Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kasumpay kan Kapitulo 28: Pakikilaban sa Duwang Mabangis na Hayop

An Lugad na Nakagagadan

13. (a) Anong kalamidad an nangyari sa mabangis na hayop amay sa aldaw kan Kagurangnan? (b) Paano na an bilog na mabangis na hayop nagsakit kan an sarong payo nag-ako nin lugad na nakagagadan?

¹³ Amay sa aldaw kan Kagurangnan, nangyari an kalamidad sa mabangis na hayop. Ibinabareta ni Juan: “Asin naheling ko an saro sa payo kaiyan na garo linugad sagkod sa kagadanan, alagad an lugad kaiyan na nakagagadan naomayan, asin an bilog na daga nagsunod sa mabangis na hayop na may paghanga.” (Kapahayagan 13:​3) An bersikulong ini nagsasabi na an sarong payo kan mabangis na hayop nag-ako nin lugad na nakagagadan, alagad an pagkasabi kan bersikulo 12 garo baga an bilog na hayop an nagsakit. Taano ta siring? Bueno, an mga payo kan hayop bakong sarabay gabos na namahala. An kada saro sa kapanahonan kaiyan nagpakang kagurangnan sa katawohan, partikularmente sa banwaan nin Dios. (Kapahayagan 17:10) Kaya, sa pagpopoon kan aldaw kan Kagurangnan, solamente sarong payo, an ikapito, an natutukaw bilang an pangenot na kapangyarihan sa kinaban. An lugad na nakagagadan sa payong iyan nagdara nin dakulang kasakitan sa bilog na mabangis na hayop.

14. Kasuarin itinao an lugad na nakagagadan, asin paano ilinadawan nin sarong opisyal sa militar an epekto kaiyan sa mabangis na hayop ni Satanas?

¹⁴ Ano an nakagagadan na lugad? Sa huri, ini inapod na lugad nin minasbad, asin an minasbad simbolo nin ralaban. An lugad na ini nin minasbad, na itinao sa pagpopoon kan aldaw kan Kagurangnan, konektado sa enot na guerra mundial, na nagratak asin nagpaluya sa politikal na mabangis na hayop ni Satanas. (Kapahayagan 6:​4, 8; 13:14) An autor na si Maurice Genevoix, na sarong opisyal sa militar kan guerrang iyan, nagsabi manongod kaiyan: “An gabos maoyon sa pag-ako na sa bilog na kasaysayan nin katawohan, dikit sanang petsa an may kahalagahan na siring sa Agosto 2, 1914. Enot an Europa asin dai naghaloy pakatapos an haros bilog na katawohan nakanompong kan saindang sadiri na namugtak sa makatatakot na pangyayari. An mga reglamento sa paggawe, mga kontrata, moral na mga ley, gabos na pundasyon natanyog; sa magkasunod sanang aldaw, an gabos napagdududahan. An pangyayari nakalampas kapwa sa natural na kapurisawan asin sa rasonableng mga antisipasyon. Grabe, maribokon, labi-labi karaot, padagos pa kitang pinupurisaw kaini.”​—Maurice Genevoix, miembro kan Académie Française, na kinotar sa librong Promise of Greatness (1968).

15. Paano an ikapitong payo kan mabangis na hayop nag-ako kan lugad na nakagagadan?

¹⁵ Para sa pangenot na ikapitong payo kan mabangis na hayop, an guerrang iyan nagin mayor na kasakitan. Kabilang kan ibang nasyon sa Europa, an Britania nawaran kan mga hobenes kaiyan sa nakasusustong bilang. Sa sarong ralaban sana, sa Ralaban sa Salog nin Somme kan 1916, nagkaigwa nin 420,000 na Britanong nagadan kaiba an mga 194,000 na Pranses asin 440,000 na Aleman​—labing 1,000,000 an nagkagaradan! Sa ekonomiya man, an Britania​—kabilang an ibang kabtang kan Europa—​buminagsak. An dakulang Imperyo nin Britania nagripaydipay asin dai na nanggad nakabawi nin lubos. Iyo nanggad, an guerrang iyan, na may 28 pangenot na nasyon na nakikabtang, nagpangyari sa bilog na kinaban na maribong na garo baga linugad na ikagagadan. Kan Agosto 4, 1979, 65 taon sana pakatapos kan pagputok kan Guerra Mundial I, an The Economist, kan Londres, Inglaterra, nagkomento: “Kan 1914 an kinaban nawaran nin pagkaoroyon na dai na kaiyan napangyaring ibalik magpoon kaidto.”

