СӘККИЗИНҸИ ФӘСИЛ
Аиләнизи пис тә’сирләрдән горујун
1—3. а) Аилә үчүн тәһлүкә јарадан пис тә’сир һарадан ҝәлир? б) Өз аиләләрини горумаг үчүн валидејнләр нәдә таразлашмыш олмалыдырлар?
БАЛАҸА оғлунузу мәктәбә јола салмалысыныз, күчәдә исә шиддәтли јағыш јағыр. Белә вәзијјәтдә нә едәҹәксиниз? Јағышдан горунмаг үчүн она һеч бир шеј вермәдән, күчәјә чыхмасына иҹазә верәрсинизми? Јохса, һәрәкәт етмәсинә мане олаҹаг дәрәҹәдә чох палтармы ҝејиндирәҹәксиниз? Әлбәттә ки, сиз бунлардан һеч бирини етмәјәҹәксиниз. Сиз оғлунузун исланмамасы үчүн она јалныз лазыми шејләри верәҹәксиниз.
2 Буна бәнзәр шәкилдә, валидејнләр дә өз ушагларыны, онларын мә’руз галдыглары пис тә’сирләрдән горумаг үчүн, таразлашмыш үсул тапмалыдырлар; бу пис тә’сирләр, бир чох әјләнҹә нөвләри, күтләви информасија васитәләри, һәмјашыдлар, бә’зән исә, һәтта мәктәб тәрәфиндән ола биләр. Бә’зи валидејнләр өз аиләләрини мүдафиә етмәк үчүн тамамилә аз вә јахуд һеч бир тәдбир ҝөрмүрләр. Диҝәрләри исә, кәнардан олан һәр бир тә’сири зәрәрли санараг, ушагларын гаршысына о гәдәр мәһдудијјәт гојурлар ки, онлары сарсыдырлар. Бу ишдә таразлығы горумаг мүмкүндүрмү?
3 Бәли, мүмкүндүр. Һәддиндән артыг ифратчылыға гапылмаг фајдасыздыр вә фәлакәтә ҝәтириб чыхара биләр (Ваиз 7:16, 17). Бәс мәсиһчи валидејнләр өз аиләләрини горумаг үчүн лазыми таразлығы неҹә тапа биләрләр? Ҝәлин һәјатын үч саһәсинә — тәһсил, үнсијјәт вә әјләнҹәјә нәзәр салаг.
УШАГЛАРЫНЫЗА КИМ ТӘ’ЛИМ ВЕРӘҸӘК?
4. Мәсиһчи валидејнләр тәһсилә неҹә мүнасибәт бәсләмәлидирләр?
4 Мәсиһчи валидејнләр тәһсили јүксәк гијмәтләндирирләр. Онлар баша дүшүрләр ки, охумағы, јазмағы, башгалары илә үнсијјәт гурмағы вә проблемләри һәлл етмәји ушаглар мәктәбдә өјрәнирләр. Мәктәбдә, охумағын нә олдуғуну да өјрәнәҹәкләр. Ушагларын мәктәбдә әлдә етдикләри вәрдишләр, мүасир дүнјадакы чәтинликләрә бахмајараг, сағлам һәјат тәрзи сүрмәкдә көмәк едә биләр. Бундан әлавә, јахшы тәһсил, ушагларын нәтиҹәдә баҹарыглы ишчи олмаларына јардым едә биләр (Сүлејманын мәсәлләри 22:29).
5, 6. Ушаглар мәктәбдә ҹинси һәјат һаггында тәһриф олунмуш мә’луматлары неҹә ала биләрләр?
