«Аранызда һикмәтли вә дәрракәли олан кимдир?»
«Аранызда һикмәтли вә дәрракәли олан кимдир? Гој јахшы әмәлләрини мүсбәт јашајышы илә, һикмәтдән ҝәлән һәлимликлә ҝөстәрсин». ЈАГ. 3:13
1, 2. Һикмәтли һесаб едилән адамлар һаггында нә демәк олар?
СИЗҸӘ, кими әсл һикмәтли адам һесаб етмәк олар? Валидејнләринизи, јашлы адамы, јохса мәктәб мүәллимини? Ола билсин, мүдриклијә олан бахышыныз алдығыныз тәрбијәнин вә шәраитин тәсири алтында формалашыб. Анҹаг Аллаһын хидмәтчиләрини биринҹи нөвбәдә Аллаһын нөгтеји-нәзәри марагландырыр.
2 Дүнјанын һикмәтли сајдығы инсанларын һамысы Аллаһын ҝөзүндә һикмәтли дејил. Мәсәлән, Әјјуб мүдрик кәламлар сөјләдикләрини дүшүнән кишиләрлә данышандан сонра белә нәтиҹәјә ҝәлди: «Араныздан бир һикмәтли инсан тапмарам» (Әјј. 17:10). Аллаһ һаггында билији рәдд едән бәзи адамлара ҝәлдикдә һәвари Павел јазырды: «Өзләрини мүдрик адландырдылар, лакин ағылсыз олдулар» (Ром. 1:22). Јеһова Өзү Јешаја пејғәмбәр васитәсилә ачыг-ајдын демишди: «Вај һалына өзләрини мүдрик зәнн едәнләрин!» (Јешаја 5:21).
3, 4. Һәгигәтән һикмәтли олмаг үчүн нә тәләб олунур?
3 Ајдындыр ки, бизә нәјин инсаны һәгигәтән һикмәтли етдијини мүәјјән етмәк лазымдыр, чүнки Аллаһын лүтфүнү бунун сајәсиндә газанмаг олар. Сүлејманын мәсәлләри 9:10 ајәси буну бизә ачыглајыр: «Рәбб горхусу һикмәтин башланғыҹыдыр, мүгәддәси танымаг идраклы олмагдыр». Һикмәтли адам Аллаһ гаршысында дүзҝүн горхуја малик олмалы вә Онун нормаларына һөрмәт етмәлидир. Анҹаг садәҹә Аллаһын мөвҹудлуғуну вә Онун нормаларынын олдуғуну гәбул етмәк аздыр. Шаҝирд Јагуб бунунла бағлы бизим фикирләримизә дүзҝүн истигамәт верир. (Јагуб 3:13 ајәсини оху.) Бу ифадәјә фикир верин: «Гој јахшы әмәлләрини мүсбәт јашајышы илә... ҝөстәрсин». Һәгиги мүдриклик инсанын ҝүндәлик әмәлләриндә вә данышығында өзүнү бүрузә вермәлидир.
4 Һәгиги мүдриклик сағлам фикир јүрүтмәји, еләҹә дә, билик вә дәрракәни уғурла һәјатда тәтбиг етмәји өзүнә дахил едир. Белә мүдриклијә саһиб олмағымыз өзүнү һансы әмәлләрдә бүрузә верәҹәк? Јагуб мүдрик адамларын һәрәкәтләриндә тәзаһүр олунан бир нечә шејин адыны чәкирa. Онун сөзләринә әсасән, һәмиманлыларла, еләҹә дә јығынҹагдан кәнарда олан инсанларла јахшы мүнасибәт гурмаға бизә нә көмәк едә биләр?
Һәгиги мүдриклик әмәлләрдә тәзаһүр олунур
5. Һәгигәтән һикмәтли олан инсан неҹә давранаҹаг?
