Kannzɛ be ti kpɛnngbɛn o, be te su mma Ɲanmiɛn sulɛ nun
‘Be ti kɛ waka mɔ b’a ta be Anannganman i awlo’n nun’n sa. Kannzɛ bé yó kpɛnngbɛn o, be te su mma.’—JUE MUN 92:14, 15.
1, 2. (a) ?Wafa sɛ yɛ sran’m be bu kpɛnngbɛn yolɛ’n niɔn? (b) ?Sa tɛ nga Adam fa mannin e’n i sin afɛ’n ti’n, ngue yɛ Biblu’n waan Ɲanmiɛn wá yó ɔ?
?KƐ be kan kpɛnngbɛn yolɛ ndɛ’n, akunndan benin yɛ an bu ɔ? ?Sran mɔ i wunnɛn’n ti ɲɔnɲɔnninwa’n, i akunndan yɛ an bu ɔ? ?Annzɛ sran m’ɔ timan sa kpa’n, i akunndan yɛ an bu ɔ? ?Sran mɔ i sa nin i ja’m be timan kpa kɛ laa sa’n, i akunndan yɛ an bu ɔ? ?Annzɛ kusu wafa nga ‘ɲrɛnnɛn blɛ’n’ fa ti mɔ Akunndanfuɛ’n 12:1-7 yiyi nun’n, i akunndan yɛ an bu ɔ? Sɛ i akunndan yɛ an bu’n, maan amun si kɛ ndɛ nga Akunndanfuɛ 12 kɛn i ndɛ lɛ’n, Ɲanmiɛn w’a sunnzunman kɛ kɛ sran yó kpɛnngbɛn’n, i sɔ like yo i. Sanngɛ, sa tɛ mɔ Adam yoli’n, i ti yɛ sran’m be wun i sɔ ɲrɛnnɛn’n niɔn.—Rɔmfuɛ Mun 5:12.
2 Kpɛnngbɛn yolɛ bɔbɔ sa’n, nán sannzan bolɛ. Afin, e kwlaa é yó kpɛnngbɛn le. Like kwlaa ng’ɔ ɲin’n, ɔ yo kpɛnngbɛn. Fɔ m’ɔ o e nun ti’n, klɔ sran wun ɲrɛnnɛn i afuɛ akpi nsiɛn tra su yɛ. Sanngɛ ɔ cɛ kaan’n, ɲrɛnnɛn kwlaa nga e wun be yɛ’n, bé wíe. Kpɛkun, sran kpa’m bé wá trán asiɛ’n su wa. Afɛ nga kpɛnngbɛn yolɛ’n ti sran’m be wun i’n, bé wíe. Yɛ be su wuman kun. (Bo Bolɛ 1:28; Sa Nglo Yilɛ 21:4, 5) Blɛ sɔ nun’n, sran ‘wie fi su semɛn kɛ: “N kpinndinman.”’ (Ezai 33:24) Sran oke’m bé sá be sin bé yó kpinndinkpinndin kɛ be “gbanflɛn nun’n sa.” Yɛ “be wunnɛn’n bá nun.” (Zɔb 33:25) Sanngɛ kɛ mɔ i sɔ blɛ’n nin a juman’n, ɔ fata kɛ sa tɛ’n i sin afɛ mɔ Adam fa mannin e’n ti’n, e tra e awlɛn. Sanngɛ Zoova i sufuɛ’m be liɛ’n, kannzɛ bé yó kpɛnngbɛn bɔbɔ’n, ɔ ra be su.
3. ?Wafa sɛ yɛ ‘kannzɛ Klistfuɛ’m bé yó kpɛnngbɛn o, sanngɛ be te su mma’ ɔ?
3 Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: ‘Be ti kɛ waka mɔ b’a ta be Anannganman i awlo’n nun’n sa. Kannzɛ bé yó kpɛnngbɛn o, be te su mma.’ (Jue Mun 92:14, 15) Akunndan nun ndɛ yɛ jue tofuɛ’n kan ɔn. Ɔ su kle kɛ kannzɛ Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m bé yó kpɛnngbɛn’n, sanngɛ bé kɔ́ be ɲrun titi i sulɛ nun. Bé sú mma titi. Biblu’n nun sran sunman be ndɛ’n, ɔ nin andɛ sran wie’m be liɛ’n kle kɛ Biblu’n nun ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ.
