Јеһова бизә ҝүнләримизи сајмағы өјрәдир
“Ҝүнләримизи сајмағы бизә елә өјрәт ки, һикмәтли үрәји әлдә едәк” (МӘЗМУР 90:12).
1. Нә үчүн Аллаһа јалвармалыјыг ки, “ҝүнләримизи сајмағы” бизә өјрәтсин?
ЈЕҺОВА АЛЛАҺ - Јараданымыз вә Һәјат Верәнимиздир (Мәзмур 36:9; Вәһј 4:11). Буна ҝөрә дә, һәјатын илләрини мүдрикликлә истифадә етмәји бизә Ондан башга кимсә өјрәдә билмәз. Елә бу сәбәбдән мәзмурчунун: “Ҝүнләримизи сајмағы бизә елә өјрәт ки, һикмәтли үрәји әлдә едәк” - дејә, Аллаһа үрәкдән бу ҹүр јалвармасы тамамилә ајдындыр (Мәзмур 90:12). Бу јалварышын гәләмә алындығы 90-ҹы Мәзмуру, шүбһәсиз ки, диггәтлә нәзәрдән кечирмәјимизә дәјәр. Анҹаг ҝәлин әввәлҹә Аллаһ тәрәфиндән илһамланмыш бу маһны һаггында үмуми тәсәввүр әлдә едәк.
2. а) Мәзмурун 90-ҹы фәслинин мүәллифи ким олмушдур вә еһтимал ки, о нә вахт јазылмышдыр? б) Мәзмурун 90-ҹы фәсли һәјата олан мүнасибәтимизә неҹә тә’сир ҝөстәрмәлидир?
2 Мәзмурун 90-ҹы фәслинин биринҹи ајәсиндә дејилир ки, бу “Аллаһ адамы Мусанын дуасы”дыр. Бу Мәзмурда инсан өмрүнүн гысалығына диггәт јетирилдији үчүн, демәк олар ки, о исраиллиләрин Мисир әсарәтиндән азад олдуглары вә сәһрадакы 40 иллик сәјаһәтләри заманы минләрлә инсанын өлүмү илә сәдагәтсиз нәслин бүтүнлүклә һәлак олдуғу бир вахтда гәләмә алынмышдыр (Сајлар 32:9-13). Һәр неҹә олурса-олсун, 90-ҹы Мәзмур гејри-камил инсан һәјатынын гыса олдуғуну ҝөстәрир. Белә исә, демәли һәјатымызын гијмәтли ҝүнләриндән мүдрикликлә истифадә етмәлијик.
3. Мәзмурун 90-ҹы фәслинин гыса мәзмуну нәдән ибарәтдир?
3 Мәзмурун 90-ҹы фәслинин 1-дән 6-ја гәдәр олан ајәләриндә Јеһова һаггында бизим әбәди мәскәнимиз кими сөз едилир. 7-дән 12-јә гәдәр олан ајәләр һәјатымызын учан илләрини Јеһоваја мәгбул тәрздә јашамаг үчүн нә етмәк лазым олдуғуну ҝөстәрир. 13-дән 17-јә гәдәр олан ајәләрдә исә, Јеһованын бизә сәдагәтлә мәрһәмәт ҝөстәрмәсинә вә хејир-дуа вермәсинә олан мөһкәм истәјимиз тәзаһүр олунур. Һәмин Мәзмурда ајры-ајрылыгда Јеһованын Шаһидләринин һәјатында баш верәҹәк һадисәләр габагҹадан ҝөстәрилмәсә дә, бу дуада ифадә олунан сөзләрә һәр биримиз үрәкдән јанашмалыјыг. Ҝәлин, 90-ҹы Мәзмуру Аллаһа һәср олунмуш инсанларын нөгтеји-нәзәри бахымындан тәфсилаты илә мүзакирә едәк.
Јеһова “бизә мәскән”дир
4-6. Һансы мә’нада Јеһова бизим үчүн “мәскән”дир?
4 Мәзмурун 90-ҹы фәсли ашағыдакы сөзләрлә башланыр: “Ја Рәбб, сән бизә мәскән идин бүтүн дөврләрдә. Дағлар доғулмадан өнҹә вә сән [“доғуш ағрылары илә”, ЈД] јери вә дүнјаны јаратмадан өнҹә, әзәлдән әбәдијјәтә гәдәр, сән Аллаһсан” (Мәзмур 90:1, 2).
