Pagpaogma sa Saindong Buhay Pampamilya
Kapitulo 6: Pagkamoot, “Sangkap na Bogkos nin Pagkasararo”
1-6. (a) Ano an puedeng mangyari kun an mag-agom nag-iintindi sana sa sadiri nindang mga pagmate? (b) An pagkuyog sa anong mga prinsipyo sa Kasuratan makaoolang sa padagos na pag-init nin diriskutiran?
1 ‘Taano ta dai pa man lamang kita namanggi nin tama sa oras?’ an anggot na sabi kan lalaki, na pagal na sa paghalat asin nanluluya na pakatapos nin sarong aldaw na pagtrabaho.
2 ‘Dai daw pagparareklamo. Madali na akong makaluto,’ an anggot man na simbag kan babae. Dai man nagin pasil an saiyang aldaw.
3 ‘Permi ka na sanang huri. Taano ta dai ka man lamang nakapagluluto nin nasa oras?’
4 ‘Bako iyan na totoo!’ an kurahaw kan babae. ‘Kun poprobaran mo sana kutanang asikasohon an mga aki, dai ka magpaparareklamo. Total, aki mo man sinda!’
5 Kaya sa pag-oltanan kan mag-agom an sadit na bagay na ini nagdakula, sagkod na sindang duwa pareho naanggot asin dai na nag-oolay. Tinimbangan kan lambang saro an simbag kan saro, sagkod na pareho sinda nakolgan an boot asin naanggot, asin naraot an saindang banggi. An siisay man sa sainda nakaolang kutana sa pangyayaring ini. Alagad ta sindang duwa pareho nag-iintindi sana sa sadiri nindang mga pagmate asin dai iniintindi an pagmate kan saindang agom. Puminutok an mainit na mga payo.
6 An siring na mga problema puedeng lumataw sa dakol na lugar. Iyan tibaad dapit sa kuarta. O tibaad pinaghohona kan lalaki na an saiyang agom sobra an pagmawot na sadirihon sia, na dai sia tinotogotan na makiiba sa ibang tawo. Tibaad iniisip man kan babae na sia pinababayaan na asin dai na iniintindi. Tibaad may tension huli sa sarong dakulang problema o pirang saradit na problema. Ano man an kamugtakan, an boot niatong maaraman ngonyan kun paano mareremedyohan an kamugtakan. An arin man sa mag-agom puedeng makaolang sa pagdagos sa ribok paagi sa pagigin andam na ‘itao an sa ibong na pisngi,’ na andam na dai “magbalos nin maraot sa maraot,” kundi “daogon an karatan nin karahayan.” (Mateo 5:39; Roma 12:17, 21) Tanganing magibo ini kaipuhan an pagpopogol asin pagkamaygurang. Iyan nangangaipo nin Kristianong pagkamoot.
An Tunay na Kahulogan nin Pagkamoot
7-9. (a) Paano ilinaladawan an pagkamoot sa 1 Corinto 13:4-8? (b) Anong klase ining pagkamoot?
7 Ipinasabong ni Jehova Dios an kahulogan nin pagkamoot, an boot sabihon kaiyan asin dai boot sabihon kaiyan, sa 1 Corinto 13:4-8: “An pagkamoot matinios asin maboot. An pagkamoot bakong maimon, iyan dai nananagsag, dai nagpapaabhaw, dai naggigibo kan bakong maninigo, dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan, dai napaaanggot. Iyan dai naggigirumdom kan maraot. Iyan dai naggagayagaya sa karatan, kundi naggagayagaya sa katotoohan. Iyan nagtitios kan gabos na bagay, nagtutubod kan gabos na bagay, naglalaom kan gabos na bagay, nagtatagal kan gabos na bagay. An pagkamoot dai nanggad nasusudya.”
8 An pagkamoot puedeng nasasarig sa dakol na bagay—pagkaakit sa pisikal, relasyon sa pamilya o pareho pagkaogma kan duwa sa pag-ibaiba. Alagad ipinaheheling kan Biblia na, tanganing magkaigwa nin tunay na halaga, an pagkamoot dapat na lumihis pa sa pagpadangat o pagkaakit sa lambang saro asin pahiroon kan bagay na pinakamarahay para sa namomotan. An siring na klase nin pagkamoot puede pa nganing humagad nin pagsagwe o pagdisiplina, arog kan tibaad ginigibo nin magurang sa aki, o arog kan ginigibo ni Jehova Dios sa mga nagsasamba sa saiya. (Hebreo 12:6) Siempre, yaon an mga pagmate asin emosyon, alagad dai iyan tinotogotan na makatahob sa madonong na paghusgar o tamang mga prinsipyo sa pagtratar sa iba. An klaseng iyan nin pagkamoot nagpapahiro sa saro na trataron an gabos sono sa marahay na mga prinsipyo nin konsiderasyon asin daing pagpaorog.
