вә Нифталы торпаглары! 16 Зүлмәтдә отуран халг парлаг ишыг ҝөрдү, өлүм көлҝәсиндә отуранларын үзәринә нур+ әләнди».+ 17 О вахтдан етибарән, Иса бу сөзләрлә тәблиғ етмәјә башлады: «Төвбә един, чүнки сәмави Падшаһлыг јахынлашыр».+

18 Иса Ҹәлилә дәнизинин саһили бојунҹа ҝедәркән ики гардаш ҝөрдү. Бутрус+ ләгәбли Шимон вә онун гардашы Андреас суја тор атырдылар. Онлар балыгчы идиләр.+ 19 Иса онлара деди: «Ардымҹа ҝәлин. Бундан сонра балыг јох, инсан тутаҹагсыныз».+ 20 Онлар дәрһал торларыны атыб онун ардынҹа ҝетдиләр.+ 21 Иса јолуна давам етди вә башга ики гардашы, Зәбәдинин оғуллары Јагубла Јәһјаны ҝөрдү.+ Онлар аталары Зәбәди илә гајыгда торларыны тәмир едирдиләр. Иса онлары чағырды.+ 22 Онлар дәрһал гајығы вә аталарыны гојуб Исанын далынҹа ҝетдиләр.

23 Иса бүтүн Ҹәлиләни ҝәзиб онларын синагогларында+ вәз едир*,+ Падшаһлыг һаггындакы мүждәни тәблиғ едир, һәр ҹүр хәстәни вә нахошу сағалдырды.+ 24 Онун сорағы бүтүн Суријаја јајылды. Мүхтәлиф хәстәликләрдән вә ағрылардан әзаб чәкән бүтүн хәстәләри,+ ичинә ҹин ҝирмиш адамлары,+ епилептикләри,+ ифлиҹ олмуш адамлары Исанын јанына ҝәтирдиләр вә о, бу адамлары сағалтды. 25 Нәтиҹәдә Ҹәлилә, Декапол*, Јерусәлим, Јәһудијјә вә Иордан чајынын о тајындан сајсыз-һесабсыз адам онун ардынҹа ҝетди.

5 Иса издиһамы ҝөрәндә даға галхыб әјләшди, сонра шаҝирдләри јанына ҝәлдиләр. 2 Иса вәз етмәјә башлады:

3 «Аллаһа еһтијаҹы олдуғуну дәрк едәнләр* хошбәхтдир,+ чүнки сәмави Падшаһлыг онларындыр.

4 Дәрд чәкәнләр хошбәхтдир, чүнки онлар тәсәлли тапаҹаглар.+

5 Һәлимләр хошбәхтдир,+ чүнки Јер онларын олаҹаг*.+

6 Салеһлик үчүн сусајыб она ҹан атанлар хошбәхтдир,+ чүнки онлар дојаҹаглар.+

7 Рәһмдиллиләр хошбәхтдир,+ чүнки онлара мәрһәмәт ҝөстәриләҹәк.

8 Үрәјитәмизләр хошбәхтдир,+ чүнки онлар Аллаһы ҝөрәҹәкләр.

9 Сүлһпәрвәрләр хошбәхтдир,+ чүнки онлара Аллаһын оғуллары дејиләҹәк.

10 Салеһлик јолунда тәгиб олунанлар хошбәхтдир,+ чүнки сәмави Падшаһлыг онларындыр.

11 Мәнә ҝөрә инсанлар сизи тәһгир+ вә тәгиб едәндә,+ сизин һаггынызда һәр ҹүр јалан вә пис сөз данышанда сиз неҹә дә хошбәхтсиниз!+ 12 Севинин вә шадланын,+ чүнки ҝөјдә сизи бөјүк мүкафат+ ҝөзләјир, ахы сиздән әввәл пејғәмбәрләри дә белә тәгиб етмишләр.+

13 Сиз дүнјанын дузусунуз.+ Анҹаг дуз өз дадыны итирсә, онун дадыны неҹә гајтармаг олар? О артыг һеч нәјә јарамыр. Ону чөлә, ајаг алтына атырлар.+

14 Сиз дүнјанын нурусунуз.+ Дағын башында јерләшән шәһәр ҝизли гала билмәз. 15 Чырағы јандыранда ону сәбәт алтына гојмурлар, әксинә, чырагдана гојурлар ки, евдәкиләрин һамысына ишыг сачсын.+ 16 Ејнилә, гој сизин дә нурунуз инсанларын гаршысында парласын ки,+ онлар јахшы ишләринизи ҝөрүб+ ҝөјдәки Атанызы мәдһ етсинләр.+

17 Елә билмәјин ки, мән Төвраты* вә ја Пејғәмбәрләрин китабыны ләғв етмәјә ҝәлмишәм. Хејр, мән онлары ләғв етмәјә јох, јеринә јетирмәјә ҝәлмишәм.+ 18 Әмин ола биләрсиниз: јер вә ҝөј јох олар, амма Төвратдан бирҹә һәрфин нөгтәси белә, јох олмаз, һәр шеј јеринә јетәр.+ 19 Буна ҝөрә дә ким бу әмрләрин ән кичијиндән бирини позса вә инсанлара да буну өјрәтсә, сәмави Падшаһлыға јарамајаҹаг. Амма онлара әмәл едән вә башгаларына да буну өјрәдән сәмави Падшаһлыға јарајаҹаг. 20 Билин вә аҝаһ олун: әҝәр сизин салеһлијиниз мирзәләрин вә фәрисиләрин салеһлијиндән үстүн олмаса,+ сиз сәмави Падшаһлыға әсла ҝирмәјәҹәксиниз.+

21 Гәдимдә инсанлара: “Адам өлдүрмә. Ким гатиллик едәрсә,+ мәһкәмә гаршысында ҹаваб верәҹәк” дејилдијини ешитмисиниз.+ 22 Мән исә сизә дејирәм: ким бир адама* гаршы үрәјиндә гәзәб сахлајырса,+ мәһкәмә гаршысында ҹаваб верәҹәк; ким бир адамы сөјәрсә, Али Мәһкәмә гаршысында ҹаваб верәҹәк; амма ким она: “Ахмаг инсан!” дејәрсә, одлу-аловлу Һинном вадисинә*+ дүшә биләр.

23 Әҝәр бәхшишини гурбанҝаһа+ ҝәтирәндә јадына дүшсә ки, кимсә* сәндән инҹијиб, 24 бәхшиши орада, гурбанҝаһын гаршысында гој. Әввәлҹә ҝет онунла барыш, сонра ҝәл бәхшишини тәгдим ет.+

25 Рәгибинлә мәһкәмәјә ҝедәндә, һәлә јолда икән, чалыш мәсәләни тез һәлл едәсән. Јохса о сәни һакимә, һаким дә сәни мәһкәмә иҹрачысына верәр вә һәбсә дүшәрсән.+ 26 Буну бил ки, ахырынҹы гәпијини* вермәјинҹә орадан чыхмајаҹагсан.

27 “Зина етмә” дејилдијини ешитмисиниз.+ 28 Мән исә сизә дејирәм: гадына бахыб+ она гаршы шәһвәтлә аловланан һәр бир адам артыг үрәјиндә онунла зина етмиш олур.+ 29 Она ҝөрә дә сағ ҝөзүн сәни ҝүнаһа сүрүкләјирсә, ону чыхарыб ат.+ Чүнки бүтүн бәдәнинин Һинном вадисинә атылмағынданса, бәдәнинин бир үзвүнү итирмәјин даһа јахшыдыр.+ 30 Һәмчинин әҝәр сағ әлин сәни ҝүнаһа сүрүкләјирсә, ону кәсиб ат.+ Чүнки бүтүн бәдәнинин Һинном вадисинә дүшмәјиндәнсә, бәдәнинин бир үзвүндән мәһрум олмағын даһа јахшыдыр.+

31 Һәмчинин белә дејилиб: “Арвадыны бошајан гој она талаг кағызы версин”.+ 32 Мән исә сизә дејирәм: арвадыны әхлагсызлыгдан* башга диҝәр сәбәбә ҝөрә бошајан һәр кәс һәмин гадыны зинаја вадар едир, бошанмыш гадынла евләнән киши дә зина едир.+

33 Һәмчинин гәдимдә аталарымыза дејилмиш бу сөзү ешитмисиниз: “Ичдијин анды позма,+ Јеһоваја дедијин нәзири јеринә јетир”.+ 34 Мән исә сизә дејирәм, үмумијјәтлә, анд ичмәјин.+ Нә ҝөјә, чүнки ҝөј Аллаһын тахтыдыр; 35 нә јерә, чүнки јер Онун ајағынын алтындакы кәтилдир;+ нә Јерусәлимә, чүнки Јерусәлим бөјүк Падшаһын шәһәридир.+ 36 Өз башыныза да анд ичмәјин, чүнки башыныздакы бир түкү белә, нә ағ, нә дә гара едә билмәзсиниз. 37 Гој “бәли”низ бәли олсун, “хејр” сөзүнүз хејр олсун.+ Бундан артығы Шәрирдәндир*.+

38 “Ҝөз әвәзинә ҝөз, диш әвәзинә диш” дејилдијини ешитмисиниз.+ 39 Мән исә дејирәм: пис адама мүгавимәт ҝөстәрмә, амма ким сәнин сағ јанағына шиллә вурарса, о бири јанағыны да она чевир.+ 40 Ким сәни мәһкәмәјә вериб көјнәјини тәләб едәрсә, үст палтарыны да она вер+ вә 41 әҝәр һакимијјәт саһиби сәни бир километр* јол ҝетмәјә мәҹбур едирсә, онунла ики километр ҝет. 42 Сәндән бир шеј истәјәнә вер вә сәндән борҹ* истәјәни ҝери гајтарма.+

43 “Инсанлары сев,+ амма дүшмәнинә нифрәт ет” дејилдијини ешитмисиниз. 44 Мән исә сизә дејирәм: дүшмәнләринизи һәмишә севин+ вә сизи тәгиб едәнләр үчүн һәмишә дуа един.+ 45 Беләҹә, ҝөјдәки Атанызын оғуллары олаҹагсыныз.+ О, ҝүнәшә әмр едир ки, писләрин дә, јахшыларын да үзәринә доғсун. Јағыша әмр едир ки, салеһләрин дә, гејри-салеһләрин дә үзәринә јағсын.+ 46 Әҝәр тәкҹә сизи севәнләри севирсинизсә, бундан нә фајда?+ Мәҝәр верҝијығанлар да белә етмирләр? 47 Әҝәр тәкҹә сојдашларынызы* саламлајырсынызса, мәҝәр гејри-ади бир иш ҝөрүрсүнүз? Мәҝәр башга халглардан оланлар да белә етмирләр? 48 Буна ҝөрә дә ҝөјдәки Атаныз камил олдуғу кими, сиз дә камил олмалысыныз.+

6 Инсанлар ҝөрсүн дејә, салеһлијинизи онларын габағында нүмајиш етдирмәкдән чәкинин.+ Јохса ҝөјдәки Атаныздан мүкафат алмајаҹагсыныз. 2 Буна ҝөрә дә сәдәгә верәндә икиүзлүләр кими аләмә ҹар чәкмә. Инсанлардан тәриф алмаг үчүн онлар синагогларда вә күчәләрдә белә едирләр. Буну билин ки, онлар артыг мүкафатларыны бүтөвлүклә алыблар. 3 Амма сән сәдәгә верәндә гој сол әлин сағ әлинин нә етдијини билмәсин, 4 гој сәдәгән ҝизли галсын. Онда ҝизли дәрҝаһындан һәр шеји ҝөрән Атан сәнә әвәзини верәҹәк.+

5 Һәмчинин дуа едәндә икиүзлүләрә бәнзәмәјин.+ Онлар өзләрини инсанлара ҝөстәрмәк үчүн синагогларда вә баш күчәләрин тининдә дуруб дуа етмәји севирләр.+ Буну билин ки, онлар артыг мүкафатларыны бүтөвлүклә алыблар. 6 Сән исә дуа едәндә отағына ҝир, гапыны бағла вә ҝөзәҝөрүнмәз Атана дуа ет.+ Онда ҝизли дәрҝаһындан һәр шеји ҝөрән Атан сәнә әвәзини верәҹәк. 7 Дуа едәндә башга халглардан оланлар кими ејни сөзләри тәкрар-тәкрар демәјин. Онлар дүшүнүрләр ки, чох сөз демәклә дуалары ешидиләҹәк. 8 Онлара бәнзәмәјин, чүнки Атаныз сизин нәјә еһтијаҹ дујдуғунузу+ Ондан истәмәздән әввәл билир.

9 Буна ҝөрә дә бу ҹүр дуа един:+

“Ҝөјләрдә олан Атамыз, гој адын+ мүгәддәс тутулсун.+ 10 Гој Падшаһлығын ҝәлсин.+ Гој Сәнин ирадән+ ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә јеринә јетсин.+ 11 Бу ҝүн бизә буҝүнлүк рузимизи* вер+ 12 вә ҝүнаһларымызы* бағышла, неҹә ки өзүмүз дә бизә гаршы ҝүнаһ ишләјәнләри* бағышламышыг.+ 13 Гојма јолумузу азаг,+ бизи Шәрирдән хилас ет”.+

14 Әҝәр инсанларын тәгсирләрини бағышлајырсынызса, ҝөјдәки Атаныз да сизи бағышлајаҹаг.+ 15 Лакин онларын тәгсирләрини бағышламырсынызса, Атаныз да сизин тәгсирләринизи бағышламајаҹаг.+

16 Оруҹ тутанда+ өзүнүзү икиүзлүләр кими пәришан ҝөстәрмәјин. Ҹамаат онларын оруҹ тутдуғуну ҝөрсүн дејә, өзләрини гәмли ҝөстәрирләр*.+ Буну билин ки, онлар артыг өз мүкафатыны бүтөвлүклә алыблар. 17 Сән исә оруҹ тутанда башына јағ сүрт вә үзүнү ју ки, 18 сәнин оруҹ тутдуғуну инсанлар јох, ҝөзәҝөрүнмәз Атан ҝөрсүн. Онда ҝизли дәрҝаһындан һәр шеји ҝөрән Атан сәнә әвәзини верәҹәк.

19 Өзүнүзә јердә хәзинә топламајын.+ Бурада ону ҝүвә јејир вә пас хараб едир, оғрулар да ҝириб оғурлајыр. 20 Әвәзиндә хәзинәнизи ҝөјдә топлајын.+ Орада ону нә ҝүвә јејир, нә пас хараб едир,+ нә дә оғрулар ҝириб оғурлајыр. 21 Чүнки хәзинәниз һарададырса, үрәјиниз дә орада олаҹаг.

22 Бәдәнин чырағы ҝөздүр.+ Әҝәр ҝөзүн тохдурса*, бүтүн бәдәнин нур ичиндә олаҹаг. 23 Јох әҝәр ҝөзүн аҹдырса,+ бүтүн бәдәнин зүлмәт ичиндә олаҹаг. Сәндә олан ишыг зүлмәтдирсә, бу зүлмәт неҹә дә гатыдыр!

24 Һеч ким ики ағаја гуллуг едә билмәз. Ја биринә нифрәт едиб диҝәрини севәҹәк,+ ја да биринә сәдагәт ҝөстәриб, диҝәрини сајмајаҹаг. Сиз һәм Аллаһын, һәм дә вар-дөвләтин гулу ола билмәзсиниз.+

25 Буна ҝөрә сизә дејирәм, “нә јејәҹәјик?”, “нә ичәҹәјик?” дејә ҹаныныздан өтрү, “нә ҝејәҹәјик?”+ дејә бәдәниниздән өтрү даһа гајғы чәкмәјин.+ Мәҝәр ҹан јемәкдән, бәдән ҝејимдән гијмәтли дејил?+ 26 Гушлара фикир верин.+ Онлар нә әкир, нә бичир, нә дә анбара мәһсул топлајырлар. Бунунла белә, сизин ҝөјдәки Атаныз онлары једиздирир. Мәҝәр сиз онлардан гијмәтли дејилсиниз? 27 Һансыныз гајғы чәкмәклә өмрүнү бир гарыш да олса, узада биләр?+ 28 Һәмчинин ҝејимдән өтрү нијә нараһат олурсунуз? Занбагларын неҹә бој атдығына фикир верин. Онлар нә зәһмәт чәкир, нә дә ип әјирир, 29 амма буну билин ки, һеч Сүлејман+ да бүтүн ҹаһ-ҹалалында бунлардан бири кими ҝејинмәмишдир. 30 Әҝәр Аллаһ бу ҝүн вар олуб сабаһ оҹаға атылаҹаг чөл отуну белә ҝејиндирирсә, еј аз иманлылар, мәҝәр сизи ҝејиндирмәјәҹәк? 31 Буна ҝөрә дә “нә јејәҹәјик?”, “нә ичәҹәјик?”, “нә ҝејәҹәјик?”+ дејә һеч вахт нараһат олмајын.+ 32 Чүнки бүтүн бунларын далынҹа башга халглар гачыр. Сизин ҝөјдәки Атаныз исә бүтүн бунлара еһтијаҹ дујдуғунузу билир.

33 Беләликлә, Падшаһлығы вә Аллаһын тәләб етдији салеһлији һәр шејдән үстүн тутун, онда бүтүн бунлар сизә вериләҹәк.+ 34 Буна ҝөрә дә һеч вахт сабаһкы ҝүн үчүн нараһат олмајын,+ чүнки сабаһкы ҝүн өзү илә јени гајғылар ҝәтирәҹәк. Һәр ҝүнүн дәрди өзүнә бәсдир.

7 Инсанлары мүһакимә етмәјин ки,+ өзүнүз дә мүһакимә олунмајасыныз. 2 Чүнки һансы һөкмлә мүһакимә едирсинизсә, о һөкмлә дә мүһакимә олунаҹагсыныз.+ Һансы өлчү илә өлчүрсүнүзсә, һәмин өлчү илә дә сизә өлчәҹәкләр.+ 3 Нијә башгасынын* ҝөзүндә чөпү ҝөрүрсән, амма өз ҝөзүндә тири ҝөрмүрсән?+ 4 Өз ҝөзүндә тир ола-ола сән башгасына неҹә дејирсән: “Ҝәл ҝөзүндәки чөпү чыхарым”? 5 Еј икиүзлү инсан! Сән әввәл өз ҝөзүндәки тири чыхарт, онда ајдын ҝөрүб башгасынын ҝөзүндәки чөпү чыхара биләрсән.

6 Мүгәддәс шејләри итләрә вермәјин вә мирвариләринизи донузларын габағына атмајын ки,+ онлар мирвариләри тапдаламасынлар, сонра да чөнүб сизи парчаламасынлар.

7 Дурмадан диләјин, сизә вериләҹәк;+ дурмадан ахтарын, тапаҹагсыныз; дурмадан гапыны дөјүн, сизә ачаҹаглар.+ 8 Чүнки диләјән истәдијини алыр,+ ахтаран тапыр вә гапыны дөјәнә ачырлар. 9 Доғрудан да, мәҝәр аранызда елә бир ата вар ки, оғлу чөрәк истәјәндә она даш версин? 10 Јахуд балыг истәјәндә она илан версин? 11 Әҝәр сиз пис олдуғунуз һалда, ушагларыныза јахшы шејләр верә билирсинизсә, мәҝәр ҝөјдәки Атаныз Ондан истәјәнләрә+ ҝөзәл немәтләр+ вермәјәҹәк?

12 Буна ҝөрә дә инсанларын сизинлә неҹә рәфтар етмәсини истәјирсинизсә, сиз дә онларла елә рәфтар един.+ Әслиндә, Төврат* вә Пејғәмбәрләрин китабы да мәһз буну дејир.+

13 Дар гапыдан ҝирин,+ чүнки мәһвә апаран гапы енли, јол исә ҝенишдир вә чох адам бу јолла ҝедир. 14 Амма һәјата апаран гапы дар, јол исә енсиздир вә бу јолу аз адам тапыр.+

15 Өзүнүзү јаланчы пејғәмбәрләрдән ҝөзләјин.+ Онлар јаныныза гојун ҹилдиндә ҝәлирләр,+ һалбуки дахилдә јыртыҹы ҹанавардырлар.+ 16 Онлары бәһрәләриндән таныјаҹагсыныз. Һеч тикан колундан үзүм, гангал колундан әнҹир јығарлар?+ 17 Ејнилә дә һәр јахшы ағаҹ јахшы мејвә верир, чүрүк ағаҹ исә јарарсыз мејвә верир.+ 18 Јахшы ағаҹ јарарсыз мејвә ҝәтирә билмәз, чүрүк ағаҹ да јахшы мејвә ҝәтирә билмәз.+ 19 Јахшы мејвә ҝәтирмәјән һәр ағаҹы кәсиб ода атырлар.+ 20 Беләликлә, онлары бәһрәләриндән таныјаҹагсыныз.+

21 Мәнә “Аға, Аға” дејән һәр кәс сәмави Падшаһлыға ҝирмәјәҹәк, јалныз ҝөјдәки Атамын ирадәсини јеринә јетирән ора ҝирәҹәк.+ 22 О ҝүн чохлары мәнә дејәҹәк: “Аға, Аға,+ мәҝәр биз сәнин адынла пејғәмбәрлик етмирдик? Мәҝәр сәнин адынла ҹинләри говмурдуг? Мәҝәр сәнин адынла чохлу мөҹүзәләр ҝөстәрмирдик?”+ 23 О заман онлара дејәҹәјәм: “Мән сизи танымырам! Рәдд олун, ганунсузлуғун гуллуғунда дуранлар!”+

24 Беләликлә, мәним сөзләрими ешидиб онлара әмәл едән евини даш үзәриндә тикмиш ағыллы адама бәнзәјир.+ 25 Јағыш јағды, сел олду, шиддәтли күләк әсди вә евин үстүнә ҝәлди, лакин ев учмады, чүнки тәмәли даш үзәриндә гојулмушду. 26 Амма мәним сөзләрими ешидиб онлара әмәл етмәјән евини гум үзәриндә тикмиш ағылсыз адама бәнзәјир.+ 27 Јағыш јағды, сел олду, шиддәтли күләк әсди вә евин үстүнә ҝәлди.+ Ев учуб дармадағын олду».