5 “Әбәди Аллаһ” Јеһова бизим мәскәнимиз, руһани сығынаҹаг јеримиздир (Ромалылара 16:26). О, дуаларымызы динләдији үчүн бизә көмәк ҝөстәрмәјә һәмишә һазырдыр вә бу сәбәбдән биз өзүмүзү тәһлүкәсиз һисс едирик (Мәзмур 65:2). Онун севимли Оғлунун адындан өз гајғыларымызы сәмави Атамыза һәвалә етдијимиз үчүн, “Аллаһын һәр ҹүр ағылдан үстүн олан сүлһү Мәсиһ Иса васитәсилә” үрәкләримизи вә дүшүнҹәләримизи горујаҹагдыр (Филипилиләрә 4:6, 7; Матта 6:9; Јәһја 14:6, 14).
6 Биз руһани мә’нада тәһлүкәсизликдәјик, чүнки Јеһова бизә “мәскән”дир. О, бизә, еһтимал ки, халгынын јығынҹағы илә сых әлагәли олан, “дахили отаглар” тәгдим едир. Бу, севән ағсаггалларын руһани мә’нада динҹлијимизи горумаг үчүн һәр ҹүр көмәк ҝөстәрдикләри сакит бир лимандыр (Ишаја 26:20; 32:1, 2; Һәвариләрин ишләри 20:28, 29). Бундан әлавә, бә’зиләримиз артыг узун илләрдир ки, Аллаһа хидмәт едән мәсиһчи аиләләринә мәхсусуг вә Јеһова белә аиләләр үчүн “бүтүн дөврләрдә” “мәскән” олмушдур.
7. Һансы мә’нада дағлар “доғулду” вә јер “доғуш ағрылары илә” јаранды?
7 Јеһова һәлә дағлар “доғулмадан” вә јер “доғуш ағрылары илә” јаранмадан өнҹә мөвҹуд иди. Инсан нөгтеји-нәзәриндән Јер күрәсини онун фөвгәл’адәлији, кимјәви тәркиби вә мүрәккәб гурулушу илә јаратмаг үчүн олдугҹа чох вахт тәләб олунурду. Дағлар “доғулду” вә јер “доғуш ағрылары илә” јаранды дејәркән, мәзмурчу Јеһованын бунлар үчүн чәкдији әмәјә олан дәрин һөрмәтини ҝөстәрир. Јараданымызын ишләринә биз дә ејни һөрмәти ҝөстәриб, онлары гијмәтләндирмәли дејиликми?
Јеһова бизә көмәк етмәјә һәмишә һазырдыр
8. Јеһованын “әзәлдән әбәдијјәтә гәдәр” олмасы һансы мә’наны дашыјыр?
8 Мәзмурчу охујурду: “Әзәлдән әбәдијјәтә гәдәр, сән Аллаһсан”. Бурада “әбәдијјәт”, бә’зи ајәләрдә исә “әбәди” кими тәрҹүмә олунан гәдим јәһуди сөзү, сону олан, лакин давамы мә’лум олмајан заман мүддәти мә’насыны верә биләр (Чыхыш 31:16, 17; Ибраниләрә 9:15). Лакин Мәзмур 90:2 ајәсиндә вә Ибраниҹә Мүгәддәс Јазыларын башга һиссәләриндә контексти нәзәрә алсаг, бурада әбәдијјәт нәзәрдә тутулур (Ваиз 1:4). Аллаһын әбәди мөвҹудлуғу бизим үчүн ағласығмаздыр. Бунунла белә Јеһованын нә әввәли олуб, нә дә сону олаҹаг (Һабаггуг 1:12). О, даима јашајаҹаг вә һәмишә бизә көмәк етмәјә һазыр олаҹагдыр.
9. Бәшәријјәтин мин ил јашама дөврүнү мәзмурчу нә илә мүгајисә етмишдир?
9 Аллаһдан илһам алмыш мәзмурчу демишдир ки, бәшәријјәтин мин ил јашама дөврү әбәди Јараданын нөгтеји-нәзәриндә чох гыса мүддәтдир. Мәзмурчу Аллаһа мүраҹиәт едәрәк јазырды: “Инсаны торпаға дөндәрирсән вә: еј адам оғуллары, дөнүн, дејирсән. Чүнки сәнин ҝөзләриндә мин ил кечән дүнәнки ҝүн вә бир ҝеҹә нөвбәси кимидир” (Мәзмур 90:3, 4).