5 Лакин ушаглар мәктәбдә бир чохунун нөгтеји–нәзәрләри тәһриф олунмуш һәмјашыдлары илә дә үнсијјәтдә олурлар. Мәсәлән, онларын ҹинси һәјат вә әхлаг мәсәләсинә неҹә мүнасибәт ҝөстәрдикләринә диггәт јетирәк. Ниҝеријадакы орта мәктәбләрдән бириндә, позғун бир гыз өз синиф јолдашларына ҹинси мәсәләләрә даир мәсләһәтләр верирди. Һәмин гызын ҹинси әлагә һаггындакы тәсәввүрләри порнографик әдәбијјатлардан топланмыш бош ҹәфәнҝијат олса да, синиф јолдашлары онун сөзләринә һәвәслә гулаг асырдылар. Гызлардан бә’зиләри онун мәсләһәтләринә әмәл етдиләр. Бу онунла нәтиҹәләнди ки, онлардан бири никаһда олмадан һамилә галды вә сүн’и аборт едәрәк һәјатыны итирди.
6 Бу һагда данышмаг кәдәрлидир, лакин мәктәбдә ҹинси әлагә барәдә бә’зи јанлыш мә’луматларын мәнбәји ушаглар јох, мүәллимләр олур. Мәктәбдә ушаглара, әхлаг нормалары вә мәс’улијјәт һаггында һеч бир мә’лумат тәгдим етмәдән, ҹинси мәсәләләр барәдә билик вериләндә валидејнләрин чоху тәшвишә дүшүрләр. 12 јашлы бир гызын анасы дејир: “Чох диндар вә мүһафизәкар нәзәрләр олан әразидә јашамағымыза бахмајараг, јерли мәктәбдә ушаглара презервативләр пајланыр!” Һәмин гадынла әри, гызларына синиф јолдашлары тәрәфиндән ҹинси әлагәјә ҝирмәји тәклиф етдикләрини ешидәндә, чох нараһат олдулар. Валидејнләр өз ушагларыны белә бир тәһлүкәли тә’сирләрдән неҹә горуја биләрләр?
7. Ҹинси һәјат барәдә јанлыш мә’лумата даһа јахшы неҹә гаршы дурмаг олар?
7 Ушағы үмумијјәтлә ҹинси мәсәләләр һаггындакы һәр бир сөһбәтләрдән горумаг даһа јахшы дејилми? Хејр! Ушагларыныза бу һагда мә’луматы сизин өзүнүзүн вермәниз даһа дүзҝүн олаҹагдыр (Сүлејманын мәсәлләри 5:1). Дүздүр, Авропанын бә’зи јерләриндә вә Шимали Америкада валидејнләр бу мөвзуда сөһбәт етмәкдән бојун гачырырлар. Африканын бә’зи өлкәләриндә дә валидејнләр өз ушаглары илә ҹинси һәјат һаггында суаллары надир һалларда мүзакирә едирләр. Сјерра–Леонедән олан бир ата дејир: “Африканын мәдәнијјәтиндә белә сөһбәтләрә јер јохдур”. Бә’зән валидејнләр елә дүшүнүрләр ки, ушаглара ҹинси мәсәләләр һаггында билик версәләр, онларда әхлагсызлыға ҝәтириб чыхараҹаг фикирләр јаранаҹагдыр! Бәс буна даир Аллаһын нөгтеји–нәзәри неҹәдир?
АЛЛАҺЫН ҸИНСИ МӘСӘЛӘЛӘРӘ ДАИР НӨГТЕЈИ–НӘЗӘРИ
8, 9. Ҹинси мәсәләләрә даир Мүгәддәс Китабда һансы ајдын мә’луматлар верилир?
8 Мүгәддәс Китабда ајдын сурәтдә ҝөстәрилир ки, мүнасиб вахтларда ҹинси мәсәлә һагда сөһбәт етмәкдә утаныласы бир шеј јохдур. Исраилдә Аллаһын халгына, о ҹүмләдән ушаглара, Мусанын гануну уҹадан охунан заман гулаг асмаг үчүн бир јерә топлашмаг тапшырылмышдыр (Тәснијә 31:10–12; Јешу 8:35). Ганунда ајбашы, сперма ахытма, зина, әхлагсызлыг, һомосексуализм, јахын гоһумлар арасында ҹинси әлагә вә һејванла ҹинси әлагә кими ҹинси һәјатла бағлы бир сыра мәсәләләр хатырланырды (Левилиләр 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Тәснијә 22:22). Бу ҹүр гираәтләрдән сонра, шүбһәсиз ки, валидејнләр һәр шеји билмәк истәјән ушагларына чох шеји изаһ етмәли олурдулар.