28 Иса сөзүнү гуртаранда ҹамаат онун неҹә вәз етдијинә һејран галды.+ 29 Чүнки Иса онларын мирзәләри кими јох, ихтијар саһиби кими вәз едирди.+

8 Иса дағдан енәндән сонра далынҹа чохлу адам ҝетди. 2 Бир ҹүзамлы* она јахынлашды вә тәзим едәрәк деди: «Аға, әҝәр истәсән, мәни тәмизләјә биләрсән».+ 3 Иса әлини узадыб она тохунду вә деди: «Истәјирәм. Тәмизлән».+ О андаҹа һәмин адам ҹүзамдан тәмизләнди.+ 4 Сонра Иса она белә деди: «Бах һа, буну һеч кәсә данышма.+ Анҹаг ҝет, өзүнү каһинә ҝөстәр+ вә онлара шәһадәт олсун дејә, Мусанын бујурдуғу бәхшиши тәгдим ет».+

5 Иса Кәфәрнаһума ҝәләндә бир јүзбашы она јахынлашыб јалвармаға башлады:+ 6 «Аға, нөкәрим ифлиҹ олуб, евдә јатыр. Јаман әзијјәт чәкир». 7 Иса јүзбашыја деди: «Ҝәлиб ону сағалдарам». 8 Онда јүзбашы Исаја деди: «Аға, мән лајиг дејиләм ки, сән мәним евимә ҝәләсән. Бирҹә кәлмә сөз де, нөкәрим сағалсын. 9 Елә мән өзүм дә гуллуг адамыјам, мәним дә табелијимдә әсҝәрләр вар. Биринә “ҝет” дејирәм, ҝедир, о бирисинә “ҝәл” дејирәм, ҝәлир, нөкәрә “филан шеји елә” дејирәм, еләјир». 10 Иса буну ешидәндә һејрәтә ҝәлди вә ардынҹа ҝедәнләрә деди: «Инанын, мән һәлә Исраилдә белә ҝүҹлү имана раст ҝәлмәмишәм.+ 11 Буну билин ки, инсанлар шәргдән вә гәрбдән ҝәлиб сәмави Падшаһлыгда Ибраһимлә, Исһагла вә Јагубла бир сүфрәјә әјләшәҹәк.+ 12 Падшаһлығын оғуллары исә бајыра, зүлмәтә атылаҹаг. Онлар орада һөнкүр-һөнкүр ағлајыб дишләрини гыҹајаҹаглар».+ 13 Сонра Иса јүзбашыја деди: «Ҝет. Гој инандығын кими олсун».+ Нөкәр һәмин андаҹа сағалды.+

14 Иса Бутрусун евинә ҝәлди вә ҝөрдү ки, онун гајынанасы+ гыздырма ичиндә јатыр.+ 15 Иса гадынын әлинә тохунду+ вә онун гыздырмасы кечди. Гадын ајаға галхыб она гуллуг етмәјә башлады. 16 Ахшам дүшәндә ҹамаат онун јанына ичинә ҹин ҝирмиш чохлу адам ҝәтирди. Иса мурдар руһлара әмр едиб онлары говду, һәмчинин бүтүн хәстәләри сағалтды. 17 Беләҹә, Әшија пејғәмбәр васитәсилә дејилмиш сөзләр јеринә јетди: «О, азар-безарымызы үзәринә ҝөтүрмүшдү, хәстәликләримизи чәкирди».+

18 Иса әтрафында издиһамы ҝөрәндә о бири тәрәфә үзмәји бујурду.+ 19 Бир мирзә она јахынлашыб деди: «Устад, сән һара ҝетсән, мән дә сәнин ардынҹа ҝедәҹәјәм».+ 20 Амма Иса она деди: «Түлкүләрин дә, ҝөј гушларынын да јувасы вар, амма инсан Оғлунун башыны гојмаға белә, јери јохдур».+ 21 Онда башга бир шаҝирд она деди: «Аға, иҹазә вер, әввәлҹә ҝедим атамы дәфн едим».+ 22 Иса она деди: «Гој өлүләр өз өлүләрини дәфн етсинләр, сән исә мәним ардымҹа ҝәл».+

23 Иса шаҝирдләри илә бирликдә гајыға минди.+ 24 Бирдән дәниздә ҝүҹлү фыртына гопду. Далғалар елә һүндүр иди ки, гајыг аз гала батырды. Амма Иса јатмышды.+ 25 Шаҝирдләр јахынлашыб ону ојатдылар: «Аға, батырыг, бизи хилас ет!» 26 Иса онлара деди: «Нијә горхдунуз, еј аз иманлылар?»+ Сонра дуруб күләји вә дәнизи рам етди. Әтрафа дәрин сүкут чөкдү.+ 27 Шаҝирдләр чашгынлыг ичиндә дедиләр: «Бу инсан кимдир ки, һәтта күләк дә, дәниз дә она итаәт едир?»

28 Иса о бири саһилә, гадаралыларын торпағына чатанда онун гаршысына сәрдабәләрин арасындан ичинә ҹин ҝирмиш ики адам чыхды.+ Бу адамлар о гәдәр вәһши идиләр ки, һеч кәс о јолдан кечмәјә ҹүрәт етмирди. 29 Онлар бағырмаға башладылар: «Еј Аллаһын Оғлу, биздән нә истәјирсән?+ Вахтындан әввәл бизә+ әзаб вермәјә ҝәлмисән?»+ 30 Узагда донуз сүрүсү отлајырды.+ 31 Ҹинләр Исаја јалвармаға башладылар: «Әҝәр бизи говаҹагсанса, јалварырыг, бизи донуз сүрүсүнүн ичинә ҝөндәр».+ 32 Иса онлара деди: «Ҝедин!» Ҹинләр о адамлардан чыхыб донузлара ҝирдиләр вә бүтүн сүрү учурумдан дәнизә атылыб суда боғулду. 33 Чобанлар шәһәрә гачыб һәр шеји, о ҹүмләдән ичинә ҹин ҝирмиш адамларын әһвалатыны ҹамаата данышдылар. 34 Бүтүн шәһәр әһли Исанын гаршысына чыхды. Ону ҝөрәндә јалвар-јахар етдиләр ки, онларын торпағындан чыхыб ҝетсин.+

9 Онда Иса гајыға миниб о бири саһилә үздү вә өз шәһәринә ҝәлди.+ 2 Ифлиҹ олмуш бир адамы хәрәкдә онун јанына ҝәтирдиләр. Иса о адамларын иманыны ҝөрәндә хәстәјә деди: «Горхма, бала, ҝүнаһларын бағышланды».+ 3 Онда мирзәләрдән бәзиләри үрәкләриндә дедиләр: «Бу лап күфр данышыр ки!» 4 Онларын нә фикирләшдијини билән Иса деди: «Нијә белә пис шејләр дүшүнүрсүнүз?+ 5 “Ҝүнаһларын бағышланды” демәк асандыр, јохса “ајаға галх, јери”?+ 6 Анҹаг сиз инсан Оғлунун јердә ҝүнаһлары бағышламаға сәлаһијјәти олдуғуну биләсиниз дејә...» Сонра ифлиҹ олмуш адама деди: «Дур, хәрәјини ҝөтүр, евинә ҝет».+ 7 Һәмин адам дуруб евинә ҝетди. 8 Ҹамаат буну ҝөрәндә горхуја дүшдү вә инсанлара бу ҹүр сәлаһијјәт верән Аллаһы мәдһ етмәјә башлады.

9 Сонра Иса јолуна давам едәркән верҝи идарәсиндә отурмуш Мәтта адында бир адамы ҝөрдү вә она деди: «Ардымҹа ҝәл». О дуруб Исанын ардынҹа ҝетди.+ 10 Даһа сонра Иса шаҝирдләри илә бәрабәр онун евиндә сүфрә башында әјләшәркән чохлу верҝијыған вә ҝүнаһлы да ҝәлиб онларла сүфрә архасына әјләшди.+ 11 Буну ҝөрән фәрисиләр онун шаҝирдләринә дедиләр: «Нијә сизин устадыныз верҝијығанлар вә ҝүнаһлыларла чөрәк кәсир?»+ 12 Иса буну ешидиб деди: «Һәкимә сағлам адамлар јох, хәстәләр мөһтаҹдыр.+ 13 Ҝедин, “Мән гурбан јох, мәрһәмәт истәјирәм” сөзләринин мәнасыны өјрәнин.+ Чүнки мән салеһләри јох, ҝүнаһлы адамлары чағырмаға ҝәлмишәм».

14 Сонра Јәһјанын шаҝирдләри онун јанына ҝәлиб дедиләр: «Нә үчүн биз дә, фәрисиләр дә оруҹ тутуруг, амма сәнин шаҝирдләрин тутмур?»+ 15 Иса ҹаваб верди: «Бәј достлары илә оланда һеч достлар јас тутар?+ Лакин ҝүн ҝәләҹәк, бәји араларындан ҝөтүрәҹәкләр,+ бах онда онлар оруҹ тутаҹаглар. 16 Һеч кәс көһнә палтара тәзә парчадан* јамаг тикмәз, чүнки јамаг јығыланда јыртылмыш јер даһа да корланар.+ 17 Һәмчинин тәзә шәрабы көһнә тулуглара төкмәзләр, јохса тулуг јыртылар, шәраб да ахыб төкүләр вә тулуг јарарсыз һала дүшәр. Тәзә шәрабы тәзә тулуглара төкәрләр, онда нә шәраб, нә дә тулуг зај олмаз».

18 Иса бунлары данышаркән бир синагог рәиси она јахынлашды вә тәзим едиб деди: «Гызым, јәгин ки, артыг өлүб, амма сән ҝәлиб әлини онун үстүнә гојсан, о һәјата гајыдар».+

19 Иса шаҝирдләри илә бирҝә дуруб онунла ҝетди. 20 Дүз он ики ил иди ки, ганахмадан әзијјәт чәкән+ бир гадын архадан јахынлашыб Исанын палтарынын сачағына тохунду,+ 21 чүнки үрәјиндә дејирди: «Әҝәр онун палтарына тохунсам, сағалаҹағам». 22 Иса чөнүб гадыны ҝөрдү вә деди: «Горхма, баҹым*, иманын сәни сағалтды».+ Гадын о андаҹа сағалды.+

23 Иса синагог рәисинин евинә ҝәләндә неј чаланлары вә ора-бура вурнухан ҹамааты ҝөрүб+ 24 деди: «Чыхын бурадан, гыз өлмәјиб, јатыр».+ Онда ҹамаат Исаја ҝүлдү. 25 Адамлары бајыра чыхартдылар вә Иса дәрһал ичәри ҝирди. О, гызын әлиндән тутду+ вә гыз галхды.+ 26 Әлбәттә ки, бу хәбәр бүтүн о әразијә јајылды.

27 Иса орадан чыхыб јолла ҝедәркән ики кор+ онун далынҹа ҝедиб гышгыра-гышгыра: «Давуд Оғлу, бизә рәһмин ҝәлсин!» — дејирди. 28 Иса евә ҝирәндән сонра корлар онун јанына ҝәлдиләр. Иса онлардан сорушду: «Инанырсыныз ки, мән буну едә биләрәм?»+ Онлар ҹаваб вердиләр: «Бәли, Аға, инанырыг». 29 Иса онларын ҝөзләринә тохунду+ вә деди: «Гој инандығыныз кими олсун». 30 Онларын ҝөзләри ачылды. Иса онлара бәрк-бәрк тапшырды: «Бахын һа, буну һеч кәсә данышмајын!»+ 31 Онлар исә чыхыб о јерин бүтүн сакинләринә Иса һаггында данышдылар.

32 Онлар чыханда Исанын јанына ичинә ҹин ҝирмиш бир лал адам ҝәтирдиләр.+ 33 Иса ҹини говандан сонра бу адамын дили ачылды.+ Ҹамаат һејрәт ичиндә деди: «Индијәҹән Исраилдә белә шеј олмајыб».+ 34 Фәрисиләр исә дедиләр: «Бу адам ҹинләрин һөкмдарынын әли илә ҹин говур».+

35 Сонра Иса шәһәрләри вә кәндләри бир-бир ҝәзмәјә башлады. О, синагогларда вәз едир, Падшаһлыг һаггында мүждәни тәблиғ едир, һәр ҹүр хәстәлији вә нахошлуғу сағалдырды.+ 36 Иса ҹамааты ҝөрәндә онларын һалына аҹыды,+ чүнки бу адамлар чобансыз гојунлар кими јазыг вә дағыныг идиләр.+ 37 Онда Иса шаҝирдләринә деди: «Бәли, мәһсул бол, бичинчи исә аздыр.+ 38 Буна ҝөрә дә бичин Саһибинә јалварын ки, мәһсулу јығмаға бичинчи ҝөндәрсин».+

10 Сонра Иса он ики шаҝирдини чағырыб онлара мурдар руһларын үзәриндә сәлаһијјәт верди.+ Бунун сајәсиндә шаҝирдләр ҹинләри гова биләрдиләр. Иса онлара һәмчинин һәр ҹүр хәстәлији вә нахошлуғу сағалтмаг сәлаһијјәти дә верди.

2 Он ики һәвари* бунлардыр:+ биринҹиси Бутрус* ләгәбли Шимон+ вә гардашы Андреас;+ Зәбәдинин оғуллары Јагуб вә Јәһја;+ 3 Филип вә Бартолмај*;+ Томас+ вә верҝијыған Мәтта*;+ Алфај оғлу Јагуб вә Тадај*; 4 Гејрәтли Шимон вә сонрадан Исаја хәјанәт едән Јәһуда Искәрјут.+

5 Иса бу он ики шаҝирди јола салды вә онлара тапшырды:+ «Башга халгларын јанына апаран јола чыхмајын вә Сәмәријјә шәһәрләринә ҝирмәјин.+ 6 Јалныз Исраил евинин итмиш гојунларынын јанына ҝедин.+ 7 Ҝетдијиниз јерләрдә: “Сәмави Падшаһлыг јахынлашыб”, — дејәрәк тәблиғ един.+ 8 Хәстәләри сағалдын,+ өлүләри дирилдин, ҹүзамлылары тәмизләјин, ҹинләри говун. Тәмәннасыз алмысыныз, тәмәннасыз да верин. 9 Кисәнизә гызыл, ҝүмүш вә ја мис пул гојмајын.+ 10 Өзүнүзлә нә һејбә, нә дәјишәк көјнәк*, нә сәндәл, нә дә әса ҝөтүрмәјин,+ чүнки зәһмәткеш јемәк јемәјә лајигдир.+

11 Һансы шәһәрә вә ја кәндә ҝирсәниз, лајигли адамлары ахтарын вә башга јерә ҝедәнә гәдәр онларда галын.+ 12 Бир евә ҝирәндә ев сакинләрини саламлајын. 13 Әҝәр о евдәкиләр лајигли адамдырларса, гој диләдијиниз сүлһ онларын үзәринә ҝәлсин,+ јох әҝәр лајигли дејилләрсә, гој сүлһүнүз өзүнүзә гајытсын. 14 Һансы јердә сизи гәбул етмәсәләр вә ја сөзүнүзү динләмәсәләр, о евдән, јахуд о шәһәрдән чыханда ајағынызын тозуну чырпын*.+ 15 Әмин олун ки, Һөкм ҝүнүндә Сәдум вә Әмурә+ торпағынын ҹәзасы о шәһәринкиндән јүнҝүл олаҹаг.

16 Мән сизи ҹанаварлар арасына гузу кими ҝөндәрирәм, она ҝөрә дә илан кими еһтијатлы, ҝөјәрчин кими мәсум олун.+ 17 Инсанлардан еһтијат един, чүнки онлар сизи мәһкәмәләрә верәҹәк,+ синагогларында+ гамчылајаҹаглар.+ 18 Мәндән өтрү сизи һөкмдарларын вә падшаһларын өнүнә ҝәтирәҹәкләр.+ Беләҹә, онлара вә диҝәр халглара шәһадәт верәҹәксиниз.+ 19 Сизи мәһкәмәјә верәндә нәдән вә ја неҹә данышаҹағыныз барәдә нараһат олмајын, чүнки һәмин ан нә демәк лазым олдуғуну биләҹәксиниз.+ 20 Данышанда тәк олмајаҹагсыныз, Атанызын мүгәддәс руһу сизин васитәнизлә данышаҹаг.+ 21 Гардаш гардашы, ата өвладыны өлүмә верәҹәк. Ушаглар валидејнләринә гаршы галхаҹаг вә онлары өлүмә верәҹәкләр.+ 22 Мәним адыма ҝөрә һамы сизә нифрәт едәҹәк.+ Анҹаг ахыра кими дөзән хилас олаҹаг.+ 23 Сизи бир шәһәрдә тәгиб едәндә о бири шәһәрә гачын.+ Буну билин ки, сиз Исраил шәһәрләринин һамысыны ҝәзиб гуртармамыш инсан Оғлу ҝәләҹәк.

24 Шаҝирд устадындан, нөкәр ағасындан үстүн дејил.+ 25 Шаҝирд устады кими, нөкәр исә ағасы кими олса, бәсидир.+ Әҝәр евин ағасыны Беелзебуб* адландырыбларса,+ мәҝәр ев әһлини дә белә адландырмајаҹаглар? 26 Буна ҝөрә дә онлардан горхмајын. Чүнки елә бир ҝизли шеј јохдур ки, үстү ачылмасын, елә бир сирр јохдур ки, ашкар олмасын.+ 27 Сизә гаранлыгда дедијими ишыгда данышын, пычылты илә дејилән сөзләри евләрин дамындан вәз един.+ 28 Бәдәни өлдүрән, амма сизи ҝәләҹәк һәјатдан мәһрум едә билмәјәнләрдән горхмајын,+ әксинә, сизи Һинном вадисиндә* мәһв етмәјә гадир оландан горхун.+ 29 Мәҝәр ики сәрчәни бир гара гәпијә* сатмырлар? Һәрчәнд онлардан һеч бири Атанызын хәбәри олмадан јерә дүшмүр.+ 30 Сизин исә башыныздакы түкләр белә, бир-бир сајылыб. 31 Буна ҝөрә дә горхмајын. Сиз сәрчәләрдән гат-гат гијмәтлисиниз.+

32 Ким инсанларын гаршысында мәни таныдығыны етираф етсә,+ мән дә ҝөјдәки Атамын гаршысында ону таныдығымы етираф едәҹәјәм.+ 33 Амма ким инсанларын гаршысында мәни данса, мән дә ҝөјдәки Атамын гаршысында ону данаҹағам.+ 34 Елә билмәјин ки, мән јер үзүнә сүлһ ҝәтирмәјә ҝәлмишәм. Мән јер үзүнә сүлһ јох, гылынҹ ҝәтирмәјә ҝәлмишәм.+ 35 Мән оғулу атадан, гызы анадан, ҝәлини гајынанадан ајырмаға ҝәлмишәм.+ 36 Бәли, инсанын дүшмәни өз евиндәкиләр олаҹаг. 37 Атасыны ја анасыны мәндән чох истәјән мәнә лајиг дејил, оғлуну ја гызыны мәндән чох истәјән мәнә лајиг дејил.+ 38 Ишҝәнҹә дирәјини* ҝөтүрүб мәним ардымҹа ҝәлмәјән мәнә лајиг дејил.+ 39 Ҹаныны өлүмдән гуртаран ону итирәҹәк, амма ҹаныны мәним уғрумда итирән ону хилас едәҹәк.+

40 Сизи гәбул едән мәни дә гәбул едир, мәни гәбул едән исә мәни ҝөндәрәни гәбул едир.+ 41 Ким пејғәмбәри онун пејғәмбәр олдуғу үчүн гәбул едирсә, пејғәмбәрә лајиг мүкафат алаҹаг,+ ким салеһ адамы онун салеһ олдуғу үчүн гәбул едирсә, салеһә лајиг мүкафат алаҹаг вә 42 ким бу кичикләрдән биринә шаҝирдим олдуғу үчүн бир парч сәрин су верирсә, инанын ки, мүкафатсыз галмајаҹаг».+

11 Иса он ики шаҝирдинә ҝөстәриш вериб гуртарды. Сонра тәблиғ етмәк вә вәз етмәк үчүн башга шәһәрләрә ҝетди.+

2 Зинданда олан Јәһја+ Мәсиһин ҝөрдүјү ишләр барәсиндә ешидәндә шаҝирдләрини онун јанына ҝөндәриб+ 3 сорушду: «Ҝәлишини ҝөзләдијимиз Мәсиһ сәнсән, јохса башгасыны ҝөзләјәк?»+ 4 Иса онлара деди: «Ҝедин, ешитдикләринизи вә ҝөрдүкләринизи Јәһјаја чатдырын:+ 5 корларын ҝөзләри ачылыр,+ топаллар ҝәзир, ҹүзамлылар тәмизләнир,+ карлар ешидир, өлүләр дирилир, јохсуллара мүждә билдирилир.+ 6 Мәнимлә бағлы шүбһәләрә гапылмајан нә хошбәхтдир!»+

7 Онлар чыхыб ҝедәндән сонра Иса ҹамаата Јәһја һаггында бунлары сөјләди: «Чөллүјә нә ҝөрмәјә ҝетмишдиниз?+ Күләјин әсдирдији гамышы?+ 8 Онда ора нә ҝөрмәјә ҝетмишдиниз? Зәриф либас ҝејмиш адамы? Билмирсиниз ки, зәриф либас ҝејәнләр падшаһ сарајларында олурлар? 9 Јахшы, бәс ора нијә ҝетмишдиниз? Пејғәмбәр ҝөрмәјә? Бәли, буну билин ки, бу адам пејғәмбәрдән дә үстүндүр.+ 10 “Сәнин габағынҹа Өз елчими ҝөндәрирәм, о, гаршында ҝедиб сәнин јолуну һазырлајаҹаг” сөзләри онун һаггында јазылмышдыр.+ 11 Инанын ки, бәшәр өвладлары арасында Вәфтизчи Јәһјадан бөјүјү олмајыб, амма сәмави Падшаһлыгда ән кичији ондан бөјүкдүр.+ 12 Вәфтизчи Јәһјанын ҝүнләриндән бу јана инсанлар сәмави Падшаһлыға ҹан атырлар вә бу јолда тәслим олмајанлар она наил олурлар.+ 13 Чүнки һәм Төврат*, һәм Пејғәмбәрләрин китабы Јәһјаја гәдәр пејғәмбәрлик едиб+ 14 вә истәјирсиниз инанын, истәјирсиниз инанмајын, о, ҝәлишини ҝөзләдијиниз Илјасдыр.+ 15 Гулағы олан ешитсин.