10. Һансы мә’нада Аллаһ инсаны торпаға дөндәрир?
10 Инсан фанидир вә Аллаһ ону торпаға дөндәрир. Јеһова санки дејир: “Торпагдан алындын, торпаға дөн” (Тәквин 2:7; 3:19). Бу һамыја - ҝүҹлүләрә вә зәифләрә, варлылара вә касыблара аиддир, она ҝөрә ки, инсан “гардашыны фидијә илә гуртара билмәз, Аллаһа кәффарәсини верә билмәз... та ки, о артыг даима јашасын” (Мәзмур 49:6-9). Анҹаг биз нә гәдәр миннәтдар олмалыјыг ки, “Аллаһ... ваһид Оғлуну... верди; буну она ҝөрә етди ки, Она иман едәнләрин... әбәди һәјаты олсун”! (Јәһја 3:16; Ромалылара 6:23).
11. Нәјин әсасында дејә биләрик ки, бизим үчүн узун ҝөрүнән вахт Аллаһ үчүн чох гысадыр?
11 Јеһованын ҝөзүндә, һәтта 969 јашлы Мәтушеләх бир ҝүндән аз јашады (Тәквин 5:27). Аллаһ үчүн мин ил ҹәми бир суткадыр, кечән дүнәнки ҝүн кимидир. Мәзмурчу һәм дә гејд едир ки, мин ил, Аллаһын ҝөзүндә, ҝеҹә дүшәрҝәни горујан ҝөзәтчинин дөрдсаатлыг “ҝеҹә нөвбәси” кимидир (Һакимләр 7:19). Һәр шејдән ајдын ҝөрүндүјү кими, бизим үчүн узун ҝөрүнән вахт әбәди Аллаһ Јеһова үчүн чох гысадыр.
12. Аллаһ һансы мә’нада инсанлары сүпүрүр?
12 Аллаһын әбәди мөвҹудлуғу илә мүгајисәдә бу ҝүн инсанын һәјаты олдугҹа гысадыр. Мәзмурчу дејир: “Онлары сүпүрүб ҝөтүрүрсән; рө’ја кими олурлар, сәһәр битән от кимидирләр. Сабаһ вахты чичәкләнир вә бөјүјүр; ахшам вахты бичилир вә гурујур” (Мәзмур 90:5, 6). Сәһрада Мусанын ҝөзләри гаршысында минләрлә исраиллиләр өлүрдү, санки Аллаһ онлары сүпүрүб ҝөтүрүрдү. Башга бир тәрҹүмәдә бу ифадә белә сәсләнир: “Сән инсанлары сүпүрүрсән вә онлар өлүм јухусуна гәрг олурлар” (“New International Version”). Диҝәр тәрәфдән, гејри-камил инсанын һәјаты гыса “јуху”, ҝеҹә истираһәти илә мүгајисә олунур.
13. Биз һансы мә’нада “ота” бәнзәјирик вә бу бизим тәфәккүрүмүздә неҹә әкс олунмалыдыр?
13 Биз “сәһәр битән от” кими “чичәкләнир вә бөјүјүр”, ахшам исә ҝүнәшин јандырыҹы шүалары алтында саралыб солуруг. Бәли, бизим һәјатымыз бир ҝүнүн ичиндә саралыб солан от кими гысадыр. Ҝәлин дәјәрли вахтымызы бош јерә һәдәр вермәјәк. Ҝәлин, бу Аллаһсыз дүнјада һәлә јашанасы илләрдән неҹә дүзҝүн истифадә етмәк үчүн Јеһованын рәһбәрлијини ахтараг.
Јеһова “ҝүнләримизи сајмаға” көмәк едир
14, 15. Мәзмур 90:7-9 ајәләри исраиллиләрин үзәриндә неҹә јеринә јетди?
14 Мәзмурчу, Аллаһ һаггында бу сөзләри дә дејир: “Чүнки сәнин һиддәтинлә тәләф олуруг вә гәзәбинлә чашырыг. Нөгсанларымызы өз өнүнә, ҝизли ҝүнаһларымызы үзүнүн нуруна гојдун. Чүнки бүтүн ҝүнләримиз сәнин гәзәбиндә кечир; илләримизи бир нәфәс кими битирмәкдәјик” (Мәзмур 90:7-9).
