‘An tili zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n’

‘An tili Zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n yɛ an wunnin i agualiɛ nga e Min’n maan ɔ guɛli i’n, afin sran yo e Min’n i annvɔ, yɛ ɔ si i aunnvuɛ.’—ZAK 5:11.

1, 2. ?Ɲrɛnnɛn mennin yɛ bian kun nin i yi’n mɔ be tran Polɔɲi lɔ’n, be wunnin i ɔ?

DANTZIG ti abloki lɔ nvle nga be flɛ i Polɔɲi’n i nglo lɔ lika’n i klɔ kun. Andɛ be flɛ i Gdansk. I nun mɔ Itilɛli i sonja’m be ko utuli klɔ sɔ’n, nanwlɛ, lika’n jrannin kekle kpa lɔ Klistfuɛ kpa’m be su. Be flɛ e niaan kun kɛ Harald Abt. Alemaɲi lɔ polisie mɔ be flɛ be Gɛstapo’n be mɛnnin i fluwa kɛ ɔ fɛ i sa ti nzɔliɛ sie su. I sɔ m’ɔ́ yó’n, ɔ́ klé kɛ ɔ lafiman Ɲanmiɛn su kun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be yoli Harald batɛmu ɔ nin a diman afuɛ kun bɔbɔ. Sanngɛ w’a kplinman su. I sɔ’n ti’n, be wlɛli i bisua ɔ dili le mɔcuɛ wie lɛ. I sin’n, be fɛli i ɔli Sachsenhausen, be sran ɲrɛnnɛn klelɛ lika’n nun lɔ. Kpɔkun, cɛn kwlaa be jin i su nin i bolɛ, ɔ nin i wlanwlanlɛ. Lika sɔ’n nun lɔ sua kun o lɛ’n, i nun yɛ sran nga be kun be’n, be yra be kɔlikɔli ɔ. Wunsre’n i sinwlɛ’n, ɔ ti kɛ tio sa sua sɔ’n i ti su lɔ. Cɛn kun’n, sonja kun seli Harald kɛ: “Nian wunsre’n i sinwlɛ’n, é mán wɔ le mɔcuɛ nɲɔn. Sɛ w’a kaciman’n, lɛ yɛ á sín kó tó ɔ Zoova sɔ’n niɔn.”

² Kɛ bé trá Harald, nn i yi Ɛlsa ti bla ta. Ba bla m’ɔ o i sa nun’n, ɔ le nglo blu cɛ. Sanngɛ polisie’m b’a siman Ɛlsa i aunnvuɛ. Be tili ba’n, kpɔkun be fali Ɛlsa ɔli Auschwitz. Lɔ yɛ be nunkun sran’m be tɛtɛ kpa ɔ. Ɛlsa nin i wun’n be dili afuɛ kpanngban kpa sran’m be ɲrɛnnɛn klelɛ lika’m be nun, sanngɛ be fiteli nun. Sɛ amun waan bé sí wafa nga be jrannin kekle blɛ sɔ’n nun’n, an nian Sasafuɛ Tranwlɛ’n, afuɛ 1980, Zuie 15 (w-F) nun. Harald seli kɛ: “Ɲanmiɛn su mɔ n lafi’n ti’n, n dili afuɛ klonglo 14 sran ɲrɛnnɛn klelɛ lika nin bisua’m be nun. Kɛ sran’m be usa min kɛ: ‘?Ɔ yi li, ɔ suannin ɔ bo blɛ sɔ’n nun?’ I lɛ fuɛ’n, n kɛnmɛn i lele. Afin kɛ mɔ n si kɛ i bɔbɔ’n ɔ su kpɔciman Ɲanmiɛn le’n, ɔ wlali min fanngan kpa. Asa ekun’n, sɛ ɔ ti kɛ Zoova mɔ m’an yimɛn i ase’n ti’n be kunnin min’n, n si kɛ ɔ́ yó i fɛ trá kɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n ti nun naan be yaci min nun’n. Sanngɛ Ɛlsa kusu wunnin i ɲrun wie dan Alemaɲi lɔ be sran ɲrɛnnɛn klelɛ lika’m be nun.”