16 Бу нәсли кимә бәнзәдим?+ О, базар мејданында отуруб бири диҝәринә: 17 “Биз сизин үчүн түтәк чалдыг, амма сиз ојнамадыныз, биз ағы дедик, амма сиз кәдәрдән синә дөјмәдиниз”, — дејән ушаглара бәнзәјир. 18 Сиз дә онлар кими. Јәһја ҝәлиб нә јејир, нә ичир, амма ҹамаат дејир: “Онда ҹин вар”. 19 Инсан Оғлу ҝәлиб һәм јејир, һәм ичир,+ инсанлар јенә дејирләр: “Будур һа, гарынгулу вә шәраб дүшкүнү, верҝијығанларын вә ҝүнаһлыларын досту”.+ Нә олурса олсун, һикмәт әмәлләри сајәсиндә һаглы чыхыр».+

20 Сонра Иса әксәр гүдрәтли ишләрини ҝөстәрдији шәһәрләри, төвбә етмәдикләри үчүн, иттиһам етмәјә башлады: 21 «Вај һалына, Хорәзин! Вај һалына, Бејтсәјда! Чүнки сиздә ҝөрүлмүш гүдрәтли ишләр Сур вә Сидон шәһәрләриндә ҝөрүлсәјди, онлар чохдан чула бүрүнүб күл ичиндә отурмуш вә төвбә етмишдиләр.+ 22 Буна ҝөрә дә билин, Һөкм ҝүнү Сур вә Сидон шәһәрләринин ҹәзасы сизинкиндән јүнҝүл олаҹаг.+ 23 Еј Кәфәрнаһум,+ елә билирсән, ҝөјләрә гәдәр јүксәләҹәксән? Хејр! Бирбаша Мәзара* дүшәҹәксән!+ Чүнки сәндә едилән гүдрәтли ишләр Сәдумда едилсәјди, о, бу ҝүнә гәдәр дурарды. 24 Буна ҝөрә дә бил, Һөкм ҝүнү Сәдум дијарынын ҹәзасы сәнинкиндән јүнҝүл олаҹаг».+

25 Сонра Иса деди: «Еј Ата, еј јерин, ҝөјүн Саһиби! Һамынын гаршысында Сәнә шүкүр едирәм, чүнки бунлары һикмәтли вә ағыллы адамлардан ҝизләдиб көрпәләрә ачдын.+ 26 Бәли, Ата, чүнки Сән белә мәсләһәт билдин. 27 Атам һәр шеји мәнә вериб.+ Оғулу Ата гәдәр һеч ким танымыр.+ Атаны да Оғул гәдәр вә Оғулун танытмаг истәдији адам гәдәр һеч кәс танымыр.+ 28 Еј бүтүн зәһмәткешләр вә јүкү ағыр оланлар, јаныма ҝәлин, мән сизә тәравәт верәҹәјәм. 29 Бојундуруғуму үзәринизә ҝөтүрүн вә мәндән өјрәнин, чүнки мән һәлим вә гәлбән тәвазөкарам.+ Онда ҹаныныз тәравәтләнәр. 30 Чүнки бојундуруғум раһат, јүкүм јүнҝүлдүр».

12 Бир шәнбә ҝүнү Иса зәмиләрин арасындан кечирди. Онун шаҝирдләри аҹ идиләр вә сүнбүлләри дәриб јемәјә башладылар.+ 2 Буну ҝөрән фәрисиләр она дедиләр: «Бах, сәнин шаҝирдләрин шәнбә ҝүнү гадаған олунмуш иши ҝөрүрләр».+ 3 Иса онлара деди: «Мәҝәр охумамысыныз, Давудла јолдашлары аҹанда Давуд нә етмишди?+ 4 Аллаһын евинә ҝирдијини вә јолдашлары илә бирликдә тәгдим чөрәкләрини* једијини мәҝәр билмирсиниз?+ Һалбуки онлар гануна ҝөрә о чөрәкләри јејә билмәздиләр, о чөрәкләри јалныз каһинләр јејә биләрди.+ 5 Јахуд Төвратда* охумамысыныз ки, шәнбә ҝүнләри каһинләр мәбәддә шәнбә ҝүнүнү позурлар, амма ҝүнаһкар сајылмырлар?+ 6 Буну билин ки, бурада мәбәддән дә бөјүк бир адам дуруб.+ 7 Әҝәр сиз “Мән гурбан јох,+ мәрһәмәт истәјирәм”+ сөзләринин мәнасыны баша дүшсәјдиниз, ҝүнаһсыз адамлары мәһкум етмәздиниз. 8 Чүнки инсан Оғлу шәнбәнин ағасыдыр».+

9 Иса орадан чыхыб онларын синагогуна ҝәлди. 10 Орада әли гурумуш бир адам варды.+ Исаны тәгсирләндирмәјә бир бәһанә тапмаг үчүн ондан сорушдулар: «Гануна ҝөрә шәнбә ҝүнү адам сағалтмаг олар?»+ 11 Иса онлара ҹаваб верди: «Аранызда елә адам вармы ки, бирҹә гојуну олса вә һәмин гојун шәнбә ҝүнү чалаја дүшсә, ону орадан чыхармасын?+ 12 Амма ҝөр инсан гојундан нә гәдәр гијмәтлидир! Бәли, гануна ҝөрә шәнбә ҝүнү саваб иш ҝөрмәк олар». 13 Сонра о, шикәст адама деди: «Әлини узат». О адам әлини узатды вә гурумуш әли о бириси кими сапсағлам олду. 14 Фәрисиләр чыхыб Исаны өлдүрмәк үчүн суи-гәсд һазырладылар. 15 Иса бундан хәбәр тутанда орадан узаглашды. Онун далынҹа чохлу адам ҝетди+ вә Иса онларын һамысыны сағалтды. 16 Сонра онлара бәрк-бәрк тапшырды ки, онун ким олдуғуну һеч кәсә демәсинләр.+ 17 Беләҹә, Әшија пејғәмбәр васитәсилә дејилмиш бу сөзләр јеринә јетди:

18 «Будур, Мәним сечдијим, үрәјимҹә олан+ әзиз гулум!+ Мән она мүгәддәс руһуму верәҹәјәм+ вә о, халглара әдаләтин нә олдуғуну изаһ едәҹәк. 19 О мүбаһисә етмәјәҹәк,+ сәсини галдырмајаҹаг, баш күчәләрдә сәси чыхмајаҹаг. 20 Һагг-әдаләти зәфәрә чатдырмајынҹа сынмыш гамышы әзмәјәҹәк,+ көзәрән пилтәни сөндүрмәјәҹәк. 21 Үммәтләр онун адына үмид бағлајаҹаг».+

22 Сонра Исанын јанына ичинә ҹин ҝирмиш кор вә лал бир адам ҝәтирдиләр. Иса ону сағалтды, онун дили вә ҝөзләри ачылды. 23 Ҹамаат бу ишә һејран галыб деди: «Бәлкә, Давуд Оғлу елә будур?» 24 Фәрисиләр исә буну ешидәндә дедиләр: «О, ҹинләри елә ҹинләрин һөкмдары Беелзебубун әли илә говур!»+ 25 Онларын фикирләрини билән Иса деди: «Дахилдән парчаланмыш һәр бир падшаһлыг дағылаҹаг вә дахилдән парчаланмыш шәһәр вә ја ев дурмајаҹаг. 26 Ејнилә дә, әҝәр Шејтан Шејтаны говурса, демәли, о, дахилдән парчаланыб. Белә исә, онун падшаһлығы неҹә дураҹаг? 27 Әҝәр мән ҹинләри Беелзебубун әли илә говурамса, ҝөрәсән, сизин шаҝирдләриниз онлары кимин әли илә говурлар? Буна ҝөрә дә сизи онлар мәһкум едәҹәкләр. 28 Јох әҝәр мән ҹинләри Аллаһын руһу илә говурамса, демәли, Аллаһын Падшаһлығы ҝәлиб, сизин исә хәбәриниз јохдур.+ 29 Кимсә ҝүҹлү бир адамын евинә неҹә ҝириб вар-дөвләтини талаја биләр? Ҝәрәк әввәлҹә онун әл-голуну бағласын, сонра евини гарәт етсин. 30 Мәним тәрәфимдә олмајан мәним әлејһимәдир вә мәнимлә бир јердә јығмајан дағыдыр.+

31 Буна ҝөрә сизә дејирәм: һәр ҹүр ҝүнаһ вә күфр бағышланаҹаг, анҹаг мүгәддәс руһа гаршы сөјләнилмиш күфр бағышланмајаҹаг.+ 32 Мисал үчүн, кимсә инсан Оғлунун әлејһинә бир сөз десә, бағышланаҹаг,+ анҹаг мүгәддәс руһун әлејһинә сөз дејән бағышланмајаҹаг. О, нә бу дөврдә*, нә дә ҝәләҹәк дөврдә әфв олунмајаҹаг.+

33 Јетишдирдијиниз ағаҹ јахшыдырса, мејвәси дә јахшы олаҹаг, јох әҝәр чүрүкдүрсә, мејвәси дә чүрүк олаҹаг. Ағаҹ мејвәсиндән танынар.+ 34 Әфи илан балалары,+ сиз пис олдуғунуз һалда, неҹә јахшы шејләр даныша биләрсиниз? Ахы инсан үрәјиндә ашыб-дашан фикирләри дилә ҝәтирир.+ 35 Јахшы адам өзүнүн јахшы хәзинәсиндән јахшы шејләр чыхарыр, пис адам исә пис хәзинәсиндән пис шејләр чыхарыр.+ 36 Ону билин ки, һәр бир инсан дедији һәр бош сөзә ҝөрә Һөкм ҝүнүндә ҹаваб верәҹәк.+ 37 Бәли, инсан сөзләринә ҝөрә ја бәраәт газанаҹаг, ја да мәһкум олунаҹаг».

38 О заман мирзәләрдән вә фәрисиләрдән бәзиләри Исаја деди: «Устад, истәјирик, бизә бир әламәт ҝөстәрәсән».+ 39 Иса онлара ҹаваб верди: «Пис вә зинакар нәсил һәмишә әламәт ахтарыр, анҹаг она Јунус пејғәмбәрин әламәтиндән башга әламәт верилмәјәҹәк.+ 40 Јунус нәһәнҝ балығын гарнында үч ҝүн, үч ҝеҹә галдығы кими,+ инсан Оғлу да јерин бағрында үч ҝүн, үч ҝеҹә галаҹаг.+ 41 Һөкм вахты нејнәвалылар бу нәслин адамлары илә бәрабәр дирилиб онлары мәһкум едәҹәк, чүнки нејнәвалылар Јунусун сөзләрини ешидиб төвбә етдиләр,+ һалбуки бурада Јунусдан даһа бөјүк инсан дуруб.+ 42 Һөкм вахты ҹәнуб мәликәси бу нәслин адамлары илә бирликдә дирилиб онлары мәһкум едәҹәк. Чүнки мәликә Сүлејманын һикмәтини динләмәк үчүн дүнјанын о башындан дуруб ҝәлмишди,+ һәрчәнд бурада Сүлејмандан даһа һикмәтлиси дуруб.+

43 Мурдар руһ инсандан чыхандан сонра өзүнә раһат јер тапмаг үчүн гураг јерләри ҝәзиб-долашыр, амма раһат јер тапмыр.+ 44 Сонра өз-өзүнә дејир: “Гој чыхдығым евә гајыдым”. Ҝери гајыданда ҝөрүр ки, ора бошдур, силиниб-сүпүрүлүб вә бәрбәзәк ичиндәдир. 45 Сонра ҝедир вә өзүндән гат-гат пис олан башга једди руһ ҝәтирир. Онлар ичәри ҝириб орада јашајырлар. О адамын сону әввәлкиндән даһа бетәр олур.+ Бу пис нәслин дә сону белә олаҹаг».

46 Иса ҹамаатын гаршысында данышаркән анасы вә гардашлары+ ҝәлиб бајырда дурдулар. Онлар Иса илә данышмаг истәјирдиләр.+ 47 Бир нәфәр Исаја деди: «Анан вә гардашларын бајырдадырлар, сәнинлә данышмаг истәјирләр». 48 Иса она деди: «Мәним анам вә гардашларым кимдир?» 49 Сонра әлини шаҝирдләринә тәрәф узадыб деди: «Будур мәним анам вә гардашларым!+ 50 Ҝөјдәки Атамын ирадәсини јеринә јетирән мәним гардашым, баҹым вә анамдыр».+

13 О ҝүн Иса евдән чыхыб дәнизин саһилиндә отурмушду. 2 Онун јанына о гәдәр адам ҝәлди ки, Иса гајыға миниб әјләшди. Ҹамаат исә саһилдә дајанды.+ 3 Иса мәсәлләрлә данышмаға башлады:+ «Бир әкинчи тохум сәпмәјә чыхды.+ 4 Тохум сәпәркән тохумлардан бәзиләри јол кәнарына дүшдү вә гушлар ҝәлиб онлары дәнләди.+ 5 Диҝәрләри торпағы аз олан дашлыға дүшдү вә торпаг дәрин олмадығындан дәрһал ҹүҹәрди.+ 6 Амма ҝүнәш чыханда онлар солду вә көкү олмадығындан гуруду. 7 Башгалары тиканлыға дүшдү. Тикан коллары бөјүјүб онлары боғду.+ 8 Бәзиләри исә мүнбит торпаға дүшдү вә бар ҝәтирди. Бири јүзгат, диҝәри алтмышгат, о бириси отузгат бар верди.+ 9 Гулағы олан гој ешитсин!»+

10 Шаҝирдләр Исаја јахынлашыб сорушдулар: «Нијә онлара һәр шеји мәсәлләрлә данышырсан?»+ 11 Иса ҹаваб верди: «Сизә сәмави Падшаһлығын мүгәддәс сирләрини баша дүшмәк әнамы верилиб,+ онлара исә верилмәјиб. 12 Кимин варыдырса, она даһа чох вериләҹәк вә онда боллуг олаҹаг, амма кимин јохудурса, әлиндәки дә алынаҹаг.+ 13 Буна ҝөрә дә онларла данышанда мәсәлләрлә данышырам, чүнки бахырлар, амма һеч нә ҝөрмүрләр, ешидирләр, амма һеч нә баша дүшмүрләр, мәғзини тутмурлар.+ 14 Әшија пејғәмбәрин бу сөзләри онларын үзәриндә јеринә јетир: “Ешитмәјинә ешидәҹәксиниз, амма бир шеј баша дүшмәјәҹәксиниз. Бахмағына бахаҹагсыныз, амма бир шеј ҝөрмәјәҹәксиниз.+ 15 Чүнки бу халгын үрәји күтләшиб. Гулаглары ешидир, амма һај вермирләр. Ҝөзләрини јумублар ки, ҝөзләри илә ҝөрмәсинләр, гулаглары илә ешитмәсинләр, үрәкләри илә дәрк етмәсинләр вә ҝери дөнмәсинләр ки, Мән онлара шәфа верим”.+

16 Сизин исә ҝөзләриниз бәхтијардыр, чүнки ҝөрүр, гулагларыныз бәхтәвәрдир, чүнки ешидир.+ 17 Буну билин ки, чохлу пејғәмбәр вә салеһ адам сизин ҝөрдүјүнүзү ҝөрмәји арзуламыш, амма ҝөрмәмишдир,+ ешитдикләринизи ешитмәк истәмиш, амма ешитмәмишдир.

18 Инди исә әкинчи һаггындакы мәсәлин мәнасына гулаг асын.+ 19 Инсан Падшаһлыг һаггындакы сөзү ешидир, лакин мәнасыны анламырса, Шәрир+ ҝәлиб о адамын үрәјинә сәпилмиш тохуму апарыр. Бу, јол кәнарына сәпилмиш тохумдур.+ 20 Дашлыға дүшмүш тохум о адама аиддир ки, сөзү ешидир вә ону дәрһал севинҹлә гәбул едир.+ 21 Лакин көк салмадығы үчүн чох галмыр, сөзә ҝөрә чәтинлик, тәгиб башлајанда дәрһал иманы сарсылыр. 22 Тиканлыға дүшмүш тохум о адама аиддир ки, сөзү ешидир, лакин бу зәманәнин гајғылары+ вә вар-дөвләтин алдадыҹы гүввәси сөзү боғур вә о бар вермир.+ 23 Мүнбит торпагда әкилмиш тохум исә о адама аиддир ки, сөзү ешидир, мәнасыны дәрк едир вә бар верир: бири јүзгат, бири алтмышгат, о бириси дә отузгат».+

24 Иса онлара башга бир мәсәл чәкди: «Сәмави Падшаһлыг өз тарласында јахшы тохум әкмиш адама бәнзәјир. 25 Адамлар јатанда онун дүшмәни ҝәлди, буғданын арасына алаг тохуму сәпиб ҝетди. 26 Буғда ҹүҹәриб сүнбүл ҝәтирәндә алаг отлары да чыхды. 27 Нөкәрләр ҝәлиб ев саһибинә дедиләр: “Аға, мәҝәр сән тарлада јахшы тохум әкмәмишдин? Неҹә олур ки, орада алаг отлары битиб?” 28 Ағалары онлара деди: “Буну дүшмән едиб”.+ Нөкәрләр дедиләр: “Истәјирсән, ҝедиб алаг отларыны јығаг?” 29 Ағалары деди: “Јох, гојун галсын. Алаг отларыны јығанда бирдән буғданы да чыхарарсыныз. 30 Гој икиси дә бичинә гәдәр бир јердә бөјүсүн. Бичин вахты мән бичинчиләрә дејәҹәјәм: “Әввәлҹә алаг отларыны јығыб дәрз бағлајын вә јандырын, сонра исә буғданы мәним анбарыма топлајын”».+

31 Иса онлара даһа бир мәсәл чәкди: «Сәмави Падшаһлыг бир адамын өз тарласында әкдији хардал тохумуна бәнзәјир.+ 32 Хардал тохуму тохумлар арасында ән хырдасы олса да, бөјүјәндә бостан биткиләри арасында ән јекәси олур, һәтта ағаҹа чеврилир вә ҝөј гушлары ҝәлиб онун будагларында јува салыр».

33 Онлара башга бир мәсәл чәкди: «Сәмави Падшаһлыг мајаја бәнзәјир. Гадын ону үч ири габ* уна гатыр вә бүтүн хәмир аҹыјыр».+

34 Иса бүтүн бунлары ҹамаата мәсәлләрлә данышды. Бәли, Иса онларла данышанда һәмишә мәсәл чәкирди.+ 35 Беләҹә, пејғәмбәр васитәсилә дејилмиш бу сөзләр јеринә јетди: «Ағзымы мәсәлләрлә ачаҹағам, әзәлдән* ҝизли сахланылмыш сирләри бәјан едәҹәјәм».+

36 Иса ҹамааты јола саландан сонра евә ҝәлди. Шаҝирдләри онун јанына ҝәлиб дедиләр: «Тарладакы алаг отлары мәсәлини бизә изаһ ет». 37 Иса сөзә башлады: «Јахшы тохуму сәпән инсан Оғлудур. 38 Тарла дүнјадыр,+ јахшы тохум Падшаһлығын оғуллары, алаг отлары исә Шәририн оғулларыдыр.+ 39 Алаг отуну әкән дүшмән Иблисдир. Бичин бу дөврүн јекуну, бичинчиләр исә мәләкләрдир. 40 Алаг отлары јығылыб одда јандырылдығы кими, бу дөврүн јекунунда да белә олаҹаг.+ 41 Инсан Оғлу өз мәләкләрини ҝөндәрәҹәк. Мәләкләр ҝүнаһа сүрүкләјән һәр шеји вә ганунсуз ишләр ҝөрән һәр кәси онун Падшаһлығындан јығыб 42 одлу күрәјә атаҹаглар.+ Онлар орада ағлашыб дишләрини гыҹајаҹаглар. 43 Салеһләр исә о вахт Аталарынын Падшаһлығында ҝүнәш кими парлајаҹаглар.+ Гулағы олан ешитсин.