“Ɔ tumɛn i bo”
4. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ bla kpɛnngbɛn Ani tuli i klun suli Ɲanmiɛn ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn rɛli i su ɔ?
4 Amun e fa Ani m’ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, i ndɛ e nian. Ani le afuɛ 84. Sanngɛ, ‘ɔ tumɛn i bo Ɲanmiɛn i sua’n nun. Ɔ su Ɲanmiɛn kɔnguɛ nin wia nun, ɔ kpɛ srɛ nun yɛ ɔ srɛ Ɲanmiɛn.’ Ani ti Azɛr i osufuɛ. Sanngɛ i si’n timan Levifuɛ. Ɔ maan, ɔ kwlá tranman Ɲanmiɛn sua’n nun lɛ. Sanngɛ kɛ ɔ fɛ i nglɛmuin mɔ bé yí tɛ mán Ɲanmiɛn lele nnɔsua mɔ bé yó i kunngba’n, Ani o lɛ. Nán kɛ ɔ ti pɔpɔ i sa nun ɔn. Ani i klun m’ɔ tu su Ɲanmiɛn’n ti’n, ɔ ɲannin suralɛ. Yɛle kɛ, kɛ Mali nin Zozɛfu bé fá Zezi kɔ́ Zoova klelɛ kɛ nga mmla kan’n sa’n, nn Ani o lɛ. Kɛ Ani wunnin Zezi’n, ‘ɔ manmannin Ɲanmiɛn, yɛ ɔ kannin Zezi ndɛ kleli be kwlaa nga be minndɛ kɛ Ɲanmiɛn de Zerizalɛmufuɛ mun’n.’—Lik 2:22-24, 36-38; Kalɛ 18:6, 7.
5, 6. ?Wafa sɛ yɛ andɛ sran kpɛnngbɛn’m be tu be klun be yo kɛ Ani sa ɔ?
5 Andɛ kusu’n, sran kpɛnngbɛn sunman be yo kɛ Ani sa. Be kɔ aɲia’m be bo titi. Be tu be klun be srɛ Ɲanmiɛn naan Ɲanmiɛn sulɛ’n wɔ i ɲrun titi. Kpɛkun, be tu be klun be bo jasin fɛ’n. Aniaan bian kun mɔ dɔ nga su ɔ le afuɛ 80, ɔ nin i yi’n be kɔ aɲia’m be bo titi. Ɔ seli kɛ: “Aɲia’m be bo kɔlɛ titi’n w’a kaci e nzuɛn. ?É kó yó ngue lika uflɛ? Lika nga Ɲanmiɛn sufuɛ’m be o lɛ’n, lɛ yɛ e o ɔ. Lɛ yɛ e klun jɔ ɔ.” Nanwlɛ, aniaan’n nin i yi’n be kle e kwlaa e ajalɛ klanman.—Ebre Mun 10:24, 25.
6 Be flɛ aniaan bla kun kɛ Jini, ɔ le afuɛ 80 yɛ ɔ ti angbeti. I ndɛ liɛ ng’ɔ kɛn i titi’n yɛ: “Like kwlaa nga Ɲanmiɛn sulɛ nun be yo’n, sɛ wie o lɛ naan n kwlɛ i yo’n, saan ń yó. I yo, ɔ ju wie’n, kekle’n tɔ min su. ?Sanngɛ awlaboe’n m’ɔ o min su’n ti yɛ be kwlaa nga be mantan min’n bé fɛ́ wie ɔ?” Aniaan bla’n i liɛ ng’ɔ kunndɛ’n, yɛle kɛ ɔ́ kɔ́ likalika’m be nun naan ɔ nin i niaan Klistfuɛ’m bé dí Zoova junman’n likawlɛ yɛ bé wlá be wiengu fanngan. Koko nun wa’n, ɔ tuli ajalɛ. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ seli be ng’ɔ nin be o loto’n nun kɛ: “W’a yo kpa sɔ. Be lika nglanmannglanman mun’n, m’an wun wie pɛ. Min waan ń kɔ́ jasin fɛ bolɛ siɛn’n!” Jini timan aniɛn nga be kɛn i lika sɔ’n nun lɔ’n. Sanngɛ, ɔ miɛn i ɲin kpa bo jasin fɛ’n kle sran mun aniɛn sɔ’n nun, yɛ Ɲanmiɛn ndɛ ng’ɔ kan’n yo be fɛ. Asa kusu’n, aniaan wie’m be asɔnun’n nun b’a sɔnman. Sanngɛ Jini wa ukali be, ɔ suannin be aniɛn’n. Yɛ kannzɛ ɔ́ tú ajalɛ lele dɔ kun naan w’a ju aɲia’n bo lɔ’n, Jini yo i sɔ liɛ’n titi.
