Nyiña inyu kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
2-8 DIPOS
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 79-81
Di gwés jôl li Yéhôva
Binoñ—“Likébla li yôni” li nlôl ni Tata
5 Lelaa di nla unda le di ngwés jôl li Yéhôva? Ni njel bihiumul gwés. Yéhôva a mbat le di ba bapubhaga. (Añ 1 Pétrô 1:15, 16.) Hala a nkobla le di bégés ndik Yéhôva nyetama ni le di nôgôl nye ni ñem wés wonsôna. Yak ngéda ba ntééñga bés, di boñ biliya gwés gwobisô inyu niñ inoñnaga ni matiñ ni mambén mé ma téé sép. Mu kii di ga bana bihiumul bi téé sép, di mbéyés mapubi més, ni hala nyen di ñunda le di nti jôl li Yéhôva lipém. (Matéô. 5:14-16) Kiki litén lipubhaga, di ñunda ni njel ntén niñ di gwé le mambén ma Yéhôva ma yé malam, ni le manjom Satan a ñôm Djob ma yé bitembee. Ngéda di nhôs, kii hala a mbéna pémél bés bobasôna, di ntam béba yés ni ñem wés wonsôna, di ke ki haa ni maboñok momasôna ma ma nhindis jôl li Yéhôva.—Tjémbi 79:9.
ijwbv 3 § 4-5
Rôma 10:13—“Hiki mut a nlôndôl jôl li Yéhôva”
Ikété Bibel, bibañga bini le ‘i lôndôl jôl li Yéhôva’ bi nkobla ndik bé le di nyi jôl li Djob tole di ngwélél jo. (Tjémbi 116:12-14) Bi nkobla ki le di mbôdôl Nyambe ñem, di nyéñ ki mahôla mé.—Tjémbi 20:7; 99:6.
Jôl li Djob li bé nseñ inyu Yésu Kristô. Mu ndémbél masoohe a bi ti banigil bé, bibañga gwé bi bisu bi nkal le: “A Tata wés nu a yé i ngii, jôl joñ li tééba lipubi,” tole di nlama pubus jo. (Matéô 6:9) Yésu a bi toñol yak le, inyu kôs niñ boga, di nlama nigil i yi njee a gwé jôl li, di gwés nye di nôgôl ki nye.—Yôhanes 17:3, 6, 26.
Tik ngok i mbuu
it-2 53
Yôsep
Jôl li li gwé mahee. Ipôla bon ba Yakôb, Yôsep a bééna tel keñi, inyu hala nyen ngim mangéda ba bé ba gwélél jôl jé inyu pôdôl litén li Israel jolisôna (Tjémbi 80:1) tole inyu pôdôl matén ma bé i ñombok u Israel. (Tjémbi 78:67; Amôs 5:6, 15; 6:6) Di nléba yak jôl li Yôsep ikété ngandak mbañ. Ikété yiinda di nléba i kaat Ézékiel, Yôsep a nkôhna ngababum iba (Ézékiel 47:13), nwemel u tison wada u ba bé sébél le “Yéhôva a yé ha” u bééna jôl li Yôsep (Ézékiel 48:32, 35), ni le i ngéda litén li Yéhôva li bi adba, Yôsep a bé éga pes litén yada, yak Yuda a bé éga ii pes i litén lipe. (Ézékiel 37:15-26) Mbañ i Ôbadia i bé éba le “mbôda i Yôsep” i bé lama yoñ ngaba inyu tjé “mbôda i Ésau” (Ôbadia 18), mbañ i Sakaria yo i bi legel le Yéhôva a bé lama tohol “mbôda i Yôsep.” (Sakaria 10:6) Jôl li Yôsep jon di nléba ipôla matén ma Israel i pes mbuu he li Éfraim bé.—Masoola 7:8.
Kikii ba nsima jôl li Yôsep i Masoola 7:8, hala a ñéba le i mbañ Yakôb a bi pot i ngéda a bé lagle, i bé béñge yak Israel i mbuu. Di nlama ki yimbe le Yéhôva Djob nu Ngui yosôna a bi téé Yésu kiki loñge Ntat mintômba nu a bé lama sem niñ yé inyu “mintômba nwé.” (Yôhanes 10:11-16) Kristô Yésu a yé ngok likas li ndap i hikuu i het témpel i Djob i tééne. I témpel i yon i yé Israel i pes mbuu. (Éfésô 2:20-22; 1 Pétrô 2:4-6) I Ntat mintômba nu tole i Ngok likas i, i yé ni Djob Nu Ngui yosôna.—Yôhanes 1:1-3; Minson mi baôma 7:56; Lôk Héber 10:12; hégha ni Bibôdle 49:24, 25.
9-15 DIPOS
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 82-84
Ni diihe minson ni ngwel i ntôñ Yéhôva
wp16.6 8 § 2-3
I yom dinuni di niiga bés
I bôt ba bé yééne i Yérusalem ba bé yi i hinuni hini le ngañ-njok loñge loñge. Dinuni ti, di gwé lem i ôñôl mumbul map isi minyôl, dipe di bé oñ mumbul map i témpel i Salômô. Ibabé pééna, dinuni di bé oñ mumbul map ikété témpél, di bé niñ ikété nsañ. Di bé néñés ki bon bap ibabé ndutu yo ki yo.