5 Бир даһа хатырлатмаға дәјәр ки, Јагуб мүдриклији јахшы әмәлләрлә әлагәләндирирди. Јеһова гаршысында горху һикмәтин башланғыҹы олдуғу үчүн һикмәтли адам Аллаһын јолларына вә нормаларына ујғун давранмаға чалышыр. Инсан һәгиги мүдриклијә анаданҝәлмә саһиб олмур. Ону Мүгәддәс Китабы мүнтәзәм өјрәнмәклә вә үзәриндә дүшүнмәклә әлдә етмәк олар. Бу бизә Ефеслиләрә 5:1 ајәсиндәки «Аллаһы тәглид един» мәсләһәтини јеринә јетирмәјә көмәк едәҹәк. Јеһованы нә гәдәр чох тәглид етсәк, бир о гәдәр дә әмәлләримиздә мүдриклији тәзаһүр етдирәҹәјик. Јеһованын јоллары инсан јолларындан чох-чох јүксәкдир (Јешаја 55:8, 9). Беләликлә, әҝәр биз һәр шеји Јеһованын етдији кими етмәјә чалышырыгса, јығынҹагдан кәнарда олан инсанлар бизим онлардан фәргләндијимизи ҝөрәҹәкләр.
6. Нә үчүн һәлимлик инсанын Аллаһы тәглид етмәсинин әламәтидир вә бу кејфијјәт өзүнә нәји дахил едир?
6 Јагуб ҝөстәрир ки, Јеһоваја бәнзәмәк үчүн биздә ‘һикмәтдән ҝәлән һәлимлик’ олмалыдыр. Һәлимлик өзүнә јумшаглығы дахил етсә дә, мәсиһчи ејни заманда она таразлы олмаға көмәк едән мөһкәм ирадәјә саһиб олмалыдыр. Гејри-мәһдуд ҝүҹә малик олмасына бахмајараг, Аллаһ һәлимдир вә биз Она јахынлашмаға горхмуруг. Аллаһын Оғлу Атасынын һәлимлијини мүкәммәл тәрздә әкс етдирдији үчүн дејә билмишди: «Еј бүтүн јорғунлар вә јүкләри ағыр оланлар, Мәним јаныма ҝәлин вә Мән сизә раһатлыг верәрәм. Бојундуруғуму үзәринизә ҝөтүрүн вә Мәндән өјрәнин; чүнки Мән һәлим вә гәлбдән тәвазөкарам; вә ҹаныныза раһатлыг тапарсыныз» (Мат. 11:28, 29; Филип. 2:5-8).
7. Нәјә ҝөрә Муса һәлимлији тәзаһүр етдирмәкдә јахшы нүмунәдир?
7 Мүгәддәс Китабда һәлимлији илә сечилән башга инсанлардан да бәһс едилир. Онлардан бири Муса иди. Үзәринә чох бөјүк мәсулијјәтләр гојулдуғуна бахмајараг, о, «јер үзүндә јашајан бүтүн адамлардан даһа һәлим бир инсан» кими тәсвир олунур (Сај. 11:29; 12:3). Һәлә Јеһованын Өз ирадәсини јеринә јетирмәк үчүн Мусаја вердији ҝүҹү јадыныза салын. Нијјәтинин јеринә јетирилмәси үчүн һәлим инсанлардан истифадә етмәк Јеһоваја хош иди.
8. Гејри-камил инсанларын ‘һикмәтдән ҝәлән һәлимлији’ тәзаһүр етдирмәси неҹә мүмкүндүр?
8 Сөзсүз ки, гејри-камил инсанларын ‘һикмәтдән ҝәлән һәлимлији’ тәзаһүр етдирмәси мүмкүндүр. Бәс биз? Бу кејфијјәти даһа јахшы неҹә тәзаһүр етдирә биләрик? Һәлимлик Јеһованын мүгәддәс руһунун сәмәрәсинә дахилдир (Галат. 5:22, 23). Һәлимлији даһа јахшы тәзаһүр етдирмәјә Аллаһын көмәк едәҹәјинә архајын олараг, Онун руһу үчүн дуа едиб, бу руһун сәмәрәсини тәзаһүр етдирмәк үчүн мәгсәдјөнлү шәкилдә ҹәһд ҝөстәрә биләрик. Мәзмурчунун Аллаһын Өз јолуну ‘һәлимләрә’ (ЈД) өјрәтдијини сөјләмәси бизи буна даһа чох тәшвиг едир (Мәз. 25:9).