44 Сәмави Падшаһлыг чөлдә ҝизләдилмиш хәзинәјә бәнзәјир. Ону бир нәфәр тапыб ҝизләтди. Сонра севинҹиндән ҝедиб һәр шејини сатды вә ораны алды.+

45 Сәмави Падшаһлыг һәмчинин әла мирвариләр ахтаран таҹирә бәнзәјир. 46 О, чох гијмәтли бир мирвари тапанда ҝедиб дәрһал һәр шејини сатды вә о мирварини алды.+

47 Сәмави Падшаһлыг һәмчинин дәнизә атылан вә ичинә ҹүрбәҹүр балыг дүшән тора бәнзәјир. 48 Тор балыгла доланда ону саһилә чыхартдылар вә отуруб јахшы балыглары габлара јығдылар,+ јарарсыз балыглары исә тулладылар.+ 49 Бу дөврүн јекунунда да белә олаҹаг. Мәләкләр ҝәлиб писләри салеһләрдән ајыраҹаг 50 вә онлары одлу күрәјә атаҹаг. Онлар орада һөнкүр-һөнкүр ағлајыб дишләрини гыҹајаҹаглар.

51 Бүтүн бунларын мәнасыны баша дүшдүнүз?» Шаҝирдләр: «Бәли», — дејә ҹаваб вердиләр. 52 Сонра Иса онлара деди: «Белә исә, сәмави Падшаһлыг һаггында һәгигәти өјрәниб буну башгаларына өјрәдән һәр адам хәзинәсиндән тәзә вә көһнә шејләр чыхаран ев саһибинә бәнзәјир».

53 Иса мәсәлләри данышыб гуртарды вә јола дүшдү. 54 Өз доғма јурдуна гајыдандан сонра+ онларын синагогунда вәз етмәјә башлады. Ҹамаат мәәттәл галыб дејирди: «Бу адамда бу гәдәр һикмәт һарадандыр? Бу мөҹүзәләри кимин ҝүҹү илә едир?+ 55 Мәҝәр бу, дүлҝәрин оғлу дејил?+ Анасынын да ады Мәрјәм дејил? Мәҝәр бу, Јагуб, Јусиф, Шимон вә Јәһуданын гардашы дејил?+ 56 Бүтүн баҹылары да арамызда дејилләрми? Елә исә бу адамда бүтүн бунлар һарадандыр?»+ 57 Буна ҝөрә дә ону гәбул етмәдиләр.+ Онда Иса деди: «Пејғәмбәрин һөрмәт ҝөрмәдији јер варса, о да өз јурду, өз евидир».+ 58 Иса онларын иман ҝәтирмәдијинә ҝөрә орада чох мөҹүзә ҝөстәрмәди.

14 О вахт һаким Һирод* Иса+ һаггында ҝедән сөһбәтләри ешитди 2 вә нөкәрләринә деди: «Бу, Вәфтизчи Јәһјадыр. О дирилиб, буна ҝөрә дә бу гүдрәтли ишләри ҝөрүр».+ 3 Һирод гардашы Филипин арвады Һиродиадаја ҝөрә Јәһјаны тутуб зиндана атмышды.+ 4 Чүнки Јәһја она дејирди: «Сәнин о гадынла јашамағын дүзҝүн дејил».+ 5 Һирод ону өлдүрмәк истәјирди, амма халгдан горхурду, чүнки һамы ону пејғәмбәр билирди.+ 6 Һиродун ад ҝүнү+ гејд едиләндә Һиродиаданын гызы мәҹлисдә рәгс етди. Һирод гызын рәгсини елә бәјәнди ки,+ 7 она истәдији һәр шеји верәҹәјинә анд ичди. 8 Онда гыз анасынын өјрәтдији кими белә деди: «Вәфтизчи Јәһјанын башыны синидә мәнә вер».+ 9 Падшаһ дилхор олду, амма һәм анд ичдијинә ҝөрә, һәм дә мәҹлисдә әјләшмиш гонаглара ҝөрә гызын сөзүнү јерә салмады. 10 О, зиндана адам ҝөндәриб Јәһјанын бојнуну вурдурду. 11 Онун башыны бир синидә ҝәтириб гыза вердиләр, гыз да апарыб анасына верди. 12 Сонра Јәһјанын шаҝирдләри онун ҹәсәдини апарыб дәфн етдиләр вә ҝәлиб бу һадисәни Исаја данышдылар. 13 Иса буну ешидәндә тәкликдә галмаг үчүн гајыға миниб сакит бир јерә чәкилди. Амма ҹамаат бундан хәбәр тутанда шәһәрләрдән ахышыб гуру илә онун далынҹа ҝетди.+

14 Иса гајыгдан чыханда бөјүк бир издиһам ҝөрдү. Исанын онлара јазығы ҝәлди+ вә араларындакы хәстәләри сағалтды.+ 15 Ахшам дүшәндә шаҝирдләр она јахынлашыб дедиләр: «Бура чөллүкдүр, һава да артыг гаралыб. Ҹамааты бурах, гој кәндләрә ҝедиб өзләринә јемәјә бир шеј алсынлар».+ 16 Иса онлара деди: «Ҝетмәләринә еһтијаҹ јохдур. Сиз онлара јемәк верин». 17 Шаҝирдләр дедиләр: «Бурада ҹәми беш чөрәк вә ики балыг вар». 18 Иса деди: «Онлары мәнә ҝәтирин». 19 Сонра ҹамаата деди ки, отун үстүндә отурсунлар. О, беш чөрәји вә ики балығы ҝөтүрдү, ҝөјә бахыб дуа еләди.+ Сонра чөрәкләри бөлүб шаҝирдләринә верди, шаҝирдләр дә онлары ҹамаата пајладылар. 20 Беләликлә, һамы јејиб дојду. Артыг галмыш тикәләрдән он ики долу сәбәт јығылды.+ 21 Гадынлары вә ушаглары чыхмагла чөрәк јејән кишиләрин сајы тәхминән беш мин нәфәр иди.+ 22 Бундан дәрһал сонра Иса шаҝирдләринә деди ки, гајыға миниб о бири саһилә үзсүнләр. Өзү исә ҹамааты јола салмаг үчүн орада галды.+

23 Иса ҹамааты јола саландан сонра дуа етмәк үчүн даға галхды.+ О, ахшамадәк дағда тәк галды. 24 Гајыг саһилдән хејли* узаглашмышды. Күләк гаршыдан әсдији үчүн далғалар гајығы атыб-тутурду. 25 Сәһәрә јахын* Иса сујун үстү илә јеријәрәк онларын јанына ҝәлди. 26 Онун сујун үстү илә јеридијини ҝөрән шаҝирдләр ваһимәләндиләр вә горхудан: «Кабус, кабус!» — дејә гышгырдылар. 27 Лакин Иса дәрһал онлара деди: «Мәнәм, горхмајын, ҹәсарәтли олун!»+ 28 Бутрус деди: «Аға, әҝәр сәнсәнсә, мәнә әмр ет сујун үстү илә јанына ҝәлим». 29 Иса она деди: «Ҝәл!» Бутрус гајыгдан чыхыб сујун үстү илә Исаја тәрәф ҝетди. 30 Анҹаг фыртынаја баханда горхуб батмаға башлады вә: «Аға, мәни хилас ет!» — дејә гышгырды. 31 Иса тез әлини узадыб ону тутду вә деди: «Еј аз иманлы, нә үчүн шүбһә етдин?»+ 32 Онлар гајыға миндикдән сонра фыртына сакитләшди. 33 Бу заман гајыгдакылар Исанын гаршысында тәзим едиб дедиләр: «Сән, доғрудан да, Аллаһын Оғлусан*». 34 Сонра о бири саһилә јан алыб Ҝеннесарет торпағына ҝәлдиләр.+

35 О әразинин сакинләри Исаны таныјанда бүтүн әтраф кәндләрә хәбәр ҝөндәрдиләр вә ҹамаат бүтүн хәстәләрини онун јанына ҝәтирди. 36 Онлар Исаја јалварырдылар ки, һеч олмаса палтарынын сачағына тохунсунлар+ вә палтарына тохунанларын һамысы тамамилә сағалырды.

15 Јерусәлимдән фәрисиләр вә мирзәләр Исанын јанына ҝәлиб дедиләр:+ 2 «Нијә сәнин шаҝирдләрин дәдә-бабаларымызын гојдуғу адәт-әнәнәни позур? Мисал үчүн, онлар јемәкдән габаг әлләрини јумурлар*».+

3 Иса онлара ҹаваб верди: «Бәс сиз нијә өз әнәнәләринизә ҝөрә Аллаһын әмрини позурсунуз?+ 4 Мисал үчүн, Аллаһ белә дејиб: “Атана вә анана һөрмәт ет”+ вә “Атасыны ја анасыны тәһгир едән өлдүрүлмәлидир”.+ 5 Сиз исә дејирсиниз: “Атасына ја анасына: “Сәни сахламаг үчүн нәјим варса, һамысы Аллаһа һәср едилмиш бәхшишдир”, — дејән+ 6 атасына һөрмәт етмәјә биләр”. Бунунла сиз өз әнәнәниздән өтрү Аллаһын сөзүнү һечә ендирмисиниз.+ 7 Еј икиүзлүләр, Әшија сизин һаггынызда јахшы пејғәмбәрлик едиб:+ 8 “Бу халг Мәнә дилдә һөрмәт едир, үрәкдә исә Мәндән чох узагдырлар. 9 Онлар Мәнә әбәс јерә ибадәт едирләр, чүнки онларын өјрәтдикләри ади инсан әмрләридир”».+ 10 Бу сөзләрдән сонра Иса ҹамааты јанына чағырыб деди: «Гулаг асын вә сөзләрими дәрк един.+ 11 Инсаны једији шејләр мурдар етмир, ону ағыздан чыхан шејләр мурдар едир».+

12 Онда шаҝирдләр јахынлашыб она дедиләр: «Хәбәрин вар ки, фәрисиләр сәнин сөзләриндән гәзәбләнибләр?»+ 13 Иса онлара ҹаваб верди: «Ҝөјдәки Атамын әкмәдији һәр бир битки көкүндән гопарылаҹаг. 14 Гој гәзәбләнсинләр. Онлар кор бәләдчидирләр. Әҝәр кор кора бәләдчилик едәрсә, икиси дә гујуја дүшәр».+ 15 Бутрус она деди: «О мәсәли бизә баша сал». 16 Иса деди: «Јәни сиз дә һәлә баша дүшмәмисиниз?+ 17 Мәҝәр билмирсиниз ки, инсанын једији һәр шеј бағырсаглардан кечиб бајыра чыхыр? 18 Ағыздан чыхан шејләр исә үрәкдән ҝәлир. Бах, бунлар адамы мурдар едир.+ 19 Мисал үчүн, пис фикирләр,+ гәтл, зина, әхлагсызлыг*, оғурлуг, јалан шаһидлик, күфр үрәкдән чыхыр. 20 Адамы белә шејләр мурдар едир. Јујулмамыш әллә чөрәк јемәк исә адамы мурдар етмир».

21 Иса орадан чыхыб Сур вә Сидон әразисинә ҝетди.+ 22 Орада јашајан бир финикијалы гадын ҝәлиб уҹадан деди: «Аға, Давуд Оғлу, мәнә рәһмин ҝәлсин. Ҹинләр гызыма зүлм едирләр».+ 23 Иса она бир кәлмә сөз демәди. Белә олдугда шаҝирдләри Исаја јахынлашыб дедиләр: «Она де чыхыб ҝетсин. Бајагдан далымызҹа дүшүб гышгырыр». 24 Иса деди: «Мән јалныз Исраил евинин итмиш гојунларынын јанына ҝөндәрилмишәм».+ 25 Гадын јахынлашды вә тәзим едиб деди: «Аға, мәнә көмәк елә!» 26 Иса гадына деди: «Чөрәји ушагларын әлиндән алыб күчүкләрин габағына атмаг дүзҝүн дејил». 27 Гадын деди: «Дүз дејирсән, Аға, амма ахы күчүкләр дә ағаларынын сүфрәсиндән төкүлән гырынтылары јејирләр».+ 28 Онда Иса гадына деди: «Еј гадын, сән бөјүк иман саһибисән. Гој истәдијин кими олсун». Онун гызы дәрһал сағалды.

29 Иса орадан чыхыб јолуна давам етди. О, Ҹәлилә дәнизинә ҝәлди+ вә даға галхыб отурду. 30 Бу заман Исанын јанына чохлу адам ҝәлди. Онларын арасында топал, шикәст, кор, лал вә башга хәстәләр варды. Ҹамаат хәстәләри Исанын ајағы алтына узадырды вә о, хәстәләри сағалдырды.+ 31 Ҹамаат лалларын данышдығыны, корларын ҝөрдүјүнү, шикәстләрин сағалдығыны, топалларын јеридијини ҝөрәндә һејрәтә ҝәлди вә Исраилин Аллаһыны мәдһ етди.+

32 Иса шаҝирдләрини јанына чағырыб деди: «Ҹамаата јазығым ҝәлир.+ Артыг үч ҝүндүр ки, јанымдадырлар, һеч нә јемәјибләр. Онлары аҹ јола салмаг истәмирәм. Јолда тагәтдән дүшәрләр».+ 33 Шаҝирдләр исә она дедиләр: «Бу чөл-бијабанда бу бојда ҹамаат үчүн һарадан чөрәк тапаг?»+ 34 Иса онлара деди: «Нечә чөрәјиниз вар?» Онлар дедиләр: «Једди чөрәјимиз вар, бир нечә дәнә дә хырда балығымыз». 35 Иса ҹамаата деди ки, јерә отурсунлар, 36 сонра һәмин једди чөрәји вә балыглары ҝөтүрдү, шүкүр едиб чөрәји бөлдү вә шаҝирдләринә вермәјә башлады, онлар да ҹамаата пајладылар.+ 37 Һамы јејиб дојду. Артыг галан тикәләрдән једди долу сәбәт јығылды.+ 38 Гадынлары вә ушаглары чыхмагла јејәнләрин сајы дөрд мин киши иди. 39 Иса ҹамааты јола саландан сонра гајыға миниб Мәҹдән торпағына ҝәлди.+

16 Орада фәрисиләр вә саддукиләр Исанын јанына ҝәлиб ону сынамаг мәгсәдилә ҝөјдән бир әламәт ҝөстәрмәсини истәдиләр.+ 2 Иса онлара ҹаваб верди: «Ахшам дүшәндә дејирсиниз: “Һава јахшы олаҹаг, чүнки ҝөјүн үзү гыпгырмызыдыр”, 3 сүбһ чағы исә дејирсиниз: “Һәрчәнд ҝөј гызарыб, лакин тутгун олдуғундан бу ҝүн һава сојуг вә јағмурлу олаҹаг”. Ҝөј үзүнүн ҝөрүнүшүнү јозмағы баҹарырсыныз, амма дөврләрин әламәтләрини јоза билмирсиниз! 4 Пис вә хәјанәткар* нәсил даима әламәт ахтарыр, лакин она Јунусун әламәтиндән+ башга әламәт ҝөстәрилмәјәҹәк».+ Сонра Иса онларын јанындан чыхыб ҝетди.

5 Бу вахт онун шаҝирдләри о бири саһилә кечдиләр, амма өзләри илә чөрәк ҝөтүрмәји унутдулар.+ 6 Иса онлара деди: «Бахын һа, өзүнүзү фәрисиләрин вә саддукиләрин мајасындан ҝөзләјин».+ 7 Онлар өз араларында данышыб дејирдиләр: «Чөрәк ҝөтүрмәмишик». 8 Буну билән Иса деди: «Еј аз иманлылар, нијә “чөрәјимиз јохдур” дејирсиниз? 9 Мәҝәр һәлә дә баша дүшмәмисиниз? Јохса беш мин адамын ҹәми беш чөрәклә неҹә дојдуғу вә артыг галмыш тикәләрдән нечә сәбәт јығдығыныз јадыныздан чыхыб?+ 10 Јахуд дөрд мин адамын једди чөрәклә дојдуғуну вә нечә сәбәт јығдығынызы унутмусунуз?+ 11 Мәҝәр баша дүшмүрсүнүз ки, мән сизинлә чөрәк барәсиндә данышмырам? Дедијим одур ки, өзүнүзү фәрисиләрин вә саддукиләрин мајасындан ҝөзләјин».+ 12 Онда шаҝирдләр анладылар ки, Иса чөрәк мајасындан јох, фәрисиләрин вә саддукиләрин тәлимләриндән узаг дурмаг барәдә данышыр.

13 Иса Филипи Гејсәријјәси әтрафына ҝәлдикдә шаҝирдләриндән сорушду: «Ҹамаат нә дејир? Инсан Оғлу кимдир?»+ 14 Онлар дедиләр: «Кимиси дејир, Вәфтизчи Јәһјадыр,+ кимиси дејир, Илјасдыр.+ Кимиси дә Әрәмја вә ја пејғәмбәрләрдән биридир дејир». 15 Иса онлардан сорушду: «Бәс сизҹә, мән кимәм?» 16 Шимон Бутрус ҹаваб верди: «Сән Мәсиһсән,+ вар олан Аллаһын Оғлусан».+ 17 Иса она деди: «Јунус оғлу Шимон, сән хошбәхт адамсан! Чүнки буну сәнә инсан јох, ҝөјдәки Атам әјан едиб.+ 18 Буну да сәнә дејирәм: сән Бутруссан.+ Мән јығынҹағымы бу гајанын үзәриндә+ тикәҹәјәм вә Мәзар* она галиб ҝәлә билмәјәҹәк. 19 Мән сәнә сәмави Падшаһлығын ачарларыны верәҹәјәм. Јердә бағладығын һәр шеј артыг ҝөјдә бағланмыш олаҹаг, јердә ачдығын һәр шеј артыг ҝөјдә ачылмыш олаҹаг». 20 Сонра Иса шаҝирдләрә бәрк-бәрк тапшырды ки, онун Мәсиһ олдуғуну һеч кәсә демәсинләр.+

21 О вахтдан етибарән, Иса Јерусәлимә ҝедәҹәјини, ағсаггаллар, бөјүк каһинләр вә мирзәләр тәрәфиндән әзаб чәкәҹәјини, өлдүрүләҹәјини вә үчүнҹү ҝүндә дириләҹәјини шаҝирдләринә баша салмаға башлады.+ 22 Онда Бутрус Исаны гыраға чәкиб мәзәммәт етди: «Өзүнә јазығын ҝәлсин, Аға! Белә шеј һеч вахт ола билмәз!»+ 23 Иса архасыны Бутруса чевириб деди: «Чәкил габағымдан, Шејтан! Сән мәнә мане олурсан. Чүнки сәнин ағлындакы Аллаһын фикирләри дејил, инсан фикирләридир».+

24 Сонра Иса шаҝирдләринә деди: «Ким ардымҹа ҝәлмәк истәјирсә, гој өзүнү инкар етсин, ишҝәнҹә дирәјини* ҝөтүрүб даима ардымҹа ҝәлсин.+ 25 Һәјатыны хилас етмәк истәјән ону итирәҹәк, амма һәјатыны мәним уғрумда итирән ону газанаҹаг.+ 26 Инсан бүтүн дүнјаја саһиб оларса, амма һәјатыны итирәрсә, бунун она нә фајдасы?+ Јахуд инсан өз һәјатыны гуртармаг үчүн әвәзиндә нә верә биләр?+ 27 Инсан Оғлу мәләкләри илә бирҝә Атасынын ҹалалында ҝәләҹәк вә о заман һәр кәсә әмәлләринә ҝөрә верәҹәк.+ 28 Ешидин вә аҝаһ олун, бурада дуранлардан бәзиләри инсан Оғлунун өз Падшаһлығында ҝәлдијини ҝөрмәјинҹә әсла өлмәјәҹәк».+

17 Бу сөһбәтдән алты ҝүн сонра Иса Бутрусу, Јагубу вә онун гардашы Јәһјаны јанына алыб уҹа бир дағын башына галхды. Дағда онлардан башга һеч кәс јох иди.+ 2 Орада шаҝирдләрин ҝөзү гаршысында Исанын ҝөркәми дәјишди: онун үзү ҝүнәш кими шәфәг сачды вә палтары ағаппаг олуб пар-пар парылдады.+ 3 Бирдән онлар ҝөрдүләр ки, Муса вә Илјас пејда олуб Иса илә сөһбәт едир. 4 Онда Бутрус Исаја деди: «Аға, бизим бура ҝәлмәјимиз нә јахшы олду! Истәјирсән, үч чадыр гурум: бирини сәнә, бирини Мусаја, бирини дә Илјаса». 5 Бутрус һәлә данышаркән онларын башы үстүнә парлаг бир булуд ҝәлди вә булудун ичиндән бир сәс деди: «Бу, Мәним севимли Оғлумдур. Мән ондан чох разыјам.+ Она гулаг асын».+ 6 Шаҝирдләр буну ешидәндә үзүстә јерә јыхылдылар. Онлар бәрк горхмушдулар. 7 Онда Иса јахынлашыб онлара тохунду вә деди: «Дурун, горхмајын». 8 Шаҝирдләр башларыны галдыранда ҝөрдүләр ки, Иса тәкдир. 9 Онлар дағдан енәндә Иса тапшырды: «Инсан Оғлу дирилмәјинҹә ҝөрдүјүнүзү һеч кимә данышмајын».+

10 Онда шаҝирдләр Исадан сорушдулар: «Бәс нәјә ҝөрә мирзәләр дејирләр ки, әввәлҹә Илјас ҝәлмәлидир?»+ 11 Иса онлара ҹаваб верди: «Илјас, доғрудан да, ҝәлиб һәр шеји бәрпа едәҹәк.+ 12 Амма буну билин ки, Илјас артыг ҝәлиб. Һејиф ки, ону танымадылар, башына ојун ачдылар.+ Онлар инсан Оғлуна да зүлм едәҹәкләр».+ 13 Онда шаҝирдләр баша дүшдүләр ки, Иса Вәфтизчи Јәһјадан данышыр.