3, 4. (a) ?Wan mun yɛ be ndɛ’n kwla uka e naan y’a tra e awlɛn ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ Biblu’n waan e kpɛ e ɲin e nian Zɔbu ɔ?

³ Zoova i Lalofuɛ sunman mɔ be wunnin ɲrɛnnɛn’n, be si kɛ ɔ timan aɔwi like. I sɔ’n ti’n, Biblu’n se Klistfuɛ mun kɛ: ‘Aniaan mun, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mɔ be kannin ndɛ e Min’n i dunman nun’n, kɛ bé klé be ɲrɛnnɛn’n, be trali be awlɛn. An nian be liɛ’n su.’ (Zak 5:10) Nanwlɛ, laa be kleli sran ‘kukuku’ mɔ be kannin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i ndɛ’n, be yalɛ ngbɛn. Be ajalɛ’n kwla uka e naan y’a mian e ɲin y’a sin lika nga Klistfuɛ be sin nun’n wie.—Ebre Mun 11:32-38; 12:1.

⁴ Kɛ Biblu’n nun bé kán awlɛn tralɛ’n i ndɛ’n, saan bé bó Zɔbu dunman. Zaki seli kɛ: ‘Be nga be jrannin kekle’n, e se kɛ be liɛ su ti ye. An tili Zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n yɛ an wunnin i agualiɛ nga e Min’n maan ɔ guɛli i’n, afin sran yo e Min’n i annvɔ, yɛ ɔ si i aunnvuɛ.’ (Zak 5:11) Zɔbu i su sa’n i agualiɛ’n, ɔ yi like kun nglo. Yɛle kɛ be nga be su Zoova lele guɛ i ti nin i bo’n, ɔ yra be su. Like cinnjin kpa nga i su sa’n yi i nglo ekun’n yɛle kɛ, Ɲanmiɛn man e ngwlɛlɛ blɛ kekle’n nun. Ndɛ ng’ɔ o Zɔbu fluwa’n nun kusu’n, ɔ uka e maan e wun kosan wie’n be su tɛlɛ. Yɛle kɛ: ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e wun sa nga be tɔ e su’n be bo kpa ɔ? ?Kɛ sa tɔ e su’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nanti naan y’a kpɔnzɔman ɔn? ?Wafa sɛ yɛ e kwla wla e wiengu Klistfuɛ nga ɲrɛnnɛn tɔ be su’n, be fanngan ɔn?

Sa’m be bo wunlɛ

5. ?Kɛ sa’m be tɔ e su’n, like cinnjin kpa ng’ɔ fataman kɛ e ɲin kpa su’n yɛle mennin?

⁵ E mɔ e ti Zoova i sufuɛ’n, sɛ sa’m be tɔ e su naan e wun be bo kpa’n, é bú angunndan sɛsɛ. Afin ɔ cɛman naan afɛ’n ti’n, Ɲanmiɛn sulɛ’n w’a kaci ndɛ. Akplowa nga Satan sili i kɛ sran fi kwlá suman Ɲanmiɛn lele guɛmɛn i ti nin i bo’n, nán maan e ɲin kpa su mlɔnmlɔn. I lɛ nun’n, Zoova waan: ‘Min wa, fa angunndan nanti. Sɛ a fa angunndan nanti’n, n klun jɔ́. I liɛ’n, sɛ sran kan min wun ndɛ’n, ń kwlá sɔ́ su.’ (Nyanndra Mun 27:11) ?Nán e cenjele yɛle sɔ’n? Maan e fa ndɛ sɔ’n sie e klun kpa. Afin kannzɛ fɔ o e nun’n, sanngɛ e kwla yo maan e Yifuɛ’n i klun jɔ. Kɛ sa’m be tɔ e su mɔ e tra e awlɛn, kpɔkun e kpalo sa tɛ’n, Zoova i klun’n jɔ. Klistfuɛ ng’ɔ klo sran’n, ɔ klo i lele guɛ i ti nin i bo, ɔ trɛ i awlɛn sa kwlaa nun, ɔ siman afɛ’n.—1 Korɛntfuɛ Mun 13:7, 8.