16. Kan enot na guerra mundial, paano ipinaheling kan Estados Unidos na kabtang ini kan magkasurog na kapangyarihan pankinaban?

¹⁶ Kadungan kaiyan, an Dakulang Guerra, siring sa pag-apod dian kaidto, nagbukas kan dalan na an Estados Unidos lumataw bilang kabtang kan Anglo-Amerikanong Kapangyarihan Pankinaban. Sa enot na mga taon kan guerra, an Estados Unidos dai uminayon sa guerra huli sa opinyon kan publiko. Alagad siring kan isinurat kan historyador na si Esmé Wingfield-Stratford, “an isyu sana kaidto kun baga, sa panahon na ini nin grabe nanggad na krisis, lilingawan kan Britania asin Estados Unidos an saindang mga dai pagkakaoyon tanganing maotob an [saindang] nangongorog na pagkasararo asin magkatabang na pamamahala.” Siring kan mga nangyari, iyo nanggad. Kan 1917 an Estados Unidos nagkontribuwir kan saiyang mga kayamanan asin puwersa tanganing suportaran an paghihingoa sa guerra kan natatarantang mga Alyado. Kaya, an ikapitong payo, an magkasurog na Britania asin Estados Unidos, nanggana.

17. Ano an nangyari sa daganon na palakaw ni Satanas pakatapos kan guerra?

¹⁷ An kinaban pakatapos kan guerra nagin laen nanggad. An daganon na palakaw ni Satanas, maski ngani naraot kan lugad na nakagagadan, kuminosog liwat asin nagin mas mapuwersa kisa kasuarin man asin sa siring nag-ako nin paghanga kan mga tawo huli sa kakayahan kaiyan na maomayan.

18. Paano masasabing an katawohan sa kagabsan “nagsunod sa mabangis na hayop na may paghanga”?

¹⁸ Isinurat kan historyador na si Charles L. Mee, Jr.: “An pagbagsak kan daan na palakaw [na pinangyari kan enot na guerra mundial] sarong kaipuhan na kapinonan sa paglakop kan pansadiring pamamahala, sa pagkatalingkas kan bagong mga nasyon asin mga grupo, sa pagkakaigwa nin bagong libertad asin independensia.” An nangenot sa pagpaoswag sa panahon na ini pakatapos kan guerra iyo an ikapitong payo kan mabangis na hayop, na naomayan na ngonyan, asin an Estados Unidos nin Amerika iyo an nagkaigwa nin pangenot na kabtang. An magkasurog na kapangyarihan pankinaban nangenot sa pagsuportar kapwa sa Liga de Naciones asin sa Naciones Unidas. Pag-abot kan mga 1980, an politikal na kapangyarihan kan E.U. nangenot sa mas maoswag na mga nasyon sa paggibo nin mas halangkaw na pamantayan nin pamumuhay, sa paglaban sa helang, asin sa pagpaoswag sa teknolohiya. Nagpadara pa ngani ini nin 12 lalaki sa bulan. Bakong makangangalas, kun siring, na an katawohan sa kagabsan “nagsunod sa mabangis na hayop na may paghanga.”

19. (a) Paano an katawohan orog pa ngani sa paghanga an ginibo sa mabangis na hayop? (b) Siisay an tunay na may kapangyarihan sa gabos na kahadean sa daga, asin paano niato naaraman? (c) Paano tinawan nin kapangyarihan ni Satanas an mabangis na hayop, asin ano an epekto sa kadaklan na tawo?

¹⁹ Orog pa ngani sa paghanga sa mabangis na hayop an ginibo kan katawohan, siring kan sumunod na sinasabi ni Juan: “Asin sinda nagsaramba sa dragon huli ta iyan an nagtao nin autoridad sa mabangis na hayop, asin sinda nagsaramba sa mabangis na hayop sa mga tataramon na: ‘Siisay an nakakabaing sa mabangis na hayop, asin siisay an makikilaban kaiyan?’ ” (Kapahayagan 13:​4) Kan uya si Jesus sa daga, naghingako si Satanas na may autoridad sa gabos na kahadean sa daga. Dai nakisuway si Jesus sa bagay na ini; sa katunayan, inapod nia mismo si Satanas na poon kan kinaban asin nagsayuma siang makikabtang sa politika kan panahon na iyan. Paghaloyhaloy nagsurat si Juan manongod sa tunay na mga Kristiano: “Aram niato na kita gikan sa Dios, alagad an bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:​19; Lucas 4:​5-8; Juan 6:​15; 14:30) Nagtatao si Satanas nin kapangyarihan sa mabangis na hayop, asin ginigibo nia ini sa nasyonalistikong paagi. Kaya, imbes na magkasararo sa mga bogkos nin diosnon na pagkamoot, an katawohan nagkabaranga huli sa kapalangkawan sa tribo, rasa, asin nasyon. An dakulang mayoriya nin mga tawo garo man sana nagsasamba sa kabtang kan mabangis na hayop na may kapangyarihan sa dagang iniistaran ninda. Kaya an bilog na hayop nag-aako nin paghanga asin pagsamba.