9 “Сүлејманын мәсәлләри” китабынын бешинҹи, алтынҹы вә једдинҹи фәсилләриндә, ҹинси әхлагсызлығын өзүнә дахил етдији тәһлүкәләрә аид мәһәббәт долу валидејн мәсләһәтләри олан ајәләр вар. Бу ајәләр ҝөстәрир ки, әхлагсызлыг һәрдән ширникдириҹи ола биләр (Сүлејманын мәсәлләри 5:3; 6:24, 25; 7:14–21). Лакин бу ајәләр, әхлагсыз һәрәкәтләрин дүзҝүн олмадығыны вә фәлакәтли нәтиҹәләрә ҝәтириб чыхардығыны өјрәдир. Һәмчинин ҝәнҹләрә әхлагсыз ишләрдән неҹә чәкинмәји дә мәсләһәт едир (Сүлејманын мәсәлләри 5:1–14, 21–23; 6:27–35; 7:22–27). Бундан әлавә, ҹинси истәкләри лајигли тәрздә, јә’ни никаһда тә’мин етмәк, әхлагсызлыгла бир–биринә гаршы гојулур (Сүлејманын мәсәлләри 5:15–20). Ушаглара тә’лим вермәкдә неҹә дә ҝөзәл нүмунәдир!
10. Нәјә ҝөрә ҹинси һәјат һаггында Аллаһын нормаларына мүвафиг олан билик, ушаглары әхлагсыз давраныша јөнәлтмир?
10 Бу ҹүр тә’лим ушаглары әхлагсызлыға јөнәлдирми? Әксинә, Мүгәддәс Китаб өјрәдир: “Салеһләр билҝи илә гуртарылыр” (Сүлејманын мәсәлләри 11:9). Мәҝәр ушагларынызы бу дүнјанын тә’сирләриндән горумаг истәмирсинизми? Бир ата сөјләди: “Ушагларымыз һәлә кичик јашларында икән, онларла ҹинси мәсәләләрә даир сөһбәтләрдә там ачыг олмаға чалышмышыг. Буна ҝөрә дә башга ушагларын бу һагда сөһбәт етдикләрини ҝөрдүкдә, онларда һеч бир мараг ојанмыр. Бурада бөјүк сирр јохдур”.
11. Интим мәсәләләр һаггында олан билији ушаглара тәдриҹән неҹә вермәк олар?
11 Артыг әввәлки фәсилләрдә хатырландығы кими, ҹинси тәрбијәјә еркән јашларындан башламаг лазымдыр. Ушаглара, бәдән үзвләринин неҹә адландығыны өјрәдәркән, ејибли бир шеј кими ҹинсијјәт органлары барәдә сусмаға чалышмајын. Онлара, бу органларын дүзҝүн шәкилдә неҹә адландығыны өјрәдин. Вахт кечдикҹә ушаглара мүәјјән әдәб гајдаларыны ашыламаг ваҹибдир. Јахшы оларды ки, ата вә ана ушагларына баша салсынлар ки, ҹинсијјәт органлары бәдәнин хүсуси һиссәләридир вә башгалары бу органлара тохунмамалы, јахуд бахмамалыдыр, о ҹүмләдән бу органлар барәдә гәтијјән пис данышылмамалыдыр. Ушаглар бөјүдүкҹә, онлара, киши илә гадынын бирләшмәси нәтиҹәсиндә ушағын ана бәтнинә неҹә дүшдүјүнү сөјләмәк лазымдыр. Ушагларын, ҹинси јетишкәнлијин башланғыҹында, организмләриндә баш верәҹәк дәјишикликләр барәдә артыг јахшы мә’луматлары олмалыдыр. Бу китабын 5–ҹи фәслиндә дејилдији кими, бу ҹүр тәрбијә, ушаглары башгалары тәрәфиндән пис јола чәкилмәләриндән горуја биләр (Сүлејманын мәсәлләри 2:10–14).
