Sarong Bagong Pagkasiriblag

Kan kabareta kan Magmata! sa Pransia

AN Hunyo 30, 1988 magigin markadong petsa sa kasaysayan kan Iglesya Katolika Romana. Kan aldaw na idto, linabanan kan Pranses na arsobispong si Marcel Lefebvre an Batikano. Kinonsagrar nia an apat na obispo sa saiyang tradisyonalistang seminaryong Katoliko sa Switzerland. An ginibong ini nagbunga kan pagkatiwalag ni Lefebvre asin kan apat na bagong obispo. Iyan nagbunga kan enot na pagkasiriblag sa Iglesya Katolika poon kan 1870. Kan taon na idto an inaapod na Gurangan na mga Katoliko suminiblag sa inang iglesya huli sa isyu nin dai pagkasala kan papa.

An Gamot kan Pagkabaranga

An dai pagkasinabotan kan Batikano asin kan konserbatibong mobimiento Katoliko ni Arsobispo Lefebvre haloy-haloy nang naggagrabe. An gamot kan pagkasiriblag nagpoon kaidto pang Ikaduwang Konsilyo sa Batikano, na ginibo poon 1962 sagkod 1965. Si Papa Juan XXIII, na iyo an nag-apod sa konsilyo, nagbugtak nin duwang katuyohan para sa pagtiripon. An saro inaapod na aggiornamento (pagsunod sa panahon), asin an saro pa iyo an pagsararo liwat sa gabos na Kristiano daang mga iglesya.

Minsan ngani si Arsobispo Lefebvre, bilang preladong Katoliko, nakikabtang sa Batikano II, dai sia oyon sa arin man sa mga katuyohan na ini. Bilang tradisyonalistang matagas sa paninindogan, an opinyon nia dai kaipuhan na isunod sa panahon an Iglesya Katolika. Bilog na pusong nagtutubod sa tradisyonal na Katolikong opinyon na “sa luwas kan Iglesya mayo nin kaligtasan,” kombensido si Lefebvre na an solamenteng paagi na an mga “Kristiano” magkasararo liwat iyo na an gabos na bakong Katoliko mangapot sa pagtubod kan Iglesya Katolika.

Tumang sa Relihiyosong Katalingkasan

Sarong taon pakalihis kan pagtitiwalag saiya, si Arsobispo Lefebvre, sa pagpahayag para sa konserbatibong mga Katoliko na nagsusuportar sa saiyang mobimiento, nagsabi: “Kami biyong kontra sa ideya nin relihiyosong katalingkasan asin sa mga bunga kaiyan, nangorogna an ekumenismo, na dai ko maako.”

Dai sia nag-iintrodusir nin bagong ideya. Sia maimbod na nagkukuyog sa tradisyon na Katoliko. Kan Agosto 15, 1832, ipinublikar ni Papa Gregorio XVI an ensiklikong Mirari vos, na dian kinondenar nia an katalingkasan nin konsensia bilang “salang opinyon, o imbes karungawan.” Pakalihis nin treinta y dos na taon, ipinublikar ni Papa Pio IX an saiyang Syllabus of Errors, na dian kinondenar nia an ideya na “an lambang tawo libreng akoon asin magpahayag nin pagtubod sa relihiyon na, sa liwanag nin pangangatanosan, pinaniniwalaan niang totoo.”

Sa pagsikwal sa ekumenismo, ipinaheheling sana ni Arsobispo Lefebvre an saiyang pangangapot sa inaapod kan doktrinang Katoliko na “pagigin saro sana kan Iglesya,” an boot sabihon, na igwa sana nin “Saro, Banal, Katoliko asin Apostolikong” iglesya.

Naaanggot sa Misang “Protestante”

An mga reporma sa tradisyonal na liturhiyang Katoliko na bunga kan Batikano II partikularmenteng ikinaaanggot ni Arsobispo Lefebvre asin kan saiyang mga parasunod. Ibinibilang kan rebeldeng prelado na an mga repormang iyan “nagpagin Protestante” sa Misa. An isyu bako sanang sa paggamit nin modernong mga tataramon imbes na Latin; sa paghona ni Lefebvre kadakol na kan liniwat sa katuyohan na maakit an mga Protestante asin na minsan sa Latin an liturhiya na aprobado ni Papa Paulo VI “eretiko.”

Tanganing maseguro na magdadanay an tradisyonal na Misang Latin, si Arsobispo Lefebvre nagpatindog nin seminaryo sa Ecône, Switzerland, kan 1970. Iyan administrado kan Fraternidad nin mga Padi ni San Pio X, na pinundar ni Lefebvre kan taon man sanang idto. Mantang nagkokosog an saiyang mobimiento, nagpatindog sia nin ibang konserbatibong seminaryong Katoliko sa Europa asin Amerika. Duman an ginatos na barobata nag-ako nin ultrakonserbatibong pagtotokdo sa pagpapadi.

An rebeldeng prelado nag-ordenar sa labing 200 na tradisyonalistang padi, minsan ngani pinagbawalan ni Papa Paulo VI kan 1976. An mga ini nagmimisa nin Latin sa mga monasteryo asin mga simbahan na Katoliko na inokupar nin ilegal.a Inaadmitir kan Batikano na si Lefebvre may mga sanggatos na ribong militante, tradisyonalistang mga parasunod sa bilog na kinaban, pero an ibang opisyales kan iglesya napipiritan na admitiron na an kabilangan harani sa kabangang milyon. Si Lefebvre mismo naghihingako na minilyon na Katoliko an kapareho nia an opinyon.

An Pangangaipo nin Kasalihid

Sa Iglesya Katolika, an obispo nakakaordenar sa mga padi. Minsan siring, solamente an papa an makaaaprobar sa ordenasyon nin sarong obispo. Huli sa kakulangan nin obispong mag-oordenar nin bagong mga padi, narealisar kan gurang nang si Lefebvre na an saiyang Fraternidad nin mga Padi namemeligrong mawara pagkagadan nia. Malinaw na sa paglaom na ini an mangyayari, an Batikano naglaog sa pinahahaloy na mga pakipagnegosasyon sa saiya, na kan huri nagtao nin ultimatum. Magsalang akoon nia an ordenasyon nin sarong obispong aprobado kan Batikano o kun sia mismo an maordenar nin obispo, sia ititiwalag.

Kan Hunyo 30, 1988, sa sarong seremonya na inatenderan nin rinibo sa saiyang mga parasunod, kinonsagrar kan rebeldeng prelado an apat na tradisyonalistang obispo. An diaryo sa Paris na International Herald Tribune nagbareta: “An pagkonsagrar nin Arsobispo Lefebvre sa apat na obispo nagpadiklom sa konsilyo sa Batikano na duman ilinangkaw kan papa an 24 obispo sa Kolehiyo nin mga Kardinal. Kinanselar kan Batikano an espesyal na konsierto tanganing iparisa an ‘makuring kolog’ na namatean kaiyan huli sa ginibo ni Arsobispo Lefebvre. ‘Aldaw ini nin pagmondo,’ sabi ni [Pranses na] Kardinal Decourtray.”

An pagkasiriblag na ini sa laog kan Iglesya Katolika bako sanang nagtao nin kakologan nin boot sa Batikano kundi iyan nakariribong asin nakariribaraw sa minilyon na sinserong Katoliko sa bilog na kinaban.

[Nota sa Ibaba]