9, 10. Аллаһа мәгбул һәлимлији тәзаһүр етдирмәк үчүн һансы сәј тәләб олунур вә нәјә ҝөрә?
9 Анҹаг бу саһәдә наилијјәтләр әлдә етмәк үчүн ҹидди сәј тәләб олуна биләр. Алдығымыз тәрбијәдән ирәли ҝәләрәк биз һәлимлијә бир о гәдәр дә мејлли олмаја биләрик. Бундан башга әтрафымыздакы адамлар бизә ашылаја биләрләр ки, дүнјадан баш чыхармаг үчүн ҝәрәк башгалары кими агрессив оласан. Бәс бу, доғруданмы мүдрик һәрәкәтдир? Әҝәр евиниздә јанғын баш верибсә, ону сөндүрмәк үчүн үстүнә бензин, јохса сојуг су төкәҹәксиниз? Одун үстүнә бензин төкмәк иши даһа да корлајаҹаг, анҹаг сојуг су исә ҝөзләдијимиз нәтиҹәни верәҹәк. Буна бәнзәр тәрздә Мүгәддәс Китаб мәсләһәт верир: «Һәлим ҹаваб һирси јатырар, сәрт сөз гәзәби аловландырар» (Сүл. мәс. 15:1, 18). Ҝәлән дәфә истәр јығынҹагда, истәрсә дә јығынҹагдан кәнарда кимсә гәзәбли оланда, һәлимлик тәзаһүр етдирәрәк һәгигәтән һикмәтли олдуғумузу ҝөстәрә биләрикми? (2 Тим. 2:24).
10 Јухарыда дејилдији кими, дүнјанын руһунун тәсири алтында оланларын чоху мүлајимликдән, сүлһпәрвәрликдән вә динҹликдән узагдырлар. Әксинә, сәрт вә тәкәббүрлү адамлар чохлуг тәшкил едир. Јагуб бундан аҝаһ иди, она ҝөрә дә хәбәрдарлыг едирди ки, јығынҹагдакы адамлар да белә руһа јолухмасынлар. Онун вердији мәсләһәтдән даһа нә өјрәнә биләрик?
Ағылсыз адама хас олан хүсусијјәтләр
11. Һансы хүсусијјәтләр һәгиги мүдриклијә зидд ҝедир?
11 Јагуб һәгиги мүдриклијә бирбаша зидд ҝедән хүсусијјәтләр һаггында ачыг-ајдын јазмышды. (Јагуб 3:14 ајәсини оху.) «Һәсәд вә давакарлыг» (ЈД) руһани дејил, ҹисмани хүсусијјәтләрдир. Инсан ҹисмани дүшүнҹә тәрзинә ујанда нә баш вердијини нәзәрдән кечирәк. Јерусәлимдә, Исанын өлдүрүлдүјү вә дәфн олундуғу јердә тикилдији ҝүман едилән «Исанын гәбри килсәси»ни христианлыға мәнсуб олан алты дини груп идарә едир. Онларын арасында һәмишә рәгабәт ҝедир. 2006-ҹы илдә «Тајм» журналында әввәлләр баш вермиш бир һадисә, раһибләрин «дөрд саат әрзиндә... бир-бирини ири шамданларла» дөјмәси јазылмышды. Онларын бир-биринә инамсызлығы о гәдәр ҝүҹлү иди ки, килсәнин ачарыны мүсәлмана етибар етдиләр.