9 Tanganing orog na masabotan kun paano iyan magtatao nin pakinabang sa satong pamilya, pag-olayan niato nin mas detalyado an kahulogan na itinao sa 1 Corinto 13:4-8.
10, 11. Ano an lalaoman niato sa sarong agom na matinios asin maboot?
10 “An pagkamoot matinios asin maboot.” Matinios daw kamo sa saindong agom? Minsan pa garo baga nakapaaanggot an sarong situwasyon, asin tibaad may isinasahot sa saindo na bakong makatanosan, nagpopogol daw kamo? Si Jehova matinios sa sato gabos, asin ‘an kabootan nin Dios nagmamaigot na giyahan an mga tawo sa pagsolsol.’ An pakatios asin kabootan pareho bunga kan espiritu nin Dios.—Roma 2:4; Galacia 5:22.
11 An pagkamoot dai minaoyon sa salang gibo, alagad iyan bakong parahanap nin diperensia. Iyan dai nahahalean nin pasensia. Kinokonsiderar kaiyan an dai malilikayan na mga pangyayari. (1 Pedro 4:8; Salmo 103:14; 130:3, 4) Asin minsan sa seryosong mga bagay andam iyan na magpatawad. Si apostol Pedro daing duwa-duwa na naghona na sia matinios na kan sia maghapot ki Jesus: “Makapirang magkakasala tumang sa sako an sakong tugang asin patatawadon ko sia? Sagkod sa pitong beses?” An simbag ni Jesus: “Bakong, Sagkod sa pitong beses, kundi, Sagkod sa pitong polo may pitong beses.” (Mateo 18:21, 22; Lucas 17:3, 4) An pagkamoot paorootrong nagpapatawad, asin daing sagkod an kabootan. Iyo man daw kamo?
12, 13. Paano puedeng mahayag an pag-imon, asin taano ta maninigong gibohon an paghihingoa na iyan pogolan?
12 “An pagkamoot bakong maimon.” Masakit makiiba sa agom na maimon mantang mayo man nin tunay na dahelan. An siring na pag-imon mapagsuspetsa, sobra an pagmawot na sadirihon an agom. Iyan ugaleng sa-aki asin minapogol sa saro na magin natural asin makiamigo sa iba. An kaogmahan nasa odok na pagtao, bakong sa pag-otob sa maimon na kahagadan.
13 “Siisay an makatitindog sa atubangan nin pag-imon?” an hapot kan Biblia. Iyan saro sa mga gibo kan bakong sangkap na laman. (Talinhaga 27:4; Galacia 5:19, 20) Naririsa daw nindo sa saindong sadiri an ano man na tanda kan klase nin pag-imon na bunga nin pagmate nin inseguridad asin pinalaad nin imahinasyon? Parate na bakong depisil na maheling an mga diperensia nin ibang tawo, alagad mas makikinabang kita kun sisiyasaton niato an satong sadiri. “Kun saen an pag-imon asin pagkamakiiwalon, yaon an karibokan asin gabos na bagay na marigsok.” (Santiago 3:16) An pag-imon puedeng makalaglag sa pag-agoman. Dai kamo makaseseguro sa saindong agom paagi sa maimon na mga pagbabawal, kundi paagi sa mamomoton na pag-asikaso, paagi sa konsiderasyon asin pagkompiar.
14, 15. (a) Paano an pananagsag nagpaparisa nin kakulangan nin pagkamoot? (b) Imbes na menuson an agom, ano an maninigong gibohon nin saro?
14 An pagkamoot “dai nananagsag, dai nagpapaabhaw.” Totoo na dakol an minagibo kaiyan, alagad kakadikit kan gustong magdangog sa pananagsag. Sa katunayan, tibaad ibugtak kaiyan sa alanganon an saro na nakamimidbid na gayo sa mapanagsag. Mantang an iba nananagsag paagi sa pagparaestorya dapit sa saindang sadiri sa hambogon na paagi, ginigibo man iyan nin iba sa ibang paagi. Saindang tinatatsaran asin minimenus an iba, asin paagi sa pagkokomparar an tendensia kaini ilangkaw sinda sa saindang mga biktima. Kaya, puedeng ilangkaw nin saro an saiyang sadiri paagi sa pagpababa sa iba. An pagmenus sa agom sa katunayan sarong paagi nin pananagsag manongod sa sadiri.