Ntôp tjémbi wada nu a bé man Kôra, a salak i témpel sonde yada i mbus sôñ samal, a bi yimbe dinuni ti, nyen a bi tila Tjémbi 84. Kiki a bééna ngôñ i yén i témpel ntandaa ngéda kiki dinuni tini, [2] a bi kal le: “É lap yoñ ikeñi i yé ilam, a Yéhôva nu mintôñ mi gwét! Me gwé yaga ngôñ; ñ, me nlôôha bana ngôñ, i jôp mu bikotoo bi Yéhôva . . . nyoo nyen hinuni hi nléba homa liyééne, nyoo ki nyen ngañ-njok a ñôñôl jumbul jé, mu nyen a ntéédana bon bé, bebee ni juu joñ li bisesema likeñi, a Yéhôva nu mintôñ mi gwét, Kiñe yem ni Nyambe wem!” (Tjémbi 84:1-3) Baa yak bés ni bon bés di yé maséé i ke hiki sonde i makoda? Baa di nti Yéhôva mayéga inyu bitelbene bi?—Tjémbi 26:8, 12.
w08 15/7 30 § 3-4
Di téé i mam di nla boñ inyu ba maséé
Ngim mangéda biuni tole makon bi nla tééne bés ngim minwaa i nson u Yéhôva. Ibale u gwé bon, bebek, u nla nôgda kiki bo le u ñôt bé nseñ ni yigil yoñ wemede, tole ni makoda inyule libim joñ li ngéda li yé inyu boñge. Ndi yoñ yihe, inyule ibale u mbok ndik mis moñ i ngii i mam u nla bé boñ, w’a hôya boñ i mam u nla boñ.
Len a yé ngandak nwii le man Lôk Lévi wada a bi bana ngim ngôñ i a bi la bé yônôs. A bééna nsima i sal i témpel sonde iba inyu ngim nwii, ndi njômbi yé i bé le a yén bebee ni juu li bisesema li Yéhôva niñ yé yosôna. Njombi yé i bé ilam. (Tjémbi 84:1-3) Ndi kii i bi hôla i man Lôk Lévi nunu i kon maséé ni nsima a bééna? I mbus le a bi tibil ôt pék, a bi kal le kel yada ndigi ikété témpel i Yéhôva i yé nsima nkeñi u u nloo minsima nwominsôna. (Tjémbi 84:4, 5, 10) Nlélém ni bés, iloole di hoñol i mam di nla bé boñ, di noode hégda i mam di nla boñ. Di kon ki maséé ni mam ma.
Yéhôva Nyambe woñ a ndiihe we!
12 Ibale u nkon, yi ntiik le Yéhôva a nok njôghe yoñ. Soohe nye le a hôla we i bana litehge lilam mu jam li mpémél we. I mbus, yéñ bibuk bilam Yéhôva a bi tééda ikété Bibel inyu hôgbaha we. Bok mahoñol mu minlôñ mi Bibel mi mi ñunda le Yéhôva a nlôôha gwés bagwélél bé. Ha nyen w’a tehe le Yéhôva a ñunda ba bobasôna ba ntéñbe i gwélél nye loñgeñem.—Tjémbi 84:11.
Tik ngok i mbuu
it-2 459
Man nyuu
Hala a bé jam li ntomb le ba yôi i bet ba bééna bé bôt inyu tôñ bo. Yéhôva a bi gwélél i buk ini le “man nyuu” inyu éba ibale litén li Israel li bé éba telepsép tole to. I ngéda litén li bé li ba mbôô i pes mbuu, li bé tôñ bon ba nyuu, li hôlga ki bo. Ndi i ngéda ba bé ba tjél nôgôl mambén ma Yéhôva, ba bé ba kahal yôi bon ba nyuu, hala a bé yimbne le litén li bé kon i pes mbuu. (Tjémbi 82:3; 94:6; Yésaya 1:17, 23; Yérémia 7:5-7; 22:3; Ézékiel 22:7; Sakaria 7:9-11; Malaki 3:5) Yéhôva a bé a tiihe i bet ba bé tééñga bon ba nyuu. (Ndiimba Mbén 27:19; Yésaya 10:1, 2) Yéhôva nyemede nyen a bé sôñ bo. (Bingéngén 23:10, 11) a bé Nhôla (Tjémbi 10:14), ni Nsañ bon ba nyuu. (Tjémbi 68:5) Nyen a bé pémhene bo mbagi sép. (Ndiimba Mbén 10:17, 18), a nkônlak bo ngoo (Hôséa 14:3), a hôlga bo (Tjémbi 146:9), a téédaga ki niñ yap.—Yérémia 49:11.
Yimbne yada i bañga bikristen i yé le ba nlama tôñ biyik bi bôda ni bon ba nyuu. Nnigil Yakôbô a bi tilna bikristen le: “Ntén bibégés u u yé mpubi, u u gwé bé to mahindi i litehge li Nyambe ni Tata wés, wo unu le: i tééda bon ba nyuu ni biyik bi bôda ikété njiiha yap, ni le mut a tat nyemede le a hooba bañ to liton li mahindi ma nkoñ ’isi.”—Yakôbô 1:27.
16-22 DIPOS
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 85-87
Masoohe ma nhôla bés i hônba
w12 15/5 25 § 10
Baa di mbai kiki lipém li Yéhôva?
10 Inyu bai kiki lipém li Yéhôva, i nsômbla le di “téñbe ikété masoohe.” (Rôma 12:12) Di nlama soohe Yéhôva, di bat nye le a hôla bés i sélél nye kiki nye a ngwés. Inyu hala nyen di bat nye mbuu wé mpubi, hémle, ngui i keñgle manoodana, ni ‘ngap i toñol Bañga i maliga ni likeñge.’ (2 Timôtéô 2:15; Matéô 6:13; Lukas 11:13; 17:5) Di nlama bôdôl Tata wés nungingii ñem, kiki man a mbôdôl isañ ñem. Ibale di mbat nye mahôla inyu gwélél nye, di ba nkwoog nkaa le a ga hôla bés. Kekikel, di hoñol bañ le masoohe més ma ntééñga nye! Maselna ni hala, di tubul nye tjémbi, di ti nye mayéga, di yéñ mahôla mé tén tén i ngéda di mboma mandutu. Di yemhe nye le a hôla bés i sélél nye i nya i nti jôl jé lipém.—Tjémbi 86:12; Yakôbô 1:5-7.
