«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр. Ијун
3—9 ИЈУН
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ГАЛАТИЈАЛЫЛАРА 4—6
«“Рәмзи мәна”ларын изаһы»
it-1-E с. 1018, абз. 2
Һәҹәр
Һәвари Булусун сөзләринә әсасән, Һәҹәр рәмзи мәна дашыјыр вә Исраил халгыны тәмсил едирди. Исраил Сина дағында гүввәјә минмиш Ганун әһди васитәсилә Јеһоваја бағланмышды. Бу әһддән «көләлик үчүн» ушаглар доғулурду. Ҝүнаһлы олдугларына ҝөрә халг һәмин әһдин шәртләрини јеринә јетирә билмирди. О әһдин алтында исраиллиләр азад инсанлар олмадылар, әксинә, өлүмә лајиг ҝүнаһкар кими мәһкум едилирдиләр, буна ҝөрә дә онлар көлә идиләр (Јһ 8:34; Рм 8:1—3). Булусун ҝүнләриндә олан Јерусәлим Һәҹәрә мүвафиг иди. Чүнки Исраил халгыны тәмсил едән пајтахт Јерусәлим ушаглары илә бирликдә көләликдә иди. Руһла мәсһ олунмуш мәсиһиләр исә сәмави Јерусәлимин, Аллаһын символик арвадынын өвладларыдыр. Бу Јерусәлим азад гадын Сара кими һеч вахт көлә олмајыб. Лакин Исһаг Исмаил тәрәфиндән тәгиб едилдији кими, сәмави Јерусәлимин Оғул тәрәфиндән азад едилән өвладлары да көләликдә олан Јерусәлимин ушаглары тәрәфиндән тәгибләрә мәруз галыб. Лакин Һәҹәр вә оғлу говулмушду, бу исә Јеһованын исраиллиләри бир халг кими рәдд етмәсини тәмсил едирди (Гт 4:21—31; һәмчинин бах: Јһ 8:31—40).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
w09-E 1/4 с. 13
Билирсиниз?
Нә үчүн Иса дуада Јеһоваја «Абба, Ата» дејә мүраҹиәт етмишди?
Арами сөзү абба «ата», јахуд «еј ата» мәнасыны верир. Мүгәддәс Китабда бу сөзә үч дәфә раст ҝәлинир вә һәр бири дуада сәмави Ата Јеһоваја мүраҹиәт формасы кими ишләнир. Бу сөз һансы әһәмијјәти кәсб едир?
Бир енсиклопедијада дејилир: «Исанын јашадығы дөврдә абба сөзү данышыг дилиндә ишләнирди. Әсасән, ушаглар аталарына хитабән бу сөзү дејирдиләр. Бу сөз доғмалыг, ејни заманда һөрмәт ифадә едирди». («The International Standard Bible Encyclopedia») Бу, нәвазишли хитаб иди вә дил ачан ушағын дедији илк сөзләрдән бири олурду. Иса Атасына һәрарәтлә етдији јалварышда бу сөзү ишләтмишди. Ҝетсемани бағында, өлүмүндән бир нечә саат әввәл Иса дуада Јеһоваја «Абба, Ата» дејә мүраҹиәт етмишди (Марк 14:36, һаш.).
Һәмин енсиклопедијада һәмчинин дејилир: «Јунан-Рома дөврүндәки јәһуди әдәбијјатында Аллаһа абба сөзү илә мүраҹиәт олунмасы, демәк олар ки, јох дәрәҹәсиндәдир. Шүбһәсиз, сәбәб одур ки, Аллаһа бу ҹүр мәһрәм сөзлә мүраҹиәт етмәк һөрмәтсизлик һесаб олунурду. Лакин Иса дуада бу сөзү ишләтмәклә Аллаһла сон дәрәҹә јахын мүнасибәти олдуғуна шәһадәт едирди». Абба сөзүнүн ишләндији диҝәр ики ајәјә һәвари Булусун јазыларында раст ҝәлинир. Бу ајәләр ҝөстәрир ки, биринҹи әсрдәки мәсиһиләр дә дуада бу сөзү ишләдирдиләр (Ромалылара 8:15; Галатијалылара 4:6).
w10-E 1/11 с. 15
Билирсиниз?