Nán amun yaci like suanlɛ
7. ?Moizi i kpɛnngbɛn blɛ nun’n, wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ́ sí Zoova kɔ́ i ɲrun titi ɔ?
7 Sa silɛ’n o kpɛnngbɛn’m be sa nun. (Zɔb 12:12) Sanngɛ nán maan be bu i kɛ kpɛnngbɛn mɔ b’a yo’n ti’n, nn b’a yo kpa Ɲanmiɛn sulɛ nun. Nán maan be bu i sɔ mlɔnmlɔn. I ti’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa’m be liɛ’n, be kaman ninnge nga be suannin be laa’n, be su. Sanngɛ kɛ bé yó kpɛnngbɛn’n, nn bé mían be ɲin naan b’a ‘si sa b’a uka laa liɛ’n su.’ (Nyanndra Mun 9:9) Kɛ Zoova fɛ́ i junman’n wla Moizi sa nun’n, nn Moizi le afuɛ 80. (Ezipt Lɔ Tulɛ 7:7) I blɛ sɔ’n nun’n, sran ng’ɔ ɲan afuɛ kɛ ngalɛ sa’n, ɔ ti abonuan. I sɔ’n ti’n Moizi seli kɛ: ‘Sɛ be waan y’a cɛ o, nn y’a di afuɛ ableso. Be nga be le wunmiɛn kpa’n be kwla di afuɛ ablaɔcuɛ.’ (Jue Mun 90:10) Sanngɛ Moizi w’a seman le kɛ ɔ ti kpɛnngbɛn ngboko naan ɔ kwlá suanman like kun. Moizi fali afuɛ kpanngban fa dili Zoova i junman’n, yɛ ɔ dili junman dan kpa wie mun bɔbɔ. Sanngɛ, ɔ srɛli Zoova kɛ: ‘Yi wɔ akunndan’m be nglo kle min. I sɔ nun yɛ ń sí wɔ yɛ ń ɲán ye ɔ sa nun ɔn.’ (Ezipt Lɔ Tulɛ 33:13) Moizi kunndɛli kɛ i Ɲanmiɛn silɛ’n yo dan.
8. ?Wafa sɛ yɛ Daniɛl i afuɛ 90 nun’n w’a yaciman like suanlɛ ɔ? ?Yɛ i bo’n guali sɛ?
8 Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli kusu i afuɛ 90 nun’n, ɔ kunndɛli Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun sa silɛ titi. Atrɛkpa’n, ndɛ ng’ɔ wunnin be Saun Yolɛ, ɔ nin Ezai, ɔ nin Zeremi, ɔ nin Oze nin Amɔs be fluwa’n nun’n ti’n, ɔ srɛli Zoova kunndɛli i atin’n. (Daniɛl 9:1, 2) Ɲanmiɛn kusu tɛli i su klanman. Yɛle kɛ aolia nun’n, Ɲanmiɛn maan Daniɛli wunnin Mɛsi i balɛ’n. Kpɛkun wafa nga Zoova sulɛ kpa’n wá yó’n, ɔ wunnin i wie.—Daniɛl 9:20-27.
9, 10. ?Ngue yɛ sran wie’m be suan ɔn?