Lelaa Yéhôva a ntimbhe masoohe més
17 Añ Tjémbi 86:6, 7. Ntôp tjémbi le David a bé nkwoog nkaa le Yéhôva a ñemble masoohe mé, a timbhege mo. Yak we u nlama bana nlélém bôdôl. Dihéga di ntehe munu yigil ini, di ñunda le Yéhôva a nla ti bés pék ni ngui i hônba mandutu. A nla gwélél bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm, yak i bet ba ngwélél bé nye inyu lôl bés mahôla.
18 Ntôp tjémbi le David a bé nkwoog nkaa le Yéhôva a ñemble masoohe mé, a timbhege mo. Yak we u nlama bana nlélém bôdôl. Dihéga di ntehe munu yigil ini, di ñunda le Yéhôva a nla ti bés pék ni ngui i hônba mandutu. A nla gwélél bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm, yak i bet ba ngwélél bé nye inyu lôl bés mahôla.—Tjémbi 145:16.
Tik ngok i mbuu
it-1 492 § 2
Ñem
I sélél Yéhôva ni “ñem wés wonsôna.” Inyu boñ le i jô nyuu ini le ñem u sal loñge, u nlama ba ngim. Ndi ñem i pes mbuu, u nla ba nkabak. David a bi kal le: “Boñ le me kon we woñi ni ñem wem wonsôna,” hala a ñéba le i mam di nôgda tole i mam ma nkôhna bés woñi, ma nla boñ le ñem wés u ba nkabak. (Tjémbi 86:11) Ñem u ntén mut u, u nla ba “nkabak” kayéle a bégés ha bé Djob ni ñem wé wonsôna. (Tjémbi 119:113; Masoola 3:16) Mut a nla bana “miñem ima” (hala wee ñem ni ñem), a noode gwélél bet iba, a mpot ngim jam ki le a yé hoñol lipe. (1 Miñañ 12:33; Tjémbi 12:2, buk isi lipep) Yésu a bi kéés i bôt ba bééna miñem ima.—Matéô 15:7, 8.
23-29 DIPOS
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 88-89
Énél i Yéhôva i yé ilam kiyaga
Nit kahap i Yéhôva i ngii bihégél gwé!
5 Yéhôva nyen a kôli ki énél ngiinda inyu njom ipe. A ñénél ni telepsép i yôni. Nyemede a nkal le: “Me yé Yéhôva nu a ñunda loñgeñem, ni sép, ni telepsép hana isi; inyule mam mana mon ma nkônha [me] maséé.” (Yérémia 9:24) A mbéñge bé bikaat bi mambén bi bikwéha bi bôt inyu kal kii i yé loñge ni sép. Nyemede nyen a yé telepsép, ndi a pémhak mambén inyu bôt ba binam. Kiki “telepsép ni mbagi sép ba yé hikuu hi yééne [yé] ane,” jon di nla bana bôdôl le mambén mé, matiñ mé ni makidik mé ma téé sép. (Tjémbi 89:15; 119:128) Ndi to hala, kiki Satan a nkal le énél i Yéhôva i téé bé sép, nyemede Satan a yé ngi pam i hek nkoñ isi het telepsép i yé.
Nit kahap i Yéhôva i ngii bihégél gwé!
10 Énél i Yéhôva i ta bé énél i mbanda, i mbémbe bé to bôt. Énél yé i nti bés kunde, i boñok ki le di ba maséé. (2 Korintô 3:17) David a bi pot jam li lana le: “Lipém ni bai i lipém ba yé bisu gwé [Djob]; ngui ni maséé ba yé i homa wé.” (1 Miñañ 16:7, 27) Nlélém jam won ntôptjémbi le Étan a tila le: “I bôt ba nkon maséé i bégés we ba yé bokimasoda. Ba nkil mu mapubi ma su woñ, a Yéhôva, kel yosôna, ba nkon maséé inyu jôl joñ, ba nkôhna ki lipém inyu telepsép yoñ.”—Tjémbi 89:15, 16.
11 Ibale di nsoñda bisai énél i Yéhôva i nlona, hala a ga kônde kwés bés nkaa le énél yé i yé ilam kiyaga. D’a pam i kal kiki ntôptjémbi le: “Inyule hilo hiada ikété bikotoo gwoñ hi nloo hikôô hi dilo homa numpe!” (Tjémbi 84:10) Énél i Yéhôva i yé toi ilam. Kiki Yéhôva nyen a yé Nhek wés, a nyi i mam ma mbéda toi bés inyu ba maséé, a ti ki bés mo ngandak. I mam momasôna a mbat le di mboñ ma yé inyu loñge yés, ma nsôk ndigi ma lona bés maséé. Hala a yé maliga to ibale i mbéda le di boñ bisesema.—Añ Yésaya 48:17.
w14 15/10 10 § 14
Di bana hémle i ngui inyu Ane Djob
14 Di béñge i jam Yéhôva a bi bôn Kiñe David nu a bi ane nlômbi Israel. A bi boñ mbônga u, ni njel malômbla a bi boñ ni David. (Añ 2 Samuel 7:12, 16.) Yéhôva a bi boñ malômbla ni David i ngéda a bé ane i Yérusalem. A bi bôn nye le Mésia a bé lama gwéé ikété mbôda yé. (Lukas 1:30-33) Ni njel i, Yéhôva a bi éba hee i mbôda i i bé lama pémél, a bi yigye le mbôda i David ‘i i bé i kôli’ yoñ y’a yoñ yééne Ane i Mésia. (Ézékiel 21:25-27) Ni njel Yésu, Ane i David i” ga nom i boga ni boga.” Mbôda i David “i ga nom i boga ni boga; ane yé i ga nom kiki hiañgaa.” (Tjémbi 89:34-37) Ñ, Ane i mésia i ga bana bé to liton li mahindi, i ga boñ mam ma ma ga nom i boga ni boga!