6. ?Wafa sɛ yɛ Satan kan Zoova i wun ndɛ ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ kunndɛ ɔ?

⁶ Zɔbu fluwa’n kle weiin kpa kɛ Satan yɛ ɔ kan Zoova i wun ndɛ ɔ, naan nán andɛ sa yɛ ɔ sɔli i sɔ yolɛ ɔ. Asa ekun’n, fluwa’n yi i nglo kɛ Satan i klun angunndan’n ti tɛ. Yɛle kɛ, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sáci e nin Ɲanmiɛn e afiɛn. Kɛ nga Satan fa yoli Zɔbu sa’n, ɔ tɔn Zoova i sufuɛ’m be kwlaa be suɛn kɛ be suman Zoova klun ufue su. Kpɔkun, ɔ yo like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a kle kɛ be kwlá kloman Ɲanmiɛn lele be guɛmɛn i ti nin i bo sakpa’n. Kɛ bé tú Satan bo ɲanmiɛn su lɔ’n, be tili sran kun i nɛn lɔ. Ɔ seli kɛ Satan ti ‘e niaan’m be sanmanfuɛ m’ɔ sanman be Ɲanmiɛn ja su wia nun nin kɔnguɛ’n.’ (Sa Nglo Yilɛ 12:10) Ɔ maan kɛ sa’m be tɔ e su’n, sɛ e tra e awlɛn e nanti seiin, é klé kɛ Satan bua ato.

7. ?Sɛ e kwlaman nun’n, é yó sɛ naan y’a ɲan wunmiɛn ɔn?

⁷ Sa kwlaa ng’ɔ tɔ e su’n, Satan kwla fɛ i sa wla nun naan e nin Zoova e afiɛn’n saci. Nán e wla fi i sɔ liɛ’n su le. ?Nán kɛ Zezi kpɛli srɛ nun cɛn kpanngban kpa mɔ awe kunnin’n, i nun yɛ Satan sɛli i niannin ɔn? (Lik 4:1-3) Sanngɛ kɛ mɔ Zezi nin Zoova be afiɛn’n mantan kpa’n ti’n, ɔ kwla kpaloli Satan kekle kpa. I sɔ’n kle kɛ sɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n mantan kpa’n, maan tukpaciɛ’n annzɛ oke yolɛ’n tin e su sɛ’n, sanngɛ é ɲán wunmiɛn. Ɔ maan, ‘e sa sin su bubuman e. Kannzɛ e wunnɛn ng’ɔ o yɛ’n ɔ saci’n, like nga mɔ maan be flɛ e sran’n, cɛn kwlaa Ɲanmiɛn bó i mɔnnɛn.’—2 Korɛntfuɛ Mun 4:16.

8. (a) ?Ngue ti yɛ sɛ e angunndan sanngan’n, ɔ kwla yo tɛ man e ɔ? (b) ?Angunndan mennin yɛ Zezi buli ɔ?