9 Kɛ Moizi nin Daniɛli sa’n, kɛ sran kpɛnngbɛn’m be te o nguan nun’n, nán maan be yaci Ɲanmiɛn ndɛ’n i su like suanlɛ. Sran kpɛnngbɛn sunman be yo sɔ. Wɔfu ti asɔnun kpɛnngbɛn yɛ ɔ le afuɛ 80. Sanngɛ, ɔ miɛn i ɲin naan Ɲanmiɛn sulɛ nun aliɛ nga ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ man e’n, i wie fi w’a sɛnmɛn i wun. (Matie 24:45) Ɔ se kɛ: “Nanwlɛ nga e si i’n, n klo i kpa. Wafa nga ndɛ nanwlɛ’n i kpajalɛ’n uka su lele fite weiin’n, kɛ n wun i sɔ’n liɛ’n, min wun blibli min.” (Nyanndra Mun 4:18) I kunngba’n yɛle aniaan bian Flɛdi liɛ’n. Ɔ di blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman’n i afuɛ 60 yɛ. Like ng’ɔ wlɛ i fanngan Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, yɛle Biblu’n nun ndɛ’m be su yalɛ ng’ɔ nin i niaan Klistfuɛ’m be koko’n. I waan: “N mian min ɲin naan Ɲanmiɛn ndɛ’n w’a yoman min ɲrun ndɛ ngbɛn. Ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n, ɔ ti kɛ njuaba sa. Sɛ e fa afle mma’n e srɛn i likawlɛ’n yɛ e wun njuaba’n i klanman’n niɔn. I kunngba’n yɛle Biblu’n nun like nga e suan’n. Yɛle kɛ sɛ e wun wafa nga like nga e suan’n, ɔ nin Biblu’n ndɛ nanwlɛ wunmuan’n kɔ likawlɛ’n, yɛ é wún like sɔ mɔ e suan’n i kpajalɛ m’ɔ kpaja’n niɔn.”—2 Timote 1:13.
10 Nán kɛ sran w’a yo kpɛnngbɛn’n ti yɛ ɔ kwlá suanman like kun ɔn. Sɛ bɔbɔ like’n ti kekle’n, ɔ kwla suan. Sran kpɛnngbɛn wie mɔ be le afuɛ 60 annzɛ 70, wie liɛ bɔbɔ afuɛ 80, be suannin fluwa yɛ be suannin aniɛn uflɛ. Be suɛnnin i lele be kwla sili i. Zoova i Lalofuɛ wie’m be yoli sɔ naan b’a kwla bo jasin fɛ’n b’a kle be nga be timan be klɔfuɛ’n. (Mark 13:10) Hali nin i yi be su wa ɲan afuɛ 70. I sɔ’n nun yɛ be fali ajalɛ kɛ bé kɔ́ aɲia nga be yo i Pɔtugɛli aniɛn nun’n, i bo ɔ. Hali waan: “Nanwlɛ kɛ á yó kpɛnngbɛn’n, junman kan kwlaa nga be fa man wɔ’n, ɔ ti kekle ɔ ɲrun.” Sanngɛ aniaan’n nin i yi’n be miannin be ɲin kpa. Ɔ maan kɛ é sé yɛ’n, be kle Pɔtugɛli wie’m be Biblu’n nun like. Hali kusu’n, ɔ man nzra nun ijɔlɛ Pɔtugɛli aniɛn’n nun nvle kun aɲia’m be bo. Ɔ yo i sɔ i afuɛ wie yɛ.
11. ?Ngue ti yɛ be fali e ɲin sieli i aniaan kpɛnngbɛn nga be su Zoova kpa’n, be ajalɛ’n su ɔ?