Һәвари Булус бәдәниндә «Исанын гулу дамғасыны» дашыдығыны дејәндә нәји нәзәрдә тутурду? (Галатијалылара 6:17).
▪ Булусун сөзләри биринҹи әсрдәки охуҹуларынын тәсәввүрүндә бир нечә мәнаны ҹанландыра биләрди. Мәсәлән, гәдимдә мүһарибә әсирләринә, мәбәд гарәтчиләринә вә гачаг дүшмүш гуллара гыздырылмыш дәмирлә дамға басырдылар. Инсанлара басылан дамға рүсвајчылыг сајылырды.
Лакин дамға һәмишә мәнфи мәна дашымырды. Бир чох гәдим халгларда инсанлар мүәјјән тајфаја вә ја динә мәнсуб олдугларыны ҝөстәрмәк үчүн өзләринә дамға вурдурурдулар. Мәсәлән, бир китаба әсасән, «суријалылар өзләрини Һәдад вә Атаргатис аллаһына һәср етмәк үчүн биләкләринә вә бојунларына дамға вурдурурду... Дионисин ситајишчиләри бәдәнләринә сармашыг јарпағы дөјдүрүрдүләр» («Theological Dictionary of the New Testament»).
Бир чох мүасир шәрһчиләрин фикринҹә, Булус тәблиғ сәјаһәтләри заманы дөјүләркән бәдәниндә галан мүхтәлиф јара изләрини нәзәрдә тутурду (2 Коринфлиләрә 11:23—27). Лакин, чох ҝүман ки, Булус бәдәниндәки јара изләринин јох, һәјат тәрзинин ону мәсиһи кими танытдығыны нәзәрдә тутурду.
10—16 ИЈУН
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЕФЕСЛИЛӘРӘ 1—3
«Јеһованын идарәчилији вә бу идарәчилијин ҝөрдүјү иш»
it-2-E с. 837, абз. 4
Мүгәддәс сирр
Аллаһын Падшаһлығы. Булус мәктубларында Мәсиһ һаггындакы мүгәддәс сиррин ачыгланмасы илә бағлы там тәсәввүр јарадыр. Ефеслиләрә 1:9—11 ајәләриндә о, Аллаһын Өз ирадәсинин мүгәддәс сиррини ачыгладығыны билдирир вә дејир: «Онун нијјәти будур ки, тәјин едилмиш вахтын тамамында ҝөјдә вә јердә оланлары Мәсиһдә бирләшдирмәк үчүн бир идарәчилик тәсис етсин. Бәли, һәр шеј Мәсиһдә бирләшәҹәк. Биз Мәсиһлә вәһдәтдәјик вә варис тәјин едилмишик. Биз һәр шеји Өз ирадәсинә ујғун гәрарлашдырыб јеринә јетирәнин нијјәтинә ҝөрә габагҹадан сечилмишик». Бу мүгәддәс сиррә һөкумәт, Аллаһын Мәсиһ васитәсилә гурдуғу Падшаһлыг дахилдир. «Ҝөјдә оланлар» Мәсиһлә бирҝә һәмин сәмави Падшаһлығы мирас алаҹаг кәсләрдир. «Јердә оланлар» исә бу Падшаһлығын јердә јашајаҹаг тәбәәләридир. Иса шаҝирдләринә билдирмишди ки, мүгәддәс сирр Падшаһлыгла әлагәлидир. О демишди: «Сизә Аллаһын Падшаһлығынын мүгәддәс сиррини баша дүшмәк әнамы верилиб» (Мр 4:11).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
cl-E с. 299, абз. 21
Мәсиһин мәһәббәтини дәрк един
21 «Дәрк етмәк» кими тәрҹүмә едилән јунан сөзү «әмәлдә, тәҹрүбәдән кечирәрәк» билмәк демәкдир. Биз Иса кими мәһәббәт ҝөстәрәндә, јәни башгаларына ҝөрә өз марагларымыздан кечәндә, шәфгәтлә онларын көмәјинә чатанда, онлары үрәкдән бағышлајанда Исанын һиссләрини дәрк едә билирик. Беләликлә, биз өз тәҹрүбәмиз васитәсилә Мәсиһин биликдән үстүн олан мәһәббәтини дәрк едә биләрик. Ҝәлин һеч вахт унутмајаг ки, Мәсиһә нә гәдәр чох бәнзәсәк, онун мүкәммәл сурәтдә бәнзәдији меһрибан Атамыз Јеһоваја бир о гәдәр јахынлашаҹағыг.