15 Сәдагәтсиз исраиллиләр Аллаһын һиддәтиндән тәләф олурдулар. Онлар, Онун гәзәбиндән чашгынлыг ичиндә идиләр вә ја “һиддәтиндән дәһшәтә ҝәлирдиләр” (“New International Version”). Онлардан бә’зиләри “сәһрада мәһв олдулар” - Аллаһын ҹәзасына уғрадылар (1 Коринфлиләрә 10:5, И-93). Јеһова онларын нөгсанларыны “өз өнүнә” гојду. Јеһова онлары һамыја мә’лум олан ҝүнаһлара ҝөрә јалныз мәс’улијјәтә ҹәлб етмирди, һәмчинин онларын ҝизли ҝүнаһларыны “үзүнүн нуруна” гојурду (Сүлејманын мәсәлләри 15:3). Төвбә етмәјән исраиллиләр илләрини “бир нәфәс кими” битирмәкдә идиләр. О ки, галды бизим һәјатымыза, о да, пычылты илә данышан заман ағзымыздан чыхан нәфәс кими гысадыр.
16. Ҝизлиндә ҝүнаһ ишләдәнләр нә етмәлидир?
16 Әҝәр бизләрдән кимсә ҝизлиндә ҝүнаһ ишләдибсә, белә ҝүнаһлы һәрәкәт тәрзини бир гәдәр вахт инсанлардан ҝизләтмәк мүмкүндүр. Лакин бизим ҝизли ҝүнаһларымыз Јеһованын “үзүнүн нуру” гаршысындадыр вә өз давранышымызла Онунла олан мүнасибәтимизи поза биләрик. Јеһоваја јенидән јахын олмаг үчүн биз дуамызда ондан үзр истәмәли, ҝүнаһ ишләтмәјә сон гојмалы вә мәсиһчи ағсаггалларындан миннәтдарлыгла көмәк гәбул етмәлијик (Сүлејманын мәсәлләри 28:13; Јагуб 5:14, 15). Бу, әбәди һәјата олан үмиди тәһлүкә алтына атмагдан вә “илләримизи бир нәфәс кими” итирмәкдән нә гәдәр јахшыдыр!
17. Адәтән инсанлар нә гәдәр јашајыр вә һәјатымыз нә илә долудур?
17 Инсан һәјатынын давамлылығы һаггында мәзмурчу дејир: “Илләримизин ҝүнләри јетмиш илдир вә гүввәтлә сәксән ил оларса онларын гүруру зәһмәт вә кәдәрдир; чүнки тез кечәр вә биз дә учарыг” (Мәзмур 90:10). Үмумиликдә инсанлар 70 ил јашајырлар. Калеб 85 јашында, бу јаша ҝөрә гејри-ади сағламлығы олдуғуну гејд етмишдир. Әлбәттә, истисна һаллар да мөвҹуддур: Һарун - 123, Муса - 120, Јешу исә - 110 ил јашамышлар (Сајлар 33:39; Тәснијә 34:7; Јешу 14:6, 10, 11; 24:29). Лакин Мисирдән чыхмыш сәдагәтсиз нәсилдән, әсарәтдән сонра 20 јашындан јухары “сајыланлар”ын һамысы 40 ил мүддәтиндә өлдү (Сајлар 14:29-34). Бу ҝүн бир чох өлкәләрдә јашама мүддәти мәзмурчунун ҝөстәрдији һәддә галмагдадыр. Һәјатымыз “зәһмәт вә кәдәр”лә долудур. Онлар “тез кечир вә биз дә учуруг” (Ејуб 14:1, 2).
18, 19. а) “Ҝүнләримизи сајмағы бизә елә өјрәт ки, һикмәтли үрәји әлдә едәк” нә демәкдир? б) Мүдриклик бизи нәјә тәшвиг едәҹәк?
18 Сонра мәзмурчу охујур: “Гәзәбинин гүдрәтини, сәнә ваҹиб олан горхуја ҝөрә һиддәтини ким билир? Ҝүнләримизи сајмағы бизә елә өјрәт ки, һикмәтли үрәји әлдә едәк” (Мәзмур 90:11, 12). Бизләрдән һеч ким Аллаһын гәзәбинин гүдрәтиндән вә ја һиддәтиндән там хәбәрдар дејил вә бу, Јеһованын гаршысында малик олдуғумуз мөһтәрәм горхуну артырмалыдыр. Һәмчинин бу, “һикмәтли үрәји әлдә” едәк дејә “ҝүнләримизи сајмағы” өјрәтмәсини хаһиш етмәк үчүн тутарлы сәбәбдир.