11 I yo, nán e kwlaa yɛ e kwla ɲan alaje naan y’a yo i sɔ like’n niɔn. ?Sanngɛ, ngue ti yɛ be fa e ɲin sie i like nga sran kpɛnngbɛn wie’m be yoli’n, be su ɔ? B’a yoman sɔ naan e kwlaa e fa ajalɛ kunngba’n. Sanngɛ akunndan nga akoto Pɔlu buli i Klistfuɛ Ebre’m be lika’n, i kunngba’n ti yɛ be fali aniaan kpɛnngbɛn wie’m be ajalɛ’n kleli e ɔ. Pɔlu seli kɛ: ‘An nian kɛ be fa lafili Ɲanmiɛn su’n, an lafi i su sɔ wie.’ (Ebre Mun 13:7) Kɛ e wun i sɔ juejue yolɛ’n, ɔ wla e fanngan naan e yo kɛ be sa. Kɛ é sé yɛ’n, Hali mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ le afuɛ 87. Kɛ ɔ́ kán like ng’ɔ wlɛ i fanngan’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Min waan ń fá nguan kan nga n te le i’n, ń fá yó like kpa. Naan sɛ n kwla yo like kpa kun man Zoova’n, ń yó.” Flɛdi mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n i liɛ’n, junman ng’ɔ di i Betɛli lɔ’n mɛn i aklunjuɛ dan kpa. Afɔtuɛ ng’ɔ man’n yɛ: “Wafa nga a kwla tu ɔ klun di Zoova i junman’n, tu ɔ klun di. Wafa nga a kwla yo naan w’a yo sɔ titi’n yɛ kunndɛ ɔ.”
Afɛ’n o be su sanngɛ be te yo wakawaka
12, 13. ?Kannzɛ bɔbɔ Barzilai ti sran kpɛnngbɛn’n, sanngɛ ngue yɛ ɔ yoli naan w’a tu i klun w’a suan Ɲanmiɛn sulɛ’n bo ɔ?
12 Afɛ ng’ɔ tɔ kpɛnngbɛn’m be su’n ti maan be sa sin kwla bubu be. Sanngɛ i wunmuan ngalɛ’n nun’n, be kwla tu be klun su Ɲanmiɛn. Barzilai m’ɔ ti Galaadifuɛ’n kleli ajalɛ kpa i sɔ yolɛ’n nun. Barzilai i afuɛ 80 nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ ti klun ufuefuɛ. Kɛ Absalɔm jasoli i si Davidi wun’n, Barzilai yɛ ɔ sikeli Davidi nin i sonja mun ɔn. Ɔ mannin be aliɛ be dili. Kɛ Davidi nin i sran’m bé sá be sin Zerizalɛmu’n, Barzilai ko guali be atin lele Zurdɛn nzue ba’n wun lɔ. Davidi seli kɛ ɔ nin i be wɔ likawlɛ naan ɔ ko trɛn i awlo lɔ. ?Barzilai seli Davidi sɛ? Ɔ seli i kɛ: ‘?Min afuɛ ablaɔcuɛ yɛ ɔ o yɛ, [...] aliɛ nga n di’n, ɔ nin nzan nga n nɔn’n, n te wun i fɛ? ?Jue tofuɛ bla annzɛ yasua’m be nɛn’n te yo min fɛ? N wa Kimamu yɛ. Nannan, maan ɔ nin wɔ be wɔ. Like kwlaa nga a wun kɛ ɔ ti kpa’n, yo mɛn i.’—2 Samiɛl 17:27-29; 19:32-41.
13 Kannzɛ kpɛnngbɛn afɛ’n o Barzilai su’n, sanngɛ ɔ yoli like ng’ɔ kwla yo naan w’a suan Zoova i famiɛn m’ɔ sieli i’n, i bo. I bɔbɔ seli kɛ ɔ wunman like fɛ’n i wlɛ kun. Yɛ i ɲinma’n wunman ase kɛ laa’n sa. Sanngɛ i sɔ’n w’a wlɛmɛn i klunngbɔ. Like ng’ɔ yoli’n yɛle kɛ, w’a bumɛn i bɔbɔ i wun akunndan. Afin, ɔ seli kɛ like nga famiɛn’n waan ɔ́ yó mɛ́n i’n, ɔ yo man Kimamu. I sɔ’n yi Barzilai i sran wafa ng’ɔ ti’n i nglo. Kɛ Barzilai sa’n, andɛ sran kpɛnngbɛn kpanngban be buman be ngunmin be wun akunndan yɛ be yo sran’m be ye. Be mian be ɲin yo like nga be kwla yo naan b’a suan Ɲanmiɛn sulɛ kpa’n i bo’n. Be si kɛ ‘i sɔ like’n yɛ be yo ɔ ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun ɔn.’ Nanwlɛ, aniaan sɔ’m be ti e sran nanndoliɛ!—Ebre Mun 13:16.