20. (a) Sa anong sentido sinasamba kan mga tawo an mabangis na hayop? (b) Taano an mga Kristianong nagsasamba ki Jehova Dios ta dai nakikakabtang sa siring na pagsamba sa mabangis na hayop, asin kiisay na halimbawa an sinusunod ninda?

²⁰ Pagsamba sa anong sentido? Sa sentido na ibinubugtak an pagkamoot sa nasyon na enot sa pagkamoot sa Dios. An kadaklan na tawo namomoot sa dagang namundagan ninda. Bilang marahay na mga siudadano, iginagalang man nin tunay na mga Kristiano an mga namamahala asin an mga emblema kan nasyon na iniistaran ninda, sinusunod an mga ley, asin nagtatao nin positibong kontribusyon sa karahayan kan saindang komunidad asin kan saindang mga kataraed. (Roma 13:​1-7; 1 Pedro 2:​13-17) Alagad dai sinda makatatao nin bakong rasonableng debosyon sa sarong nasyon tumang sa gabos na iba pa. “An samong nasyon, tama man o sala” bakong Kristianong katokdoan. Kaya an mga Kristianong nagsasamba ki Jehova Dios dai makikakabtang sa pagtao nin mapalangkaw na patriotikong pagsamba sa ano man na kabtang kan mabangis na hayop, huli ta ini mangangahulogan nin pagsamba sa dragon​—an pinaghahalean kan kapangyarihan kan hayop. Dai sinda naghahapot na may paghanga: “Siisay an nakakabaing sa mabangis na hayop?” Imbes, sinusunod ninda an halimbawa ni Miguel​—na an ngaran nangangahulogan na “Siisay an Kapareho nin Dios?”—​mantang sinusuportaran ninda an unibersal na soberaniya ni Jehova. Sa itinalaan na panahon nin Dios, an Miguel na ini, si Cristo Jesus, makikilaban sa mabangis na hayop asin dadaogon iyan, kun paanong nagin mapanggana sia sa pagpahale ki Satanas sa langit.​—Kapahayagan 12:​7-9; 19:​11, 19-21.

Pakikilaban Tumang sa mga Banal

21. Paano ilinaladawan ni Juan an paggamit ni Satanas sa mabangis na hayop?

²¹ An tusong si Satanas may plano na gamiton an mabangis na hayop sa sadiri niang mga katuyohan. Ipinaliliwanag ini ni Juan: “Asin an ngoso na nagtataram nin darakulang bagay asin nin mga langhad itinao dian [an hayop na may pitong payo], asin an kapangyarihan na humiro sa laog nin apat na polo may duwang bulan itinao dian. Asin binuka kaiyan an saiyang ngoso sa mga paglanghad tumang sa Dios, sa paglanghad sa saiyang ngaran asin sa saiyang erokan, pati sa mga nag-eerok sa langit. Asin itinogot dian na makipaglaban sa mga banal asin daogon sinda, asin itinao dian an autoridad sa lambang tribo asin banwaan asin tataramon patin nasyon. Asin an gabos na nag-eerok sa daga masamba kaiyan; an ngaran kan minsan saro sa sainda dai nasusurat sa balumbon nin buhay kan Kordero na ginadan, poon kan lalangon an kinaban.”​—Kapahayagan 13:​5-8.

22. (a) Anong peryodo nin panahon an nanonongdan kan 42 na bulan? (b) Sa laog kan 42 na bulan, paano ‘nadaog’ an linahidan na mga Kristiano?

