?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e naan y’a jran kekle-ɔ?

1. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e jran kekle-ɔ? (2) ?Wan yɛ ɔ kwla uka e-ɔ? (1 Piɛli 5:10)

MƐN’N i awieliɛ blɛ kekle nga nun’n, ɔ ti cinnjin kɛ Zoova i sufuɛ’m be jran kekle. Wie’m be liɛ’n tukpacɛ kekle wie kle be yalɛ w’a cɛ kpa. Wie’m be kusu be sran wie wuli, yɛ lele nin andɛ’n be wla nin-a fiman be wun. E nun wie’m be liɛ’n, be osufuɛ mun annzɛ awa i ja nunfuɛ’m be tanndan be ɲrun. (Mat. 10:18, 36, 37) Kannzɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, e kwla lafi su kɛ Zoova úka e naan y’a jran kekle.—An kanngan 1 Piɛli 5:10 nun.

2. ?Ngue yɛ maan e kwla jran kekle-ɔ?

² Kɛ be se kɛ Klisifuɛ kun jran kekle’n i bo’n yɛle kɛ, kɛ sa kekle’m be tɔ i su’n, annzɛ kɛ be tɛnndɛn i ɲrun’n, annzɛ kusu kɛ be lɛkɛ i kɛ ɔ yo sa tɛ’n, ɔ trɛ i awlɛn su Zoova titi. Asa’n ɔ lafi su kɛ i awlɛn m’ɔ tra’n i bo’n gúa klanman. E bɔbɔ e fanngan nun’n e kwlá jranman kekle. Sanngɛ Zoova m’ɔ man e ‘wunmiɛn ng’ɔ tra klɔ sran liɛ’n,’ i fanngan nun ti yɛ e kwla yo sɔ-ɔ. (2 Kor. 4:7) Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún ninnge nnan mɔ be fin Zoova mɔ be kwla uka e naan y’a jran kekle’n. Asa’n, é wá wún like nga e kwla yo naan y’a ɲɛn i kwlaa sɔ’n i su ye’n.

ƝANMIƐN SRƐLƐ’N

3. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ srɛlɛ mɔ e kwla srɛ Ɲanmiɛn’n ɔ ti abonuan-ɔn?

³ Like nga Zoova yo naan y’a kwla jran kekle’n ɔ ti abonuan. Yɛle kɛ kannzɛ bɔbɔ e ti sa tɛ yofuɛ’n e kwla kan ndɛ e kle i, yɛ i kusu sie i su e nuan bo. (Ebr. 4:16) Amun bɔbɔ amun bu i akunndan kan be nian. E kwla srɛ Zoova blɛ kwlaa nun, yɛ e kwla koko sa kwlaa ng’ɔ o e su’n e kle i. Aniɛn kwlaa nga i nun yɛ e srɛ i’n ɔ ti. Yɛ lika kwlaa nga e o mɔ e srɛ i’n ɔ ti. Kannzɛ bɔbɔ e ngunmin yɛ e o annzɛ e o bisua’n, sɛ e srɛ i’n ɔ ti. (Zon. 2:1, 2; Yol. 16:25, 26) Kɛ e wla bo e wun mɔ e wunman ndɛ trele nga é kán klé Zoova’n, e kwla lafi su kɛ ɔ wun ndɛ nga e kunndɛ kɛ é kán klé i’n i wlɛ. (Rɔm. 8:26, 27) Nanwlɛ, srɛlɛ mɔ e kwla e srɛ Ɲanmiɛn’n ɔ ti abonuan.

4. ?Ngue ti yɛ e si kɛ sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e jran kekle’n, ɔ́ úka e-ɔ?