19 Мәзмурчунун сөзләри - дуадыр. Бу дуада о Јеһовадан хаһиш едир ки, өмүрләринин галан ҝүнләрини мүдрикликлә гијмәтләндирмәкдә вә истифадә етмәкдә хидмәтчиләринә көмәк етсин. 70 ил һәјат - 25 500 ҝүн едир. Лакин јашымыздан асылы олмајараг “сабаһ нә баш верәҹәјини билмирик... мүвәггәти олараг ҝөрүнүб, сонра да гејб олан бухарыг” (Јагуб 4:13-15). Һеч биримиз “вахт вә тәсадүф”дән мүһафизә олунмамышыг вә буна ҝөрә дә һәлә нә гәдәр јашајаҹағымыздан бихәбәрик. Беләликлә ҝәлин, сынагларын өһдәсиндән ҝәлә билмәк үчүн Аллаһдан мүдриклик диләјәк, әтрафдакыларла дүзҝүн рәфтар едәк вә Јеһоваја хидмәтдә әлимиздән ҝәләни нә вахтса дејил, елә бу ҝүндән - индидән едәк! (Ваиз 9:11; Јагуб 1:5-8). Јеһова бизә өз Кәламы, руһу вә тәшкилаты васитәсилә рәһбәрлик едир (Матта 24:45-47; 1 Коринфлиләрә 2:10; 2 Тимотејә 3:16, 17). Мүдриклик бизи “әввәлҹә Онун [Аллаһын] Падшаһлығыны” ахтармаға тәшвиг едир. Һәмчинин Јеһоваја иззәт ҝәтирмәк, онун үрәјини севиндирмәк үчүн ҝүнләримиздән дүзҝүн истифадә етмәјә көмәк едир (Матта 6:25-33, И-93; Сүлејманын мәсәлләри 27:11). Јеһоваја бүтүн үрәкдән етдијимиз ибадәт, әлбәттә, бизи проблемләрдән азад етмәјәҹәк, лакин бу, мүтләг бөјүк севинҹ ҝәтирәҹәк.
Јеһованын хејир-дуасы бизә севинҹ ҝәтирир
20. а) Аллаһ һансы мә’нада “мәрһәмәт ејлә”јир? б) Әҝәр ҹидди ҝүнаһ ишләтдикдән сонра сәмими гәлбдән төвбә едириксә, Јеһова бизимлә неҹә рәфтар едәҹәк?
20 Әҝәр галан өмрүмүзү севинҹ ичиндә кечирә билсәјдик, бу неҹә дә ҝөзәл оларды! Муса, Аллаһа јалварырды: “Дөн, ја Рәбб, нә вахта гәдәр...? Вә гулларына мәрһәмәт ејлә. Сабаһ вахты инајәтин илә бизи дојдур вә бүтүн ҝүнләримиздә мәсрур олуб севинәк” (Мәзмур 90:13, 14). Аллаһ јанылмыр. Бунунла белә, Онун хәбәрдарлығы ҝүнаһкарлары, дүшүнҹә тәрзини вә давранышыны дәјишмәјә тәһрик едән заман, О “мәрһәмәт ејлә”јәрәк вә һиддәтинин гызғынлығындан дөнәрәк ҹәза вермәк фикриндән ваз кечир (Тәснијә 13:18). Буна ҝөрә дә биз, һәтта ҹидди ҝүнаһ ишләтмиш олсаг белә, әҝәр һәгигәтән төвбә едириксә, онда Јеһова инајәти илә бизи дојдураҹаг вә бизим севинмәк үчүн сәбәбимиз олаҹаг (Мәзмур 32:1-5). Аллаһын әдаләтли јоллары илә ҝедәндә исә, Онун дәјишмәз мәһәббәтини өз үзәримиздә һисс едәҹәјик вә бу, “бүтүн ҝүнләримиздә” вә ја галан һәјатымызда “мәсрур олуб севин”мәјә јол верәҹәк.
21. Мәзмур 90:15, 16 ајәләриндә Муса, еһтимал ки, нә диләјирди?