15 Ikinaestorya na daw nindo sa iba an mga pagkukulang kan saindong agom? Ano daw sa paghona nindo an namate kan saindong agom? Ano kun mga diperensia nindo an ibinubuyagyag? Ano an mamamate nindo? Na kamo namomotan? Dai, an pagkamoot “dai nananagsag,” baga man paagi sa pag-omaw sa sadiri o pagmenus sa iba. Kun kamo nag-eestorya dapit sa saindong agom, magin nakapakokosog; pakokosogon kaiyan an bogkos nindong duwa. Asin kun dapit man sa pagtaram dapit sa saindong sadiri, iaplikar an madonong na hatol sa Talinhaga 27:2: “Pabayai an iba na iyo an mag-omaw sa saimo, asin bakong an sadiri mong ngoso; an ibang tawo, asin bakong an sadiri mong mga ngabil.”—Revised Standard Version.
16. Ano an nagkapirang bagay na bakong maninigo na lilikayan nin sarong mamomoton na tawo?
16 An pagkamoot “dai naggigibo kan bakong maninigo.” Kadakol kan risang gayong bakong maninigo, arog baga kan pagsambay, pagburat asin sobrang kaanggotan. (Roma 13:13) Kabaliktaran sa pagkamoot, ini gabos nakadadanyar sa bogkos nin mag-agom. An kadaihan nin modo, bastos na pagtaram asin hiro, patin pagpabaya sa personal na kalinigan, gabos nagpapaheling nin kakulangan nin sa tawong pagkamaninigo. Gurano an saindong pagmamaan na dai ikauyam kan saindong agom sa bagay na ini? Tinatratar daw sia nindo na may konsiderasyon, marahay na ugale, paggalang? Ini gabos nakatatabang sa pag-agoman na maogma, nagdadanay.
17. Paano malilikayan an pakikiiwal nin saro na dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan?
17 An pagkamoot “dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan, dai napaaanggot.” Iyan bakong sadiri sana an iniintindi. Gurano kutana karahay kun nagin arog kaiyan an mag-agom na nasabihan sa kapinonan kan kapitulong ini. Dai kutana inanggotan kan lalaki an saiyang agom huli ta huri an pamanggihan, asin dai man kutana nagsimbag nin anggot an babae. Kun namansayan kan babae na an sarong dahelan kan pagigin mainit kan payo kan lalaki iyo an saiyang kapagalan, imbes na maanggot tibaad an isinimbag nia: ‘Madali na akong makaluto. Seguro pagal-pagal ka sa trabaho. Inomon mo nguna ining malipot na juice mantang ako nagpupuesto.’ O kun an lalaki orog na mapagsabot, na bako sanang an sadiri an iniisip, tibaad ihinapot nia kun baga may ikatatabang sia.
18. Paano an pagkamoot makaoolang sa saro na maanggot?
18 Madali daw kamong maanggot sa isinabi o ginibo kan saindong agom, o pinagmamaigotan daw nindong mamansayan an motibo sa likod kan tataramon o aksion? Seguro idto mayong maraot na intension, dai sana naisip, asin mayo nin katuyohan na magpaanggot. Kun kamo may pagkamoot, ‘an aldaw dai masolnop na kamo anggot pa.’ (Efeso 4:26) Ano kun an saindong agom disganado, asin talagang tinuyong magtaram o gumibo nin makakokolog? Dai daw nindo mahahalat na lumipot an saindong payo saka nindo iyan pag-olayan? An pagdolok sa kamugtakan na nasa puso an ikararahay nindong duwa makatatabang sa saindo na sabihon an tama. “An puso kan madonong nagpapangyari sa saiyang ngoso na magpaheling nin pakarorop.” “An nagtatahob nin kasalan naghahanap nin pagkamoot,” bakong ginagatungan an iriwal. (Talinhaga 16:23; 17:9) Paagi sa pagkontrol sa pagmawot na ipagpadagos an diskutiran asin patunayan na kamo tama, puede kamong manggana apabor sa pagkamoot.
19. (a) Ano an puedeng kaiba sa ‘paggayagaya sa karatan’? (b) Taano ta maninigo ining likayan?