ВАЛИДЕЈНЛӘР ҮЧҮН ЕВ ТАПШЫРЫҒЫ
12. Мәктәбдә чох вахт һансы тәһриф олунмуш нөгтеји–нәзәрләр өјрәдилир?
12 Валидејнләр, мәктәбдә өјрәдилән башга јанлыш бахышлара да — тәкамүл нәзәријјәси, миллијјәтчилик вә ја мүтләг һәгигәтин мөвҹуд олмамасы идејасы кими дүнјәви фәлсәфәләрә гаршы дурмаға һазыр олмалыдырлар. (1 Коринфлиләрә 3:19; һәмчинин Тәквин 1:27; Левилиләр 26:1; Јәһја 4:24; 17:17 илә мүгајисә един.) Бир чох мәктәб ишчиләри, ән јахшы нијјәтләрдән ирәли ҝәләрәк, әлавә тәһсилә һәддиндән артыг әһәмијјәт верирләр. Әлавә тәһсил мәсәләси инсанын шәхси иши олса да, бә’зи мүәллимләр һесаб едирләр ки, һәјатда мүвәффәгијјәт газанмағын јеҝанә јолу будурa (Мәзмур 146:3–6).
13. Мәктәбә ҝедән ушаглары јанлыш нөгтеји–нәзәрләрдән неҹә мүдафиә етмәк олар?
13 Јанлыш вә ја тәһриф олунмуш нәзәријјәләрә гаршы дурмаг үчүн, валидејнләр, ушагларына нә ҹүр тә’лим верилдијини дәгиг билмәлидирләр. Беләликлә унутмајын ки, сиз валидејнләрин дә ев тапшырығы вар! Ушагларынызын тәһсили илә сәмими гәлбдән марагланын. Мәктәбдән сонра онларла сөһбәт един. Нә өјрәндикләрини, һансы фәнни даһа чох севдикләрини, нәдә чәтинлик чәкдикләрини сорушун. Ев тапшырыгларыны, гејдләрини вә јохлама јазыларынын нәтиҹәсини нәзәрдән кечирин. Мүәллимләри илә таныш олмаға чалышын. Гој мүәллимләр билсинләр ки, сиз онларын зәһмәтини гијмәтләндирир вә имкан дахилиндә онлара көмәк етмәк истәјирсиниз.
УШАГЛАРЫНЫЗЫН ДОСТЛАРЫ
14. Аллаһдан горхан ушагларын јахшы достлар сечмәләри нәјә ҝөрә ваҹибдир?
14 “Буну кимдән өјрәнмисән?” Ким билир нә гәдәр валидејн, ушагларындан ҝөзләмәдикләри сөз вә ја давранышдан дәһшәтә ҝәләрәк бу суалы вермишдир? Вә чох вахт мәктәбдәки вә ја гоншулугдакы һансыса јени достунун бу ҹүр даврандығыны ешидирләр. Бәли, ҝәнҹ вә ја јашлы олмағымыздан асылы олмајараг, достларымыз бизә ҝүҹлү тә’сир ҝөстәрирләр. Һәвари Павел хәбәрдарлыг едирди: “Алданмајын: пис достлуг јахшы әхлагы позар” (1 Коринфлиләрә 15:33; Сүлејманын мәсәлләри 13:20). Хүсусилә дә јенијетмәләр һәмјашыдларынын тә’сири алтына дүшүрләр. Бир гајда олараг, јенијетмәләр өзләринә әмин дејилләр вә бә’зән достларыны разы салмаг вә онлара тә’сир бағышламаг һәвәсинә дүшүрләр. Буна ҝөрә дә, онларын јахшы достлар сечмәләри чох ваҹибдир!
15. Јахшы достлар сечмәкдә валидејнләр өз ушагларына неҹә көмәк едә биләрләр?