12. Мүдрик давранмајанда нә баш верә биләр?
12 Сөзсүз ки, мәсиһчи јығынҹағында белә дава-далаша раст ҝәлмәк олмаз. Анҹаг һәрдән гејри-камиллик уҹбатындан бәзиләри өз дедијини јеритмәк үчүн инадкарлыг ҝөстәрирләр. Бу, мүбаһисәјә вә күсүлүлүјә ҝәтириб чыхара биләр. Һәвари Павел Коринф јығынҹағында белә шеји ҝөрдүјү үчүн јазырды: «Әҝәр аранызда гысганҹлыг, мүбаһисә вә фикир ајрылығы вардырса, онда сиз ҹисмани дејилсинизми вә ади инсанлар кими һәрәкәт етмирсинизми?» (1 Кор. 3:3). Белә кәдәрли һал биринҹи әсрдә бу јығынҹагда бир мүддәт мөвҹуд олмушду. Буна ҝөрә дә, еһтијатлы олмалыјыг ки, белә руһ бу ҝүн јығынҹаға дахил олмасын.
13, 14. Ҹисмани руһун тәзаһүр олунмасына даир нүмунә чәкин.
13 Бу ҹүр руһ јығынҹаға неҹә јол тапа биләр? Бу, ҹүзи бир шејдән башлаја биләр. Мәсәлән, Падшаһлыг Залы тикиләндә ишин јеринә јетирилмәсинә даир мүхтәлиф фикирләр ола биләр. Тәклифи гәбул едилмәјән гардашлардан бири гәбул едилмиш гәрарлары тәнгид етмәјә башлајараг дејинә биләр. О һәтта тикинти ишиндә ишләмәкдән дә имтина едә биләр! Белә едән мәсиһчи јаддан чыхармыш олур ки, јығынҹагла бағлы ишин баша чатдырылмасы һансыса иш үсулундан чох, јығынҹагдакы сүлһдән асылыдыр. Јеһова давакарлығы дејил, һәлимлији хејир-дуаландырыр (1 Тим. 6:4, 5).
14 Башга бир нүмунә. Тутаг ки, јығынҹаг ағсаггаллары һансыса ағсаггалын бир нечә ил хидмәт етмәсинә бахмајараг, инди Мүгәддәс Китаб тәләбләринә ујғун олмадығыны ҝөрүрләр. Әввәлләр мүәјјән мәсләһәтләр алса да, гардашын дүзәлмәдијини ҝөрән рајон нәзарәтчиси ағсаггал мәсулијјәтини онун үзәриндән ҝөтүрмәк тәклифи илә разылашыр. Һәмин ағсаггал буна неҹә мүнасибәт ҝөстәрмәлидир? О, ағсаггалларын јекдил гәрарыны вә Мүгәддәс Китаб мәсләһәтини һәлимлик вә мүлајимликлә гәбул едиб, јенидән хидмәт едә билмәк үчүн Мүгәддәс Китаб тәләбләринә ҹаваб вермәјә гәти гәрарлы олаҹагмы? Јохса бир заманлар малик олдуғу мәсулијјәтдән мәһрум олдуғу үчүн инҹиклик вә пахыллығын үрәјиндә јува гурмасына јол верәҹәк? Башга ағсаггалларын бу гардашын тәләбләрә ҹаваб вермәдијини дүшүндүјү һалда, нәјә ҝөрә о өзүнүн бу тәләбләрә ҹаваб вердијини исрар етмәлидир? Һәлимлик ҝөстәриб, чыхарылан гәрары гәбул етмәк неҹә дә мүдриклик оларды!
15. Сизин фикринизҹә, Јагуб 3:15, 16 ајәләриндәки илһамланмыш мәсләһәт нәјә ҝөрә бу гәдәр ваҹибдир?