Tik ngok i mbuu
cl 281 § 4-5
“Wetama nyen u ntéñbe”
4 Ikété Bitilna bi hop Lôk Héber, i buk ini le “ndéñbe” i nkobla le loñge ñem i i ntinde bés i adbe ngim yom, kayéle i njômbi di gwé inyu yom i, i yon. Kiki i yé pand yada i gwéha, i nloo i botñem mut a nla bana ipañ mut numpe inyule a yé nyégsaga i boñ hala. Ba nla yak gwélél i buk ini le “ndéñbe” inyu pôdôl gwom. Kiki hihéga, ibale ntôp tjémbi wada a bi pôdôl sôñ kiki mbôgi i maliga nyoo i ngii, i bé inyule sôñ i mbai hiki ngéda. Jon di nla kal le di nla bôdôl sôñ ñem. (Tjémbi 89:37) I ngéda Bibel i nkal le sôñ i yé maliga, hala a ta bé nlélém jam ni bôt ba binam. Inyuki? Inyule maselna ma yé ipôla ndéñbe i gwom ni ndéñbe i bôt ba binam.
5 Ikété Bibel i buk ini le ndéñbe, i nkiha ni ini buk le i kandal nyuu. Hala a ñéba le maada ma yé ipôla i mut a ntéñbe i gwés ni i mut ba yé gwés. Ndéñbe i gwés i ta bé kiki mangudga ma tuye ma ma nhéñha hiki ngéda inoñnaga ni kiki mbebi i nkena mo. Ndéñbe i gwés i gwé ngui, i yé lem i i nhéñha bé to ibale kii i mbôña.
30 DIPOS – 6 BIÔÔM
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 90-91
Inyu niñ ntandaa ngéda, bôdôl Yéhôva ñem
Bôt ba nyéñ ébés niñ
Bôt ba njoñ yi bobasôna bé bon ba neebe le ba nla tibil biuni kayéle mut binam a niñ ntandaa ngéda iloo kiki a niñ nano. Ni maliga, nom i mut binam i nkônde ndik bet ibôdôl nwii 1800. Ndi libim li ngéda, hala a mbôña inyule di noñ matiñ ma mapubi, di nyoñ yihe ni makon ma ma lôôhana, di gwéélak ki antibiôtik ni makele (vaccination). Bôt ba njoñ yi bahogi, ba ba nigil tjom di mbôda, ba nkal le, mut binam a ta bé le a nom iloo kiki a nom hanano.
Jam kiki bo 3 500 nwii nano, ntila Bibel wada le Môsi, a kal le: “Dilo di nwii nwés di yé 70 nwii, to 80 nwii inyu ngui; ndi biyat gwap bi yé ndik ndumb-ba ni ndutu; hala a nhoo tagbe, di mpuue ki.” (Tjémbi 90:10) To mut binam a mboñ biliya lelaa, dilo tjés di niñ di ga lel bé di Môsi a bi pôdôl hana.
Ibale ba nhégha niñ yap ni i bôt ba binam, binuga bihogi bi nom iloo 200 nwii yak bie bikeñi kiki tén jôm (baôbab) bi nla niñ dikôô di nwii. Ngéda di nhégha niñ yés lôñni i bini bihégél bipe, baa di mbadba bé le: ‘i niñ i 70 tole i 80 nwii ini, yosôna i hala?’
wp19.1 5, minkéñék mi matila
Jôl li Djob le njee?
I mbadga i, ngandak bôt i ma badba yo. Bebek yak we. I mbadga i, i nla ki kobla le: Ibale ngiinda yosôna ni gwom gwobisôna bi bi yé mu ikété bi gwé nhek, hee Djob nye a nlôl?
Bôt ba njôôñ yi bomede ba bi pam i nôgda le hiki yom i yé ikété ngiinda, i gwé bibôdle. Inoñnaga ni i nogna i, nlôñ u Bibel u bisu u nkal le: “I bibéé Nyambe a hek ngi ni ‘isi.”—Bibôdle 1:1.
Ngiinda i bé bé le i héga yomede; i bé bé to le i lo ndigi hala yañga. Yom i nla bé pam ndigi hala yañga. Ibale yom yo kiki yo i bé bé ilole ngiinda i nlo, ki ngiinda i ta bé i len ini. To ibale hala a yé bés ndutu i tibil nok lelaa ngiinda i bi lo, ngim jam i i niñ mba ni mba, ndi i bak bé ki to hégél, yon i bi hek yo. Yéhôva Nyambe, mut nu a yé mbuu, a ban-ga ki ngui ni pék ibabé nwaa, nyen a yé Nhek ngiinda.—Yôhanes 4:24.
Bibel i nkal inyu Djob le: “Ilole dikôa di mpam, we ngi ungus to ‘isi ni nkoñ ‘isi, u yé Nyambe ibôdôl yaga boga ikepam boga.” (Tjémbi 90:2) Jon, “i bibéé” a bi hek ngiinda ni gwom gwobisôna bi bi yé mu.—Masoola 4:11.
Lelaa gwéha i Yéhôva i nhôla bés i ngéda di nkon woñi
16 Satan a nyi le di ngwés niñ, a nkal le di yé bebee i boñ to kii, di kôm yak Yéhôva mbus ndik inyule di nsômbôl bé wo. (Hiôb 2:4, 5) Ndi maliga bé ma! Kiki “Satan a yé nu a gwé ngui i nol,” a noode boñ le woñi u tinde bés i kôm Yéhôva mbus. (Lôk Héber 2:14, 15) Ngim mangéda bagwélél ba Satan ba nkal bagwélél ba Yéhôva le ibale ba nkôm bé Yéhôva mbus ba nol bo. Satan a nla noode tinde bés i bôk mbén Yéhôva i ngéda di nkon. Dokta tole bôt bés ba lihaa ba ba ta bé Mbôgi Yéhôva ba nla tinde bés i yoñ matjél. Tole mut a yé le a tinde bés i neebe matibla ma ma nkiha bé ni Bitilna.