15 Валидејнләрин һамысы билир ки, ушаглар һәр заман јахшы сечим етмирләр; онларын бә’зи ҝөстәришләрә еһтијаҹлары вар. Бу о демәк дејил ки, валидејнләр ушаглары үчүн достлар сечмәлидирләр. Бунун әвәзинә, ушаглар бөјүдүкҹә, онлара сечмәк габилијјәтини өјрәдин вә достларында һансы хүсусијјәтләри гијмәтләндирмәли олдугларыны анламагда көмәк един. Ән әсас хүсусијјәт, Јеһованы севмәк вә Онун ҝөзүндә доғру оланы етмәкдир (Марк 12:28–30). Ушаглара виҹданлы, хејирхаһ, алиҹәнаб вә чалышган инсанлары севмәји вә онлара һөрмәт етмәји өјрәдин. Аиләви өјрәнмә заманы ушаглара бу ҹүр хүсусијјәтләри Мүгәддәс Китаб персонажларында ҝөрмәләринә вә сонра да һәмин хүсусијјәтләри јығынҹагдакы инсанларда ахтарыб–тапмаларына көмәк един. Өзүнүзә дост сечән заман бу принсипләрдән истифадә едәрәк, ушагларыныза нүмунә олун.
16. Валидејнләр ушагларынын достлар сечмәсинә неҹә нәзарәт едә биләрләр?
16 Ушагларынызын кимләрлә достлуг етдијини билирсинизми? Ушагларынызын достларыны даһа јахшы танымаг үчүн, нәјә ҝөрә онлары евә дә’вәт етмәләринә иҹазә вермәјәсиниз? Ушагларыныздан, онларын достларына башга ушагларын неҹә мүнасибәт бәсләдикләри һагда да соруша биләрсиниз. Онлар дүзлүк тәрәфдарларыдыр, јохса икили һәјат тәрзи сүрмәклә танынырлар? Әҝәр икинҹиси доғрудурса, белә үнсијјәтин неҹә зәрәрли ола биләҹәјини анламагда ушагларыныза көмәк един (Мәзмур 26:4, 5, 9–12). Әҝәр ушағынызын һәрәкәтиндә, ҝејиминдә, дүшүнҹәсиндә вә ја сөһбәтләриндә хошаҝәлмәз дәјишиклик һисс едирсинизсә, ола билсин, онунла достлары барәдә сөһбәт етмәк лазым ҝәлсин. Бәлкә дә, ушағыныз, она пис тә’сир ҝөстәрән досту илә вахт кечирир. (Тәквин 34:1, 2 илә мүгајисә един.)
17, 18. Валидејнләр, пис достлардан узаг олмағы өјрәтмәкдән башга, һансы практики көмәји верә биләрләр?
17 Ушагларыныза садәҹә олараг пис достлардан узаглашмағы өјрәтмәк аздыр. Онлара, јахшы достлар тапмагда көмәк един. Бир ата дејир: “Биз һәмишә, бир шеји әвәз едәҹәк башга бир шеј тапмаға чалышырыг. Мәсәлән, мәктәбдә оғлумуза футбол командасына јазылмаг тәклиф едиләндә, һәјат јолдашым, мән вә о отуруб, һәмин командада јени достларла таныш олаҹағына ҝөрә бу тәклифин бир о гәдәр дә јахшы олмадығыны дүшүндүк. Сонра биз она, јығынҹагдан бир нечә ушаг дә’вәт едиб, бирликдә парка футбол ојнамаға ҝетмәсини тәклиф етдик. Бунунла да мәсәлә һәлл олунду”.
18 Мүдрик валидејнләр, јахшы достлар тапмагда вә онларла фајдалы вахт кечирмәкдә ушагларына көмәк едирләр. Лакин бир чох валидејнләр үчүн әјләнҹә мәсәләси артыг өз–өзлүјүндә чәтиндир.
ФАЈДАЛЫ ӘЈЛӘНҸӘ НӘДИР?
19. Мүгәддәс Китабын һансы нүмунәләри ҝөстәрир ки, аиләдә шәнләнмәк ҝүнаһ дејил?