14. ?Wafa sɛ yɛ Davidi i afuɛ mɔ be fa wlɛli i jue m’ɔ toli i Jue Mun 37:23-25 nun’n, ɔ wla fanngan ɔn?
14 Sa nga be tɔli Davidi su’n, be sɔnnin. Sanngɛ i sɔ’n w’a kacimɛn i akunndan’n. Ɔ lafili su kɛ Zoova níɛn i sufuɛ kpa’m be lika titi. Ka naan Davidi w’a wu’n, yɛ ɔ kpɛli Jue Mun 37 niɔn. Amun bu i akunndan kan be nian. Davidi i sa nun jru, ɔ ti lɛ w’a bu akunndan lele kpɛkun ɔ su to jue. Ɔ se kɛ: ‘Sran nga Anannganman klo i nantilɛ’n, ɔ yo maan i sɔfuɛ’n ɲan jranwlɛ. Sɛ ɔ tɔ’n, ɔ kaman asiɛ wun lɛ, afin Ananngaman suɛn i bo. Kɛ ɔ fɛ i min bakan nun lele mɔ m’an fa yo oke yɛ’n, n nin a wunman kɛ Ɲanmiɛn w’a yi i sran kpa’n i ase le. N nin a wunman kɛ i mma mun annzɛ i anunman’m be su srɛsrɛ aliɛ be sin le.’ (Jue Mun 37:23-25) Zoova maan Davidi boli i afuɛ’n jue sɔ’n nun. Sɛ ɔ yoli sɔ’n, nán ngbɛn ti ɔ. I sɔ’n yo maan ɔ wluwlu e wun dan!
15. ?Wafa sɛ yɛ akoto Zan i kpɛnngbɛn blɛ nun’n, ɔ kleli ajalɛ kpa seein nantilɛ’n nun ɔn?
15 Akoto Zan kusu i kpɛnngbɛn blɛ nun’n, ɔ kleli ajalɛ kpa. I blɛ sɔ’n nun kusu’n, kekle’n tɔli i su wie. Zan suli Ɲanmiɛn kpa afuɛ lele 70. ‘Ɲanmiɛn ndɛ nin Zezi ndɛ m’ɔ kan’n ti’n’ be trɛli i ɔli klɔ nga be flɛ i Patmɔsu mɔ nzue bo sin yɛ i’n, i su lɔ. (Sa Nglo Yilɛ 1:9) Sanngɛ nn junman ng’ɔ fata kɛ ɔ di’n, ɔ nin a wieman. Afin, Biblu’n nun fluwa nga Zan klɛli be’n, i kpɛnngbɛn blɛ nun yɛ ɔ klɛli be ɔ. Kɛ ɔ o Patmɔsu lɔ’n, Ɲanmiɛn maan ɔ wunnin aolia nun ninnge wie mun. Yɛ ɔ klɛli i kwlaa sɔ’n Biblu’n nun. (Sa Nglo Yilɛ 1:1, 2) Atrɛkpa’n, kɛ Rɔmufuɛ’m be siefuɛ mɔ be flɛ i Nɛva dí i famiɛn’n yɛ be yacili Zan nun ɔn. Sanngɛ kɛ bé yáci i nun afuɛ nga be flɛ i 98 Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, nn atrɛkpa’n Zan le afuɛ 90 annzɛ afuɛ 100. Sanngɛ i sɔ’n nun yɛ ɔ klɛli Klist i su jasin fɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n niɔn. I sɔ’n nun yɛ ɔ klɛli Biblu’n nun fluwa nsan kasiɛn nga i dunman osu’n niɔn.
Kpɛnngbɛn’m b’a wun wie
16. ?Wafa sɛ yɛ be nga like wie ti be kwlá ijɔman’n, be tu be klun su Zoova ɔ?