⁴ Biblu’n nun’n, Zoova se e kɛ “srɛlɛ kwlaa nga e srɛ i m’ɔ ti i klun su’n, ɔ sie i su tie.” (1 Zan 5:14) Ɔ maan e kwla srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e jran kekle, afin i sɔ’n ti i klun su. ?Ngue ti yɛ maan e se sɔ-ɔ? Afin kɛ e jran sa nga be tɔ e su’n be ɲrun kekle’n, e yo maan Zoova kwla tɛ Satan su. (Ɲan. 27:11) Asa’n, Biblu’n se kɛ Zoova kunndɛ kpa kɛ “ɔ́ yí i wunmiɛn’n i nglo klé be kwlaa nga be fa be awlɛn’n kwlaa be su i’n.” (2 Ɲol. 16:9) Ɔ maan e kwla lafi su kɛ Zoova klo kpa kɛ ɔ́ úka e naan e jran kekle, yɛ ɔ le tinmin yo sɔ kusu.—Eza. 30:18; 41:10; Lik. 11:13.

5. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n kwla uka e naan e wla w’a gua ase-ɔ? (Ezai 26:3)

⁵ Kɛ e koko sa ng’ɔ o e su’n e kle Zoova’n, ɔ man e ‘aunjɔɛ nga sran fi kwlá simɛn i bo’n. Ɔ yo maan e wla gua ase, yɛ e akunndan sannganman.’ (Fip. 4:7) I sɔ mɔ Zoova yo man e’n ɔ yo e fɛ. Be nga be suman Zoova’n sa o be su wie. Kɛ ɔ yo sɔ’n be yo ninnge fanunfanun naan be wla gua ase. Kannzɛ i sɔ’n kwla yo maan be wla gua ase kan bɔbɔ’n, sanngɛ i sɔ’n toman aunjɔɛ nga Zoova man’n i kaan sa. Kɛ e srɛ Zoova’n e kle kɛ e lafi i su. Yɛ i kusu ‘man e fɔundi titi.’ (An kanngan Ezai 26:3 nun.) Like kun mɔ Zoova yo naan y’a ɲan fɔundi’n, yɛle kɛ ɔ yo maan e wla kpɛn Biblu’n nun ndɛ mma nga be kwla wla e fanngan’n be su. Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’m be kpɛn e wla kɛ Zoova klo e naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e. Kɛ ɔ yo sɔ’n e wla gua ase.—Jue. 62:1, 2.

6. ?Ngue ndɛ yɛ e kwla kɛn i e srɛlɛ’m be nun-ɔn? (An nian foto’n wie.)

⁶ Like nga a kwla yo’n. Kɛ sa o ɔ su’n koko kle Zoova, yɛ srɛ i kɛ ɔ man ɔ aunjɔɛ. Biblu’n se kɛ: “To ɔ ti su trɔ’n yi i Zoova su.” (Jue. 55:22) Asa’n, srɛ i kɛ ɔ man ɔ ngwlɛlɛ naan w’a wun like ng’ɔ fata kɛ a yo i blɛ sɔ’n nun’n. (Ɲan. 2:10, 11) Kɛ á srɛ́ Zoova kɛ ɔ uka ɔ naan a jran kekle’n, nán ɔ wla fi i ase lalɛ’n su. (Fip. 4:6) Bu ninnge nga Zoova yo fa uka ɔ blɛ kwlaa nun naan w’a kwla jran kekle’n, be akunndan. Yɛ ninnge kpakpa ng’ɔ fa be man ɔ’n, ɔ nin ukalɛ ng’ɔ uka ɔ’n ti’n lɛ i ase. Kannzɛ sa’m be o ɔ su’n, sanngɛ kle kɛ a si ninnge nga Zoova yo fa uka wɔ’n be su ye.—Jue. 16:5, 6.

ƝANMIƐN NDƐ’N

7. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n nun like suanlɛ’n ɔ kwla uka e naan y’a jran e su sa’m be ɲrun kekle-ɔ?