19 Мүгәддәс Китаб шән вахт кечирмәји мүһакимә едирми? Әлбәттә ки, јох! Мүгәддәс Китабда дејилир ки, “ҝүлмәјин... вә ојнамағын вахты вар”b (Ваиз 3:4). Гәдим Исраилдә Аллаһын халгы мусиги вә рәгсләрдән, ојун вә тапмаҹалардан һәзз алырды. Иса Мәсиһ тој мәҹлисиндә вә Матта Левинин дүзәлтдији “бөјүк бир зијафәт”дә иштирак етмишди (Лука 5:29; Јәһја 2:1, 2). Ајдындыр ки, Иса, башгаларынын кефини позан инсан дејилди. Гој ҝүлүш вә севинҹ сизин евиниздә һеч вахт ҝүнаһ һесаб едилмәсин!
20. Аиләви әјләнҹәләрин гејдинә галаркән, валидејнләр нәји јадда сахламалыдырлар?
20 Јеһова “мүбарәк [“бәхтијар”, ЈД] Аллаһдыр” (1 Тимотејә 1:11). Буна ҝөрә, Јеһоваја ибадәт етмәк инсаны севинҹдән мәһрум етмәли дејил, она мәмнунлуг ҝәтирмәлидир. (Тәснијә 16:15 илә мүгајисә един.) Ушаглар тәбиәтҹә шән вә там енержилидирләр; бу енержини ојун вә әјләнҹәләрдә сәрф едирләр. Јахшы планлашдырылмыш әјләнҹә садәҹә шәнләнмәкдән даһа артыг мә’на дашыјыр. Әјләнҹәнин көмәклијилә ушаг өјрәнир вә инкишаф едир. Аиләнин башчысы, аиләсини бүтүн лазыми шејләрлә, о ҹүмләдән истираһәтлә дә тә’мин етмәк мәс’улијјәтини дашыјыр. Лакин таразлығы горумаг ҝәрәкдир.
21. Мүасир әјләнҹәләрин архасында һансы һијләләр ҝизләнир?
21 Мүгәддәс Китабда әввәлҹәдән хәбәр верилдији кими, бу һәјәҹанлы “ахыр ҝүнләрдә” инсан ҹәмијјәти, “зөвгү Аллаһдан чох севән” адамларла долудур (2 Тимотејә 3:1–5). Бир чохларынын һәјатында әјләнҹә ән ваҹиб јери тутур. О гәдәр чох әјләнҹә нөвләри вардыр ки, онлар даһа ваҹиб олан шејләри асанлыгла сыхышдырыб арадан чыхара билирләр. Бундан башга, мүасир әјләнҹәләрдә әхлагсызлыға, гәддарлыға, наркотик маддәләрдән истифадә етмәјә вә диҝәр һәдсиз дәрәҹәдә зәрәрли олан ишләрә даһа чох диггәт јетирилир (Сүлејманын мәсәлләри 3:31). Ушаглары белә зәрәрли әјләнҹәләрдән горумаг үчүн нә етмәк олар?
22. Әјләнҹә сечәркән мүдрик гәрарлар гәбул етмәји валидејнләр ушагларына неҹә өјрәдә биләрләр?
22 Валидејнләр сәрһәд вә мәһдудијјәтләр тә’јин етмәлидирләр. Ән ваҹиби исә, ушаглара зәрәрли әјләнҹәни фајдалыдан ајырд етмәји вә һәмчинин әјләнҹәнин һәддини билмәји өјрәтмәк лазымдыр. Бу ҹүр тә’лим үчүн вахт вә сә’ј ҝөстәрмәк ҝәрәкдир. Бир нүмунәни нәзәрдән кечирәк. Ики оғлу олан бир ата, бөјүк оғлунун јени радиостансија програмларына олдугҹа тез–тез гулаг асдығына фикир верди. Буна ҝөрә дә, бир ҝүн јүк машынында ишә ҝедәркән һәмин каналы тутду. О, арабир машыны сахлајараг, бә’зи маһныларын сөзләрини јазды. Бир гәдәр сонра, ешитдији сөзләри оғуллары илә мүзакирә етди. Онлара: “Сиз неҹә фикирләширсиниз?” сөзләри илә башлајан вә онларын нөгтеји–нәзәрләрини баша дүшмәјә көмәк едән суаллар верди, сонра исә онларын вердикләри ҹаваблары диггәтлә динләди. Бу мәсәләни Мүгәддәс Китабын көмәји илә мүзакирә едәрәк, ушаглар һәмин канала гулаг асмамаг гәрарына ҝәлдиләр.