17 Di ta bé maséé i wo, ndi di nyi le ibale di nwo, Yéhôva a’ waa bé gwés bés. (Añ Rôma 8:37-39.) I ngéda bagwélél ba Yéhôva ba nwo, a nhoñol bo wengoñle ba yii i niñ. (Lukas 20:37, 38) A gwé ngôñ i tugul bo. (Hiôb 14:15) Yéhôva a bi sem Man wé “inyu boñ . . . le di bana niñ boga.” (Yôhanes 3:16) Di nyi le Yéhôva a ngwés bés ngandak a ntôñ ki bés. Jon i ngéda di nkon tole i ngéda nyemb i yé bés bebee, di kôm bañ Yéhôva mbus, di bat nye mahôla, pék ni ngui. Hala nyen Valérie bo nlôm ba bi boñ.—Tjémbi 41:3.
Tik ngok i mbuu
wp17.5 5
Baa di gwé ngim añgel i i ntat bés?
Bibel i nkal bé le bôt ba binam ba gwé biañgel bi bi ntat bo. I yé maliga le kel yada, Yésu a bi kal le: “Yoña yihe le ni yan bañ to mut wada ikété bôt batitigi bana, [Banigil ba Kristô], inyule me nkal bé le biañgel gwap nyoo i ngii bi ntehe su u Tata wem nu a yé i ngii hiki ngéda.” (Matéô 18:10) Ilole di hoñol le hiki mut a gwé añgel i i ntat nye, Yésu a bé kal ndik le biañgel bi yé bebee ni hiki nnigil wé, inyu hala nyen bañga bikristen bi ngwélél bé niñ yap to laa to laa, ba nhoñlak le biañgel bi ga tat bo.
Ndi baa hala a nsômbôl kobla le biañgel bi ntat bé bôt ba binam? To. (Tjémbi 91:11) Ngim bôt i yé nkwoog nkaa le Djob a bi ep biañgel inyu sôñ bo, ni i éga bo. Hala nyen Kenneth, nu di mbôk di mpôdôl a bé hoñol. Ibabé i nyégsa bôt i neebe hala, bebek i yom a nkal i nla ba maliga. I ngéda Mbôgi Yéhôva i ñañal ñañ nlam, yak bo, ba yé ba ntehe mahôla ma biañgel. Kiki di ntehe bé biañgel, di nla bé kal ipam limbe likala Yéhôva a ngwélél bo inyu hôla bôt ba binam ba ba mboma nya ndi nya mandutu. To ibale i yé lelaa, di nyoba bé i ngéda di nti Nungui yosôna mayéga inyu mahôla a nlona bés.—Kôlôsé 3:15; Yakôbô 1:17, 18.
7-13 BIÔÔM
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 92-95
Di sélél Yéhôva inyu bana loñge niñ!
A boñge ba wanda, baa ni tiñi i yônôs njômbi nan i pes mbuu?
5 Njom bisu, i i ntinde bés i tjek mam di gwé ngôñ i yônôs i pes mbuu, i yé le di ñunda Yéhôva le di nsômbôl ti nye mayéga inyu gwéha yé ipañ yés, ni inyu mam a ma bôñôl bés. Ntôp tjémbi a kal le: “I yé loñge i ti Yéhôva mayéga . . . Inyule we, a Yéhôva, w’a kônha me maséé ni nson woñ; m’a kéhi nséñgé nyo, me séék inyu minson mi moo moñ.” (Tjémbi 92:2, 5) A we mañge wanda, hoñol mam momasôna Yéhôva a ma bôñôl we. Di nla sima niñ, hémle, Bibel, likoda, ni botñem ilam a bi ti we, inyu bilôl. I bugus mam ma mbuu i niñ yés i yé njel yada i ti Djob mayéga inyu bisai bini, hala a nlédés yak maada més ni nye.
Njee a mma mahoñol moñ?
8 Kiki loñge ngwal, Yéhôva a gwé ngôñ le bon bé ba bana niñ i nlôôha lam mut a yé le a bana. (Yésaya 48:17, 18) Jon a nti bés matiñ inyu bana bihiumul bilam ni maboñok malam ipañ bôt bape. A naña bés i hoñol kiki nye ni i kôna litehge jé li mam. Iloole hala a nyégsa bés i nôgôl nye kiki bôt ba mok, hala a nhôla bés i lémés ni i kéñbaha ngap yés i ôt pék. (Tjémbi 92:6; Bingéngén 2:1-5; Yésaya 55:9) Hala a nhôla yak bés i yoñ makidik ma ma ntina maséé, a hôlga ki hiki wada wés i too i niñ yés. (Tjémbi 1:2, 3) Ñ, i hoñol kiki Yéhôva i yé nseñ, hala a nlémél ki bés!
Yéhôva Nyambe woñ a ndiihe we!
18 Yak i ngéda di ñun, di nlama yi le Yéhôva a ga ke ni bisu i gwélél bés mu nson wé. (Tjémbi 92:13-15) Yésu a bi niiga bés le, to ibale di ntehe le di nla ha bé boñ ngandak mam, di yanak biliya gwés, Yéhôva nye a ndiihe hiki jam di mboñ mu nson wé. (Lukas 21:2-4) Jon, bok mahoñol moñ mu mam u nla boñ. Kiki hihéga, u nla hôla bôt i yi Yéhôva, u nla soohe inyu lôk kéé, u nla yak ti bape makénd le ba téñbe i gwélél Djob. Yéhôva a nyoñ we kiki ngwelnson lôñ yada ni nye, ha inyu bé le u mboñ ngandak mam, ndi inyule u yé bebee i nôgôl nye.—1 Korintô 3:5-9.
Tik ngok i mbuu
cl 176 § 18
“Éé kinje ndip lingwañ li Nyambe li yé!”
18 Di béñge lelaa Paul a bi pôdôl pék i mbuma ñañ i Yéhôva: “Éé kinje ndip lingwañ li Nyambe li yé, yak pék yé lôñni yi yé! Mbagi yé i nla bé wéna, yak manjel mé ma mbuma ñañ!” (Rôma 11:33) I “éé” nunu Paul a ngwélél a ñéba i jam a bé nôgda ni lipém a bé ti Yéhôva. I bibuk bi hop Grikia a ngwélél ina le “ndip lingwañ” bi mpôôna ini buk le “soñ kum.” Bibuk bini, bi ngwés éba bés ipam limbe likala pék i Yéhôva i yé ikeñi. Inyule i memle pék i Yéhôva i yé kiki bo i leñ mis ikété ngim hôk i i gwé bé nwaa, soso hôk i mut a nla bé yi bikeñi gwé. (Tjémbi 92:5) I ngéda di nhoñol i mam ma momasôna, baa di ntehe bé le di yé hipépéda i mis ma Yéhôva?