19 An tunay na pagkamoot “dai naggagayagaya sa karatan, kundi naggagayagaya sa katotoohan.” Dai kaiyan iniisip na kadonongan an pagdaya sa agom—baga man mapadapit sa paggamit nin oras, sa paggasto nin kuarta, o sa mga pinakikiibanan. Dai iyan minagamit nin mga tataramon na bakong gabos totoo tanganing lumataw na matanos. An pagigin bakong sadiosan nakalalaglag sa pagkompiar. Tanganing magkaigwa nin tunay na pagkamoot, kamong duwa kaipuhan na maggayagaya sa pagtaram kan katotoohan.
An Tunay na Pagkamoot Igwa nin Kosog Asin Pakatagal
20. Paano an pagkamoot (a) “nagtitios kan gabos na bagay”? (b) “nagtutubod kan gabos na bagay”? (c) “naglalaom kan gabos na bagay”? (d) “nagtatagal kan gabos na bagay”?
20 “Iyan nagtitios kan gabos na bagay, nagtutubod kan gabos na bagay, naglalaom kan gabos na bagay, nagtatagal kan gabos na bagay.” Tinitios kaiyan an mga kasakitan asin problema sa pag-agoman, mantang an duwa na yaon sa dayupot na relasyon na ini nag-aadal na makibagay asin makiiba sa lambang saro. Tinutubod kaiyan an gabos na hatol na sinasabi sa Tataramon nin Dios asin maigot na iinaaplikar iyan, minsan pa kun garo bakong marahay an mga kamugtakan. Asin, minsan ngani bako man na madaling mapaniwala nin mga tawo na mapandaya, iyan bako man na sobra kasuspetsoso. Imbes, iyan nagpapaheling nin pagkompiar. Saro pa, iyan naglalaom sa pinakamarahay. An siring na paglaom basado sa siertong pagsarig na an pag-aplikar kan hatol sa Biblia magbubunga kan posibleng pinakamarahay na mga resulta. Kaya, an pagkamoot puedeng magin positibo, naglalaom sa pinakamarahay asin nagtatanaw sa enotan. Saro pa, iyan bakong pabarobago, ni minalihis sanang pagkagusto. An tunay na pagkamoot nagtatagal, na inaatubang an mga problema kun nagigin masakit an kamugtakan. Iyan marigon. Iyan makosog; alagad sa ibong kan gabos na kosog kaiyan, iyan maboot, bakong maisog, mapagpahunod, pasil pakiibanan.
21, 22. Ano an pirang kamugtakan na nag-iilustrar na an pagkamoot dai nanggad nasusudya?
21 An siring na “pagkamoot dai nanggad nasusudya.” Kun huli sa masakit na mga panahon an mag-agom umagi sa pagtios, ano an nangyayari? Imbes na isipon na humanap nin mas maginhawang buhay sa ibang lugar, an babae na igwa nin siring na pagkamoot maimbod na nagdadanay sa kataed kan saiyang agom, na naghihingoang mag-ekonomiya asin tibaad tabangan an saiyang agom sa paghanap-buhay. (Talinhaga 31:18, 24) Alagad ano kun an babae abotan nin helang na maglalawig nin dakol na taon? An lalaki na igwa nin arog kaining pagkamoot magibo kan gabos niang makakaya na itao an pag-ataman na kaipuhan nia, tumabang sa mga trabaho sa harong na dai na kayang gibohon kan babae, asin patunayan an saiyang padagos na debosyon. An Dios mismo nagtatao kan halimbawa sa bagay na ini. Ano man an magin kamugtakan kan saiyang maimbod na mga lingkod, ‘mayo nin ano man na makapasusuhay sa sainda sa pagkamoot nin Dios.’—Roma 8:38, 39.
22 Anong mga problema an makadadaog sa siring na pagkamoot? Igwa daw kaiyan an saindong pag-agoman? Iyan daw personal nindong ginigibo?
Pagpatalubo sa Pagkamoot
23. Ano an minadeterminar kun baga gigibohon niato an mamomoton na bagay?
23 An pagkamoot, kapareho nin kalamnan, napakokosog paagi sa paggamit. Sa ibong na kampi, an pagkamoot, kapareho nin pagtubod, gadan kun mayo nin mga gibo. An mga tataramon asin hiro, na minomotibar nin mga pagmate sa irarom kan satong boot, sinasabing gikan sa puso, na nagrerepresentar sa satong panlaog na motibasyon. “Gikan sa kapanoan kan puso nagtataram an ngoso. An marahay na tawo gikan sa saiyang marahay na kayamanan nagpapaluwas nin marahay na mga bagay.” Alagad kun an satong mga saboot maraot, “gikan sa puso minaluwas an maraot na mga pangangatanosan, mga paggadan, mga pagsambay, mga pakikisaro, mga paghabon, putik na mga patotoo, mga paglanghad.”—Mateo 12:34, 35; 15:19; Santiago 2:14-17.