²² An 42 na bulan na sinasabi digdi minalataw na iyo man sana an tolo may kabangang taon na sa panahon na iyan an mga banal riniribok nin sarong sungay na naglataw sa saro kan mga hayop sa hula ni Daniel. (Daniel 7:​23-25; helingon man an Kapahayagan 11:​1-4.) Kaya, poon sa huring kabtang nin 1914 sagkod sa 1918, mantang an naggeguerrang mga nasyon literal na nagkikinagatan na garo mabangis na mga hayop, an mga siudadano sa mga nasyon na iyan pinirit na sumamba sa mabangis na hayop, umayon sa relihiyon nin nasyonalismo, patin magin andam pa nganing magadan para sa saindang nasyon. An siring na pamimirit nagbunga nin makuring pagsakit kan dakol sa mga linahidan, na an saboot an saindang mas halangkaw na pagkuyog para ki Jehova Dios asin sa saiyang Aki, si Cristo Jesus. (Gibo 5:29) An mga pagbalo sa sainda nag-abot sa kulminasyon kan Mayo 1918, kan sinda ‘madaog.’ Sa Estados Unidos, an prominenteng mga opisyal asin iba pang representante kan Watch Tower Society ibinilanggo nin bakong makatanosan, asin an organisadong paghuhulit kan saindang Kristianong mga tugang naolang na gayo. Mantang may autoridad “sa lambang tribo asin banwaan asin tataramon patin nasyon,” pinag-initan kan mabangis na hayop an gibohon nin Dios sa bilog na kinaban.

23. (a) Ano an “balumbon nin buhay kan Kordero,” asin ano an nagpapadagos sagkod sa katapusan poon kan 1918? (b) Taano ta daing kamanungdanan an garo baga kapangganahan kan naheheling na organisasyon ni Satanas sa “mga banal”?

²³ Ini garo baga kapangganahan para ki Satanas asin sa saiyang organisasyon. Pero iyan dai makatatao sainda nin haloyan na mga pakinabang, ta mayo ni saro sa naheheling na organisasyon ni Satanas an nasurat an ngaran sa “balumbon nin buhay kan Kordero.” Sa piguratibo, an balumbon na ini igwa kan ngaran kan mga maghahade kaiba ni Jesus sa saiyang langitnon na Kahadean. An enot na mga ngaran isinurat dian kan Pentecostes 33 C.E. Asin sa suminunod na mga taon poon kaidto, napadugang an mas dakol na ngaran. Poon kan 1918, an pagtatak sa mga natatada pa sa 144,000 na mga paramana sa Kahadean nagpapadagos sagkod sa katapusan. Sa dai na mahahaloy, an ngaran ninda gabos masusurat nin permanente sa balumbon nin buhay kan Kordero. Kun manongod sa mga paratumang na nagsasamba sa mabangis na hayop, mayo ni saro sa mga ini na ikasusurat an saiyang ngaran sa balumbon na iyan. Kaya an ano man na garo baga kapangganahan ninda sa “mga banal” daing kamanungdanan, temporaryo sana.

24. Inaapodan ni Juan an mga may pagmansay na magdangog sa ano, asin ano an kahulogan para sa banwaan nin Dios kan mga tataramon na nadangog?

²⁴ Ngonyan inaapodan ni Juan an mga may pagmansay na maingat nanggad na maghinanyog: “Kun an siisay man may talinga, magdangog sia.” Dangan sia nagpadagos: “Kun an siisay man para sa pagkabihag, sia maduman sa pagkabihag. Kun an siisay man gumadan sa minasbad, kaipuhan man na sia gadanon paagi sa minasbad. Uya digdi an pakatagal asin pagtubod kan mga banal.” (Kapahayagan 13:​9, 10) Si Jeremias nagsurat nin kaparehong gayo kaini kan mga taon bago an 607 B.C.E., tanganing ipaheling na dai na maliliwat an mga paghokom ni Jehova para sa bakong maimbod na siudad nin Jerusalem. (Jeremias 15:2; helingon man an Jeremias 43:11; Zacarias 11:9.) Sa panahon nin grabeng pagbalo sa saiya, liniwanag ni Jesus na an saiyang mga parasunod dai dapat na makikompromiso kan sia magsabi: “An gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan.” (Mateo 26:52) Siring man, ngonyan sa aldaw kan Kagurangnan an banwaan nin Dios dapat na mangapot nin marigon sa mga prinsipyo kan Biblia. Mayo nin kaligtasan sa huri para sa mga dai nagsosolsol na nagsasamba sa mabangis na hayop. Kita gabos magkakaipo nin pakatagal, kaiba an dai natatanyog na pagtubod, tanganing makaligtas sa mga paglamag asin pagbalo na nasa enotan.​—Hebreo 10:​36-39; 11:6.

An Mabangis na Hayop na May Duwang Sungay

25. (a) Paano ilinaladawan ni Juan an saro pang simbolikong mabangis na hayop na naglataw sa kinaban? (b) Ano an ipinaririsa kan duwang sungay kan bagong mabangis na hayop asin kan pagluwas kaiyan sa daga?