⁷ Zoova fɛli i nuan ndɛ’n mannin e. I nuan ndɛ’n sɔ’n uka e naan y’a jran e su sa’m be ɲrun kekle. Biblu’n nun ndɛ mma kpanngban be kle kɛ Zoova suan e bo. I wie yɛle ndɛ ng’ɔ o Matie 6:8 nun’n. Ɔ se kɛ: “Amun Si si like nga amun sa miɛn i wun’n. Ka naan amun a srɛ i bɔbɔ’n, ɔ si i.” Zezi yɛ ɔ kannin ndɛ sɔ’n niɔn. Yɛ e si kɛ sran fi siman Zoova i kpa trɛmɛn i. Ɔ maan kɛ sa kekle o e su’n, e kwla lafi su kpa kɛ Zoova si like nga e sa miɛn i wun’n naan ɔ́ úka e. Nda nga Zoova tali be mɔ be kwla uka e naan y’a jran e su sa’m be ɲrun kekle’n, be sɔnnin Biblu’n nun.—Jue. 94:19.

8. (1) An kan afɔtuɛ kun mɔ Biblu’n man e m’ɔ kwla uka e naan y’a jran kekle’n i ndɛ. (2) ?Ngue yɛ e kwla yo naan e wla w’a kpɛn Biblu’n nun afɔtuɛ’m be su ndɛndɛ naan y’a fa ajalɛ kpa-ɔ?

⁸ Biblu’n man e afɔtuɛ wie mɔ be uka e naan y’a jran e su sa’m be ɲrun kekle’n. Afɔtuɛ sɔ’m be uka e naan y’a fa ajalɛ kpa. (Ɲan. 2:6, 7) I wie yɛle kɛ Biblu’n se e kɛ nán e koko ainman liɛ’n i ti ngboko. Sanngɛ aliɛ ba kwlaa nun’n, maan e lafi Zoova su. (Mat. 6:34) Sɛ e kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla naan e bu like nga e kanngan’n i su akunndan’n, e wla kpɛ́n i nun afɔtuɛ’m be su ndɛndɛ yɛ é fá ajalɛ kpa. Asa’n kɛ sa’m be o e su’n, Biblu’n nun afɔtuɛ’m bé úka e naan y’a wun like ng’ɔ fata kɛ e yo’n.

9. ?Kɛ e wun wafa nga Zoova ukɛli i sufuɛ mun laa’n, ngue ti yɛ i sɔ’n wla e fanngan-ɔn?

⁹ Biblu’n nun’n be kan sran wie mɔ be lafili Zoova su mɔ i kusu suannin be bo’n be ndɛ. Sran sɔ mun’n fɔ o be nun kɛ e sa. (Ebr. 11:32-34; Zak. 5:17) Kɛ e bu wafa nga Zoova ukali sran sɔ mun’n i akunndan’n, e kusu e lafi su kpa kɛ ɔ́ úka e wie. Biblu’n bɔbɔ se kɛ Ɲanmiɛn ti “e fiawlɛ nin e wunmiɛn, [naan] ɲrɛnnɛn blɛ’n nun’n, e kwla ɲan ukalɛ i sa nun titi.” (Jue. 46:1) Kɛ e bu wafa nga Zoova i sufuɛ’m be kleli kɛ be lafi i su, mɔ blɛ kekle’n nun’n be nin i nantili klanman’n i akunndan’n, i sɔ’n wla e fanngan naan y’a yo kɛ be sa wie.—Zak. 5:10, 11.

10. ?Ngue yɛ a kwla yo naan w’a ɲan Biblu’n nun ndɛ’n i su ye kpa-ɔ?