24, 25. Paano nindo mapakokosog an saindong motibasyon na magpaheling nin pagkamoot?
24 Anong mga kaisipan asin saboot an pinatutubo nindo sa saindong puso? Kun aroaldaw kamong naghohorophorop sa mga paagi na an Dios nagpaheling nin pagkamoot, asin pinagmamaigotan nindong arogon an saiyang halimbawa, mapakokosog an marahay na mga motibasyon. Kun orog nindong ginagamit an pagkamoot na ini, orog man kamong mahiro asin mataram oyon dian, orog man iyan na matatanom sa saindong puso. An pagsasanay kaiyan aroaldaw sa saradit na bagay magibo sa siring na pagkamoot na magin nang ugale. Dangan, kun lumataw an darakulang isyu, an pagkamoot na ini yaon na, na natatanom nin hararom, tanganing tumabang sa saindo na maresolberan iyan.—Lucas 16:10.
25 May naririsa daw kamong marahay sa saindong agom? Isabi iyan! Boot daw nindong gumibo nin kabootan? Kuyogon nindo an boot na iyan! Kaipuhan kitang magpaheling nin pagkamoot tanganing umani man kaiyan. An paggibo kan mga bagay na ini orog na magpapadayupot sa saindo mag-agom, magibo sa saindong duwa na magin saro, mapatalubo sa saindong pagkaminootan.
26, 27. Paano an paghiras sa mga bagay nakadudugang sa pagkamoot nin saro?
26 Tanganing madugangan an pagkamoot, ihiras iyan. An enot na tawo, si Adan, nabuhay sa sarong paraiso. An gabos niang pisikal na pangangaipo abundang itinatao. Poon sa kapinonan napalilibotan sia nin kagayonan. Bako sanang igwa nin mga kapatagan asin kaburakan, kadlagan asin mga sapa, kundi kadakol man kan laen-laen na klase nin mga hayop na nasa irarom kan saiyang pagsakop bilang pinaniwalaan kan daga. Pero sa ibong kan gabos na ini, igwa pa sia nin sarong kaipuhan: an sarong tawo na mahihirasan nia kan paraisong ini nin kagayonan. Nangyari na daw sa saindo na kamo solong nagheheling na may pagngalas sa magayonon na pagsolnop nin aldaw, asin nagmawot na kutana kataed nindo an sarong namomotan tanganing maheling man iyan? O nagkaigwa na daw kamo nin magayonon na bareta, alagad mayo kamo nin mapagsabihan kaiyan? Namansayan ni Jehova Dios an pangangaipo ni Adan, asin tinawan sia nin agom na mapagsasabihan nia kan saiyang mga iniisip asin saboot. An paghiras nagpapadayupot sa duwang tawo, asin nakatatabang na an pagkamoot makagamot asin tumubo.
27 An pag-agom paghiras. Puede iyan na mapagpadangat na pagsalimbad, pag-apihap, maboot na tataramon, pati trangkilong pagtaed minsan dai nag-oolay. An kada hiro puedeng magpaheling nin pagkamoot: pag-areglar sa hinigdaan, paghugas sa kinakanan, pagsaray nin ikababakal sa bagay na gusto kan babae alagad dai hinahagad ta kulang an kuarta, pagtabang sa trabaho kan saro kun sia nahuhuri. An pagkamoot nangangahulogan nin paghiras sa trabaho asin pag-aling-aling, sa mga problema asin mga kagayagayahan, sa mga kapangganahan asin pagkabigo, sa mga pinepensar kan isip asin mga saboot kan puso. Magdanay kamo sa parehong mga pasohan, asin aboton nindo iyan na magkaibanan. Ini an nagpapagin saro sa duwang tawo; ini an nagpapatalubo sa pagkamoot.