²⁵ Alagad ngonyan may saro pang mabangis na hayop na minalataw sa kinaban. Si Juan nagbabareta: “Asin ako nakaheling nin saro pang mabangis na hayop na nagluluwas hale sa daga, asin iyan igwa nin duwang sungay siring sa kordero, alagad ta iyan nagpoon na magtaram na siring sa dragon. Asin iyan nagkakapot kan gabos na kapangyarihan kan enot na mabangis na hayop na nasa atubangan kaiyan. Asin pinapangyayari kaiyan an daga asin an mga nag-eerok dian na sumamba sa enot na mabangis na hayop, na an lugad na nakagagadan naomayan. Asin iyan naggigibo nin darakulang tanda, mala ta napahihilig nia an kalayo hale sa langit pasiring sa daga sa pagheling nin mga tawo.” (Kapahayagan 13:​11-13) An mabangis na hayop na ini may duwang sungay, na nagpaparisa nin pagpapadis nin duwang politikal na kapangyarihan. Asin iyan sinasabi na hale sa daga, bakong hale sa dagat. Kaya, iyan hale sa dati nang establisadong daganon na palakaw nin mga bagay ni Satanas. Iyan seguradong sarong kapangyarihan pankinaban, na dati nang nag-eeksister, na nagkakaigwa nin mahalagang papel sa aldaw kan Kagurangnan.

26. (a) Ano an may duwang sungay na mabangis na hayop, asin ano an koneksion kaiyan sa orihinal na mabangis na hayop? (b) Sa anong sentido na an mga sungay kan may duwang sungay na hayop garo sa karnero, asin paano na iyan “siring sa dragon” kun nagtataram? (c) Ano an talagang sinasamba nin nasyonalistikong mga tawo, asin sa ano ibinaing an nasyonalismo? (Helingon an nota sa ibaba.)

²⁶ Ano daw iyan? An Anglo-Amerikanong Kapangyarihan Pankinaban​—na iyo man sana an ikapitong payo kan enot na mabangis na hayop pero nasa espesyal na papel! An pagsolo kaiyan sa bisyon bilang separadong mabangis na hayop nakatatabang sato na mas malinaw na maheling kun paano iyan independienteng minahiro sa kinaban. An piguratibong mabangis na hayop na ini na may duwang sungay kompuwesto nin duwang dungan na nag-eeksister, independiente, pero nagtitinabangan na politikal na mga kapangyarihan. An duwang sungay kaiyan na “siring sa kordero” nagsusuherir na iyan nagsasagin mahoyo asin matoninong, na may nakasasabot na klase nin gobyerno na maninigong dolokan kan bilog na kinaban. Pero iyan nagtataram na “siring sa dragon” ta iyan naggagamit nin pamimirit asin mga pag-uma patin nin kadahasan saen man dai akoon an pamamahala kaiyan. Dai kaiyan dinagka an pagpapasakop sa Kahadean nin Dios na pinamamahalaan kan Kordero nin Dios kundi, imbes, sa mga intereses ni Satanas, an dakulang dragon. Pinalakop kaiyan an nasyonalistikong mga pagkabaranga asin pagkaongis na an resulta pagsamba sa enot na mabangis na hayop.a

27. (a) Anong kaisipan kan may duwang sungay na mabangis na hayop an ipinaririsa kan bagay na iyan nagpapahilig nin kalayo hale sa langit? (b) Ano an pagheling nin dakol na tawo sa modernong katimbang kan may duwang sungay na mabangis na hayop?

²⁷ An mabangis na hayop na ini na may duwang sungay naggigibo nin darakulang tanda, na pinahihilig pa an kalayo hale sa langit. (Ikomparar an Mateo 7:​21-23.) An huring tandang ini nagpapagirumdom sato ki Elias, an suanoy na propeta nin Dios na nakipagdaogan sa mga propeta ni Baal. Kan mapahilig nia an kalayo hale sa langit sa ngaran ni Jehova, iyan nagpatunay na sia tunay na propeta asin na an mga propeta ni Baal falso. (1 Hade 18:​21-40) Arog kan mga propetang idto ni Baal, an mabangis na hayop na may duwang sungay naghohona na iyan may igong kredensial bilang propeta. (Ikomparar an Kapahayagan 13:​14, 15; 19:20.) Tara, iyan naghihingako na nakadaog sa mga puwersa nin karatan sa duwang guerra mundial, asin ngonyan iyan marigon na naninindogan tumang sa inaapod na daing-dios na komunismo! An totoo, dakol an ibinibilang an modernong katimbang kan mabangis na hayop na may duwang sungay na bantay sa libertad asin burabod nin materyal na mararahay na bagay.

An Ladawan kan Mabangis na Hayop

28. Paano ipinaheheling ni Juan na an may duwang sungay na mabangis na hayop bakong arog kainosente kan ipinaririsa kan garo sa karnerong mga sungay kaiyan?