14 Онлар ҹамаатын јанына чатанда+ бир киши Исаја јахынлашды, онун гаршысында диз чөкүб деди: 15 «Аға, оғлума рәһм ет. Балам хәстәдир, үрәкҝетмәси, тутмалары олур, ҝаһ суја дүшүр, ҝаһ да ода јыхылыр.+ 16 Ону сәнин шаҝирдләринин јанына ҝәтирдим, амма онлар ушағы сағалда билмәдиләр». 17 Иса ҹаваб верди: «Еј имансыз вә јолуну азмыш нәсил!+ Нә вахта гәдәр аранызда олаҹағам? Нә вахта гәдәр сизә дөзәҹәјәм? Оғлуну јаныма ҝәтир». 18 Иса ҹинә һөкм етди, ҹин оғландан чыхды. Оғлан дәрһал сағалды.+ 19 Сонра шаҝирдләр тәкликдә Исанын јанына ҝәлиб сорушдулар: «Биз нијә ҹини гова билмәдик?» 20 Иса онлара ҹаваб верди: «Иманыныз аз олдуғундан. Әмин олун ки, иманыныз хардал тохуму бојда олса, бу даға: “Бурадан о тәрәфә чәкил”, — дејәҹәксиниз, о да чәкиләҹәк. Сизин үчүн гејри-мүмкүн шеј олмајаҹаг».+ 21 *⁠——

22 Онлар Ҹәлиләдә бир јердә оланда Иса шаҝирдләрә деди: «Инсан Оғлу әлә вериләҹәк,+ 23 ону өлдүрәҹәкләр вә Аллаһ ону үчүнҹү ҝүндә дирилдәҹәк».+ Буну ешидән шаҝирдләр чох кәдәрләндиләр.

24 Онлар Кәфәрнаһума ҝәләндә ики дирһәм* верҝисини јыған адам Бутруса јахынлашыб деди: «Устадыныз верҝини өдәмир?»+ 25 Бутрус ҹаваб верди: «Өдәјир». Бутрус евә ҝирәндә Иса ону габаглајыб сорушду: «Шимон, неҹә дүшүнүрсән, падшаһлар рүсуму вә ҹан верҝисини кимдән јығырлар: өз оғулларындан, јохса башгаларындан?» 26 Бутрус ҹаваб верди: «Башгаларындан». Онда Иса деди: «Демәли, оғуллар верҝидән азаддыр. 27 Амма сөз-сөһбәт олмасын дејә,+ дәнизә ҝет, тилову суја ат вә тилова дүшән биринҹи балығы тут, онун ағзыны ач, орада бир ҝүмүш пул* тапаҹагсан. Пулу ҝөтүр, һәм мәним, һәм дә өз әвәзинә онлара вер».

18 Бу вахт шаҝирдләр Исанын јанына ҝәлиб дедиләр: «Сәмави Падшаһлыгда ән бөјүк ким олаҹаг?»+ 2 Иса јанына балаҹа бир ушаг чағырды вә ону шаҝирдләрин арасына гојуб 3 деди: «Сизә дејирәм, дәјишиб ушаг кими олмасаныз,+ сәмави Падшаһлыға әсла ҝирмәјәҹәксиниз.+ 4 Өзүнү бу ушаг кими кичилдән сәмави Падшаһлыгда ән бөјүк олаҹаг.+ 5 Бунун кими бир ушағы мәним хатиримә гәбул едән мәни дә гәбул едир. 6 Амма мәнә инанан бу кичикләрдән бирини ҝүнаһа сүрүкләјәнин вај һалына! Белә адамын бојнуна дәјирман дашы* асыб дәнизә атсајдылар, даһа јахшы оларды.+

7 Иман јолунда гојулан манеәләрә ҝөрә вај дүнјанын һалына! Бу јолда манеәләр мүтләг олаҹаг. Амма вај о адамын һалына ки манеәләр онун васитәсилә јаранаҹаг! 8 Әҝәр әлин вә ја ајағын сәни ҝүнаһа сүрүкләјирсә, ону кәс ат.+ Ики әллә ја ики ајагла сөнмәз алова атылмагданса, шикәст ја топал олуб һәјата говушмаг даһа јахшыдыр.+ 9 Һәмчинин әҝәр ҝөзүн сәни ҝүнаһа сүрүкләјирсә, ону чыхар ат. Ики ҝөзлә одлу Һинном вадисинә* атылмагданса, бир ҝөзлә һәјата говушмаг даһа јахшыдыр.+ 10 Бахын һа, бу кичикләрдән биринә сајмазјана јанашмајын. Буну билин ки, онларын мәләкләри ҝөјдә даима сәмави Атамын һүзурунда дурурлар*.+ 11 *⁠——

12 Неҹә билирсиниз, јүз гојуну олан адамын бир гојуну итсә,+ мәҝәр о, дохсан доггуз гојуну дағда гојуб азмыш гојуну ахтармаға ҝетмәз?+ 13 Әҝәр ону тапса, инанын, дохсан доггуз азмамыш гојундан даһа чох о гојуна ҝөрә шадланаҹаг. 14 Ејнилә дә, мәним ҝөјдәки Атам* бу кичикләрдән бирҹәҹијинин белә мәһв олмасыны истәмир.+

15 Әҝәр кимсә* сәнә гаршы бир ҝүнаһ иш тутса, ҝет онунла тәкликдә даныш, ҝүнаһыны үзүнә де.+ Әҝәр сәнә гулаг асса, ону газандын.+ 16 Ишдир, гулаг асмаса, өзүнлә бир вә ја ики нәфәр ҝөтүр ки, мәсәлә ики вә ја үч шаһидин дили илә тәсдиг олунсун.+ 17 Әҝәр онлара гулаг асмаса, мәсәләни јығынҹаға даныш. Әҝәр јығынҹаға да гулаг асмаса, гој о адам сәнин үчүн бир бүтпәрәст+ вә ја верҝијыған кими олсун.+

18 Инанын, јердә бағладығыныз һәр шеј артыг ҝөјдә бағланмыш олаҹаг вә јердә ачдығыныз һәр шеј артыг ҝөјдә ачылмыш олаҹаг. 19 Әмин олун, әҝәр јердә араныздан ики нәфәр ваҹиб бир мәсәлә барәсиндә ҝөјдәки Атама дуа етмәк разылығына ҝәләрсә, Атам онларын истәјини јеринә јетирәҹәк.+ 20 Ики ја үч адам мәним адым наминә бир јерә јығышанда мән дә орада,+ онларын арасындајам».

21 Онда Бутрус ҝәлиб Исадан сорушду: «Аға, кимсә мәнә гаршы ҝүнаһ иш ҝөрәндә ону нечә дәфә бағышламалыјам? Једди дәфә?» 22 Иса она деди: «Једди дәфә јох, лазым ҝәлсә, лап јетмиш једди дәфә бағышламалысан.+

23 Буна ҝөрә дә сәмави Падшаһлығы нөкәрләриндән борҹларыны ҝери алмаг истәјән бир падшаһа бәнзәтмәк олар. 24 Падшаһ борҹларыны јығанда јанына бир адам ҝәтирдиләр. Бу адам падшаһа он мин талант* пул борҹлу иди, 25 лакин борҹу өдәмәјә имканы јох иди. Падшаһ әмр етди ки, онун өзү, арвад-ушағы вә һәр нәји варса, һамысы сатылсын, борҹ ҝери гајтарылсын.+ 26 Онда нөкәр падшаһын ајағына јыхылыб јалвармаға башлады: “Аға, бир аз сәбир елә, һамысыны гајтараҹағам”. 27 Падшаһын нөкәрә рәһми ҝәлди, ону азад етди, борҹуну да ләғв етди.+ 28 Амма о нөкәр падшаһын јанындан чыхыб она ҹәми јүз динар* борҹу олан бир нөкәр јолдашыны тапды, ону тутуб боғмаға башлады вә деди: “Борҹуму гајтар”. 29 Нөкәр онун ајағына јыхылыб јалвармаға башлады: “Бир аз сәбир елә, һамысыны гајтараҹағам”. 30 Амма о, гулаг асмаг истәмәди. Ҝедиб нөкәри дустагханаја атды ки, борҹуну гајтарана гәдәр орада галсын. 31 Диҝәр нөкәрләр онун бу һәрәкәтини ҝөрәндә чох пис олдулар вә ҝедиб һәр шеји падшаһа данышдылар. 32 Онда падшаһ һәмин нөкәри чағыртдырыб деди: “Еј јарамаз нөкәр! Сән мәнә јалваранда мән бүтүн борҹуну бағышладым. 33 Мәҝәр мән сәнә рәһм етдијим кими, сән дә нөкәр јолдашына рәһм етмәли дејилдин?”+ 34 Падшаһ бәрк гәзәбләнди. О, нөкәри дустагхана ҝөзәтчиләринә верди ки, борҹуну сон гәпијинә кими өдәјәнә гәдәр дустагханада галсын. 35 Әҝәр сиз дә башгаларыны үрәкдән бағышламасаныз,+ ҝөјдәки Атам да сизинлә белә давранаҹаг».+

19 Иса бу сөзләри дејәндән сонра Ҹәлиләдән чыхды вә Иордан чајынын о тајына, Јәһудијјә сәрһәдләринә ҝәлди.+ 2 Онун далынҹа чохлу адам ҝетди. Иса орада хәстәләри сағалтды.

3 Фәрисиләр Исанын јанына ҝәлдиләр вә ону сынамаг үчүн сорушдулар: «Киши һәр сәбәбә ҝөрә арвадыны бошаја биләр?»+ 4 Иса онлара ҹаваб верди: «Мәҝәр охумамысыныз ки, Јарадан башланғыҹдан онлары киши вә гадын олараг јарадыб+ 5 вә белә дејиб: “Буна ҝөрә дә инсан өз ата-анасыны тәрк едиб арвадына бағланаҹаг вә икиси бир бәдән олаҹаг”?+ 6 Беләликлә, онлар артыг ики јох, бир бәдәндир. Буна ҝөрә дә Аллаһын бир бојундуругда бирләшдирдијини гој һеч кәс ајырмасын».+ 7 Онлар Исаја дедиләр: «Онда Муса нәјә ҝөрә арвада талаг кағызы вермәји бујуруб ону бошамаға изин вермишди?»+ 8 Иса ҹаваб верди: «Муса инадкар олдуғунуза ҝөрә арвадынызы бошамаға изин вермишди,+ һалбуки башланғыҹдан белә олмајыб.+ 9 Билин вә аҝаһ олун, ким арвадыны әхлагсызлыг* етдијинә ҝөрә дејил, башга сәбәбә ҝөрә бошајыб өзҝәси илә евләнирсә, зина едир».+

10 Шаҝирдләр она дедиләр: «Әҝәр иш беләдирсә, онда евләнмәмәк даһа јахшыдыр ки!» 11 Иса онлара деди: «Буну һәр кәс баҹармаз, буну јалныз илаһи әнамы оланлар баҹарар.+ 12 Бәзиләри бәдәниндә анаданҝәлмә гүсур олдуғу үчүн евләнә билмир, бәзиләрини инсанлар буна јарарсыз етмишләр *, амма еләләри дә вар ки, сәмави Падшаһлыға ҝөрә өзләри евләнмәкдән имтина едирләр *. Бу ҹүр јашамағы баҹаран гој бу ҹүр јашасын».+

13 Сонра валидејнләр ушагларыны Исанын јанына ҝәтирдиләр. Онлар истәјирдиләр ки, Иса ушаглар үчүн Аллаһдан хејир-дуа диләсин*. Шаҝирдләр исә онлары данладылар.+ 14 Лакин Иса деди: «Гојун ушаглар јаныма ҝәлсин, онлара мане олмајын, чүнки сәмави Падшаһлыг беләләринә мәхсусдур».+ 15 Иса онлара хејир-дуа вериб гуртарандан сонра орадан ҝетди.

16 Бир дәфә бир адам она јахынлашыб деди: «Устад, әбәди һәјаты алмаг үчүн мән һансы јахшы ишләри ҝөрмәлијәм?»+ 17 Иса она деди: «Нәјин јахшы олдуғуну мәндән нијә сорушурсан? Јалныз бир јахшы Варлыг вар*.+ Әҝәр һәјата говушмаг истәјирсәнсә, әмрләрә даима риајәт ет».+ 18 О сорушду: «Һансы әмрләрә?» Иса ҹаваб верди: «Адам өлдүрмә,+ зина етмә,+ оғурлуг етмә,+ јалан шаһидлик етмә,+ 19 атана вә анана һөрмәт ет,+ башгасыны өзүнү севдијин кими сев».+ 20 Ҹаван деди: «Бүтүн бунлара әмәл едирәм. Даһа нә едим?» 21 Иса она деди: «Әҝәр камил бәндә олмаг истәјирсәнсә, ҝет, нәјин варса, һамысыны сат, касыблара пајла. Онда ҝөјдә хәзинән олаҹаг.+ Сонра мәним ардымҹа ҝәл».+ 22 Ҹаван буну ешидәндә кәдәрләниб ҝетди, чүнки чох дөвләтли иди.+ 23 Онда Иса шаҝирдләринә деди: «Бәли, варлы адам үчүн сәмави Падшаһлыға ҝирмәк чох мүшкүл олаҹаг.+ 24 Буну билин ки, дәвәнин ијнә дешијиндән кечмәси варлы адамын Аллаһын Падшаһлығына ҝирмәсиндән даһа асандыр».+

25 Шаҝирдләр буну ешидәндә бәрк тәәҹҹүбләниб сорушдулар: «Онда ким хилас ола биләр?»+ 26 Иса зәннлә онлара бахыб деди: «Бу, инсан үчүн мүмкүн дејил, амма Аллаһ үчүн һәр шеј мүмкүндүр».+

27 Бутрус она деди: «Бах, биз һәр шеји гојуб сәнин ардынҹа ҝәлдик. Бунун әвәзиндә нә алаҹағыг?»+ 28 Иса онлара деди: «Әмин олун, һәр шеј јениләшәндә вә инсан Оғлу өз шанлы тахтына отуранда мәним ардымҹа ҝәлән сизләр дә он ики тахтда отуруб Исраилин он ики гәбиләсинә һакимлик едәҹәксиниз.+ 29 Мәним адым уғрунда евләрини, баҹы-гардашыны, атасыны, анасыны, ушагларыны вә торпагларыны гојуб ҝәлән бундан јүзгат артығыны алаҹаг вә әбәди һәјата говушаҹаг.+

30 Амма биринҹиләрдән бир чоху ахырынҹы, ахырынҹылар исә биринҹи олаҹаг.+

20 Сәмави Падшаһлыг сәһәр тездән дуруб үзүмлүјүндә ишләмәк үчүн адам тутмаға чыхан бир торпаг саһибинә бәнзәјир.+ 2 О, ишчиләрлә ҝүнүнү бир динара* данышыб онлары үзүмлүјүнә ҝөндәрди. 3 Сәһәр саат доггуз радәләриндә* јенидән чыхды вә базар мејданында бикар дурмуш бир нечә адам ҝөрүб 4 онлара деди: “Сиз дә үзүмлүјә ҝедин. Һаггынызы верәҹәјәм”. 5 Онлар ҝетдиләр. Торпаг саһиби һәм ҝүнорта саат он ики, һәм үч радәләриндә* чыхыб ејни шеји етди. 6 О, ахшамүстү саат беш радәләриндә* дә чыхыб ишсиз дуран адамлары ҝөрдү вә онлара деди: “Нијә бүтүн ҝүнү бош-бикар дурмусунуз?” 7 Онлар ҹаваб вердиләр: “Һеч кәс бизә иш вермәјиб”. Торпаг саһиби онлара деди: “Сиз дә үзүмлүјүмә ҝедин”.

8 Ахшам дүшәндә үзүмлүјүн саһиби нөкәрбашыја деди: “Ишчиләри чағыр вә сонунҹудан башлајыб биринҹијә гәдәр һәр кәсә зәһмәт һаггыны вер”.+ 9 Саат бешдән ишләјәнләр ҝәлдиләр вә һәрәси бир динар алды. 10 Ишә биринҹи башлајанлар исә елә дүшүнүрдүләр ки, даһа чох алаҹаглар. Амма онлара да бир динар верилди. 11 Онлар пулу аланда торпаг саһибинә наразылыг етдиләр: 12 “Бу ахырынҹылар ҹәми бир саат ишләјибләр. Биз исә бүтүн ҝүнү бу истидә әлләшиб-вурушмушуг. Амма сән бизи онлара тај еләдин”. 13 Торпаг саһиби онлардан биринә деди: “Гардаш, мән сәнә һагсызлыг етмирәм. Сәнинлә бир динара данышмамышыг?+ 14 Һаггыны ал, чых ҝет. Мән ахырынҹылара да бу гәдәр вермәк истәјирәм. 15 Өзүм биләрәм, өз пулумла нә едирәм. Јохса әлиачыг олдуғуму ҝөрүб пахыллығын тутур?”+ 16 Беләҹә, ахырынҹылар биринҹи, биринҹиләр дә ахырынҹы олаҹаг».+

17 Иса Јерусәлимә галхаркән он ики шаҝирдини кәнара чәкиб деди:+ 18 «Инди Јерусәлимә ҝедирик. Инсан Оғлу бөјүк каһинләрин вә мирзәләрин әлинә вериләҹәк вә онлар инсан Оғлуну өлүмә мәһкум едәҹәкләр.+ 19 Ону башга халглардан олан адамлара тәслим едәҹәкләр, онлар да инсан Оғлуну лаға гојаҹаг, гамчылајыб дирәкдә едам едәҹәкләр.+ Амма о, үчүнҹү ҝүндә дириләҹәк».+

20 Зәбәдинин оғланларынын анасы оғланларыны+ јанына алыб Исаја јахынлашды вә тәзим едә-едә ондан нә исә хаһиш етмәјә башлады.+ 21 Иса ондан сорушду: «Нә истәјирсән?» Гадын она деди: «Сөз вер ки, Падшаһлығында бир оғлум сәнин сағында, о бириси солунда отураҹаг».+ 22 Иса деди: «Сиз нә истәдијинизи билмирсиниз. Мәним ичәҹәјим ҹамдан* ичә биләрсиниз?»+ Онлар дедиләр: «Бәли, ичә биләрик». 23 Онда Иса деди: «Мәним ичәҹәјим ҹамдан ичәҹәксиниз,+ амма кимин сағымда, кимин солумда отураҹағыны мән һәлл етмирәм. Атам бу јерләри кимин үчүн һазырлајыбса, онлар да орада отураҹаглар».+

24 Диҝәр он шаҝирд бу сөһбәти ешидәндә ики гардаша бәрк һирсләнди.+ 25 Амма Иса онлары јанына чағырыб деди: «Сиз јахшы билирсиниз ки, халгларын һөкмдарлары онларын үзәриндә ағалыг едир вә рәһбәрләри онлара башчылыг едирләр.+ 26 Амма сизин аранызда белә олмамалыдыр.+ Аранызда бөјүк олмаг истәјән гуллуғунузда дурмалыдыр,+ 27 биринҹи олмаг истәјән сизә нөкәрчилик етмәлидир.+ 28 Ахы инсан Оғлу да она ҝөрә ҝәлмәјиб ки, она гуллуг етсинләр,+ әксинә, о, хидмәт етмәк вә бир чохлары уғрунда һәјатыны фидјә кими вермәк үчүн ҝәлиб».+

29 Онлар Әриһа шәһәриндән чыханда онун ардынҹа чохлу адам ҝетди. 30 Јол гырағында отурмуш ики кор Исанын о јолдан кечдијини ешидәндә уҹадан деди: «Аға, Давуд Оғлу, бизә рәһм ет!»+ 31 Анҹаг ҹамаат тәпинәрәк онлары сусдурмаға чалышырды. Онлар исә даһа бәркдән гышгырырдылар: «Аға, Давуд Оғлу, бизә рәһм ет!» 32 Иса ајаг сахлады, онлары јанына чағырыб сорушду: «Нә истәјирсиниз? Сизин үчүн нә едим?» 33 Онлар дедиләр: «Аға, ҝөзләримизи ач». 34 Исанын бу адамлара јазығы ҝәлди вә онларын ҝөзләринә тохунду.+ Корларын ҝөзләри дәрһал ачылды вә онлар Исанын ардынҹа ҝетдиләр.

21 Онлар Јерусәлимә јахынлашырдылар. Зејтун дағында јерләшән Бејтфәҹијә чатанда Иса ики шаҝирдини габағынҹа ҝөндәриб+ 2 онлара тапшырды: «Гаршыдакы кәндә ҝедин. Кәндә ҝирәндә пајаја бағланмыш бир ешшәк вә јанында бир годуг ҝөрәҹәксиниз. Онлары ачыб јаныма ҝәтирин. 3 Ишдир, кимсә сизә бир сөз десә, дејин ки, Ағаја лазымдыр. Онда һәмин адам дәрһал һејванлары сизә верәҹәк».

4 Беләҹә, пејғәмбәр васитәсилә сөјләнилмиш бу сөзләр јеринә јетди: 5 «Сион гызына хәбәр верин: “Бах! Сәнин падшаһын ҝәлир.+ О, һәлимдир,+ ешшәјә, бир јүк һејванынын баласы годуға миниб јанына ҝәлир”».+

6 Шаҝирдләр ҝедиб һәр шеји Исанын тапшырдығы кими етдиләр.+ 7 Онлар ешшәји вә годуғу Исанын јанына ҝәтирдиләр. Сонра үст палтарларыны чыхарыб һејванларын белинә гојдулар вә Иса палтарларын үстүндә отурду.+ 8 Бир чохлары үст палтарларыны јерә сәрир,+ диҝәрләри ағаҹ будаглары кәсиб јола дүзүрдү. 9 Исанын габағынҹа вә архасынҹа ҝедән адамлар уҹадан дејирдиләр: «Јалварырыг, Давуд Оғлуну гуртар!+ Јеһованын ады илә ҝәләнә ешг олсун!+ Еј ҝөјләрдә јашајан Рәббимиз, јалварырыг, ону гуртар!»+

10 Иса Јерусәлимә ҝирәндә шәһәрдә ҹанланма јаранды. Шәһәр әһли бир-бириндән сорушурду: «Бу кимдир?» 11 Ҹамаат исә онлара дејирди: «Бу, Ҹәлиләнин Насирә шәһәриндән олан Иса пејғәмбәрдир!»+

12 Иса мәбәдә ҝириб орадакы бүтүн алверчиләри вә мүштәриләри говду, пул дәјишәнләрин масаларыны вә ҝөјәрчин сатанларын кәтилләрини чевириб деди:+ 13 «Јазылыб: “Мәним евим дуа еви адланаҹаг”.+ Сиз исә ону гулдур јувасына дөндәрмисиниз».+ 14 О, мәбәддә оларкән јанына корлар вә топаллар ҝәлди вә Иса онлары сағалтды.