14-20 BIÔÔM
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 96-99
“Añlana ñañ nlam”!
w11 1/3 6 § 1-2
Kii ba nsébél le ñañ nlam?
BIKRISTEN bi nlama añle bôt bape “ñañ nlam u Ane Djob”, ba toñlege bo le Ane Djob i yé ngim Ane i i ga énél nkoñ ’isi wonsôna ni telepsép. Ndi i buk ini le “ñañ nlam,” i gwé ndoñi ipe ikété Bibel. Kiki hihéga, “ñañ nlam u tohi” (Tjémbi 96:2); “ñañ nlam u Nyambe” (Rôma 15:16); ni “ñañ nlam u Yésu Kristô.”—Markô 1:1.
I sem kwep, ñañ nlam u yé maliga momasôna Yésu a bi pôdôl ni ma banigil bé ba bi tila. Ilole a mbet i ngii, Yésu a bi kal le: “Jon kena, ni yilha bôt ba biloñ gwobisôna banigil, ni sôblege bo i jôl li Tata, ni li Man, ni li mbuu mpubi, ni niigaga bo i nôgôl mam momasôna me bi ti bé oda le ni boñ.” (Matéô 28:19, 20) I maliga, nson u bañga bikristen u ta ndik bé le ba añle bôt ñañ nlam u Ane, ndi ba nlama yak yilha bôt banigil.
w12 1/9 16 § 1
Kii i ga tagbe i hilo hi bikééhene?
I titii i i nene ha i walôm, i ñunda i yom bôt ba nhoñol inyu hilo hi bikééhene. Didun di bôt di yé i bisu bi yééne ane i Nyambe, a kééhak bo inyu i mam ba bi boñ behee. Bape ba nkôs nsaa inyu ke i ngii, ki le ba nleñ bape i bee hié. Maselna ni hala, Bibel i niiga le hilo hi bikééhene hi yé ha inyu kobol i bôt ba mboma ngitelepsép. (Tjémbi 96:13) Yésu Kristô nyen Djob a bi téé inyu lona telepsép ina ’isi.—Añ Yésaya 11:1-5; Minson mi baôma 17:31.
w12 15/9 12 § 18-19
Nsañ inyu hikôô hi nwii, ni iloo ha!
18 Maada malam bôt ba binam ba bééna ni Yéhôva ma bi ôbi i ngéda bôt ba binam ba bi ndogop, bo ni Satan ba kolba kahap i Yéhôva. Ibôdôl i nwii 1914, énél i Mésia i bi yoñ bitelbene i tiimba lona adna ndék ni ndék. (Éfésô 1:9, 10) Isi Ane i hikôô hi nwii, i mam di “ntehe” bé len ma ga bôña. I mbus, “lisuk” li ga loo, hala wee, Énél i hikôô hi nwii i Yésu i ga mal. Ndi kii i ga bôña i mbus? To ibale a bi “kôhna kunde yosôna i ngii ni ’isi,” Yésu a gwé bé mahoñol mabe, a ngwés bé yoñ tel Isañ Yéhôva. Ni suhulnyuu, “a’ timbis Ane yak Nyambe wé ni Tata wé.” A ga gwélél tel ni ngui Isañ a bi ti nye “kayéle Nyambe Tata a kôhna lipém.”—Matéô 28:18; Filipi 2:9-11.
19 Ha ngéda i, i bôt ba mba isi Ane Djob, ba ga yila peles. Kiki Yésu, ba ga neebe kahap i Yéhôva ni ñem wap wonsôna. I manooda ma nsôk, pôla i ga tina bo i éba le ba ntéñbe ni Yéhôva. (Masoola 20:7-10) I mbus ha, mimbuu mimbe ni bôt ba ndok bobasôna ba ga tjiba, kinje bilôl bilam! Lihaa li Yéhôva jolisôna li ga bégés nye inyule a ga yila “mam momasôna inyu bôt bobasôna.”—Añ Tjémbi 99:1-3.
Tik ngok i mbuu
it-1 425
Hiémbi
U héya kaat Tjémbi i het ba mpôdôl “hiémbi hi mondo,” ba mpôdôl ki hio i kaat Yésaya ni i kaat Yôhanes. (Tjémbi 33:3; 40:3; 96:1; 98:1; 144:9; 149:1; Yésaya 42:10; Masoola 5:9; 14:3) I ngéda di mbéñge minlôñ mi Bibel i het ba mpôdôl “hiémbi hi mondo,” ba mbéna gwélél hio inyu éba jam li mondo Yéhôva a mboñ inyu éba lelaa a ñéga bihégél gwé. Kiki di ntehe mu bibuk bi maséé ntôp tjémbi wada a bi gwélél i kaat Tjémbi 96:10: “Yéhôva a nyila Kiñe.” Libak le Yéhôva a nkabna ane yé ni bôt bape, ni bisai hala a ga lona i ngii ni hisi, gwon bi yé ño nkwel u “hiémbi hi mondo hi.”—Tjémbi 96:11-13; 98:9; Yésaya 42:10, 13.
21-27 BIÔÔM
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 100-102
Éba Yéhôva le u yé maséé kiki a ntéñbe i gwés we
Lelaa u nla kôôba inyu sôble
18 Gwéha inyu Yéhôva i yé lem ilam kiyaga. (Añ Bingéngén 3:3-6.) Ibale u ngwés Djob ngandak, u ga pam i yémbél mandutu ma niñ. Bibel i mbéna unda le Yéhôva a nwaa bé gwés bagwélél bé. Hala a nkobla le Yéhôva a ngwés bés bañga bañga, a yé mbén i tjôô bés. (Tjémbi 100:5) Di bi héga i pôna Nyambe. (Bibôdle 1:26) Lelaa yak we u nla unda bape gwéha kiki Yéhôva?