²⁸ An mabangis na hayop daw na ini na may duwang sungay arog kainosente kan garo baga ipinaririsa kan garo sa korderong sungay kaiyan? Si Juan nagpapadagos sa pagsabi: “Asin iyan nandadaya sa mga nag-eerok sa daga, huli sa mga tanda na itinogot na magibo kaiyan sa atubangan kan mabangis na hayop, mantang iyan nagsasabi sa mga nag-eerok sa daga na gumibo nin ladawan kan mabangis na hayop na nagkaigwa kan lugad sa minasbad alagad ta nabuhay giraray. Asin itinogot dian an pagtao nin hinangos sa ladawan kan mabangis na hayop, tanganing an ladawan kan mabangis na hayop makapagtaram asin ikapagadan an gabos na sa ano man na paagi habong sumamba sa ladawan kan mabangis na hayop.”​—Kapahayagan 13:​14, 15.

29. (a) Ano an katuyohan kan ladawan kan mabangis na hayop, asin kasuarin ginibo an ladawan na ini? (b) Taano an ladawan kan mabangis na hayop ta bakong daing buhay na estatuwa?

²⁹ Ano an “ladawan kan mabangis na hayop” na ini, asin ano an katuyohan kaiyan? An katuyohan palakopon an pagsamba sa may pitong payong mabangis na hayop na dian sia ladawan asin sa siring garo man sana pinalalawig an pag-eksister kan mabangis na hayop. An ladawan na ini ginibo pakatapos na an may pitong payong mabangis na hayop maomayan sa lugad kaiyan sa minasbad, an boot sabihon, pakatapos kan enot na guerra mundial. Iyan bakong estatuwa na daing buhay, arog kan tinindog ni Nabucodonosor sa kapatagan nin Dura. (Daniel 3:1) An may duwang sungay na mabangis na hayop hinangosan nin buhay an ladawan na ini tanganing an ladawan mabuhay asin magkaigwa nin kabtang sa kasaysayan kan kinaban.

30, 31. (a) An mga katunayan kan kasaysayan ipinamimidbid na ano an ladawan na ini? (b) May ginadan na daw huli sa pagsayumang sumamba sa ladawan na ini? Ipaliwanag.

³⁰ An kasaysayan nagpapamidbid na an ladawan na ini iyo an organisasyon na isinuherir, ipinagkampanya, asin sinuportaran kan Britania asin kan Estados Unidos asin kan primero namidbid na Liga de Naciones. Sa huri, sa Kapahayagan kapitulo 17, iyan malataw sa irarom nin laen man na simbolo, an buhay, naghahangos na mapulang mabangis na hayop na may independienteng pag-eksister. An internasyonal na organisasyon na ini ‘nagtataram,’ ta iyan naghahambog na iyo an solamenteng makatatao nin katoninongan asin katiwasayan sa katawohan. Alagad ta sa katunayan iyan nagin tiriponan tanganing an mga nasyon na miembro kaiyan mag-inatakehan asin mag-irinsultohan. Iyan nag-uma nin ostrasismo, o nabubuhay na kagadanan, sa arin man na nasyon o banwaan na dai dumuko sa autoridad kaiyan. Nag-uma pa ngani iyan na pahaleon an mga nasyon na dai nagkukuyog sa mga ideolohiya kaiyan. Sa pagpopoon kan dakulang kahorasaan, an militaristikong mga “sungay” kan ladawan na ini kan mabangis na hayop maotob sa mapanlaglag na papel.​—Kapahayagan 7:14; 17:​8, 16.

³¹ Poon kan Guerra Mundial II, an ladawan kan mabangis na hayop​—na ngonyan nahayag bilang an organisasyon nin Naciones Unidas—​nakagadan na sa literal na paagi. Halimbawa, kan 1950 an sarong hukbo kan NU nakipaglaban sa guerra sa pag-oltanan kan Korea del Norte asin Korea del Sur. An hukbo kan NU, kaiba an mga taga-Korea del Sur, guminadan sa kinakarkulong 1,420,000 na taga-Korea del Norte asin Intsik. Siring man, poon 1960 sagkod 1964, an mga hukbo kan Naciones Unidas aktibo sa Congo (ngonyan Zaire). Dugang pa, an mga namomoon sa kinaban, pati an mga papang si Paulo VI asin Juan Paulo II, padagos na nagsasabi nin positibo na an ladawan na ini iyo an ultimo asin pinakamarahay na paglaom nin tawo para sa katoninongan. Kun an katawohan dai maglilingkod dian, an pag-insister ninda, lalaglagon kan rasa nin tawo an saiyang sadiri. Kaya sa piguratibo ipinagagadan ninda an gabos na tawo na habong tumubod sa ladawan asin sumamba dian.​—Ikomparar an Deuteronomio 5:​8, 9.