15 Бөјүк каһинләр вә мирзәләр Исанын етдији мөһтәшәм ишләри ҝөрәндә вә мәбәддәки оғланларын «јалварырыг, Давуд Оғлуну гуртар»+ сәдаларыны ешидәндә бәрк һирсләндиләр+ вә 16 Исаја дедиләр: «Бунларын нә дедијини ешидирсән?» Иса ҹаваб верди: «Бәли, ешидирәм. Мәҝәр “Ушагларын вә көрпәләрин дили илә һәмд сәсләндирдин” сөзләрини һеч вахт охумамысыныз?»+ 17 Иса онлары гојуб шәһәрдән чыхды, Бејтанијјәјә ҝәлди вә ҝеҹәни орада галды.+

18 Иса сәһәр тездән шәһәрә гајыданда аҹды.+ 19 О, јол кәнарында бир әнҹир ағаҹы ҝөрдү вә она јахынлашды. Лакин ағаҹда јарпагдан башга бир шеј тапмады.+ Онда Иса ағаҹа деди: «Гој сәндә һеч вахт мејвә битмәсин».+ Әнҹир ағаҹы дәрһал гуруду. 20 Шаҝирдләр буну ҝөрәндә чох тәәҹҹүбләндиләр вә дедиләр: «Әнҹир ағаҹы бирдән-бирә неҹә гуруду?»+ 21 Иса онлара ҹаваб верди: «Буну билин, әҝәр иманыныз варса вә шүбһә етмирсинизсә, сиз нәинки әнҹир ағаҹына етдијими едәҹәксиниз, һәтта бу даға: “Галх, дәнизә атыл”, — дејәҹәксиниз вә о атылаҹаг.+ 22 Иманла дуа етсәниз, диләдијиниз һәр шеји алаҹагсыныз».+

23 Иса мәбәдә ҝәлиб вәз едәндә бөјүк каһинләр вә халгын ағсаггаллары јахынлашыб дедиләр: «Де ҝөрәк бунлары нә һагла едирсән? Сәнә ким ихтијар вериб?»+ 24 Иса онлара ҹаваб верди: «Мән дә сизә бир суал верәҹәјәм. Әҝәр мәнә ҹаваб версәниз, онда мән дә бу ишләри һансы ихтијарла ҝөрдүјүмү сизә дејәҹәјәм. 25 Дејин ҝөрүм Јәһјаја вәфтиз етмәк ихтијарыны ким вермишди: Аллаһ, јохса инсанлар?» Онлар өз араларында ҝөтүр-гој етмәјә башладылар: «Әҝәр десәк ки, “Аллаһ вермишди”, о гајыдыб дејәҹәк: “Бәс нијә она инанмадыныз?”+ 26 “Инсанлар вермишди” дә дејә билмәрик, чүнки ҹамаатдан горхуруг, ахы халг Јәһјаны пејғәмбәр билир». 27 Одур ки, Исаја дедиләр: «Билмирик». Иса да онлара деди: «Мән дә бунлары нә ихтијарла етдијими сизә демәјәҹәјәм.

28 Неҹә фикирләширсиниз? Бир адамын ики өвлады вар иди. Бир ҝүн о, бөјүк оғлуна јахынлашыб деди: “Бала, ҝет бу ҝүн үзүмлүкдә ишлә”. 29 Оғлан ҹаваб верди: “Ҝетмирәм”. Амма сонрадан дедијинә пешман олуб ҝетди. 30 Ата ејни шеји кичик оғлуна да деди. Бу оғул исә белә ҹаваб верди: “Баш үстә, аға, ҝедәрәм”. Амма ҝетмәди. 31 Инди дејин ҝөрүм бу ики оғулдан һансы бири атасынын истәјини јеринә јетирди?» Онлар ҹаваб вердиләр: «Бөјүјү». Иса онлара деди: «Буну билин ки, верҝијығанлар вә фаһишәләр Аллаһын Падшаһлығына сиздән габаг ҝирәҹәкләр. 32 Јәһја ҝәлиб сизә салеһлик јолуну ҝөстәрди, сиз исә она инанмадыныз. Анҹаг верҝијығанлар вә фаһишәләр она инанды.+ Сиз исә бунлары ҝөрә-ҝөрә јенә дә пешман олуб она инанмадыныз.

33 Башга бир мәсәлә гулаг асын: бир торпаг саһиби вар иди. О, үзүм бағы салды,+ әтрафыны чәпәрләди, үзүм сыхмаг үчүн чала газды, бир гүллә тикди+ вә бағы бағбанлара иҹарәјә вериб башга өлкәјә јолланды.+ 34 Мәһсулу јығмаг вахты ҝәләндә торпаг саһиби бағын барындан она дүшән пајы алмаг үчүн нөкәрләрини бағбанларын јанына ҝөндәрди. 35 Анҹаг бағбанлар нөкәрләри тутуб бирини дөјдүләр, о бирисини өлдүрдүләр, диҝәрини исә даша басдылар.+ 36 Торпаг саһиби икинҹи дәфә онларын јанына әввәлкиндән чох нөкәр ҝөндәрди, амма бағбанлар бунларла да ејни ҹүр рәфтар етдиләр.+ 37 Ахырда торпаг саһиби “јәгин оғлума һөрмәтлә јанашарлар” дејиб оғлуну ҝөндәрди. 38 Бағбанлар саһибин оғлуну ҝөрәндә бир-бириләринә дедиләр: “Бу варисдир.+ Ҝәлин ону өлдүрәк, мирас бизим олсун!” 39 Бағбанлар ону тутуб бағдан бајыра атдылар вә өлдүрдүләр.+ 40 Сизҹә, бағын саһиби ҝәләндә бағбанлара нә едәҹәк?» 41 Онлар ҹаваб вердиләр: «Бүтүн бу пис әмәлләринә ҝөрә онларын ахыры да пис олаҹаг. Торпаг саһиби үзүм бағыны башга бағбанлара иҹарәјә верәҹәк. Онлар вахтлы-вахтында торпаг саһибинә мәһсулуну верәҹәкләр».

42 Иса онлара деди: «Мәҝәр Мүгәддәс Јазыларда: “Бәнналарын рәдд етдикләри даш күнҹүн әсас дашы олду.+ Буну едән Јеһовадыр, биз буна һејран галмышыг”,+ — сөзләрини һеч охумамысыныз? 43 Буна ҝөрә дә ешидин вә аҝаһ олун, Аллаһын Падшаһлығы сиздән алынаҹаг вә онун бәһрәсини ҝәтирән халга вериләҹәк. 44 Һәмчинин буну да билин ки, бу дашын үстүнә јыхылан һәр кәс тикә-парча олаҹаг.+ Бу даш кимин үстүнә дүшсә, ону тәләф едәҹәк».+

45 Бөјүк каһинләр вә фәрисиләр бу мәсәли ешидәндә баша дүшдүләр ки, Иса онлар һаггында данышыр.+ 46 Онлар Исаны тутмаг истәјирдиләр, амма ҹамаатдан горхурдулар, чүнки ҹамаат Исаны пејғәмбәр һесаб едирди.+

22 Иса сөзүнә мәсәлләрлә давам етди: 2 «Сәмави Падшаһлыг оғлу үчүн тој едән+ бир падшаһа бәнзәјир. 3 Падшаһ дәвәт етдији гонаглары тој зијафәтинә чағырмаг үчүн нөкәрләрини ҝөндәрди. Лакин гонаглар ҝәлмәк истәмәдиләр.+ 4 Падшаһ бу дәфә башга нөкәрләри ҝөндәрди вә онлара деди: “Ҝедин гонаглара белә дејин: “Наһары һазырламышам, ҹөнҝәләр, бәсләнмиш һејванлар артыг кәсилиб, һәр шеј һазырдыр. Бујурун зијафәтә ҝәлин”. 5 Лакин онлар дәвәти веҹләринә алмадылар. Кимиси тарласында ишләмәјә ҝетди, кимиси дә башга ишинин далынҹа ҝетди.+ 6 Галанлары исә нөкәрләри тутуб дөјдүләр вә өлдүрдүләр.

7 Падшаһ бәрк гәзәбләнди. Ордусуну ҝөндәриб гатилләри мәһв етди, шәһәрләрини дә јандырды.+ 8 Сонра нөкәрләринә деди: “Тој зијафәти һазырдыр, лакин гонаглар мәҹлисдә иштирак етмәјә лајиг олмадылар.+ 9 Буна ҝөрә дә шәһәрдән чыхан јоллара ҝедин, кими тапсаныз һамыны зијафәтә чағырын”.+ 10 Нөкәрләр јоллара чыхдылар вә тапдыглары адамларын һамысыны: писләри дә, јахшылары да јығыб мәҹлисә ҝәтирдиләр. Тојхана гонагларла долду.

11 Падшаһ гонаглара бахмаг үчүн ичәри ҝирди. Бирдән онун ҝөзүнә тој либасы ҝејмәмиш бир адам саташды. 12 Падшаһ она деди: “Гардаш, әјниндә тој либасы олмаја-олмаја ичәри неҹә ҝирмисән?” О динмәди. 13 Онда падшаһ нөкәрләринә әмр етди: “Бунун әл-ајағыны бағлајыб чөлә, зүлмәтә атын. О, орада һөнкүр-һөнкүр ағлајыб дишләрини гыҹајаҹаг”.

14 Чүнки дәвәт едиләнләр чох, сечиләнләр исә аздыр».

15 Фәрисиләр орадан чыхыб ону сөздә тутмаг үчүн араларында мәшвәрәт етдиләр.+ 16 Онлар өз шаҝирдләрини вә Һиродун ардыҹылларыны+ бу сөзләрлә Исанын јанына ҝөндәрдиләр: «Устад, биз билирик ки, сән дүз адамсан, Аллаһын јолуну һәгигәтә мүвафиг өјрәдирсән, киминсә рәғбәтини газанмаға чалышмырсан, чүнки инсанын һансы тәбәгәдән олмасы сәни марагландырмыр. 17 Неҹә билирсән, падшаһа* ҹан верҝиси өдәмәк дүзҝүндүр, ја јох?» 18 Онларын пис нијјәтләриндән аҝаһ олан Иса деди: «Еј икиүзлүләр, мәни нијә сынајырсыныз? 19 Верҝини өдәдијиниз сиккәни мәнә ҝөстәрин». Она бир динар* вердиләр. 20 Иса онлара деди: «Бурада кимин сурәти вә титулу һәкк олунуб?» 21 Онлар ҹаваб вердиләр: «Падшаһын». Онда Иса деди: «Елә исә, падшаһа мәхсус шејләри падшаһа, Аллаһа мәхсус шејләри Аллаһа верин».+ 22 Онлар бу сөзләрә мәәттәл галдылар вә чыхыб ҝетдиләр.

23 Һәмин ҝүн дирилмәјә инанмајан саддукиләр+ Исанын јанына ҝәлиб сорушдулар:+ 24 «Устад, Муса белә бујуруб: “Бир киши өвладсыз өләрсә, гардашы онун дул галмыш арвадыны алмалыдыр ки, гардашынын нәсли кәсилмәсин”.+ 25 Арамызда једди гардаш вар иди. Бөјүк гардаш евләнди, амма өвладсыз өлдү. Арвадыны икинҹи гардашы алды. 26 О да, үчүнҹүсү дә — једдинҹи гардаша гәдәр һамысы о гадынла евләнди вә өлдү. 27 Һамысындан ахырда гадын да өлдү. 28 Инди ҝөрәсән, дириләндән сонра һәмин гадын бу једди гардашдан һансынын арвады олаҹаг? Ахы онларын һамысы бу гадынла евләнмишди».

29 Иса онлара ҹаваб верди: «Сиз јанылырсыныз, чүнки нә Мүгәддәс Јазылардан, нә дә Аллаһын гүдрәтиндән хәбәриниз јохдур.+ 30 Дириләндән сонра кишиләр евләнмәјәҹәк, гадынлар да әрә ҝетмәјәҹәкләр. Онлар ҝөјдәки мәләкләр кими олаҹаглар.+ 31 О ки галды өлүләрин дирилмәјинә, мәҝәр Аллаһын сизә: 32 “Мән Ибраһимин Аллаһы, Исһагын Аллаһы вә Јагубун Аллаһыјам”,+ — дедијини охумамысыныз? Бәли, О, өлүләрин јох, дириләрин Аллаһыдыр».+ 33 Буну ешидән ҹамаат онун сөзләринә һејран галды.+

34 Фәрисиләр Исанын саддукиләри сусдурдуғуну ешидәндә јығышыб онун јанына ҝәлдиләр. 35 Онларын арасындан бир гануншүнас галхыб Исаны сынамаг мәгсәдилә сорушду: 36 «Устад, Төвратда* ән бөјүк әмр һансыдыр?»+ 37 Иса ҹаваб верди: «“Аллаһын Јеһованы бүтүн гәлбинлә, бүтүн варлығынла вә бүтүн ағлынла сев”.+ 38 Бу, биринҹи вә ән бөјүк әмрдир. 39 Икинҹиси дә буна бәнзәјир: “Башгасыны өзүнү севдијин кими сев”.+ 40 Бүтүн Төврат вә Пејғәмбәрләрин китабы бу ики әмрин үзәриндә дурур».+

41 Бир дәфә фәрисиләр бир јерә топлашмышдылар. Иса онлардан сорушду:+ 42 «Мәсиһ һаггында нә дүшүнүрсүнүз? О, кимин оғлудур?» Онлар ҹаваб вердиләр: «Давудун».+ 43 Иса онлара деди: «Неҹә олур ки, Давуд илһам алараг+ ону “Аға” адландырыб дејир: 44 “Јеһова Ағама деди: “Дүшмәнләрини ајағынын алтына гојанадәк сағымда отур”?+ 45 Әҝәр Давуд ону “Аға” адландырырса, о, Давудун оғлу неҹә ола биләр?»+ 46 Һеч кәс бунун гаршысында Исаја бир кәлмә сөз дејә билмәди вә о ҝүндән етибарән, һеч ким ҹүрәт едиб ону сорғу-суала тутмады.

23 Сонра Иса халга вә шаҝирдләринә мүраҹиәт едиб деди: 2 «Мирзәләр вә фәрисиләр Мусанын јериндә отурублар. 3 Буна ҝөрә дә дедикләри һәр шејә әмәл един, лакин ҝөрдүкләри ишләри ҝөрмәјин. Чүнки онлар дејирләр, амма етмирләр.+ 4 Онлар инсанларын чијнинә ағыр јүк гојурлар,+ өзләри исә бу јүкү галдырмаг үчүн бармагларыны да тәрпәтмәк истәмирләр.+ 5 Һәр бир иши өзләрини ҹамаата ҝөстәрмәк үчүн едирләр.+ Онлар һәмаил кими тахдыглары ајә гутуҹугларыны ҝенишләндирир,+ палтарларынын сачагларыны узадырлар.+ 6 Онлар мәҹлисләрдә јухары башда, синагогларда габаг ҹәрҝәләрдә отурмағы севирләр,+ 7 базар мејданларында ҹамаатдан салам алмағы, инсанларын онлары “Рабби”* чағырмағыны хошлајырлар. 8 Амма сиз гојмајын сизи “Рабби” чағырсынлар, чүнки сизин бир Устадыныз+ вар, сиз исә бир-биринизә гардашсыныз. 9 Һәмчинин јер үзүндә һеч кәси “Ата”* чағырмајын, чүнки бир Атаныз вар,+ О да ҝөјдәдир. 10 Гојмајын сизи рәһбәр адландырсынлар, чүнки бир Рәһбәриниз вар, о да Мәсиһдир. 11 Анҹаг аранызда ән бөјүк кимдирсә, гој сизә нөкәр олсун.+ 12 Өзүнү јүксәлдән алчалдылаҹаг,+ өзүнү алчалдан јүксәлдиләҹәк.+

13 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр! Чүнки сиз сәмави Падшаһлығын гапыларыны инсанларын үзүнә бағлајырсыныз. Нә өзүнүз ҝирирсиниз, нә дә ҝирмәк истәјәнләри гојурсунуз.+ 14 *⁠——

15 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр!+ Чүнки сиз дәнизләри кечир, өлкәләри долашырсыныз ки, һеч олмаса бир адамы дининизә дөндәрәсиниз. Лакин буна мүвәффәг оланда о адамы өзүнүздән дә бешбетәр Һинном вадисинә* мәһкум едирсиниз.

16 Вај сизин һалыныза, кор бәләдчиләр!+ Сиз дејирсиниз: “Әҝәр кимсә мәбәдә анд ичирсә, ејби јох, амма кимсә мәбәддәки гызыла анд ичирсә, андыны мүтләг јеринә јетирмәлидир”.+ 17 Еј ағылсызлар вә корлар! Һансы даһа бөјүкдүр: гызыл, јохса гызылы мүгәддәс едән мәбәд? 18 Һәмчинин белә дејирсиниз: “Әҝәр кимсә гурбанҝаһа анд ичирсә, ејби јох, амма гурбанҝаһын үстүндәки бәхшишә анд ичән мүтләг андыны јеринә јетирмәлидир”. 19 Корлар! Һансы даһа бөјүкдүр: бәхшиш, јохса бәхшиши мүгәддәс едән гурбанҝаһ? 20 Она ҝөрә дә гурбанҝаһа анд ичән һәм гурбанҝаһа, һәм дә онун үстүндәки шејләрә анд ичир. 21 Мәбәдә анд ичән һәм мәбәдә, һәм дә онун ичиндә мәскән салана анд ичир,+ 22 ҝөјә анд ичән Аллаһын тахтына вә о тахтда отурана анд ичир.

23 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр! Чүнки сиз нанә, шүјүд вә ҹирәнин онда бирини верирсиниз,+ лакин Төвратдакы* даһа ваҹиб мәсәләләрә: һагг-әдаләтә,+ мәрһәмәтә+ вә сәдагәтә фикир вермирсиниз. Ондабири вермәли идиниз, амма бунлары да кәнара атмамалыјдыныз.+ 24 Ағҹаганады сүзҝәҹлә ајырыб,+ дәвәни дири-дири удан,+ кор бәләдчиләр!+

25 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр! Чүнки сиз ҹамы вә бошгабы үстдән тәмизләјирсиниз,+ амма онларын ичи аҹҝөзлүклә+ вә кеф-сәфа илә долудур.+ 26 Еј кор фәриси, әввәлҹә ҹамын вә бошгабын ичини тәмизлә, онда онларын үстү дә тәмиз олаҹаг.

27 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр!+ Чүнки сиз ағардылмыш гәбирләри хатырладырсыныз.+ Онлар заһирән гәшәнҝ ҝөрүнүрләр, амма ичәридән өлү сүмүкләри вә һәр ҹүр натәмизликлә долудурлар. 28 Ејнилә дә сиз, гырагдан салеһ ҝөрүнүрсүнүз, амма дахилдән ријакарлыг вә ганунсузлугла долусунуз.+

29 Вај сизин һалыныза, мирзәләр вә фәрисиләр, икиүзлүләр!+ Чүнки сиз пејғәмбәрләр үчүн түрбәләр уҹалдырсыныз, салеһләрин сәрдабәләрини бәзәјирсиниз+ 30 вә дејирсиниз: “Биз дәдә-бабаларымызын вахтында јашасајдыг, онларла әлбир олмаздыг, пејғәмбәрләрин ганыны төкмәздик”. 31 Бу сөзләрлә сиз өз әлејһинизә шаһидлик едирсиниз ки, пејғәмбәрләри гәтлә јетирмиш адамларын өвладларысыныз.+ 32 Нејнәк, дәдә-бабаларынызын башладығы иши ахыра чатдырын!

33 Сиз, еј иланлар, әфи илан балалары!+ Һинном вадисинә* мәһкумијјәтдән ҹанынызы неҹә гуртараҹагсыныз?+ 34 Буна ҝөрә дә јаныныза пејғәмбәрләри,+ арифләри вә мүәллимләри ҝөндәрирәм.+ Онлардан бәзиләрини өлдүрәҹәк,+ дирәкдә едам едәҹәксиниз, бәзиләрини исә синагогларынызда гамчылајаҹаг вә бир шәһәрдән о бири шәһәрә говаҹагсыныз.+ 35 Беләҹә, салеһ Һабилин ганындан тутмуш+ мәбәдлә гурбанҝаһын арасында өлдүрдүјүнүз Бәрәкја оғлу Зәкәријјәнин ганына кими, јер үзүндә ахытдығыныз бүтүн салеһләрин ганына ҝөрә ҝүнаһкар сајылаҹагсыныз.+ 36 Билин вә аҝаһ олун, бүтүн бу ҝүнаһлара ҝөрә бу нәсил ҹаваб верәҹәк.