19 Jam li bisu, ti Yéhôva mayéga. (1 Tésalônika 5:18) Hiki kel badba le: ‘Lelaa Yéhôva a ñunda me gwéha?’ I ngéda u nsoohe Yéhôva, ti nye mayéga inyu mam a ma bôñôl we. I mam gwéha i ntinde Yéhôva i bôñôl bagwélél bé, yoñ mo kiki bo le wen a mbôñôl mo tôbôtôbô, ndik kiki ñôma Paul a bé tehe mo. (Añ Galatia 2:20.) Badba le: ‘Lelaa yak me me nla unda nye gwéha?’ Ibale u ngwés Yéhôva, w’a kwo bé i manoodana, w’a hônba ki mandutu. Ha nyen w’a bégés Yéhôva hiki ngéda, u undga nye hiki kel le u ngwés nye.
“Tiblana hek pék, yéna ki péé!”
10 Di nlama keñgle mintuk ni mut nu a ta bé sobiina wés, di keñgle ki ngandak nyôba, mbina je, bibuk bibe, biliñgeliñge bi bisañ ni bi malal ma nyega, ni mam mape ki. (Tjémbi 101:3) Nsohop a nyéñ manjel i ôbôs maada més ni Yéhôva. (1 Pétrô 5:8) Ibale di nyoñ bé yihe, Satan a nla boñ le di bana bilem bibe kiki bo tama, malôga, huluk ñem, ôa, ngôk, ni hiun. (Galatia 5:19-21) Bilem bini bi yé bi bôdôl mbeñee mbeñee. Ibale di nhoo bé jôs gwo sañ, bi ño minkañ, bi yila kiki mbôñ.—Yakôbô 1:14, 15.
w11 15/7 16 § 7-8
Baa di ga nôgôl mabéhna ma Yéhôva?
7 Lelaa mut a nla toi keñgle baniiga ba bitembee? Di leege bañ bo i mbai yés, di yéga bañ bo. Di añ bañ bikaat gwap. Di béñge bañ to biliñgeliñge i het ba mpot. Di ke bañ i yuuga bi site gwap bi internet, to tilna bo mu internet. Inyuki di nlama yoñ makidik ma ngui ma? Pok, inyule di ngwés “Nyambe nu maliga,” di nla bé gwés biniigana bi bi nkiha bé ni i yom Bibel i mpot. (Tjémbi 31:5; Yôhanes 17:17) Iba, inyule di ngwés ntôñ u Yéhôva u u bi niiga bés bañga maliga kiki bo: jôl li Djob ni ngobol yé, sômbôl i Djob inyu hisi, kii i ntagbe i ngéda mut a nwo tole botñem inyu bitugne. Baa u ngi hoñlak i yom u bi nôgda i ngéda u bi yi maliga inyu i mam di ntip sima, ni mape ki? Inyuki w’a nwas le baniiga ba bitembee ba tinde we i yan ntôñ u Yéhôva u u bi niiga we i bañga maliga i?—Yôhanes 6:66-69.
8 Baniiga ba bitembee ba nla boñ to kii, ndi bés d’a noñ bé bo. Ibale di noñ baniiga ba bitembee ba, ba ba yé kiki bibee bi bi gwé bé malép, wee ba nlôk bés, di yôm ki. Di yoñ bitelbene bi ngui i téñbe ni Yéhôva ni ntôñ wé ba ba mélés nyus yés malép ibôdôl behee ni njel Lipôdôl li Djob, ni ntôñ u u niiga bés maliga ma ma nhôgbaha bés.—Yésaya 55:1-3; Matéô 24:45-47.
Tik ngok i mbuu
it-2 522
Lolo lom
I ngéda lolom lom i nuu, i nke i yén homa nyetama, i kahal kôhna ngoo, i yoñ ño wé, i ha wo ikété bipapaye gwéé, i nyén nwee kayéle ibale u nun nye u bak haa, u nla hoñol le puba ngok yon i yé ha. I nla yén ha ntandaa ngéda ibabé le i boñ to yom, i kôhnaga ngoo. I jam li jon ntôp tjémbi a ngwélél inyu éba lelaa a bé kôhna ngoo i ngéda a bé nyetama. A kal le: “Me yé kiki lolo lom i i niñil i ñoñ.” (Tjémbi 102:6) Ina, “ñoñ” u ngwés bé pôdôl ñoñ womede, ndi ngim homa i het bôt ba nyééne bé kiki bo tataba. (maricage) Yak i len ini, i nsôsôgô u Yordan, i homa maricage mi yéne, bilolo bi lom bi yé nyoo. I loñ Israel, di nléba mintén mi bilolo bi lom maa. Ntén lolom lom di mbéna tehe u yé pélican blanc (Pelecanus onocrotalus); di nléba yak pélican frisé (Pelecanus crispus) ni pélican à dos rosé (Pelecanus rufescens).
Lolom lom i ngwés i homa bôt ba nke bé ngandak. I het bôt ba ntôl bé ke le ba tééñga nye. Ha nyen a ñoñ jumbul jé, a kek matjee mé. Nyoo ki nyen a nke i noi i ngéda a mal lop. Bibel i ngwélél hihéga hi nuni hi, inyu pôdôl tjiba Yéhôva a bé lama lona i ngii Lôk Édôm. Yésaya a bi kal le bilolo bi lom gwon bi bé lama yééne nyoo. (Yésaya 34:11) Sôfônia a kal le bilolo bi lom gwon bi ga yén mu mabebe ma Ninivé, inyu pôdôl tjiba i tison i, ni inyu éba le bôt ba binam ba ga yééne ha bé nyoo.—Sôfônia 2:13, 14.