An Tanda kan Mabangis na Hayop

32. Paano ilinaladawan ni Juan an pagmaniobra ni Satanas sa politikal na mga kabtang kan saiyang naheheling na organisasyon tanganing pasakitan an mga natatada sa banhi kan babae nin Dios?

³² Ngonyan naheling ni Juan kun paano minamaniobra ni Satanas an politikal na mga kabtang kan saiyang naheheling na organisasyon tanganing tawan kan pinakagrabeng sakit an mga natatada sa banhi kan babae nin Dios. (Genesis 3:15) Binalikan nia an paglaladawan sa “mabangis na hayop” mismo: “Asin pinipirit kaiyan an gabos na tawo, an saradit asin an darakula, asin an mayayaman asin an mga dukha, asin an mga hiwas asin an mga oripon, na sinda magtao digdi nin tanda sa saindang toong kamot o sa saindang angog, asin na mayo nin siisay man na makakabakal o makakapabakal apuwera sa tawo na igwa kan tanda, an ngaran kan mabangis na hayop o an bilang kan ngaran kaiyan. Uya digdi an kadonongan: An may pakasabot todan an kabilangan kan mabangis na hayop, ta iyan kabilangan nin tawo; asin an kabilangan kaiyan anom na gatos may anom na polo may anom.”​—Kapahayagan 13:​16-18.

33. (a) Ano an ngaran kan mabangis na hayop? (b) Sa ano iinaasosyar an numerong sais? Ipaliwanag.

³³ An mabangis na hayop may ngaran, asin an ngaran na ini sarong kabilangan: 666. An anom, bilang numero, iinaasosyar sa mga kaiwal ni Jehova. An sarong Filisteo na gikan sa mga Refaim “kanigoan an langkaw,” asin an saiyang “mga moro sa kamot asin bitis tig-anom.” (1 Cronica 20:6) Si Hadeng Nabucodonosor nagpatindog nin imahen na bulawan na 6 na maniko an lakbang asin 60 maniko an langkaw, tanganing pagsararoon sa pagsamba an saiyang politikal na mga opisyales. Kan an mga lingkod nin Dios magsayumang sumamba sa imahen na bulawan, ipinaapon sinda kan hade sa naglalaad na horno. (Daniel 3:​1-23) An numerong anom kulang sa pito, na nagrerepresentar sa pagkakompleto sa pagheling nin Dios. Kun siring, an tripleng anom nagrerepresentar sa grabeng pagkabakong sangkap.

34. (a) Ano an ipinaririsa kan bagay na an kabilangan kan mabangis na hayop “kabilangan nin tawo”? (b) Taano an 666 ta angay na ngaran para sa pankinaban na politikal na palakaw ni Satanas?

³⁴ An ngaran nagpapamidbid sa sarong persona. Kaya paano an kabilangan na ini nagpapamidbid sa hayop? Sinasabi ni Juan na iyan “kabilangan nin tawo,” bakong nin espiritung persona, kaya an ngaran nakatatabang na patunayan na an mabangis na hayop daganon, na nagsisimbolisar sa gobyerno nin tawo. Kun paanong an anom dai nakaaabot sa pito, an 666​—anom sa ikatolong grado—​angay na ngaran sa higanteng politikal na palakaw kan kinaban na kulang na gayo sa pamantayan nin Dios sa pagkasangkap. An politikal na mabangis na hayop kan kinaban namamahala sa ngaran-kabilangan na 666, mantang an pankinaban na politika, relihiyon, asin negosyo pinapagdadanay an mabangis na hayop na iyan bilang man-aapi sa katawohan asin paralamag sa banwaan nin Dios.

