Интернет. Үмумдүнја шәбәкәдән дүзҝүн истифадә един

ӘСРЛӘР өнҹә чап машыны иҹад олунанда инсанларын бир-бирләри илә үнсијјәт етмә үсуллары дәјишди. Мүасир зәманәнин ихтирасы олан Интернет дә инсанларын бир-бири илә үнсијјәт гурмасында ингилаб јаратды. Фајдалары аз олмајан бу јени ихтираја тамамилә һаглы олараг үмумдүнја үнсијјәт васитәси ады верилди. «Информасија супермаҝистралы»нда «сәјаһәт едәркән» инсан мүхтәлиф мөвзуларда олан фактлары, статистик мәлуматлары вә ҹүрбәҹүр инсанларын фикирләрини әлдә едә биләр.

Үнсијјәт етмәк габилијјәти Јараданымызын ҝөзәл бәхшишләриндән биридир. Бу габилијјәт бизә фикирләримизи вә мәлуматлары башгалары илә бөлүшмәјә имкан верир. Бәшәр аиләси илә илк дәфә үнсијјәт едән шәхс Јеһова Аллаһ олмушдур. Јеһова инсанларын мәналы һәјат сүрмәләри үчүн нә лазым олдуғуну ачыг вә ајдын шәкилдә демишди (Јар. 1:28—30). Лакин бәшәр тарихинин илк чағларында баш верән һадисә ҝөстәрди ки, Аллаһын вердији бу бәхшишдән суи-истифадә етмәк дә олур. Шејтан Һәвваја тамамилә јалан олан мәлумат верди. О, бу мәлуматы «гәбул едиб» бәшәријјәти бәлаја салан Адәмә «өтүрдү» (Јар. 3:1—6; Ром. 5:12).

Бәс Интернетдән истифадә етмәк барәдә нә демәк олар? Интернетдән ваҹиб мәлуматлар өјрәнмәк, вахта гәнаәт етмәк вә диҝәр фајдалы мәгсәдләр үчүн истифадә едилир. Ејни заманда Интернет сәһв мәлумат верә, вахтымызы ала вә әхлагымызы поза биләр. Биз бу үмумдүнја шәбәкәдән мүдрикликлә неҹә истифадә едә биләрик? Ҝәлин бу һагда данышаг.

Етибарлы, јохса јалан мәлумат?

Интернетдәки бүтүн мәлуматларын јахшы вә фајдалы олдуғуну фикирләшмәјин. Интернетин ахтарыш системини јорулмадан бир сәбәтә һәм јемәли, һәм дә зәһәрли ҝөбәләкләр јыған, сонра да јемәјимиз үчүн гаршымыза гојан бир груп инсана бәнзәтмәк олар. Һәр бир ҝөбәләји ајры-ајрылыгда диггәтлә нәзәрдән кечирмәдән јејәҹәксән? Әлбәттә ки, јох! Интернетин ахтарыш системи милјардларла Интернет сәһифәләриндән һәм фајдалы, һәм зәрәрли мәлумат топлајыр. Јахшыны писдән ајырмаг вә јалан информасија илә бејнимизи зәһәрләмәмәк үчүн дәрракәли олмалыјыг.

1993-ҹү илдә танынмыш бир журналда компүтер гаршысында отуран ики итин карикатурасы чап едилмишди. Итләрдән бири о бирисинә изаһ едир: «Интернетдә һеч кәс сәнин ит олдуғуну билмир». Гәдим заманларда Шејтан, Интернет дили илә десәк, Һәвва илә «чатлашмаг» үчүн иландан истифадә етди вә она Аллаһ кими олаҹағыны деди. Бизим ҝүнләрдә Интернетә дахил олмаг имканы олан истәнилән кәс адыны ачыгламадан өзүнү һансыса саһәнин мүтәхәссиси кими гәләмә верә биләр. Интернетдә, кимлијиндән асылы олмајараг, һәр кәсин өз фикирләрини, еләҹә дә мүхтәлиф мәлуматлар, шәкилләр вә тәклифләр јерләшдирмәк имканы вар.