⁸ Sran ng’ɔ su Ɲanmiɛn mɔ i angunndan’n sanngan’n, ɔ kwla ka lɛ yaci Ɲanmiɛn sulɛ. Sɛ sa wie tɔ i su’n, ɔ kwla se kɛ: ‘?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn o lɛ mɔ sa kɛ nga sa tɔ min su ɔ?’ Sɛ kusu aniaan wie loli i ngasi’n, ɔ kwla se kɛ: ‘?Ngue ti yɛ aniaan’n kwla yo min sɔ?’ I sɔ’n kwla yo maan sa m’ɔ o i su’n, i ngunmin i angunndan yɛ ɔ bu ɔ. Ɔ maan i ɲin kwla kpa akplowa cinnjin nga Satan sili’n su. An nian wafa ng’ɔ yoli Zɔbu kɛ i janvuɛ nsan mɔ be wunman sa wlɛ’n be ko wunnin i wun. Be nuan nun ndɛ m’ɔ yra fiaan ɔ yoli i ya kɛ tukpaciɛ bɔbɔ m’ɔ o i su’n sa. (Zɔb 16:20; 19:2) I sɔ kunngba’n, akoto Pɔlu waan sɛ sran kun fa ya lele naan ɔ yaciman’n, ɔ kwla “man mmusu’m be si Satan i wluwlɛ.” (Efɛzfuɛ Mun 4:26, 27) Planlɛ’n yoman sa ye. Sɛ kusu be buli e lufle’n, nán maan e ɲin tran su lele. Like nga Klistfuɛ’n fɛ i ɲin sie su’n, yɛle Zezi i ajalɛ’n. Kɛ be yoli i sa’n, ɔ ‘fɛ i ndɛ liɛ’n wlali Ɲanmiɛn m’ɔ di ndɛ nanwlɛ’n i sa nun.’ (1 Piɛr 2:21-23) Angunndan nga Zezi buli’n, ɔ ti kɛ ɲrɛn kokloko sa. Sɛ e “bu angunndan” kunngba’n, é kwlá kpálo Satan kekle kpa.—1 Piɛr 4:1.

9. ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn waan sɛ sa tɔ e su’n, ɔ́ yó mán e ɔ?

⁹ Nán maan e bu i cɛn kun sa le kɛ Zoova klun jɔman e wun, i ti yɛ sa’m be tɔ e su ɔ. I nun mɔ Zɔbu i janvuɛ’m bé fɔ́nvɔ i mɔ be kpɔtɔli i awlɛn’n, kɛ Zɔbu buli i sɔ ɔ. (Zɔb 19:21, 22) Sanngɛ Biblu’n se e kɛ: ‘Be kwlá lakaman Ɲanmiɛn sa fi nun, yɛ i bɔbɔ lakaman sran fi.’ (Zak 1:13) Zoova tali nda kɛ sa kwlaa nga be tɔ e su’n be nun’n, ɔ́ súan e bo naan y’a fite nun. (Jue Mun 55:23; 1 Korɛntfuɛ Mun 10:13) I sɔ’n ti’n, sɛ sa’m be tɔ e su’n, maan e fa e wun mantan Ɲanmiɛn kpa. I liɛ’n, e angunndan’n su sannganman, yɛ é wún ajalɛ kun é fá. Ɔ maan mmusu’m be si Satan wánndi e.—Zak 4:7, 8.

Awlɛn tralɛ ninnge mun

10, 11. (a) ?Ngue ti yɛ Zɔbu kwla trɛli i awlɛn ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zɔbu i klun m’ɔ w’a titimɛn i’n, ɔ wlɛli i fanngan ɔn?

¹⁰ Kɛ be se kɛ sran wun i ɲrun’n i wie yɛle Zɔbu liɛ’n. Be nga be waan be su bɛ i fɔnvɔlɛ’n, be wa kɛnnin i ndɛ tɛ. I bɔbɔ kusu w’a wunman like nga ti yɛ ɔ wun ɲrɛnnɛn’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zɔbu nantili seiin b’a kwlá sacimɛn i wun bɔ kaan sa. ?Ngwlɛlɛ mennin yɛ Zɔbu i awlɛn tralɛ sɔ’n kle e ɔ? Sɛ ɔ ti kɛ Zɔbu nin Zoova be afiɛn’n mantanman kpa sa’n, nn w’a kwlá trɛmɛn i awlɛn. Afin Biblu’n waan: ‘I ɲin yi Ɲanmiɛn, ɔ kloman kɛ ɔ́ yó sa tɛ.’ (Zɔb 1:1) I sɔ’n ti Zɔbu i nzuɛn. Ɔ maan kannzɛ sa’m be tɔli i su kpɛ kunngba gblu’n, sanngɛ w’a yiman Zoova i ase. Sɛ bé útu i o, annzɛ bé lɛ́nngɛ i o, i liɛ ng’ɔ si i’n yɛle Ɲanmiɛn sulɛ.—Zɔb 1:21; 2:10.