¹⁰ Like nga a kwla yo’n. Kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla. Yɛ ndɛ mma nga kɛ a niɛn i sa’n, be kwla uka ɔ kpa’n klɛ be sie. Wie’m be kanngan fluwa Maan e nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun cɛn kwlaa i nun nglɛmun. I sɔ’n yo maan lele mɔ lika’n fá sán’n, be kwla bu ndɛ kun m’ɔ wla fanngan’n i su akunndan. I wie yɛle aniaan bla kun mɔ be flɛ i Mari’na i liɛ’n. I nun mɔ kansɛli yoli i si nin i nin mɔ be la wie bɛ su’n, i yɛ ɔ nian be lika-ɔ. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a jran kekle-ɔ? Ɔ seli kɛ: “Nglɛmun kwlaa’n, n kanngan ndɛ mma ng’ɔ o fluwa Maan e nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun cɛn kwlaa nun’n i nun, kpɛkun n bu su akunndan. I sɔ’n ukali min dan. Cɛn kwlakwla’n, n bu Zoova nin ninnge kpakpa ng’ɔ kle e’n be akunndan. Ɔ maan n buman sa nga be o min su’n be akunndan dan.”—Jue. 61:2.

E NIAAN KLISIFUƐ MUN

11. ?Kɛ e si kɛ sa nga be o e su’n be o aniaan’m be su wie’n, ngue ti yɛ i sɔ’n wla e fanngan-ɔn?

¹¹ Zoova ti’n e le aniaan mɛn wunmuan’n nun. Yɛ e niaan sɔ’m be uka e naan y’a jran kekle. Biblu’n se kɛ: “Ɲrɛnnɛn kunngba ng’ɔ o amun su’n, ɔ o amun niaan kwlaa nga be o mɛn wunmuan’n nun’n be su wie.” (1 Piɛ. 5:9) I sɔ’n wla e fanngan kpa. Afin e si kɛ nán e ngunmin yɛ e fɛ-ɔ. Maan e wun i wlɛ kɛ kannzɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, be tɔli e niaan wie’m be su. Yɛ be trali be awlɛn be suli Zoova. I sɔ’n ti’n e kwla lafi su kɛ e kwla jran kekle wie.—Yol. 14:22.

12. (1) ?Wafa sɛ yɛ e niaan’m be uka e-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kusu e kwla uka be-ɔ? (2 Korɛntifuɛ Mun 1:3, 4)

¹² Ndɛ nga e niaan’m be kan nin like nga be yo man e’n, be kwla wla e fanngan naan y’a jran kekle. I wie yɛle akoto Pɔlu liɛ’n. Kɛ be wlɛli i bisua i bɔbɔ i sua’n nun’n, aniaan nga be ukɛli i’n, kɛ ɔ́ klɛ́ i lɛtri mun’n ɔ boboli be dunman kpɛkun ɔ lali be ase. Ndɛ nga aniaan sɔ’m be kannin’n ɔ fɔnvɔli Pɔlu yɛ ɔ wlɛli i fanngan. Asa’n ninnge nga i sa mian be wun’n be fa mɛnnin i. (Fip. 2:25, 29, 30; Kol. 4:10, 11) Andɛ kusu’n i kunngba’n yɛ e niaan’m be yo-ɔ. Yɛ kɛ sa’m be o e su’n be uka e naan y’a jran kekle. Kpɛkun kɛ be kusu be sa mian’n, e uka be naan b’a jran kekle wie.—An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 1:3, 4 nun.

13. ?Ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla Maya naan w’a jran kekle-ɔ?

¹³ Afuɛ 2020 nun’n, Risi lɔ polisie’m be wluli aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Maya’n i awlo lɔ, yɛ be niɛnniɛnnin i ninnge’m be nun. I sin’n be waan w’a kan Ɲanmiɛn ndɛ w’a kle sran mun ti’n, be fɛ i ɔli jɔlɛ difuɛ’m be ja su. Blɛ kekle sɔ’n nun’n, aniaan’m be wlɛli i fanngan kpa. Aniaan bla’n seli kɛ: “Blɛ sɔ’n nun’n, afɛ’n tili min dan, n kokoli dan yɛ min wla boli mun wun. Sanngɛ aniaan’m be flɛli min telefɔnun nun, wie’m be klɛli mesazi annzɛ lɛtri be blɛli min. I kwlaa sɔ’n nun’n, be seli min kɛ min ndɛ lo be dan. N si kɛ aniaan’m be klo min naan e ti kɛ awlobo kun i nunfuɛ mun sa. Sanngɛ like nga be yo mannin min’n ti’n, n ma wunnin i wlɛ kpa ekun kɛ be klo min dan.”