Буна ҝөрә дә, Һәвва кими, һәр охудуғунуз мәлумата инанмајын, өнҹә ону диггәтлә јохлајын. Өзүнүзә ашағыдакы суаллары верин: 1) Бу материалын мүәллифи кимдир? Онун бу саһәдә тәҹрүбәси вар? 2) Онун бу мәлуматы јерләшдирмәкдә мәгсәди нә иди? Бу мәлумат гәрәзли дејил ки? 3) Мүәллиф бу мәлуматы һарадан әлдә едиб? Онун доғру олуб-олмадығыны јохламаг үчүн һәр һансы бир мәнбә ҝөстәриб? 4) Бу мәлумат тәзәдир? Биринҹи әсрдә Павел Тимотејә бизим ҝүнләр үчүн дә актуал олан бир мәсләһәт вермишди: «Сәнә верилмиш әманәти гору, мүгәддәс шејләри мурдарлајан бош сөһбәтләрдән вә һәгигәтә зидд фикирләр доғуран јаланчы биликдән узаг дур» (1 Тим. 6:20).

Вахтымызы оғурлајыр, јохса гәнаәт едир?

Әҝәр Интернетдән мүдрикликлә истифадә етсәк, вахтымыза, ҝүҹүмүзә вә пулумуза гәнаәт едәҹәјик. Мәсәлән, евимиздә отура-отура Интернет васитәсилә алыш-вериш едә биләрик. Гијмәтләри мүгајисә етмәк пулумуза гәнаәт етмәјә көмәк едир. Интернет васитәсилә банк әмәлијјатларыны һәјата кечирмәк имканы бир чохларынын һәјатыны хејли асанлашдырыб. Бизим чөлә чыхмадан, раһат ев шәраитиндә истәдијимиз вахтда малијјә ишләримизи ҝөрмәк имканымыз вар. Һараса ҝетмәји планлашдыраркән Интернет васитәсилә раһат вә уҹуз маршрут сечә, еләҹә дә истәнилән шеји сифариш едә биләрик. Демәк олар ки, һеч бир ҝүҹ сәрф етмәдән биз телефон нөмрәләринә, үнванлара баха биләр вә ҝетмәк истәдијимиз јерә чатмаг үчүн мүхтәлиф јоллар сечә биләрик. Јеһованын Шаһидләринин филиаллары вахта, кадрлара вә вәсаитләрә гәнаәт етмәк үчүн бу васитәләрдән истифадә едир.

Лакин Интернетин мәнфи ҹәһәтләрини дә нәзәрә алмаг лазымдыр. Мәсәлән, биз Интернетә нә гәдәр вахт сәрф етдијимиз барәдә дүшүнмәлијик. Бәзиләри үчүн Интернет фајдалы аләт јох, мараглы бир ојунҹаға чеврилиб. Белә инсанлар бүтүн ҝүнү Интернетдә ојунлар ојнајыр, алыш-вериш едир, чатлашыр, е-маил ҝөндәрир, ахтарышлар едир вә бош-бошуна бир сајтдан о бири сајта кечмәклә мәшғул олурлар. Бу даһа ваҹиб шејләри — аиләләрини, достларыны вә јығынҹагларыны унутмаларына ҝәтириб чыхара биләр. Интернетин инсанда асылылыг јаратмаг еһтималы да чохдур. Мәсәлән, 2010-ҹу илин бир мәлуматына әсасән, Корејада јенијетмәләрин 18,4 фаизинин бу проблеми вар. Алман тәдгигатчылары исә «әрләринин Интернетә алудә олмаларындан шикајәт едән гадынларын сајынын ҝетдикҹә артдығыны» дејирләр. Бир гадын шикајәтләнир ки, әринин Интернетә гуршанмасы онун хасијјәтини бүсбүтүн дәјишиб вә аиләләринин дағылмасына ҝәтириб чыхардыб.

Јеһованын Шаһидләринин филиалларынын биринә өзүнү «Интернет наркоманы» адландыран бир нәфәрдән мәктуб дахил олмушду. Бәзән о, ҝүн әрзиндә Интернетә он саат сәрф едирди. О дејир: «Илк әввәл һәр шеј зәрәрсиз ҝөрүнүрдү... Амма сонралар јығынҹаг ҝөрүшләрини бурахмаға башладым вә дуа етмәјә сон гојдум». О, јығынҹаға һазырлашмадан ҝедирди вә диггәтини ҝөрүшә ҹәмләјә билмирди, чүнки фикри Интернетдә галырды. Хошбәхтликдән, бу адам проблеминин ҹиддилијини дәрк едиб лазыми дәјишикликләр етди. Ҝәлин һеч вахт Интернетин гулу олмајаг.