35. Ano an boot sabihon kan pagkaigwa nin tanda sa angog o sa toong kamot kan ngaran kan mabangis na hayop?

³⁵ Ano an boot sabihon kan pagkaigwa nin tanda sa angog o sa toong kamot kan ngaran kan mabangis na hayop? Kan itao ni Jehova sa Israel an Pagboot, sinabihan nia sinda: “Kaipuhan na iaplikar nindo an mga tataramon kong ini sa saindong puso asin sa saindong kalag asin ibugkos iyan bilang tanda sa saindong kamot, asin iyan kaipuhan na magin pinakabanda sa pag-oltanan kan saindong mga mata.” (Deuteronomio 11:18) Ini nangahulogan na kaipuhan na perming girumdomon kan mga Israelita an Pagboot na idto, tanganing iyan makaimpluwensia sa gabos nindang gibo asin kaisipan. An 144,000 na linahidan sinasabing nasusuratan sa saindang angog kan ngaran kan Ama asin ni Jesus. Ini nagpapamidbid sa sainda bilang rogaring ni Jehova Dios asin ni Jesu-Cristo. (Kapahayagan 14:1) Sa pag-arog, ginagamit ni Satanas an demonikong tanda kan mabangis na hayop. An siisay man na naggigibo sa pan-aroaldaw na mga aktibidad na arog baga kan pagbakal asin pagpabakal pinipirit na gibohon an mga bagay sa paagi kan mabangis na hayop, arog, halimbawa, sa pagselebrar nin mga kapiyestahan. Sinda linalaoman na sumamba sa mabangis na hayop, na tinotogotan iyan na iyo an mamahala sa saindang buhay, tanganing akoon an tanda kaiyan.

36. An mga nagsayumang akoon an tanda kan mabangis na hayop nagkaigwa nin anong mga problema?

³⁶ An mga habong umako kan tanda kan mabangis na hayop perming may problema. Halimbawa, poon kan mga taon nin 1930, kinaipuhan sindang makilaban sa dakol na kaso sa husgado asin magtagal nin madahas na mga pagsururog asin iba pang paglamag. Sa mga nasyon na totalitaryo, sinda iinapon sa mga kampo de konsentrasyon, na duman nagadan an dakol. Magpoon kan ikaduwang guerra mundial, an dai mabilang na mga barobata nagtios nin halawig na mga pagkabilanggo, na an iba pinasasakitan pa ngani asin ginagadan, huli sa saindang pagsayuma na ikompromiso an saindang Kristianong neutralidad. Sa ibang nasyon an mga Kristiano literal na dai nakakabakal o nakakapabakal; an iba dai puwedeng magkasadiri; an iba linulugos, ginagadan, o pinahahale sa saindang sadiring daga. Taano? Huli ta sinda nagsasayumang bumakal nin politikal na kard nin partido huli sa konsensia.b​—Juan 17:16.

37, 38. (a) Taano an kinaban ta masakit na lugar para sa mga nagsasayumang magkaigwa kan tanda kan mabangis na hayop? (b) Siisay an nagdadanay sa integridad, asin sinda determinadong gibohon an ano?

³⁷ Sa pirang lugar sa daga, an relihiyon nakagamot nang gayo sa buhay kan komunidad kaya an siisay man na naninindogan sa katotoohan kan Biblia isinisikwal kan pamilya asin dating mga katood. Kaipuhan an dakulang pagtubod tanganing magtagal. (Mateo 10:​36-38; 17:22) Sa kinaban na an mayoriya nagsasamba sa materyal na kayamanan asin lakop an pandadaya, an tunay na Kristiano parateng kinakaipuhan na lubos na manarig ki Jehova na sia susuportaran Nia sa paglakaw sa matanos na dalan. (Salmo 11:7; Hebreo 13:18) Sa sarong kinaban na sanop sa inmoralidad, kaipuhan an dakulang determinasyon na magdanay na malinig asin puro. An mga Kristiano na nagkakahelang parateng pinipirit nin mga doktor asin nars na lapason an pagboot nin Dios sa kabanalan nin dugo; kaipuhan pa ngani nindang paglabanan an mga pagboot kan husgado na kontra sa saindang pagtubod. (Gibo 15:​28, 29; 1 Pedro 4:​3, 4) Asin sa mga aldaw na ini nin naggagrabeng kadaihan nin trabaho, nagigin orog na masakit para sa tunay na Kristiano na likayan an trabaho na mangangahulogan nin pagkompromiso kan saiyang integridad sa Dios.​—Miqueas 4:​3, 5.

³⁸ Iyo, an kinaban masakit na lugar para sa mga mayo kan tanda kan mabangis na hayop. Pambihirang kapahayagan kan kapangyarihan asin bendisyon ni Jehova na an mga natatada sa banhi kan babae, saka an labing apat na milyon sa dakulang kadaklan, nagdadanay sa integridad sa ibong kan gabos na pangigipit na lapason an mga pagboot nin Dios. (Kapahayagan 7:9) Sararo, sa bilog na daga, kita logod gabos padagos na mag-omaw ki Jehova asin sa saiyang matanos na mga dalan, mantang kita nagsasayumang akoon an tanda kan mabangis na hayop.​—Salmo 34:​1-3.

[Mga Nota sa Ibaba]