14. ?Kɛ sa o e su’n, é yó sɛ naan e niaan’m b’a kwla uka e? (An nian foto’n wie.)

¹⁴ Like nga a kwla yo’n. Kɛ sa o ɔ su’n, fa ɔ wun mantan ɔ niaan Klisifuɛ mun. Sɛ a mian ukalɛ wun’n, nán sisi ɔ bo naan w’a bo su w’a kle asɔnun kpɛnngbɛn mun. Be ti kɛ ‘fiawlɛ lika kun mɔ kɛ aunmuan’n fíta’n be kwla fia lɔ’n sa, [nin] fiawlɛ lika kun mɔ kɛ nzue dan’n tɔ́’n be kwla fia lɔ’n sa.’ (Eza. 32:2) Asa’n maan ɔ wla kpɛn su kɛ sa o ɔ niaan Klisifuɛ’m be su wie. Ɔ maan sɛ a ti sran wie i wun ɲanman nun’n, i sɔ’n kwla uka ɔ naan ɔ klun w’a jɔ, naan kusu w’a jran sa ng’ɔ o ɔ su’n i ɲrun kekle.—Yol. 20:35.

LIKE NGA ZOOVA SELI KƐ Ɔ́ YÓ MÁN E’N

15. ?Wafa sɛ yɛ like nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó’n, ɔ ukali Zezi-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n uka e wie-ɔ? (Ebre Mun 12:2)

¹⁵ Like nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó’n, e lafi su kɛ ɔ́ yó i sakpasakpa. I sɔ’n uka e naan y’a jran sa nga be o e su’n be ɲrun kekle. (Rɔm. 15:13) Nán maan e wla fi Zezi liɛ’n su. I nun mɔ bé kún i’n, i ɲin trannin like nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó mɛ́n i’n su. I sɔ’n ukɛli naan w’a kwla jran kekle. (An kanngan Ebre Mun 12:2 nun.) Zezi si kɛ sɛ ɔ nanti klanman lele guɛ i ti nin i bo’n, ɔ́ kwlá klé kɛ Zoova i su ndɛ kwlaa nga Satan kannin’n ɔ ti ato, naan Zoova nin manmanlɛ fata. Asa ekun’n, ɔ si kɛ ɔ́ wá sɛ́ i sin ɲanmiɛn su lɔ. Kpɛkun kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ nin i niaan nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n bé dí famiɛn. I wafa kunngba’n, e lafi su kɛ cɛn wie lele’n é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n mɛn uflɛ’n nun lɔ. I sɔ’n wla e fanngan naan y’a jran sa kwlaa nga be tɔ e su Satan i mɛn nga nun’n be ɲrun kekle.

16. (1) ?Wafa sɛ yɛ like nga Zoova seli kɛ ɔ́ wá yó’n ɔ ukali aniaan bla kun naan w’a jran kekle-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n, ɔ kle e-ɔ?

¹⁶ Be flɛ aniaan bla kun m’ɔ tran Risi’n kɛ Ana. Polisie’m be trɛli i wun’n be ko wlɛli i bisua. Blɛ sɔ’n nun’n, kɛ aniaan bla’n buli like nga Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá yó mán e’n i akunndan’n, i sɔ’n ukɛli i kpa. Ɔ seli kɛ: “Like nga Zoova seli kɛ ɔ́ wá yó’n, n fa wlɛli i srɛlɛ’n nun, kpɛkun n buli su akunndan kpɛ sunman. I sɔ’n ukali min naan min sa sin w’a bubuman min dan. N si kɛ sa kekle nga be tɔ e su’n, bé wíe cɛn kun. Zoova wá kwlɛ́ i kpɔfuɛ mun. Kpɛkun é ɲán e ti.”

17. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e si like mɔ e wla o su’n i su ye-ɔ? (An nian foto’n wie.)

¹⁷ Like nga a kwla yo’n. Fa blɛ naan bu ninnge kpakpa kwlaa nga Zoova seli kɛ ɔ́ wá yó mán e’n be akunndan. Bu wafa nga mɛn klanman’n i nun lɔ tranlɛ’n wá yó’n, ɔ nin aklunjɔɛ nga a nin ɔ janvuɛ mun nin ɔ awlofuɛ mun amún wá di’n, be akunndan. Sɛ a bu aklunjɔɛ nga é wá dí i mɛn klanman’n nun lɔ’n i akunndan’n, á wún i wlɛ kɛ ɲrɛnnɛn nga e wun i andɛ’n ‘ɔ su cɛman yɛ ɔ ti kaan sa.’ (2 Kor. 4:17) Asa’n, kan ninnge nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ wá yó be’n, be ndɛ kle ɔ wiengu mun. Bu lika mɔ w’a yo kekle be nga be suman Zoova be su’n i akunndan. Sa sunman o be su, sanngɛ be siman ninnge kpakpa nga Zoova seli kɛ ɔ́ wá yó be mán e’n. Sɛ a nin be koko yalɛ kpe kan’n, i sɔ’n kwla yo naan b’a kunndɛ kɛ bé sí Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ kpa.

18. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova yó like ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó mán e’n niɔn?

¹⁸ Kɛ Zɔbu jrannin sa nga be tɔli i su’n be ɲrun kekle’n ɔ seli Zoova kɛ: “Siɛn’n, n si kɛ a kwla like kwlaa yo. Ɔ leman like kun mɔ a klo kɛ á yó mɔ a kwlá yoman-ɔn.” (Zɔb. 42:2) Zɔbu wunnin i wlɛ kɛ like fi kwlá yoman naan Zoova w’a yoman like ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yo’n. Ɔ maan kɛ e wla kpɛn su kɛ Zoova wá yí e su sa’m be ngba’n, i sɔ’n wla e fanngan naan y’a kwla jran kekle. Maan e fa sa kun e yiyi nun. Wienun-ɔn, bla kun kwlaman nun w’a cɛ kpa. I sa sin w’a bubu i afin ɔ ɔli dɔɔtrɔfuɛ kpanngban sin, sanngɛ be nun kun sa w’a kwlá yomɛn i juejue. Sanngɛ i sin’n, ɔ wunnin dɔɔtrɔ bian kun m’ɔ si i junman’n i di kpa’n. Ɔ kleli i like ng’ɔ kle i yalɛ’n, kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ kwla yo i ayre. Kannzɛ bɔbɔ i ayre yolɛ’n fá blɛ kan’n, sanngɛ i wla ka lɛ guali ase. Siɛn’n i awlɛn tralɛ timan kekle dan kun afin ɔ si kɛ ɔ cɛ kan’n ɔ́ yó juejue. I wafa kunngba’n, kɛ e si kɛ ɔ cɛ kan’n é wlú mɛn klanman’n nun’n, i sɔ’n yo maan e jran kekle.

19. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a jran kekle-ɔ?

¹⁹ Kɛ nga e fa wunnin i’n sa’n, Zoova sin srɛlɛ mɔ e kwla srɛ i’n, nin Biblu’n, nin e niaan mun, ɔ nin like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i e ɲrun lɔ’n be lika uka e naan y’a kwla jran e su sa’m be ɲrun kekle. Sɛ e mian e ɲin naan e ɲan ninnge sɔ mɔ be fin Zoova’n be su ye’n, Zoova úka e naan y’a jran sa kwlaa nga bé tɔ́ e su’n be ɲrun kekle lele Satan i mɛn nga fá wíe.—Fip. 4:13.