15 Дүздүр, бу ҹүр әһвал-руһијјә өзүнү башга һалларда да бүрузә верә биләр. Анҹаг неҹә вәзијјәт јаранырса-јарансын, чалышмалыјыг ки, белә хүсусијјәтләрдән гачаг. (Јагуб 3:15, 16 ајәләрини оху.) Бу ҹүр әһвал-руһијјә руһаниликдән мәһрум вә ҹисмани олдуғу үчүн шаҝирд Јагуб ону «дүнјәви» адландырыр. Бу о мәнада ‘нәфсанидир’ ки, шүурсуз варлыгларын хүсусијјәтләринә бәнзәјән ҹисмани мејлләрин мәһсулудур. Белә әһвал-руһијјә шејтанидир, чүнки Аллаһын руһани дүшмәнләринин хүсусијјәтләрини әкс етдирир. Мәсиһчиләрә бу ҹүр хүсусијјәтләри әкс етдирмәк һеч јарашмаз!
16. Һансы дәјишикликләри етмәјә еһтијаҹымыз ола биләр вә буна неҹә наил ола биләрик?
16 Јығынҹағын һәр бир үзвү өзүнү јохламалы вә бу ҹүр хүсусијјәтләри арадан галдырмаға чалышмалыдыр. Јығынҹағын мүәллимләри олан ағсаггаллар мәнфи әһвал-руһијјәдән азад олмаға сәј ҝөстәрмәлидирләр. Гејри-камиллијимиз вә дүнјанын тәсири уҹбатындан буна наил олмаг асан дејил. Бу, палчыглы, сүрүшкән тәпәјә чыхмаға бәнзәјир. Һеч нәдән јапышмасаг, ҝеријә сүрүшәрик. Анҹаг Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтдән, еләҹә дә Аллаһын јердәки јығынҹағынын көмәјиндән мөһкәм јапышсаг, ирәлиләјә биләҹәјик (Мәз. 73:23, 24).
Һикмәтли инсанын тәзаһүр етдирдији кејфијјәтләр
17. Һикмәтли адам адәтән пис ишләрә сөвг едән вәзијјәт јарананда неҹә һәрәкәт едир?
17 Јагуб 3:17 ајәсини оху. ‘Јухарыдан назил олан һикмәти’ тәзаһүр етдирәркән өзүнү бүрузә верән кејфијјәтләрин бәзиләрини нәзәрдән кечирмәк бизим үчүн фајдалы ола биләр. Сафлыг — тәмиз олмаг, һәрәкәт вә нијјәтләрин ләкәсиз олмасы демәкдир. Биз пис шејләри дәрһал рәдд етмәли, буна гејри-ихтијари реаксија вермәлијик. Јәгин елә олуб ки, киминсә бармағы аз галыб ҝөзүнүзә ҝирсин. Сиз дәрһал башынызы ҝери чәкмиш, ја да онун әлини тутмусунуз. Бу гејри-ихтијари реаксијадыр, буну етмәк үчүн дүшүнмәк лазым ҝәлмир. Ејнилә, пис иш ҝөрмәјә сөвг едән вәзијјәт јарананда да белә етмәк лазымдыр. Саф олмағымыз вә Мүгәддәс Китаб әсасында тәрбијә олунмуш виҹданымыз пис шејләри рәдд етмәјә бизи гејри-ихтијари сөвг етмәлидир (Ром. 12:9). Мүгәддәс Китабда бу ҹүр һәрәкәт едән адамларын, мәсәлән, Јусифин вә Исанын нүмунәләри вар (Јар. 39:7-9; Мат. 4:8-10).
18. а) Сүлһпәрвәр олмаг, б) сүлһ јарадан олмаг нә демәкдир?