37 Еһ, Јерусәлим, Јерусәлим! Пејғәмбәрләри гәтлә јетирән, сәнә ҝөндәриләнләри даша басан Јерусәлим!+ Тојуг ҹүҹәләрини ганадынын алтына топладығы кими, мән дә дәфәләрлә сәнин өвладларыны бир јерә јығмаг истәдим. Амма сиз истәмәдиниз!+ 38 Буна ҝөрә дә Аллаһ бу мәбәди тәрк едәҹәк*.+ 39 Буну билин, сиз: “Јеһованын ады илә ҝәләнә ешг олсун!” — дејәнә гәдәр бир даһа мәни ҝөрмәјәҹәксиниз».+

24 Иса мәбәддән чыхыб ҝедәркән шаҝирдләри јахынлашыб она мәбәдин биналарыны ҝөстәрмәјә башладылар. 2 Иса онлара деди: «Бүтүн бунлары ҝөрүрсүнүз? Буну билин ки, бурада даш даш үстә галмајаҹаг, һәр шеј дағылаҹаг».+

3 Иса Зејтун дағында отураркән шаҝирдләри тәкликдә онун јанына ҝәлиб сорушдулар: «Бизә де, бунлар нә вахт баш верәҹәк? Сәнин һүзуруна*+ вә о дөврүн јекунуна* әламәт нә олаҹаг?»+

4 Иса онлара ҹаваб верди: «Диггәтли олун ки, һеч кәс сизи алдатмасын.+ 5 Чүнки чохлары мәним адымла ҝәлиб “Мәсиһ мәнәм” дејәҹәк вә чохларыны алдадаҹаг.+ 6 Сиз мүһарибә сәсләри, мүһарибә хәбәрләри ешидәҹәксиниз. Тәшвишә дүшмәјин. Бунлар баш вермәлидир, амма бу, һәлә сон дејил.+

7 Милләт милләтә гаршы, дөвләт дөвләтә гаршы галхаҹаг.+ Ҝаһ бурада, ҝаһ орада гытлыг,+ зәлзәләләр олаҹаг.+ 8 Бүтүн бунлар бәлаларын* башланғыҹыдыр.

9 Сизә әзијјәт верәҹәкләр,+ сизи өлдүрәҹәкләр.+ Мәним адыма ҝөрә бүтүн халглар сизә нифрәт едәҹәк.+ 10 Бундан әлавә, чохлары иман јолундан дөнәҹәк, бир-бирини сатаҹаг вә бир-биринә нифрәт едәҹәк. 11 Чохлу јаланчы пејғәмбәр пејда олуб бир чохларыны алдадаҹаг.+ 12 Һәрҹ-мәрҹлик баш алыб ҝетдијиндән әксәр инсанларда мәһәббәт сојујаҹаг. 13 Лакин ахыра кими дөзән хилас олаҹаг.+ 14 Падшаһлыг һаггындакы бу мүждә халгларын һамысына шәһадәт олсун дејә,+ бүтүн јер үзүндә тәблиғ едиләҹәк вә сон о вахт ҝәләҹәк.

15 Буна ҝөрә дә Дәнјал пејғәмбәрин дедији виранәлик ҝәтирән ијрәнҹ шејин мүгәддәс јердә дурдуғуну ҝөрәндә+ (охујан дәрк етсин) 16 гој Јәһудијјәдә оланлар дағлара гачсын.+ 17 Евин дамында олан әшјалары ҝөтүрмәк үчүн евә дүшмәсин. 18 Тарлада олан үст палтарыны ҝөтүрмәк үчүн евә гајытмасын. 19 О ҝүнләрдә һамилә гадынларын, әмзикли аналарын вај һалына! 20 Дуа един ки, гачмағыныз гыша вә ја шәнбә ҝүнүнә тәсадүф етмәсин. 21 Чүнки о вахт елә бөјүк мүсибәт олаҹаг ки,+ беләси дүнја јаранандан бәри олмамышдыр вә бир даһа олмајаҹаг.+ 22 О ҝүнләр гысалдылмасајды, һеч кәс хилас ола билмәзди. Анҹаг сечилмишләрә ҝөрә о ҝүнләр гысалдылаҹаг.+

23 О вахт сизә десәләр ки, “Мәсиһ бурададыр!”+ јахуд “орададыр!” инанмајын.+ 24 Чүнки јаланчы мәсиһләр вә јаланчы пејғәмбәрләр+ пејда олаҹаг. Онлар бөјүк әламәтләр вә мөҹүзәләр ҝөстәрәҹәкләр ки,+ мүмкүнсә, сечилмишләри дә јолдан чыхартсынлар. 25 Мән сизи хәбәрдар етдим. 26 Буна ҝөрә дә сизә: “Бахын, о, чөллүкдәдир”, — десәләр, ҝетмәјин. “Бахын, о, ичәри отаглардадыр”, — десәләр, инанмајын.+ 27 Неҹә ки шимшәк шәргдә чахыб гәрбә кими ҝөјүн үзүнү ишыгландырыр, инсан Оғлунун һүзуру заманы да белә олаҹаг.+ 28 Ҹәсәд һарададырса, гарталлар да ора јығышаҹаг.+

29 О ҝүнләрдәки мүсибәтдән дәрһал сонра ҝүнәш зүлмәтә гәрг олаҹаг,+ ај ишыг сачмајаҹаг, улдузлар ҝөјдән дүшәҹәк вә ҝөјләрин гүввәләри сарсылаҹаг.+ 30 Сонра ҝөјдә инсан Оғлунун рәмзи пејда олаҹаг. Јер үзүнүн бүтүн гәбиләләри кәдәр ичиндә синә дөјәҹәк,+ инсан Оғлунун+ гүдрәтлә, ҹалал ичиндә булудларын үзәриндә ҝәлдијини ҝөрәҹәк.+ 31 О, ҝүҹлү кәрәнај сәси илә өз мәләкләрини ҝөндәрәҹәк вә онлар дүнјанын дөрд тәрәфиндән, ҝөјүн бир уҹундан о бири уҹунадәк Онун сечдикләрини јығаҹаглар.+

32 Нүмунә үчүн әнҹир ағаҹыны ҝөтүрәк. Онун будаглары тумурҹуглајыб јарпаглары ҝөрүнәндә билирсиниз ки, јај јахындыр.+ 33 Сиз дә бүтүн бунлары ҝөрәндә билин ки, инсан Оғлу јахында, гапынын ағзындадыр.+ 34 Јадынызда сахлајын ки, бүтүн бунлар бу нәсил кечиб ҝетмәмиш баш верәҹәк. 35 Јер-ҝөј јох олуб ҝедәҹәк, амма мәним сөзләрим галаҹаг.+

36 О ҝүнү вә сааты һеч кәс билмир:+ нә ҝөјдәки мәләкләр, нә дә Оғул. Буну јалныз Ата билир.+ 37 Чүнки Нуһун вахтында+ неҹә идисә, инсан Оғлунун һүзуру заманы да елә олаҹаг.+ 38 О вахт, дашгындан әввәл, Нуһ ҝәмијә минәнә гәдәр ҹамаат јејир, ичир, евләнир, әрә ҝедирди.+ 39 Дашгын ҝәлиб онларын һамысыны апармајынҹа һеч нәјә мәһәл гојмурдулар.+ Инсан Оғлунун һүзуру заманы да белә олаҹаг. 40 О вахт ики нәфәр тарлада олаҹаг, бири ҝөтүрүләҹәк, о бириси галаҹаг. 41 Ики гадын әлдәјирманында дән үјүдәҹәк, бири ҝөтүрүләҹәк, о бириси галаҹаг.+ 42 Буна ҝөрә дә ојаг галын, чүнки Ағанызын һансы ҝүн ҝәләҹәјини билмирсиниз.+

43 Буну да билин ки, ев саһиби оғрунун нә вахт ҝәләҹәјини билсәјди,+ ојаг галарды вә евинин јарылмасына јол вермәзди.+ 44 Бунун үчүн сиз дә һазыр олун,+ чүнки инсан Оғлу ҝөзләмәдијиниз саатда ҝәләҹәк.

45 Евиндәки гуллугчулара вахтлы-вахтында јемәк вермәк үчүн ағанын онларын үзәринә гојдуғу садиг вә ағыллы* нөкәр, ҝөрәсән, кимдир?+ 46 Ағасы ҝәләндә ону иш башында тапса, хош онун һалына!+ 47 Әмин олун, ағасы бүтүн әмлакынын идарәсини она тапшыраҹаг.

48 Јох әҝәр о нөкәр јарамазлыг едиб үрәјиндә: “Ағам ҝеҹикир”,+ — дејәрсә, 49 галан нөкәрләри дөјәр вә әјјашларла јејиб-ичәрсә, 50 ағасы онун ҝөзләмәдији бир ҝүндә вә билмәдији саатда ҝәлиб+ 51 она ағыр ҹәза верәҹәк вә ону икиүзлүләрин јанына атаҹаг. Јарамаз нөкәр орада һөнкүр-һөнкүр ағлајыб дишләрини гыҹајаҹаг.+

25 Сәмави Падшаһлыг чырагларыны+ ҝөтүрүб бәји гаршыламаға чыхан он гыза бәнзәјир.+ 2 Онлардан беши ағылсыз, беши исә ағыллы иди.+ 3 Ағылсыз гызлар чырагларыны ҝөтүрмүшдүләр, амма јағ ҝөтүрмәмишдиләр. 4 Ағыллы гызлар исә чырагларла бирҝә јағ габларыны да долдуруб өзләри илә ҝөтүрмүшдүләр. 5 Бәј јубандығы үчүн гызлар мүрҝүләјиб јухуја ҝетдиләр. 6 Бирдән ҝеҹә јарысы кимсә гышгырды: “Бәј ҝәлир! Бәјин габағына чыхын”. 7 Онда гызларын һамысы дуруб чырагларыны гајдаја салды.+ 8 Ағылсыз гызлар ағыллылара дедиләр: “Чырагларымыз сөнүр, јағыныздан бир аз бизә дә верин”. 9 Ағыллы гызлар белә ҹаваб вердиләр: “Бирдән јағ нә сизә чатар, нә бизә. Јахшысы будур ҝедин, јағ сатанлардан алын”. 10 Онлар јағ алмаға ҝетдикләри вахт бәј ҝәлиб чыхды. О гызлар ки һазыр иди, бәјлә тој мәҹлисинә+ ҝирдиләр вә гапы бағланды. 11 Бир гәдәр сонра о бири гызлар да ҝәлиб: “Аға, аға, бизик, гапыны ач!”+ — дејә чағырдылар. 12 Бәј онлара деди: “Мән сизи танымырам”.

13 Буна ҝөрә дә ојаг галын,+ чүнки о ҝүнү вә о сааты билмирсиниз.+

14 Падшаһлыг һәмчинин башга өлкәјә ҝетмәјә һазырлашан бир адама бәнзәјир. О адам нөкәрләрини јанына чағырыб әмлакынын идарәсини онлара һәвалә етди.+ 15 О, нөкәрләрин баҹарығыны нәзәрә алараг, биринә беш, о бирисинә ики, диҝәринә исә бир талант* вериб јола чыхды. 16 Беш талант алмыш нөкәр дәрһал ҝедиб пулу дөвријјәјә бурахды вә даһа беш талант газанды. 17 Ејнилә, ики талант алмыш нөкәр дә даһа ики талант газанды. 18 Бир талант алмыш нөкәр исә ҝедиб ағасынын вердији ҝүмүш пулу торпаға басдырды.

19 Хејли вахт кечәндән сонра аға ҝери гајытды вә нөкәрләрдән һесабат тәләб етди.+ 20 Беш талант алмыш нөкәр газандығы беш таланты да өзү илә ҝәтириб деди: “Аға, сән мәнә беш талант әманәт етмишдин. Бах, мән беш талант да газанмышам”.+ 21 Ағасы она деди: “Афәрин, мәним гочаг, садиг нөкәрим! Сән хырда ишдә сәдагәтини ҝөстәрдин, буна ҝөрә сәнә чох шеј һәвалә едәҹәјәм.+ Ҝәл, сән дә ағанла бирҝә севин!”+ 22 Сонра ики талант алмыш нөкәр ирәли чыхыб деди: “Аға, сән мәнә ики талант әманәт етмишдин. Бах, мән ики талант да газанмышам”.+ 23 Ағасы она деди: “Афәрин, мәним гочаг, садиг нөкәрим! Сән хырда ишдә сәдагәтини ҝөстәрдин, буна ҝөрә сәнә чох шеј һәвалә едәҹәјәм. Ҝәл, сән дә ағанла бирҝә севин!

24 Ахырда бир талант алмыш нөкәр ирәли чыхыб деди: “Аға, мән билирдим ки, сән тәләбкар адамсан. Әкмәдијин јердән бичирсән, сәпмәдијин јердән јығырсан.+ 25 Буна ҝөрә дә сәндән горхдум вә ҝедиб вердијин таланты торпагда ҝизләтдим. Ал, бу да сәнин пулун”. 26 Ағасы она деди: “Ај јарамаз, тәнбәл нөкәр! Ахы сән билирдин ки, мән әкмәдијим јердән бичән, сәпмәдијим јердән јыған адамам. 27 Онда нәјә ҝөрә пулуму дөвријјәјә бурахмадын ки, мән ҝәләндә пулуму фаизлә ҝөтүрүм?”

28 Сонра аға нөкәрләринә деди: “Пулу бундан алын, он таланты олана верин.+ 29 Чүнки кимдә варса, она даһа чох вериләҹәк вә о адамда боллуг олаҹаг. Анҹаг кимдә јохдурса, әлиндәки дә алынаҹаг.+ 30 Бу јарамаз нөкәри исә бајыра, зүлмәтә атын. О, орада һөнкүр-һөнкүр ағлајыб дишләрини гыҹајаҹаг”.

31 Инсан Оғлу+ бүтүн мәләкләрлә бирҝә өз ҹалалында ҝәлиб+ шанлы тахтына әјләшәҹәк. 32 Бүтүн халглар онун өнүндә јығышаҹаг вә о, инсанлары чобан гојунлары кечиләрдән ајырдығы кими, бир-бириндән ајыраҹаг. 33 Гојунлары+ сағ тәрәфинә, кечиләри исә сол тәрәфинә гојаҹаг.+

34 Онда Падшаһ сағындакылара дејәҹәк: “Еј Атамын мүбарәк бәндәләри! Ҝәлин, бәшәрин тәмәли гојуландан бәри сизин үчүн һазырланмыш Падшаһлығы мирас алын. 35 Чүнки аҹмышдым, мәнә јемәк вердиниз; сусамышдым, мәнә су вердиниз; гәриб идим, мәнә гонагпәрвәрлик ҝөстәрдиниз;+ 36 чылпаг идим, мәни ҝејиндирдиниз;+ нахошламышдым, мәнә бахдыныз; дустаг идим, јаныма ҝәлдиниз”.+ 37 Онда салеһләр она дејәҹәкләр: “Аға, биз сәни нә вахт аҹ ҝөрүб једиздирмишик вә ја сусуз ҝөрүб су вермишик?+ 38 Һачан гәриб олдуғуну ҝөрүб сәнә гонагпәрвәрлик ҝөстәрмишик, ја да сәни чылпаг ҝөрүб ҝејиндирмишик? 39 Сәни нә вахт хәстә вә ја дустаг ҝөрүб јанына ҝәлмишик?” 40 Падшаһ онлара ҹаваб верәҹәк: “Буну бу гардашларымдан ән кичији үчүн етдијинизә ҝөрә, елә һесаб едирәм ки, мәним үчүн етмисиниз”.+

41 Сонра о, солундакылара дејәҹәк: “Рәдд олун бурадан,+ ләнәтә ҝәлмишләр! Иблис вә онун мәләкләри+ үчүн һазырланмыш әбәди алова+ ҝедин! 42 Чүнки аҹмышдым, мәнә јемәк вермәдиниз; сусамышдым, мәнә су вермәдиниз; 43 гәриб идим, мәнә гонагпәрвәрлик ҝөстәрмәдиниз; чылпаг идим, мәни ҝејиндирмәдиниз; нахошламышдым вә дустаг идим, амма мәнә бахмадыныз”. 44 Онлар сорушаҹаглар: “Аға, биз сәни нә вахт аҹ, сусуз, гәриб, чылпаг, хәстә вә ја дустаг ҝөрүб сәнә гуллуг етмәдик?” 45 Онда падшаһ онлара дејәҹәк: “Мадам ки буну бу кичикләрдән биринә етмәдиниз, демәли, мәнә дә етмәмисиниз”.+ 46 Бунлар әбәдилик мәһв едиләҹәкләр,+ салеһләр исә әбәди һәјата говушаҹаглар».+

26 Иса бунлары дејиб гуртарандан сонра шаҝирдләринә сөјләди: 2 «Сиз билирсиниз ки, ики ҝүндән сонра Пасха бајрамыдыр,+ инсан Оғлу әлә верилиб дирәкдә едам едиләҹәк».+

3 Бөјүк каһинләр вә халгын ағсаггаллары Гајафа+ адлы баш каһинин һәјәтиндә јығышдылар. 4 Онлар Исаны тутуб өлдүрмәк үчүн һијлә гурурдулар.+ 5 Амма дејирдиләр: «Бајрамда олмасын, јохса халг ајаға галхар».

6 Иса Бејтанијјәдә, ҹүзамлы Шимонун евиндә+ 7 сүфрәдә әјләшәркән бир гадын әлиндә габ* она јахынлашды. Габын ичиндә баһалы әтирли јағ варды. Гадын јағы Исанын башына төкмәјә башлады. 8 Шаҝирдләр буну ҝөрәндә әсәбиләшдиләр: «Бу бојда исрафчылыг олар? 9 Бу јағы баһа гијмәтә сатыб пулуну касыблара пајламаг оларды». 10 Бундан аҝаһ олан Иса деди: «Бу гыздан нә истәјирсиниз? О, мәним үчүн саваб иш ҝөрдү. 11 Касыблар һәмишә јаныныздадыр,+ мән исә һәмишә јанынызда олмајаҹағам.+ 12 О, јағы үстүмә төкмәклә мәни дәфнә һазырлады.+ 13 Инанын, мүждә дүнјанын һарасында тәблиғ олунса, бу гадынын ҝөрдүјү ишдән данышыб ону јад едәҹәкләр».+

14 Онда он ики һәваридән бири, Јәһуда Искәрјут+ бөјүк каһинләрин јанына ҝедиб+ 15 деди: «Ону сизә тәслим етсәм, мәнә нә верәрсиниз?»+ Онлар Јәһудаја отуз ҝүмүш пул бојун олдулар.+ 16 О, һәмин вахтдан етибарән, Исаны әлә вермәк үчүн фүрсәт ахтармаға башлады.

17 Мајасыз чөрәк+ бајрамынын илк ҝүнү шаҝирдләр Исаја јахынлашыб дедиләр: «Сәнин үчүн Пасха јемәјини һарада һазырлајаг?»+ 18 О деди: «Шәһәрә ҝедиб филанкәси тапын вә она чатдырын ки, Устад белә дејир: “Вахтым јахынлашды. Пасха бајрамыны шаҝирдләримлә бирҝә сәнин евиндә кечирәҹәјәм”». 19 Шаҝирдләр һәр шеји Исанын дедији кими етдиләр вә Пасха үчүн һазырлыг ҝөрдүләр.

20 Ахшам дүшәндә+ Иса он ики шаҝирди илә сүфрәјә әјләшди.+ 21 Шам јемәји заманы Иса деди: «Буну билин ки, сизләрдән бири мәни сатаҹаг».+ 22 Шаҝирдләр буну ешидәндә бәрк кәдәрләндиләр вә бир-бир ондан сорушмаға башладылар: «Аға, бу мәнәм?» 23 Иса ҹаваб верди: «Мәнимлә бир габа чөрәк батыран мәни сатаҹаг.+ 24 Дүздүр, инсан Оғлу онун һаггында јазылдығы кими ҝедир, амма вај ону сатанын һалына!+ О адам дүнјаја һеч ҝәлмәсәјди, онун үчүн даһа јахшы оларды».+ 25 Ону сатмаға һазырлашан Јәһуда да сорушду: «Рабби*, бу мәнәм?» Иса она ҹаваб верди: «Буну өзүн дедин».

26 Онлар һәлә јемәк јејәркән Иса чөрәк ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә чөрәји бөлүб+ шаҝирдләринә верди. Сонра деди: «Ҝөтүрүн, јејин. Бу, мәним бәдәними тәмсил едир».+ 27 О һәмчинин бир ҹам ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә шаҝирдләрә вериб деди: «Бундан һамыныз ичин.+ 28 Бу, бир чохларынын ҝүнаһыны әфв етмәк үчүн+ ахыдылаҹаг ганымы,+ “әһд ганыны”+ тәмсил едир. 29 Буну билин ки, Атамын Падшаһлығында сизинлә бирликдә тәзә шәраб ичәҹәјим ҝүнә гәдәр дилимә әсла шәраб вурмајаҹағам».+ 30 Ахырда онлар мәдһ нәғмәләри* охујуб Зејтун дағына јолландылар.+

31 Иса онлара деди: «Бу ҝеҹә һамыныз мәндән үз дөндәрәҹәксиниз. Чүнки јазылыб: “Чобаны вураҹағам, гојунлар пәрән-пәрән олаҹаг”.+ 32 Амма дириләндән сонра мән сизин габағынызҹа Ҹәлиләјә ҝедәҹәјәм».+ 33 Бутрус деди: «Һамы сәндән үз дөндәрсә дә, мән өмрүмдә сәндән үз дөндәрмәрәм!»+ 34 Иса она деди: «Буну бил ки, бу ҝеҹә, хоруз банламаздан әввәл сән үч дәфә мәни данаҹагсан».+ 35 Бутрус јенә деди: «Сәнинлә бирҝә өлмәк лазым ҝәлсә белә, сәни данмарам».+ О бири шаҝирдләр дә ејни шеји дејирдиләр.