¹¹ Zɔbu si kɛ w’a yoman sa tɛ naan i klun w’a titi i. I wla guali ase. Blɛ wie nun m’ɔ yoli i kɛ ɔ su w’a wu sa’n, sa kpa m’ɔ yoli be’n ti’n, i kɔmin jin su. Afin, ɔ tuli i klun yoli i wiengu’m be ye, ɔ nantili Zoova i atin’n su seiin, w’a kanman fiɛn le.—Zɔb 31:4-11, 26-28.

12. ?Wafa sɛ yɛ Zɔbu sɔli afɔtuɛ nga Elii mɛnnin i’n nun ɔn?

¹² Ndɛ wie mɔ Zɔbu kannin be’n, be timan su. I sɔ’n ti’n, ɔ nin i fata kɛ be tinngɛ i. Kɛ be yoli i sɔ kusu’n, ɔ kɛnnin i wun ase sɔli nun klanman. I sɔ’n ti yɛ ɔ kwla trɛli i awlɛn ɔn. Kɛ Elii tuli i fɔ’n, ɔ fali su. Kɛ Zoova kusu kleli i ngwlɛlɛ’n, w’a yoman ɲin kekle. Ɔ seli kɛ: ‘Nanwlɛ, sa nga n kannin be ndɛ’n be tra min kpɛn. Ɔ maan nga n kannin’n, m’an seman sɔ kun. Ń trán ndutre nin nzuɛn’n nun, ń kán min wun ase.’ (Zɔb 42:3, 6) Tukpaciɛ’n yoli Zɔbu sɔ. Sanngɛ kɛ be tinngɛli i angunndan’n, ɔ yoli i fɛ. Afin, i sɔ’n yoli maan ɔ fɛli i wun mantannin Ɲanmiɛn kpa ekun. Ɔ seli kɛ: ‘M’an wun kɛ a kwla like kwlaa yo. Like fi nunman lɛ mɔ i yolɛ ti kekle ɔ sa nun ɔn.’ (Zɔb 42:2) Nanwlɛ, kɛ Zɔbu wunnin Zoova i kpli m’ɔ ti’n i wlɛ’n, ɔ kɛnnin i wun ase.

13. ?Kɛ mɔ Zɔbu blu sa su’n ti’n, ye mennin yɛ ɔ yoli i ɔ?

¹³ I agualiɛ su’n, like nga e kwla sie i nzɔliɛ Zɔbu i lika’n, yɛle kɛ ɔ blu sa su. Zɔbu i nzuɛn ɲɛnmɛn sɔ’n kle e ajalɛ kpa. Afin, Zɔbu i janvuɛ nsan nga be bɛli i fɔnvɔlɛ’n be kpɔtɔli i awlɛn. Sanngɛ kɛ Ɲanmiɛn seli Zɔbu kɛ ɔ srɛ man be’n, ɔ srɛli. I sɔ’n ti’n, Zoova yoli maan ɔ sinnin i osu laa’n nun, ɔ yoli juejue. (Zɔb 42:8, 10) Nanwlɛ, ndɛ sɔ’n kle weiin kɛ be faman klunngbɔ be traman be awlɛn. Sanngɛ sran ng’ɔ klo sran m’ɔ blu sa su’n, yɛ ɔ kwla trɛ i awlɛn ɔn. I sɔ’n ti’n, nán maan e fa sran wun ndɛ e sie e klun. I liɛ’n, é ɲán wunmiɛn é sú Zoova. Kpɔkun Zoova kusu yrá e su.—Mark 11:25.

Afɔtuɛ manfuɛ ngwlɛlɛfuɛ mɔ maan e kwla tra e awlɛn’n

14, 15. (a) ?Nzuɛn mennin yɛ sɛ afɔtuɛ manfuɛ kun le i’n,ɔ kwla fɔnvɔ i wiengu kpa ɔ? (b) Like nga ti yɛ Elii kwla ukali Zɔbu’n, an yiyi nun.