Фајдалы, јохса зәрәрли мәлумат?

1 Салоникилиләрә 5:21, 22 ајәләриндә охујуруг: «Һәр шејин доғру олуб-олмадығыны арашдырын, јахшы ишдән икиәлли јапышын. Һәр ҹүр писликдән узаг дурун». Интернетдән әлдә етдијимиз мәлуматын Јеһоваја мәгбул олуб-олмадығыны, јәни Онун јүксәк әхлаг нормаларына ујғун ҝәлиб-ҝәлмәдијини јохламалыјыг. Мәлумат әхлаг бахымындан мәсиһчи нормаларына ујғун олмалыдыр. Порнографија Интернетдә хүсусилә чох ҝениш јајылдығындан, биз еһтијатлы олмалыјыг, әкс тәгдирдә, асанлыгла онун торуна дүшәҹәјик.

Јахшы оларды ки, өзүмүздән сорушаг: «Отаға һәјат јолдашым, валидејнләрим вә ја һәмиманлым ҝирәндә екраны дәрһал онлардан ҝизләдирәм?» Әҝәр ҝизләдириксә, јахшы оларды ки, Интернетдән јалныз башгаларынын јанында истифадә едәк. Интернет, һәгигәтән дә, инсанларын үнсијјәт вә алыш-вериш етмәк үсулуну дәјишиб. Бунунла јанашы, Интернет үрәјимиздә зина етмәјин тамамилә јени үсулларыны јарадыб (Мат. 5:27, 28).

«Ҝөндәрим, јохса ҝөндәрмәјим?»

Интернет мәлумат әлдә етмәк, һәм дә мәлуматы башгаларына өтүрмәк үчүн бир васитәдир. Бизим Интернетдән мәлумат әлдә едиб ону башгаларына өтүрмәк имканымыз вар. Лакин бу мәлуматын дүзҝүн вә әхлаг бахымындан мәгбул олуб-олмадығыны јохламаг мәсулијјәти бизим үзәримизә дүшүр. Интернетдә јерләшдирдијимиз вә ја башгаларына өтүрдүјүмүз мәлуматларын доғрулуғуна замин дура биләрик? Ону башгаларына өтүрмәјә иҹазәмиз вар?a Бу мәлумат дәјәрли вә руһландырыҹыдыр? Ону башгаларына өтүрмәкдә мәгсәдимиз садәҹә тәәссүрат ојатмагдыр?

Дүзҝүн истифадә едилдикдә електрон почтун бөјүк фајдасы дәјә биләр. Әкс һалда, бизи информасија сели басаҹаг. Биз «достлар» сијаһысындакы инсанлары сон хәбәрләрлә вә әһәмијјәтсиз мәлуматларла јүкләјирикми? Онларын дәјәрли вахтыны алырыгмы? Мәҝәр мәктубу ҝөндәрмәмишдән әввәл буну нә мәгсәдлә етдијимизи өзүмүздән сорушмалы дејилик? Бизим әсил мәгсәдимиз нәдир? Әввәлләр инсанлар достларыны вә аилә үзвләрини һәјатларында баш верән һадисәләр барәдә мәлуматландырмаг вә ја онларла тәҹрүбәләрини бөлүшмәк мәгсәдилә мәктуб јазардылар. Мәҝәр биз електрон почтдан истифадә едәндә бу, бизим дә мәгсәдимиз олмалы дејил? Ахы доғрулуғуна әмин олмадығымыз мәлуматы башгаларына нәјә ҝөрә ҝөндәрмәлијик?

Инди биз нә етмәлијик? Интернетдән һеч истифадә етмәмәлијик? Бәзи һалларда мәһз бу ҹүр давранмаг лазым ҝәлә биләр. Өзүнү «Интернет наркоманы» адландыран адам узун илләр давам едән алудәчилијинә сон гојмаг үчүн мәһз бу ҹүр давранды. Лакин әҝәр биз идракымыздан истифадә едир вә онун бизи һифз етмәсинә јол веририксә, Интернетин бизә фајдасы дәјәҹәк (Сүл. мәс. 2:10, 11).

[Һашијә]

[4 сәһифәдәки шәкил]

Јалан мәлумата алданмамаг үчүн нә етмәлијик?

[5 сәһифәдәки шәкил]

Мәктубу ҝөндәрмәздән әввәл нәји нәзәрә алмалыјыг?