17—23 ИЈУН
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
it-1-E с. 1128, абз. 3
Мүгәддәслик
Мүгәддәс руһ. Јеһованын фәал гүввәси вә ја руһу Онун нәзарәти алтындадыр вә һәмишә Онун нијјәтини јеринә јетирир. Бу руһ тәмиз, пак, мүгәддәсдир вә Аллаһын истифадә етмәси үчүн ајрылыб, буна ҝөрә дә мүгәддәс руһ адланыр (Зб 51:11; Лк 11:13; Рм 1:4; Еф 1:13). Инсанда фәалијјәт ҝөстәрән мүгәддәс руһ онда мүгәддәслијә вә ја тәмизлијә тәшвиг едән гүввәдир. Һансыса натәмиз вә ја јанлыш вәрдиш һәмин руһа мүгавимәт ҝөстәрмәк вә ја ону кәдәрләндирмәк демәкдир (Еф 4:30). Мүгәддәс руһ шәхс олмаса да, Аллаһын мүгәддәс варлығыны ифадә едир, буна ҝөрә дә кәдәрләнә биләр. Һәр һансы ҝүнаһа вәрдиш етмәк руһун аловуну сөндүрүр (1Ск 5:19). Инсан бу вәрдишиндән әл чәкмәсә, Аллаһын мүгәддәс руһуну «инҹидәҹәк». Бу исә онунла нәтиҹәләнә биләр ки, Аллаһ үсјанкар инсанын дүшмәнинә чевриләр (Әш 63:10). Мүгәддәс руһу кәдәрләндирән инсан һәтта бу руһа гаршы күфр дә сөјләјә биләр. Иса Мәсиһ исә демишди ки, бу ҝүнаһ нә бу дөврдә, нә дә ҝәләҹәк дөврдә әфв олунмајаҹаг (Мт 12:31, 32; Мр 3:28—30).
it-1-E с. 1006, абз. 2
Аҹҝөзлүк
Әмәлдә ҝөрүнүр. Аҹҝөзлүк, јәни инсанын јанлыш вә ифрат истәји өзүнү инсанын һәрәкәтләриндә ачыг бүрузә верир. Јагуб јазмышды ки, нәфс бојлу галыб ҝүнаһ доғур (Јг 1:14, 15). Буна ҝөрә дә аҹҝөз инсан әмәлләриндән таныныр. Һәвари Булус демишди ки, аҹҝөз адам бүтпәрәстдир (Еф 5:5). Нәјисә аҹҝөзлүклә арзулајан инсан һәмин шеји аллаһы едир, ону Јарадана хидмәт вә ибадәт етмәкдән үстүн тутур (Рм 1:24, 25).
24—30 ИЈУН
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
it-2-E с. 528, абз. 5
Тәгдимәләр
Шәраб тәгдимәси. Хүсусилә дә исраиллиләр Вәд едилмиш дијарда мәскән саландан сонра шәраб тәгдимәси диҝәр тәгдимәләрин әксәријјәти илә бирҝә тәгдим олунурду (Сј 15:2, 5, 8—10). Адындан да ҝөрүндүјү кими, шәрабдан ибарәт олан шәраб тәгдимәси гурбанҝаһын үстүнә төкүлүрдү (Сј 28:7, 14; Чх 30:9 ајәси илә әлагәләндирин; Сј 15:10). Һәвари Булус Филиппидәки мәсиһиләрә јазмышды: «Имандан ирәли ҝәләрәк тәгдим етдијиниз гурбанын вә мүгәддәс хидмәтин үзәринә шәраб тәгдимәси кими төкүлмәјимә бахмајараг, мән чох шадам». Бурада Булус шәраб тәгдимәси образындан истифадә едәрәк билдирмишди ки, өзүнү мәсиһи диндашлары уғрунда фәда етмәјә һазырдыр (Фп 2:17). Өлүмүндән бир гәдәр әввәл Булус Тимутијә јазмышды: «Мән артыг шәраб тәгдимәси кими гурбанҝаһын үзәринә төкүлүрәм, гуртулушумун вахты јахындыр» (2Тм 4:6).