16 Kpɛnngbɛn’m be ngba be su afɛ’n timan kun. I wie yɛle kɛ sran wie’m be liɛ’n, like m’ɔ yo be’n ti’n, be kwlaman ijɔ. Sanngɛ klolɛ nga Ɲanmiɛn fa klo sran’n nin i klun ufue’n, ɔ te o be klun. Be kwlá ijɔman sɔ, sanngɛ be klun lɔ’n be se Zoova kɛ: “Nanwlɛ n klo ɔ mmla’n dan. Cɛn ba’n kwlaa i yɛ m bu i akunndan sa mlɔnmlɔnmlɔn ɔn.” (Jue Mun 119:97) Zoova kusu si be nga be ‘kɛn i ndɛ kle be, be fa’ su’n. Kɛ ɔ wun kɛ sran sɔ’m be ti sran wafawafa naan be fin mɛnmɛn nun’n naan i klun sa’n yolɛ’n lo be’n, i sɔ’n jɔ i klun. (Malasi 3:16; Jue Mun 10:4) Nanwlɛ, kɛ e wun kɛ akunndan nga e bu i e klun lɔ’n, Zoova fɛ i ɲin sie su naan ɔ jɔ i klun’n, ɔ yo e fɛ dan!—1 Be Nyoliɛ 28:9; Jue Mun 19:15.
17. ?Like benin yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa nga be suli i w’a di le nɲɔn kun’n, be le i m’ɔ leman wunsu ɔ?
17 Nán e wla fi su kɛ be nga be su Zoova kpa w’a di le nɲɔn kun’n, be ɲannin like kun m’ɔ ti i liɛ ngunmin ɔn. Like sɔ’n, be kwlá ɲɛnmɛn i lika uflɛ fi. Yɛle be awlɛn mɔ be trɛli i sa’m be ɲrun’n. Zezi seli kɛ: ‘Sɛ an tra amun awlɛn’n, amún ɲán amun ti.’ (Lik 21:19) Sran ng’ɔ trɛ i awlɛn’n yɛ ɔ́ ɲán anannganman nguan ɔn. Sran kpɛnngbɛn nga be ‘yoli Ɲanmiɛn klun sa’ mɔ be nantili seiin’n, be kwla lafi su kɛ bé ‘ɲán nguan like’ nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ fá mán be’n.—Ebre Mun 10:36.
18. (a) ?Kɛ Zoova nian sran kpɛnngbɛn mun’n, ngue yɛ ɔ yo i fɛ ɔ? (b) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?
18 Junman nga an fa amun wla’n kwlaa gua su di’n, Zoova klun jɔ su. Sɛ ɔ yoli kaan o, sɛ ɔ yoli dan o, i li sɛ amun tu be klun di’n, i klun jɔ su dan kpa. Kannzɛ sran kpɛnngbɛn’m be ‘wunnɛn ng’ɔ o yɛ’n ɔ saci’n’ sanngɛ ‘like nga mɔ maan be flɛ be sran’n,’ Ɲanmiɛn kwla bo i mɔnnɛn. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:16) Maan amun lafi su kɛ junman nga amun dili mannin Zoova laa’n, i klun jɔ su. Sanngɛ nga an yo i siɛn’n, i wla fiman su wie. (Ebre Mun 6:10) Be waan sɛ mankun w’a wie towa nun o, sanngɛ i kpukpuwa’n wieman. Ɔ maan sran kpɛnngbɛn sɔ’m be nantilɛ seiin’n i ta ng’ɔ le i’n, like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n wá kɛ́n i ndɛ.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ajalɛ klanman benin yɛ Ani kle andɛ aniaan kpɛnngbɛn mun ɔn?
• ?Ngue ti yɛ nán kpɛnngbɛn yolɛ’n ti yɛ sran’n kwlaman like fi yo kun ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ sran kpɛnngbɛn’m be kle kɛ be te tu be klun su Zoova ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ Zoova bu sran kpɛnngbɛn’m be junman nga be di mɛn i’n niɔn?
[Foto mun, bue 25]
Aɲia’m be bo kɔlɛ’n, ɔ nin jasin fɛ’n i bolɛ’n, ɔ nin like suanlɛ titi nun’n, sran kpɛnngbɛn’m be kle ajalɛ kpa.