18 Јухарыдан назил олан мүдриклик һәм дә сүлһпәрвәр олмағы тәләб едир. Бу, агрессивликдән, давакарлыгдан вә ја сүлһү поза биләҹәк һәрәкәтләрдән узаг олмаг демәкдир. Јагуб бу мәгамы даһа ҝениш ачыглајыр: «Салеһлијин бәһрәси дә сүлһ јараданлар үчүн сүлһ ичиндә әкилир» (Јаг. 3:18). «Сүлһ јараданлар» ифадәсинә фикир верин. Јығынҹагда биз неҹә танынырыг, сүлһ јараданлар кими, јохса сүлһү позанлар кими? Асанлыгла инҹијәрәк, ја да башгаларыны инҹидәрәк, онларла тез-тез наразылығымыз јаранырмы? Һамынын бизи олдуғумуз кими гәбул етмәсини тәләб едирик, јохса башгаларына хош ҝәлмәјән хүсисијјәтләримизи тәвазөкарлыгла дүзәлтмәјә чалышырыг? Биз бағышламаға вә сәһвләри јаддан чыхармаға һазыр олараг, сүлһү горумаға чалышан адам кими танынырыгмы? Виҹданла өзүмүзү јохламаг бизә бу саһәдә јухарыдан назил олан мүдриклији даһа јахшы тәзаһүр етдирмәјә еһтијаҹымызын олуб-олмадығыны ҝөрмәјә көмәк едәҹәк.
19. Инсан нәјин сајәсиндә мүлајим адам кими танына биләр?
19 Јагуб јухарыдан назил олан мүдриклији әкс етдирән хүсусијјәтләри садалајаркән мүлајимлији дә дахил етмишди. Һеч бир Мүгәддәс Китаб принсипи позулмурса, шәхси гајда-ганунларымызы тәјин етмәјәрәк башгаларына ҝүзәштә ҝедән, јумшаг адам кими танынырыгмы? Бизимлә асанлыгла дил тапмаг олурму? Белә шејләр мүлајимлији өјрәндијимизи ҝөстәрир.
20. Арашдырдығымыз Аллаһа мәгбул кејфијјәтләри тәзаһүр етдирмәк һансы нәтиҹәләри ҝәтирәҹәк?
20 Баҹы-гардашлар Јагубун һаггында јаздығы Аллаһа мәгбул кејфијјәтләри ҝөстәрмәјә чалышсалар, јығынҹагда неҹә дә ҝөзәл аб-һава олар! (Мәз. 133:1-3). Бир-биримизлә һәлим, сүлһпәрвәр вә мүлајим рәфтар етмәјимиз мүнасибәтләри јахшылашдыраҹаг вә бизим ‘јухарыдан назил олан һикмәтә’ саһиб олдуғумузу ҝөстәрәҹәк. Ҝәлән мәгаләдә башгаларына Јеһованын ҝөзү илә бахмағы өјрәнмәјин бу бахымдан бизә неҹә көмәк едә биләҹәјини арашдыраҹағыг.
[Һашијә]
a Контекстдән ҝөрүнүр ки, Јагуб илк нөвбәдә ағсаггаллары вә ја јығынҹағын ‘мүәллимләрини’ нәзәрдә тутурду (Јаг. 3:1). Бу адамлар һәгиги мүдриклији тәзаһүр етдирмәкдә нүмунәви олмалыдырлар, бунунла белә һәр биримиз онун мәсләһәтиндән өзүмүзә дәрс ҝөтүрә биләрик.
Изаһ едә биләрсинизми?
• Мәсиһчини һәгигәтән һикмәтли едән нәдир?
• Һәгиги мүдриклији даһа јахшы неҹә тәзаһүр етдирә биләрик?
• ‘Јухарыдан назил олан һикмәти’ тәзаһүр етдирмәјәнләр һансы хүсусијјәтләри ҝөстәрирләр?
• Һансы кејфијјәтләри даһа чох инкишаф етдирмәјә гәрарлысыныз?
[23-ҹү сәһифәдәки шәкил]
Бу ҝүн мүбаһисәләр нәјин үстүндә дүшә биләр?
[24-ҹү сәһифәдәки шәкил]
Пис ишләри гејри-ихтијари олараг рәдд едирсинизми?