23. Валидејнләр ушагларыны зәрәрли әјләнҹәләрдән неҹә горуја биләрләр?
23 Мүдрик мәсиһчи валидејнләр ушагларынын марагландығы мусигијә, телевизија програмларына, видео филмләрә, комик китабчаларына, видео ојунларына вә кинофилмләрә нәзарәт едирләр. Белә валидејнләр, китабларын ҹилдинә, маһныларын сөзләринә вә бағламалара диггәт јетирир, гәзетләрин иҹмалыны охујур вә филмләрдән парчалара бахырлар. Бу ҝүн ушаглара тәгдим едилән бә’зи “әјләнҹәләр” бир чохларыны дәһшәтә ҝәтирир. Ушагларыны пис тә’сирләрдән горумаг истәјәнләр, бу вә ја диҝәр әјләнҹәнин нәјә ҝөрә тәһлүкәли олдуғуну аиләликлә мүзакирә едирләр; бу заман онлар Мүгәддәс Китабдан вә Мүгәддәс Китаба әсасланан “Ҝәнҹләрин суаллары. Практики мәсләһәтләр” китабындан, “Ҝөзәтчи Гүлләси” вә “Ојанын!” журналларында олан мәгаләләрдән истифадә едирләрc. Валидејнләр ардыҹыллыгла вә мүдрикликлә дәгиг мәһдудијјәтләр гојанда, адәтән бу јахшы нәтиҹәләр верир (Матта 5:37; Филипилиләрә 4:5).
24, 25. Аиләви истираһәтин фајдалы нөвләриндән бә’зиләри һансылардыр?
24 Әлбәттә, зәрәрли әјләнҹәләрә мәһдудијјәт гојмаг, һәлә ишин јарысыдыр. Хејирхаһлыг пислијә гаршы гојулмалыдыр, әкс тәгдирдә, ушаглар јанлыш истигамәт ала биләрләр. Бир чох мәсиһчи аиләләри, бирҝә кечирдикләри ҝәзинтиләр, сәфәрләр, ојунлар, идман мәшғәләләри, гоһум вә ја достларын евинә гонаг ҝетмәк кими хош вә севинҹ долу хатирәләрә маликдирләр. Бә’зи аиләләр бирликдә гираәтлә мәшғул олараг јахшы истираһәт етмәјин мүмкүн олдуғуну вә бунун бөјүк мәмнунлуг ҝәтирдијини мүәјјән етмишләр. Диҝәрләри мәзәли вә мараглы әһвалатлар сөјләмәји хошлајырлар. Даһа башгаларынын исә, бирликдә ағаҹдан мүхтәлиф әшјалар дүзәлтмәк вә башга әл ишләри, һәмчинин мусиги аләтләриндә чалмаг, шәкил чәкмәк вә ја Аллаһын јаратдыгларыны тәдгиг етмәк кими севимли мәшғулијјәтләри вар. Бу ҹүр мәшғулијјәтләри севмәји өјрәнән ушаглар бир чох зәрәрли әјләнҹә нөвләриндән мүдафиә олунур вә хош вахт кечирмәк үчүн садәҹә отуруб, башгаларынын сәни неҹә әјләндирдикләринә бахмагдан даһа мараглы истираһәт нөвләринин олдуғуну дәрк едирләр. Бир ишдә иштирак етмәк, мүшаһидәчи олмагдан даһа хошдур.