28 BIÔÔM – 3 MAYE SÉP
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 103-104
A mbigda “le di yé nluñ ték”
Kiki Yéhôva di nai bañ ni litehge jés li mam
5 Suhulnyuu i Yéhôva, ni ñem ngôô, bi ntinde nye i héñha litehge jé li mam. Kiki hihéga, suhulnyuu yé i bi nene i ngéda a bé sômbôl tjé bibéba bi bôt bi tison i Sôdôm. Ni njel biañgel gwé, Yéhôva a bi kal Lôt mut a téé sép le a kee ngwéé i mbok dikôa. Ndi Lôt a bé kon woñi i ke nyoo. Jon a bi bat too a nla ke i solop i Zôar, man tison nu Yéhôva a bi kit le yak nye a nlama tjiba? Yéhôva a bé le a kal Lôt le a gwé bé le nyen a niiga nye i yom a boñ, a kee ndik i mbok dikôa. Ndi a bi neebe le Lôt a kee a solop nyoo, tolakii hala a bé boñ le a tjé ha bañ i tison i. (Bibôdle 19:18-22) Nwii di nwii i mbus ngéda, Yéhôva a bi kônôl bôt ba Ninivé ngoo. A bi ep mpodôl Yôna i legel i tison i le a bé lama tjé bibéba bi bôt bi bi bé yééne mu. Ndi, i ngéda bôt ba Ninivé ba bi tam béba yap, Yéhôva a bi kônôl bo ngoo, a bôn tison yosôna le a ga tjé bé yo.—Yôna 3:1, 10; 4:10, 11.
Bôdôl Yéhôva ñem kiki Samsôn
16 Tolakii bikuu bi bi kwél Samsôn inyu hihôha hié, a bi ke ni bisu i gwélél Yéhôva. Ibale di mboñ hihôha, ba kodol bés tole di nimis minson nwés ikété likoda, di tomb bañ. Di bigda le Yéhôva a ta bé le a tjôô bés. (Tjémbi 103:8-10) To di mboñ mahôha, Yéhôva a nla ki gwélél bés kiki a bi gwélél Samsôn..
17 Di yoñ hihéga hi njohok mankéé le Michael. A bééna ngandak minson ikété likoda, a bé nhôla nson, a bak ki nsañal nu ngéda yosôna. Ngoo le a bi boñ hihôha hi hi bi boñ le a nimis minson a bé gwel ikété likoda. A nkal le: “I pam ha ngéda i, me bé gwel ngandak minson ikété ntôñ u Yéhôva. Kunda yada, me nôgda wengoñle me nla ha bé boñ yom yo ki yo i nson u Yéhôva. Me bi yénak bé me hoñol le Yéhôva a ntjôô me, ndi me bé badba too maada mem ni nye ma bé ma ngi yii nlélém, tole me bé ki le me gwélél Yéhôva i nya i yôni kiki me bé boñ behee.
18 Masoda le Michael a bi tomb bé. A nkônde le: “Me bi bok mis mem mu maada mem ni Yéhôva, me yiblege nye ñem wem hiki kel ikété masoohe, me niglak Bibel, me soñdaga.” I mbus ngéda, Michael a bi témb a bana minson a bééna ikété likoda. Nano a yé mañ ikété likoda, a bak ki nsañal nu ngéda yosôna. A nkal le: “Mahôla ni makénd me bi kôhna, téntén ma mimañ mi bi ti me, ma bi hôla me i nok le Yéhôva a ngi gwéhék me. Nano me nla ki gwel minson ikété likoda ni kiññem i mpôp. I jam li, li bi hôla me i tehe le Yéhôva a nwéhél nu ni nu a ntam toi béba yé.” Di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga ke ni bisu i gwélél bés ni i sayap bés, ntel ngéda wonsôna di mboñ kii yosôna di nla inyu kodol maboñok més mabe ni i ke ni bisu i bôdôl nye ñem.—Tjémbi 86:5; Bingéngén 28:13.
U nla yônôs i mam u ntéé le u mboñ i pes mbuu
2 Ibale u ntéé le u mboñ ngim jam i pes mbuu, ndi u yônôs bé yo, soho u tomb bañ. Inyu yônôs ngim jam i pes mbuu, to ibale i yé isii, hala a mbat ngéda ni biliya bi ngui. Hala kiki u mal yoñ makidik le u ga yônôs ndik i jam u ntéé le u mboñ i pes mbuu, hala a ñunda le u ndiihe maada moñ ni Yéhôva, u ngwélél ki nye ni ñem woñ wonsôna. Yéhôva a ndiihe biliya gwoñ. Ndi hala a nkobla bé le a ngwés le u boñ biliya bi bi nlel we ngui. (Tjémbi 103:14; Mika 6:8) Jon u nlama téé mam u nyéñ yônôs inoñnaga ni ngap yoñ, yak ni la yoñ. Ibale u mal pohol i jam u mboñ, kii u nla ni boñ inyu yônôs jo? Di wan ndék manjel.
Tik ngok i mbuu
cl 55 § 18
Ngap i hek—“Nhek ngii ni ’isi”
18 Ngap Yéhôva a gwé i hek i niiga kii bés? Baa di ta bé nhelek i ngéda di ntehe i mam momasôna Yéhôva a bi hek? Ntôp tjémbi wada a bi kal le: “É minson nwoñ mi mbôl, a Yéhôva! . . . Hisi hi yôni ni mam u bi boñ.” (Tjémbi 104:24) Njee a nla pééna i jam a bi kal? I len ini, i bôt ba njoñ yi ba ba nigil bihégél ba nkal le ba ma léba hidun hiada hi bihégél bi bi niñ hana ’isi, ndi baa didun tjañen di ngi yii le ba yé ngi léba? Mut a nla bé yi. To mut nu a nyi ngweege lelaa, i yé i pam ngim mangéda la a yi ha bé i yom a boñ. Ndi inyu Yéhôva, ngap yé ni ngui yé i hek mam ma mondo, i ta bé le i mal kekikel.