36 Сонра Иса шаҝирдләри илә бирликдә Ҝетсемани адланан јерә ҝәлди+ вә онлара деди: «Сиз бурада отурун, мән исә ҝедим дуа едим».+ 37 Иса Бутрусу вә Зәбәдинин ики оғлуну өзү илә ҝөтүрдү. О, бәрк кәдәрләнди, дәрин изтираб кечирди.+ 38 Сонра онлара деди: «Кәдәрим һәдсиздир, дөзүлмәздир. Сиз бурада дурун, мәнимлә бирҝә ојаг галын».+ 39 Өзү исә бир аз ирәли ҝедиб үзүстә јерә гапанды вә дуа етмәјә башлады:+ «Ата, әҝәр мүмкүнсә, бу ҹамы*+ мәндән кәнар ет. Фәгәт гој мән истәјән кими јох, Сән истәјән кими олсун».+

40 Иса шаҝирдләринин јанына гајыданда ҝөрдү ки, онлар јатыблар. О, Бутруса деди: «Мәҝәр мәнимлә бирҹә саат да ојаг гала билмәздиниз?+ 41 Сајыг олун+ вә даима дуа един ки,+ ҝүнаһа јол вермәјәсиниз.+ Бәли, руһ* шөвглү, ҹисим* исә зәифдир».+ 42 Иса тәзәдән онлардан узаглашыб дуа етмәјә башлады: «Ата, әҝәр бу ҹамдан ичмәмәјим, онун мәндән јан кечмәси мүмкүн дејилсә, гој Сән истәјән кими олсун».+ 43 Шаҝирдләрин исә ҝөзләри бағланырды. Иса гајыданда ҝөрдү ки, онлар јатырлар. 44 Иса јенә онлары гојуб узаглашды, үчүнҹү дәфә дә ејни сөзләрлә дуа етди. 45 Сонра о, шаҝирдләринин јанына ҝәлиб деди: «Белә бир вахтда сиз јатыб динҹәлирсиниз?! Инсан Оғлунун ҝүнаһлыларын әлинә вериләҹәји саат јетишди. 46 Дурун ҝедәк. Хаин јахынлашыр». 47 Иса сөзүнү гуртармамыш он ики һәваридән бири олан Јәһуда бөјүк каһинләрин вә халгын ағсаггалларынын ҝөндәрдији бөјүк бир издиһамла ора ҝәлди. Онлар гылынҹ вә дәјәнәклә силаһланмышдылар.+

48 Хаин онлара демишди: «Кими өпсәм, Иса одур. Ону тутарсыныз». 49 О, дүз Исаја јахынлашыб: «Салам, Рабби!» — деди вә ону нәвазишлә өпдү. 50 Амма Иса она деди: «Сән бурада нә ҝәзирсән?»+ Бу заман Исаја јахынлашыб ону тутдулар. 51 Бу дәм Иса илә оланлардан бири гылынҹыны чәкди вә вуруб баш каһинин нөкәринин гулағыны кәсди.+ 52 Иса она деди: «Гылынҹыны гајтар гој гынына.+ Гылынҹ ҝөтүрән һәр кәс гылынҹдан өләҹәк.+ 53 Јохса елә билирсән, мән Атама јалвара билмәрәм ки, елә бу дәгигә көмәјимә минләрлә* мәләк ҝөндәрсин?+ 54 Бәс онда Мүгәддәс Јазылар неҹә јеринә јетәр? Ахы орада јазылыб ки, һәр шеј мәһз бу ҹүр олмалыдыр». 55 Сонра Иса үзүнү издиһама тутуб деди: «Мәҝәр мән гулдурам ки, мәни тутмаг үчүн үстүмә гылынҹ вә дәјәнәклә ҝәлмисиниз? Һәр ҝүн мәбәддә отуруб вәз едәндә+ мәни һәбс етмирдиниз.+ 56 Лакин бүтүн бунлар пејғәмбәрләрин сөзләри јеринә јетсин дејә, баш верир».+ Онда шаҝирдләрин һамысы ону гојуб гачды.+

57 Исаны һәбс едәнләр ону баш каһин Гајафанын+ јанына ҝәтирдиләр. Мирзәләр вә ағсаггаллар да бура топлашмышдылар.+ 58 Бутрус бир гәдәр аралыдан Исанын далынҹа ҝәлирди. О, баш каһинин һәјәтинә чатды, ичәри ҝириб гуллугчуларла отурду вә бу ишин нә илә гуртараҹағыны ҝөзләмәјә башлады.+

59 Бу вахт бөјүк каһинләр вә бүтүн Синедрион* Исаны өлүмә мәһкум етмәк үчүн бөһтан* ахтарырды,+ 60 лакин тапа билмирди, һалбуки чохлу јаланчы шаһид ҝәлирди.+ Нәһајәт, ики нәфәр ҝәлиб 61 деди: «Бу адам дејирди: “Мән Аллаһын мәбәдини јыхыб үч ҝүнә тикәрәм”».+ 62 Онда баш каһин ајаға галхыб Исадан сорушду: «Нијә ҹаваб вермирсән? Ешидирсән, әлејһинә нәләр данышырлар?»+ 63 Иса сусурду.+ Баш каһин она деди: «Сәни вар олан Аллаһа анд верирәм, сөјлә, Аллаһын Оғлу Мәсиһ сәнсән?»+ 64 Иса ҹаваб верди: «Еләдир ки вар. Ешидин вә аҝаһ олун, бундан сонра сиз инсан Оғлунун+ Гүдрәтлинин сағында отурдуғуну+ вә ҝөјүн булудлары үзәриндә ҝәлдијини ҝөрәҹәксиниз».+ 65 Онда баш каһин јахасыны ҹырыб деди: «О күфр деди! Даһа шаһидләр нәјимизә ҝәрәкдир? Индиҹә өз гулағынызла онун ағзындан күфр ешитдиниз. 66 Һә, нә дејирсиниз?» Онлар дедиләр: «О өлмәлидир».+ 67 Сонра Исанын үзүнә түпүрүб+ ону јумругламаға башладылар.+ Бәзиләри онун үзүнә шиллә чәкиб+ 68 дејирди: «Еј, Мәсиһ! Пејғәмбәр дејилсән, де ҝөрәк сәни ким вурду?»

69 Бу заман Бутрус һәјәтдә отурмушду. Бир гарабаш она јахынлашыб деди: «Сән дә бу ҹәлиләли Иса илә бир јердә идин!»+ 70 Бутрус исә һамынын гаршысында инкар етмәјә башлады: «Сән нә данышырсан?! Мәним һеч нәдән хәбәрим јохдур». 71 Бутрус ҝириш гапысына ҝәлдикдә башга бир гарабаш ону таныды вә орадакылара деди: «Бу адам да нәсрани Иса илә бирликдә иди».+ 72 О, јенә дә анд ичиб данмаға башлады: «Мән о адамы танымырам!» 73 Бир аздан орадакылар Бутруса јахынлашыб дедиләр: «Бәс неҹә, сән дә онун адамларындансан. Ләһҹәндән дә билинир». 74 Бутрус өзүнә ләнәт јағдырыб анд-аман едирди ки, Исаны танымыр. Һәмин андаҹа хоруз банлады. 75 Исанын «хоруз банламаздан әввәл сән мәни үч дәфә данаҹагсан»+ сөзләри Бутрусун јадына дүшдү вә о чөлә чыхыб һөнкүр-һөнкүр ағлады.

27 Сәһәр ачыланда бүтүн бөјүк каһинләр вә халгын ағсаггаллары јығышыб Исаны өлдүрмәк үчүн мәшвәрәт етдиләр.+ 2 Сонра онун әл-голуну бағладылар вә апарыб вали Пилата тәһвил вердиләр.+

3 Исаны сатмыш Јәһуда онун өлүмә мәһкум едилдијини ҝөрәндә виҹдан әзабы чәкмәјә башлады. О, отуз ҝүмүшү бөјүк каһинләрлә ағсаггаллара гајтарыб+ 4 деди: «Ҝүнаһсыз адамы сатмагла ҝүнаһ иш тутмушам». Онлар исә дедиләр: «Бизә нә? Өзүн биләрсән!» 5 Јәһуда ҝүмүш пуллары мәбәддә атыб орадан чыхды вә ҝедиб өзүнү асды.+ 6 Бөјүк каһинләрсә бу пуллары јығыб дедиләр: «Буну мүгәддәс хәзинәјә атмаг дүзҝүн дејил, чүнки бу пул ган пулудур». 7 Онлар мәсләһәтләшиб о пула јаделлиләри дәфн етмәк үчүн дулусчунун тарласыны алдылар. 8 Буна ҝөрә дә о тарла бу ҝүнәдәк «Ган тарласы»+ адланыр. 9 Онда Әрәмја пејғәмбәр васитәсилә дејилмиш бу сөзләр јеринә јетди: «Онлар отуз ҝүмүшү ҝөтүрдүләр. О инсан үчүн гојулмуш мәбләғ бу иди; бәли, Исраил оғулларындан бәзиләри онун үчүн бу мәбләғи гојмушду. 10 Јеһова мәнә әмр етдији кими, онлар бу пула дулусчунун тарласыны алдылар».+

11 Иса валинин габағында дајанмышды. Вали ондан сорушду: «Сән јәһудиләрин падшаһысан?» Иса ҹаваб верди: «Дедијин кимидир».+ 12 Амма бөјүк каһинләр вә ағсаггаллар ону иттиһам едәндә Иса ҹаваб вермирди.+ 13 Онда Пилат деди: «Ешидирсән, сәнә гаршы нәләр дејирләр?» 14 Амма Иса сусду, бир кәлмә сөз дә демәди. Вали буна чох тәәҹҹүбләнди.

15 Вали һәр Пасха бајрамында ҹамаатын истәдији бир мәһбусу азадлыға бурахырды.+ 16 О ҝүнләрдә Барабба адында гаты бир ҹинајәткар һәбсдә иди. 17 Ҹамаат топлашанда Пилат деди: «Сизин үчүн кими азад едим: Бараббаны, јохса Мәсиһ адланан Исаны?» 18 Пилат билирди ки, Исаны пахыллыгдан әлә верибләр, 19 һәм дә, о, һаким күрсүсүндә әјләшән заман арвады она хәбәр ҝөндәриб демишди: «Бу салеһ адамла ишин олмасын, она ҝөрә бу ҝеҹә јухуда јаман әзијјәт чәкмишәм». 20 Лакин бөјүк каһинләр вә ағсаггаллар ҹамааты өјрәтдиләр ки, Бараббанын азад олмасыны,+ Исанын исә едам едилмәсини истәсинләр.+ 21 Вали онлардан сорушду: «Бу ики нәфәрдән һансыны азад едим?» Ҹамаат деди: «Бараббаны». 22 Пилат сорушду: «Бәс бу Мәсиһ адланан Иса илә нә едим?» Онларын һамысы бир ағыздан гышгырды: «Ону дирәкдә едам ет!»+ 23 Пилат деди: «Ахы нијә? О нә пис иш ҝөрүб ки?» Онлар даһа да бәркдән гышгырдылар: «Ону дирәкдә едам ет!»+

24 Пилат ҝөрдү ки, әлиндән һеч нә ҝәлмир, ҹамаат ҝет-ҝедә гызышыр. Онда су ҝөтүрүб һамынын ҝөзү гаршысында әлләрини јуду вә деди: «Мән бу адамын ганындан тәмизәм. Өзүнүз биләрсиниз». 25 Ҹамаат бир ағыздан деди: «Гој онун ганы бизим вә өвладларымызын бојнунда галсын».+ 26 Вали Бараббаны азад етди, Исаны исә гамчы илә дөјдүрдү+ вә дирәкдә едам етмәк үчүн әсҝәрләрә тәһвил верди.+

27 Пилатын әсҝәрләри Исаны вали сарајына апардылар. Бүтүн алај онун башына топлашды.+ 28 Онлар Исаны сојундуруб әјнинә ал-гырмызы хәләт кечиртдиләр,+ 29 тикандан чәләнҝ һөрүб башына гојдулар, сағ әлинә бир гамыш чубуг вердиләр. Сонра да гаршысында диз чөкүб ону әлә салмаға башладылар: «Салам, еј јәһудиләрин падшаһы!» 30 Онун үзүнә түпүрдүләр,+ чубуғу ҝөтүрүб башына-башына вурдулар. 31 Ону лаға гојуб гуртарандан сонра әјниндәки хәләти чыхарыб өз палтарыны әјнинә ҝејиндирдиләр вә дирәјә мыхламаға апардылар.+

32 Онлар бајыра чыханда Шимон адында бир киреналы илә растлашдылар. Ону тутуб Исанын ишҝәнҹә дирәјини дашымаға мәҹбур етдиләр.+ 33 Голгота, јәни Кәллә дејилән јерә ҝәләндә+ 34 Исаја ичинә аҹы бир шеј гатылмыш шәраб вердиләр,+ амма Иса онун дадына бахыб ичмәди. 35 Ону дирәјә мыхлајандан сонра пүшк атыб палтарларыны араларында бөлдүләр.+ 36 Бундан сонра отуруб онун кешијини чәкмәјә башладылар. 37 Һәм дә Исанын башы үстүндә бир лөвһә вурдулар. Лөвһәдә она гаршы ирәли сүрүлмүш бу иттиһам јазылмышды: «Бу, јәһудиләрин падшаһы Исадыр».+

38 Иса илә бәрабәр ики гулдуру да дирәјә мыхламышдылар, бири онун сағында, о бириси дә солунда иди.+ 39 Орадан кечәнләр башларыны булаја-булаја+ ону сөјүр+ вә 40 дејирдиләр: «Мәбәди дағыдыб үч ҝүнә тикәнә бах!+ Өзүнү хилас елә! Әҝәр Аллаһын оғлусанса, дирәкдән дүш!»+ 41 Бөјүк каһинләр, мирзәләр вә ағсаггаллар да ону әлә салырдылар:+ 42 «Башгаларыны хилас едирди, өзүнү исә хилас едә билмир! Бу да Исраилин Падшаһы!+ Гој ишҝәнҹә дирәјиндән дүшсүн, онда биз она инанарыг! 43 Бәс нә олду, Аллаһа ҝүвәнирди?! “Мән Аллаһын Оғлујам”+ дејирди. Әҝәр Аллаһа әзиздирсә,+ гој Аллаһ ону хилас еләсин дә!» 44 Һәтта јанында дирәјә мыхланмыш гулдурлар да ону бу ҹүр тәһгир едирдиләр.+

45 Ҝүнорта саат он ики радәләриндә* бүтүн о әразијә гаранлыг чөкдү вә тәхминән саат үчә кими* давам етди.+ 46 Тәхминән саат үчдә Иса уҹадан: «Ели, Ели, лама сабахтани?» — деди, бу да «Аллаһым, Аллаһым, нијә мәни тәрк етдин?» демәкдир.+ 47 Орада дуранлардан бәзиләри бу сөзләри ешидәндә дедиләр: «Илјасы чағырыр».+ 48 Онлардан бири гачыб бир сүнҝәр ҝөтүрдү, ону турш шәраба батырыб бир гамышын уҹуна тахды вә она узатды ки, ичсин.+ 49 Башгалары исә дедиләр: «Әл чәк ондан! Ҝөрәк Илјас ҝәлиб ону хилас едир, ја јох». 50 Иса уҹадан гышгырыб ҹаныны тапшырды.+

51 Бирдән мәбәдин пәрдәси*+ јухарыдан ашағыја ҹырылыб+ ики јерә бөлүндү,+ зәлзәлә олду, гајалар јарылды. 52 Сәрдабәләр ачылды вә өлүм јухусуна ҝетмиш бир чох мүгәддәс адамын ҹәсәди үзә чыхды 53 вә бир чохлары онлары ҝөрдү. (Исанын дирилмәсиндән сонра сәрдабәләрин јанында олан адамлар мүгәддәс шәһәрә ҝәлдиләр*.) 54 Јүзбашы вә Исанын кешијини чәкән әсҝәрләр зәлзәләни вә баш верән бүтүн һадисәләри ҝөрәндә бәрк горхдулар вә дедиләр: «Бу инсан, доғрудан да, Аллаһын Оғлу имиш».+

55 Хејли гадын да баш верәнләри узагдан мүшаһидә едирди. Онлар Исаја хидмәт етмәк үчүн онунла бирликдә Ҹәлиләдән ҝәлмишдиләр.+ 56 Мәҹдәлли Мәрјәм, Јагуб илә Јусифин анасы Мәрјәм, һәмчинин Зәбәдинин оғулларынын анасы да орада онларла иди.+

57 Ахшамүстү ариматајлы Јусиф адында варлы бир адам ора ҝәлди. О да Исанын шаҝирди иди.+ 58 Бу адам Пилатын јанына ҝедиб ондан Исанын ҹәсәдини истәди.+ Пилат әмр етди ки, Исанын ҹәсәдини она версинләр.+ 59 Јусиф Исанын ҹәсәдини ҝөтүрүб ону тәмиз, зәриф кәтана бүрүдү+ 60 вә өзү үчүн гајада ојдуғу тәзә сәрдабәјә гојду.+ Сәрдабәнин ағзына јекә бир даш дијирләди вә чыхыб ҝетди. 61 Мәҹдәлли Мәрјәм вә о бири Мәрјәм орада галдылар. Онлар сәрдабәнин гаршысында отурмушдулар.+

62 Сәһәриси ҝүн Һазырлыг ҝүнүндән сонракы ҝүн иди.+ Бөјүк каһинләр вә фәрисиләр Пилатын јанына ҝәлиб дедиләр: 63 «Аға, јадымыза бир шеј дүшүб. Бу фырылдагчы һәлә сағ икән белә бир сөз дејирди: “Мән үч ҝүндән сонра дириләҹәјәм”.+ 64 Буна ҝөрә әмр ет ки, сәрдабәни үч ҝүн јахшы-јахшы горусунлар, јохса шаҝирдләри ҝәлиб ону оғурлајаҹаг+ вә сонра һамыја дејәҹәкләр ки, о дирилиб. Бу јалан әввәлкиндән дә бетәр олаҹаг». 65 Пилат онлара деди: «Бир дәстә кешикчи ҝөтүрүн. Ҝедин, ораны билдијиниз кими горујун». 66 Онлар ҝедиб сәрдабәнин ағзындакы дашы мөһүрләдиләр вә ораја кешикчи гојдулар.

28 Шәнбә ҝүнүндән сонра, һәфтәнин илк ҝүнү* дан јери сөкүләндә, Мәҹдәлли Мәрјәмлә о бири Мәрјәм сәрдабәјә бахмаға ҝәлдиләр.+

2 Орада ҝүҹлү зәлзәлә олмушду. Чүнки Јеһованын мәләји ҝөјдән енмишди. О, дашы кәнара дијирләјиб үстүндә отурмушду.+ 3 Мәләк шимшәк кими ишылдајырды, палтары гар кими ағаппаг иди.+ 4 Кешикчиләр тир-тир әсирдиләр, горхудан аз гала бағырлары чатлајаҹагды.

5 Мәләк гадынлара деди: «Горхмајын! Мән билирәм ки, сиз дирәкдә едам едилмиш Исаны ахтарырсыныз.+ 6 О, бурада јохдур. Өзүнүн дедији кими дирилиб.+ Ҝәлин онун гојулдуғу јерә бахын. 7 Сонра исә тез ҝедин, шаҝирдләрә онун дирилдијини сөјләјин. Онлара дејин: “Иса сизин габағынызҹа Ҹәлиләјә ҝедир,+ ону орада ҝөрәҹәксиниз”. Мән сизә хәбәр вердим».+

8 Гадынлар тәләсик сәрдабәдән чыхдылар вә горху гарышыг бөјүк севинҹлә гача-гача һәр шеји шаҝирдләрә хәбәр вермәјә ҝетдиләр.+ 9 Јолда Иса гаршыларына чыхыб онлары саламлады. Гадынлар јүјүрүб Исанын өнүндә диз чөкдүләр вә онун ајагларына сарылдылар. 10 Иса онлара деди: «Горхмајын, ҝедин гардашларыма дејин ки, Ҹәлиләјә ҝетсинләр. Орада мәни ҝөрәҹәкләр».

11 Гадынлар јолларына давам етдиләр. Ҝөзәтчиләрдән бир нечәси+ шәһәрә ҝедиб баш вермиш һадисәни бөјүк каһинләрә чатдырды. 12 Бөјүк каһинләр ағсаггалларла топлашыб мәсләһәтләшәндән сонра әсҝәрләрә бөјүк мәбләғдә ҝүмүш пул вердиләр 13 вә тапшырдылар: «Белә дејәрсиниз: “Ҝеҹә биз јатанда онун шаҝирдләри ҝәлиб ҹәсәди оғурладылар”.+ 14 Архајын олун, әҝәр бу, валинин гулағына чатса, биз һәр шеји она баша саларыг». 15 Әсҝәрләр пулу ҝөтүрүб һәр шеји тапшырылдығы кими етдиләр. Бу шајиә индијәдәк бүтүн јәһудиләр арасында ҝәзиб-долашыр.

16 Он бир шаҝирд Ҹәлиләјә,+ Исанын дедији даға ҝәлди+ вә 17 Исаны ҝөрәндә она тәзим етди. Лакин бәзиләриндә шүбһә варды. 18 Иса јахынлашыб шаҝирдләрә деди: «Ҝөјдә вә јердә бүтүн һакимијјәт мәнә верилиб.+ 19 Буна ҝөрә дә ҝедин вә бүтүн халгларын ичиндә шаҝирд һазырлајын,+ онлары Ата, Оғул вә мүгәддәс руһ ады илә вәфтиз един,+ 20 сизә әмр етдијим һәр шејә риајәт етмәји онлара өјрәдин.+ Мән бу дөврүн јекунуна кими һәмишә сизинләјәм».+