¹⁴ Zɔbu i su ndɛ’n kle e ngwlɛlɛ kun ekun. Yɛle kɛ sɛ sa tɔ sran kun su naan w’a ɲanman afɔtuɛ manfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n, ɔ kwla yo kekle mɛn i. Sran ng’ɔ si afɔtuɛ man’n, ɔ ti kɛ aniaan m’ɔ “nunnun mmoja’n sa.” (Nyanndra Mun 17:17) Zɔbu i su ndɛ’n kle ekun kɛ nán sran ngba yɛ ɔ si afɔtuɛ man naan sran’n i klun w’a tɔ nun ɔn. Afin afɔtuɛ manfuɛ wie’m be nuan nun ndɛ’n yra fiaan kɛ kue sa. Sanngɛ sran ng’ɔ si afɔtuɛ man’n, ɔ si aunnvuɛ, ɔ bu i wiengu sran, kpɔkun i klun ti ufue. I sɔ yɛ Elii yoli ɔ. I lɛ nun’n, Zɔbu i su ndɛ’n kwla kle asɔnun kpɛnngbɛn nin Klistfuɛ nga be ɲin w’a ti Ɲanmiɛn sulɛ’n nun kpa’n, be ngwlɛlɛ. Afin kɛ sa tɔ be niaan’m be su mɔ be angunndan’n sanngan’n, be yɛ be tinngɛ be ɔ.—Galasifuɛ Mun 6:1; Ebre Mun 12:12, 13.

¹⁵ Wafa nga Elii dili ndɛ’n, ɔ kle e ngwlɛlɛ dan kpa wie. Yɛle kɛ Elii dun mmua sieli i su tieli Zɔbu i janvuɛ nsan’n be ndɛ’n lele kpa, i sin naan w’a yiyi nun kɛ be ndɛ’n yoman fɛ. (Zɔb 32:11; Nyanndra Mun 18:13) Kɛ ɔ́ kán ndɛ klé Zɔbu kusu’n, ɔ kan kle i kɛ sran kun nin i janvuɛ sa. Ɔ bo i dunman. (Zɔb 33:1) Elii w’a bumɛn i wun sran kpa w’a traman Zɔbu kɛ nga Zɔbu i janvuɛ nsan’n be yoli’n sa. Ɔ seli Zɔbu kɛ: ‘Fa yɛ be fa yili min wie kɛ wɔ sa ɔ.’ Nanwlɛ, Elii si kɛ Zɔbu w’a wun ɲrɛnnɛn’n wie pɛ naan ɔ fataman kɛ ɔ fa sinnzin ijɔlɛ wie kpɔtɔ i ekun. (Zɔb 33:6, 7; Nyanndra Mun 12:18) I sɔ’n ti’n, w’a ijɔman Zɔbu, sanngɛ ɔ jrɛnnin i sin i nantilɛ seiin ti. (Zɔb 33:32) Like nga Elii yoli m’ɔ ti dan trɛ i ngba’n, yɛle kɛ ɔ ukali Zɔbu naan ɔ wun i wlɛ kɛ ndɛ kwlɛ bulɛ’n timan Zoova i nzuɛn mlɔnmlɔn. I lɛ nun’n, Elii buli Zoova i angunndan wie. (Zɔb 34:10-12) Kpɔkun ɔ wlali Zɔbu fanngan kɛ nán maan ɔ kpli se kɛ ɔ ti sɛsɛfuɛ, sanngɛ maan ɔ tran diin minndɛ Zoova. (Zɔb 35:2; 37:14, 23) Elii i ayeliɛ sɔ’n, sɛ e ti asɔnun kpɛnngbɛn o, annzɛ e timan asɔnun kpɛnngbɛn o, ɔ kle e kwlaa e ngwlɛlɛ.

16. ?Wafa sɛ yɛ Zɔbu i janvuɛ nsan’n be yoli Satan i sa nun sran ɔn?