28. Paano an paglilingkod nagpapaoswag sa pagkamoot?
28 An paglilingkod sa saindong agom makatatabang na gumurang an saindong pagkamoot sa saiya. Sa kadaklan an babae naglilingkod paagi sa pagluto, pag-areglar sa hinigdaan, paglinig sa harong, paglaba, pag-asikaso sa pamilya. An lalaki parateng naglilingkod paagi sa pagtagama kan kakanon na linuluto kan babae, kan higdaan na inaareglar kan babae, kan harong na linilinigan kan babae, kan mga gubing na linalabahan kan babae. An paglilingkod na ini, an pagtaong ini, iyo an nagtatao nin kaogmahan asin nagpapatalubo sa pagkamoot. Arog kan sabi ni Jesus, igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa sa pag-ako. O, igwang orog na kaogmahan sa paglilingkod kisa sa pag-ako nin paglilingkod. (Gibo 20:35) Sinabihan nia an saiyang mga disipulo na “an pinakadakula sa saindo kaipuhan na iyo an magin lingkod nindo.” (Mateo 23:11, New English Bible) An punto-de-vistang siring mahale sa ano man na espiritu nin pagdaraogan asin makakokontribwir sa kaogmahan. Kun kita naglilingkod namamate niato na kita kaipuhan, may naootob kitang katuyohan, asin ini nagtatao sato nin paggalang sa sadiri asin nagpapakontento sa sato. An pag-agom nagtatao sa lalaki asin babae nin bastanteng oportunidad na maglingkod asin makanompong nin siring na pagkakontento, sa siring orog na pinaririgon an saindang pag-agoman sa pagkamoot.
29. Taano an pagkamoot ta magugustohan minsan kan mga bakong lingkod nin Dios?
29 Ano kun an saro sa mag-agom Kristianong lingkod nin Dios na naggigibo kan mga prinsipyong ini sa Biblia, alagad an saro bako? Liniliwat daw kaini an maninigong igawe kan Kristiano? Dai man. Tibaad an Kristiano daing gayo makikipag-olay dapit sa mga katuyohan nin Dios, alagad an ugale pareho man sana. An agom na daing pagtubod igwa man nin pundamental na mga pangangaipo na kapareho kan sa nagsasamba ki Jehova, asin sa pirang bagay may pareho man na reaksion. Sinasabi ini sa Roma 2:14, 15: “Kun an mga tawo nin mga nasyon na mayo nin katogonan minagibo sa saindang naturalesa nin mga bagay kan katogonan, an mga tawong ini, minsan ngani mayo nin katogonan, iyo na mismo an katogonan sa saindang sadiri. Sinda mismo an nagpapaheling na an katogonan nasusurat sa saindang puso, mantang an saindang konsensia nagpapatotoo sa kaibanan ninda asin, sa sainda mismong mga pag-isip, sinda inaakusar o ipinahahayag na daing kasalan.” Sa kadaklan an marahay na ugaleng Kristiano aapresyaron asin makapatatalubo sa pagkamoot.
30. Sa dramatikong mga kamugtakan sana daw ipaheheling an pagkamoot? Taano ta siring an saindong simbag?
30 An pagkamoot dai na naghahalat sa dramatikong mga kamugtakan tanganing iyan magparisa. Sa nagkapirang bagay, an pagkamoot nakaaagid sa gubing. Ano an nakatitindi sa saindong gubing tanganing dai magkasuruhaysuhay? An nagkapirang darakulang butngol na nagagakodan nin lubid? O rinibong saradit na tahi nin tursido? An rinibong saradit na tahi, asin iyan totoo baga man kita nagtataram dapit sa literal na gubing o sa espirituwal na “gubing.” An padagos na pagkatipon nin saradit na tataramon asin hiro na naheheling sa aroaldaw iyo an nagigin ‘solog’ niato asin nagpapahayag kan tunay niatong pagkatawo. An espirituwal na “gubing” na iyan dai madadaan asin mawawaran nin halaga arog kan pisikal na gubing. Iyan “dai nalalapang gubing,” arog kan sabi kan Biblia.—1 Pedro 3:4.
31. Anong marahay na hatol dapit sa pagkamoot an itinatao sa Colosas 3:9, 10, 12, 14?
31 Boot daw nindo na an saindong pag-agoman bogkoson nin “sangkap na bogkos nin pagkasararo”? Kun siring gibohon nindo an irenerekomendar sa Colosas 3:9, 10, 12, 14: “Halea nindo an daan na pagkatawo asin an mga gibo kaini, asin isolog nindo an bagong pagkatawo . . . isolog nindo an mamomoton na mga pagmate nin pagdamay, kabootan, kababaan nin boot, kahoyoan, asin pakatios . . . isolog nindo an pagkamoot, huli ta iyan sangkap na bogkos nin pagkasararo.”