25 Достларла кечирилән ҝөрүшләр дә фајдалы истираһәт ола биләр. Әҝәр бу ҹүр ҝөрүшләрдә јахшы рәһбәрлик варса, орада һәддиндән артыг гонаг јохдурса вә олдугҹа чох давам етмирсә, онда бу ҹүр ҝөрүшләр ушагларыныза садәҹә шәнләнмәкдән башга даһа чох шеј верә биләр. Бу, мәсиһчи ҹәмијјәтиндәки мәһәббәт телләрини мөһкәмләндирә биләр. (Лука 14:13, 14; Јәһуда 12 илә мүгајисә един.)
АИЛӘНИЗ ДҮНЈАЈА ГАЛИБ ҜӘЛӘ БИЛӘР
26. Аиләни пис тә’сирләрдән горумаг мәсәләсиндә ән ваҹиб хүсусијјәт һансыдыр?
26 Шүбһәсиз ки, аиләни дүнјанын фәлакәтли тә’сириндән горумаг үчүн даһа чох сә’јлә чалышмаг лазымдыр. Лакин мүвәффәгијјәт әлдә етмәк үчүн даһа чох көмәк едән бир хүсусијјәт вар. Бу, мәһәббәтдир! Мәһәббәт долу јахын аилә мүнасибәтләри евинизи тәһлүкәсиз бир лимана чевирәҹәк, һәмчинин пис тә’сирләрдән ән јахшы мүдафиә кими хидмәт едән бир үнсијјәт инкишаф етдирәҹәкдир. Бундан әлавә, мәһәббәтин башга бир нөвүнү, јә’ни Јеһоваја мәһәббәти дә инкишаф етдирмәк чох ваҹибдир. Аиләдә һамы бу хүсусијјәтә маликдирсә, ушаглар, дүнјанын тә’сири алтына дүшәрәк, Аллаһы кәдәрләндирмәк фикринә белә нифрәт едәрәк бөјүјәҹәкләр. Јеһованы сәмими гәлбдән севән валидејнләр исә, Ондан мәһәббәт, мүдриклик вә тәмкинлилик нүмунәси алаҹаглар (Ефеслиләрә 5:1; Јагуб 3:17). Валидејнләр белә давранарларса, ушагларын сәбәбләри олмајаҹаг ки, Јеһоваја олан ибадәтә гадағалар сијаһысы вә ја севинҹ вә тәбәссүмдән мәһрум едән, тезҹә јаха гуртармаг истәдикләри һәјат јолу кими бахсынлар. Бунун әвәзиндә онлар, Аллаһа ибадәт етмәјин ән хошбәхт вә даһа чох мәмнунедиҹи һәјат јолу олдуғуну дәрк едәҹәкләр.
27. Аилә бу дүнјаја неҹә галиб ҝәлә биләр?
27 Јеһованы, Она едилән хошбәхт вә таразлашмыш хидмәтдә бирләшән вә бу дүнјанын позуҹу тә’сириндән узаглашараг “нөгсансыз, ләкәсиз” галмаг үчүн сәмими гәлбдән чалышан аиләләр севиндирир (2 Петер 3:14; Сүлејманын мәсәлләри 27:11). Белә аиләләр, Шејтанын ону алдатмаг үчүн етдији бүтүн ҹәһдләринә гаршы дуран Иса Мәсиһдән нүмунә ҝөтүрүрләр. Инсан һәјатынын сонунда Иса белә сөзләр дејә билди: “Мән дүнјаја галиб ҝәлдим” (Јәһја 16:33). Гој сизин аиләниз дә бу дүнјаја галиб ҝәлсин вә әбәди һәјатдан һәзз алсын!
a Әлавә тәһсил һаггындакы суаллар, “Јеһованын Шаһидләри вә тәһсил” брошүрасынын 4–7–ҹи сәһифәләриндә мүзакирә едилир. Брошүра Јеһованын Шаһидләри тәрәшиндән нәшр олунур.
b Бурада “ҝүлмәк” кими тәрҹүмә едилән ибрани сөзүнүн башга формасыны “ојнамаг”, “һәр һансы әјләнҹә нөвү тәклиф етмәк”, “бајрам етмәк” вә “шәнләнмәк” сөзләри илә тәсвир етмәк олар.
c Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән нәшр едилир.