¹⁶ Ngwlɛlɛ su yɛ Elii tuli Zɔbu i fɔ ɔ. W’a kanman sinnzin ndɛ kɛ Elifazi nin Bildad, ɔ nin Zɔfar be sa. Be sinnzin ijɔlɛ’n ti’n, Zoova seli be kɛ: ‘Amun a kanman min wun ndɛ kpa.’ (Zɔb 42:7) Kannzɛ be jrannin su fii kɛ be klun ti ufue naan be buman Zɔbu i wun angunndan tɛ’n, sanngɛ be yoli Satan i sa nun sran. Ɔ maan janvuɛ kpa m’ɔ yimɛn i wiengu ase’n, b’a kwlá yomɛn i sɔfuɛ. Afin be waan fii naan Zɔbu bɔbɔ yɛ ɔ kpɛli i wun saɛ ba ɔ. (Zɔb 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifazi liɛ w’a yoman ye mlɔnmlɔn. Ɔ seli kɛ Ɲanmiɛn lafimɛn i sufuɛ’m be su. Naan kannzɛ be ti sran kpa o, annzɛ be timan sran kpa o, i sɔ’n timan Ɲanmiɛn i ndɛ. (Zɔb 15:15; 22:2, 3) I li bɔɔ, i waan Zɔbu i sa tɛ liɛ’n, be dimɛn i yalɛ. (Zɔb 22:5, 9) Sanngɛ Elii m’ɔ ti afɔtuɛ manfuɛ kpa’n, w’a yoman sɔ. I liɛ’n, ɔ ukali Zɔbu naan ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n mantan kpa. Sran ng’ɔ si afɔtuɛ man kpa’n, i sɔ yolɛ’n yɛ ɔ lo i ɔ.

17. ?Kɛ sa’n tin e su kekle’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su ɔ?

¹⁷ Awlɛn tralɛ nun’n, Zɔbu i su ndɛ’n kle e ngwlɛlɛ wie. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn m’ɔ ti sran klofuɛ’n, ɔ wun sa kwlaa ng’ɔ tɔ e su’n. E ndɛ lo i, kpɔkun e ukalɛ wafa’n sɔnnin i sa nun. Ɛlsa mɔ e kannin sa ng’ɔ tɔli i su’n i ndɛ’n, amun nian ndɛ m’ɔ kannin’n. Ɔ seli kɛ: “I nun mɔ be nin a traman min’n, n kanngannin fluwa kun mɔ e niaan bla kun klɛli’n nun. Ɔ seli kɛ, kɛ Zoova wun kɛ sa’n su tin e su kekle kpa’n, ɔ fɛ i wawɛ’n gua e wla ase fɔun. N kɛnngɛnnin i sɔ, sanngɛ min waan aniaan bla’n su blɔ ndɛ’n i kan. Sanngɛ kɛ sa tɔli min su’n, n wunnin i wlɛ kɛ kannzu Zoova yo sɔ sakpa. I sa o e su. Sanngɛ, sɛ sa nin a tɔman ɔ su naan be se ɔ kɛ Zoova kwla jran ɔ sin sɔ’n, a su wunmɛn i wlɛ kpa.” Maan e sie i nzɔliɛ kpa kɛ nán ninnge nga Zoova yoli be laa kpa nun Zɔbu blɛ su’n, annzɛ wienun ɔn, like ng’ɔ yo’n, be ndɛ yɛ Ɛlsa kan ɔn. Sanngɛ like nga Zoova yo i dɔ nga su’n, i ndɛ yɛ ɔ kan ɔn. Yɛle kɛ ‘Zoova i sa o e su’ sakpa!

Sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n i liɛ su ti ye

18. ?Wafa sɛ yɛ Zɔbu i awlɛn tralɛ’n yoli i ye ɔ?