21 Мәзмурчу үрәкдән дуа едирди: “Бизи дүшкүн етдијин ҝүнләрә ҝөрә, бәла чәкдијимиз илләрә ҝөрә, бизи севиндир. Ишин гулларына вә ҹалалын онларын оғуллары үзәриндә ҝөрүнсүн” (Мәзмур 90:15, 16). Еһтимал ки, Муса Исраилин әзијјәт чәкдији ҝүнләрин сајы гәдәр дә севинҹли ҝүнләринин олмасы үчүн Аллаһын хејир-дуа вермәсини истәјирди. Муса, Аллаһын исраиллиләрә не’мәтләр вермәси илә әлагәдар “ишинин”, хидмәтчиләри тәрәфиндән ачыгҹа ҝөрүнмәсини вә иззәтинин Исраилин оғулларынын вә ја нәсилләринин үзәриндә заһир олунмасыны истәјирди. Аллаһын вә’д етдији јени дүнјада итаәтли инсанлар үзәриндә Онун хејир-дуасынын изһар олунмасы үчүн дуа етмәјә там әсасымыз вар (2 Петер 3:13).
22. Мәзмур 90:17 ајәсинә әсасән нә һагда дуа етмәк мәнтигә ујғундур?
22 Мәзмурун 90-ҹы фәсли белә бир јалварышла баша чатыр: “Аллаһымыз Рәббин не’мәти үзәримиздә олсун; вә әлләримизин ишини үзәримиздә мөһкәмләндир; бәли, әлләримизин ишини мөһкәмлндир” (Мәзмур 90:17). Бу сөзләрдән ҝөрүнүр ки, хидмәтдә бизә хејир-дуа вермәси үчүн Аллаһа јалвармаг мәнтигә ујғундур. Биз - неҹә ки, мәсһ едилмиш мәсиһчиләр, еләҹә дә онларын һәмкарлары олан “башга гојунлар” - “Рәббин не’мәти”нин үзәримиздә јеринә јетмәсинә севинирик (Јәһја 10:16). Биз неҹә дә шадыг ки, Падшаһлыг һаггындакы хәбәри тәблиғ етмәкдә вә башга ишләрдә Аллаһ бизи “мөһкәм”ләндирир!
Ҝәлин ҝүнләримизи сајмаға давам едәк
23, 24. Мәзмурун 90-ҹы фәсли үзәриндә дүшүнмәк бизә һансы фајданы ҝәтирир?
23 Мәзмурун 90-ҹы фәсли үзәриндә дүшүнәрәк, ҝәрәк биз Јеһовадан, “мәскәнимиздән” асылы олдуғумузу даһа чох һисс едәк. Инсан өмрүнүн гысалығы үзәриндә дүшүнәрәк, ҝәрәк ҝүнләримизи дүзҝүн сајмаг үчүн Аллаһын рәһбәрлијинә олан еһтијаҹымызы даһа ајдын дәрк едәк. Вә әҝәр биз Аллаһын рәһбәрлијини сә’јлә ахтармаға чалышыр вә ону изләјириксә, онда биз һөкмән Онун мәрһәмәт вә хејир-дуасыны ҝөрәҹәјик.
24 Јеһова бизә ҝүнләримизи неҹә сајмағы ҝөстәрмәјә давам едәҹәк. Вә әҝәр биз Онун тә’лимләринә диггәтлә јанашмаға чалышырыгса, онда ҝүнләримизи әбәдијјәт боју саја биләҹәјик (Јәһја 17:3). Анҹаг әбәди һәјата олан үмидимизин мөһкәм галмасыны истәјириксә, онда Јеһова бизим “мәскәнимиз” олмалыдыр (Јәһуда 20, 21). Нөвбәти мәгаләдән ҝөрәҹәјимиз кими бу фикри, мөһкәмләндириҹи 91-ҹи Мәзмур даһа да ајдынлашдырыр.
Сиз неҹә ҹаваб верәрдиниз?
• Јеһова һансы мә’нада бизә “мәскәндир”?
• Нәјә ҝөрә демәк олар ки, Јеһова бизә көмәк етмәјә һәмишә һазырдыр?
• “Ҝүнләримизи сајмаға” Јеһова бизә неҹә көмәк едир?
• “Бүтүн ҝүнләримиздә мәсрур олуб севинмәјимизә” јол верән нәдир?
[20-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Јеһованын ҝөзүндә 969 јашлы Мәтушеләх бир ҝүндән аз јашады.
[22-ҹи сәһифәдәки шәкилләр]
Јеһова “әлләримизин ишини үзәримиздә мөһкәмләндир”ир.