¹⁸ Nán e ngba yɛ é wún ɲrɛnnɛn kɛ Zɔbu liɛ’n sa ɔ. Sanngɛ blɛ nga nun’n, sa kwla tɔ e su. Yɛ kannzɛ ɔ ti sɛ, ɔ ti sɛ o, maan e tra e awlɛn e nanti seiin titi kɛ Zɔbu liɛ’n sa. ?Ngue ti ɔ? Afin Zɔbu i awlɛn tralɛ’n yoli i ye dan. Yɛle kɛ Zɔbu yoli sran’n i wafa nga Ɲanmiɛn klo kɛ ɔ yo’n. (Zak 1:2-4) Zɔbu nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n mantannin kpa ekun. Ɔ seli kɛ: “Laa be kan ɔ ndɛ’n yɛ n tili ɔ. Sanngɛ siɛn liɛ’n, min ɲinma w’a wun wɔ.” (Zɔb 42:5) Satan kusu w’a kwlá saciman Zɔbu wun. Ɔ maan, e wun kɛ ɔ ti gblɛfuɛ. Kɛ ɔ fɛ i lɛ lele mɔ afuɛ kpanngban sinnin’n, Zoova boli Zɔbu i dunman kpa, i nantilɛ seiin ti. (Ezekiɛl 14:14) Lele nin andɛ’n, Zɔbu i nantilɛ seiin, ɔ nin i awlɛn m’ɔ trali’n be su ndɛ’n wla Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be fanngan.

19. ?Ngue ti yɛ amun bu i kɛ awlɛn tralɛ’n ti like kpa ɔ?

¹⁹ I nun mɔ Zaki klɛ́ Klistfuɛ klikli mun kɛ be tra be awlɛn’n, ɔ seli kɛ be nga be tra be awlɛn’n, be liɛ su ti ye. Kpɔkun Zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n, ɔ nin i agualiɛ ng’ɔ guɛli i’n, ɔ boli be su. Ɔ kɛnnin i sɔ fa kleli kɛ Zoova yra be nga be su i tankaan be su dan. (Zak 5:11) Zɔb 42:12 se kɛ: ‘Anannganman maan Zɔbu wa dili ye kpa trali klikli liɛ’n.’ Nanwlɛ, Ɲanmiɛn yoli maan Zɔbu ɲannin i ninnge ng’ɔ le i laa mɔ be sacili’n i sɔ kpɛ nɲɔn, ɔ cɛli sɛkɛsɛkɛ, yɛ ɔ dili aklunjuɛ. (Zɔb 42:16, 17) I sɔ kunngba’n, maan ɔ wie afɛ, annzɛ ɲrɛnnɛn, annzɛ awlabɔɛ’n, é jrán kekle. Afin e lafi su kɛ Ɲanmiɛn i mɛn uflɛ nun’n, sa sɔ’m be su tranman lɛ kun. Yɛ e su buman be angunndan kun. (Ezai 65:17; Sa Nglo Yilɛ 21:4) E tili Zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n. Yɛ e liɛ nga e waan é yó’n, yɛle kɛ Zoova fanngan nun’n, é nían Zɔbu i ajalɛ’n su. Biblu’n waan: ‘Sran nga sa tɔ i su m’ɔ trɛ i awlɛn’n, i liɛ su ti ye. Afin kɛ Ɲanmiɛn wun kɛ ɔ trɛ i awlɛn sa sɔ nun’n, nguan m’ɔ ti like kpa, mɔ i waan ɔ́ fá mán be nga be klo i’n, ɔ́ fá mɛ́n i.’—Zak 1:12.

?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo maan Zoova i klun jɔ ɔ?

• ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e bu i le kɛ Zoova klun jɔman e wun, i ti yɛ sa’m be tɔ e su ɔ?

• ?Ngue ti yɛ Zɔbu kwla trɛli i awlɛn ɔn?

• ?Kɛ é fɔ́nvɔ e wiengu Klistfuɛ mun’n, wafa sɛ yɛ e kwla nian Elii liɛ’n su ɔ?

[Foto, bue 20]

Sran ng’ɔ si afɔtuɛ man’n, ɔ si aunnvuɛ, ɔ bu i wiengu sran, kpɔkun i klun ti ufue.

[Foto, bue 21]

Ɛlsa nin Harald Abt.