Ubumi Bwabo

Ukukusha Abana 8 mu Nshila ya kwa Yehova Wali Mulimo Wakosa Lelo Walindetela Insansa

ABASHIMIKA ILI LYASHI NI BA JOYCELYN VALENTINE

Mu 1989 abena mwandi baile mu kubombela ku calo cimbi. Batile bakalatuma indalama sha kusakamaninamo abana 8. Imilungu yalipitile ukwabula ukumfwako nangu cimo. Yasukile ne myeshi yapitapo awe nakalya te kwa kumfwa nangu cimo ku bena mwandi. Nacetekele fye ukuti, ‘Ifintu fye nga fyaba bwino, bakabwela.’

NSHAKWETE indalama sha kusakamaninamo abana, kanshi nalipelenganishiwe. Ubushiku bonse nshalelala, nalefilwa ukusumina ukuti balitusha, kabili naleipusha ati, ‘Kuti basha shani ulupwa lwabo?’ Nasukile nasumina fye ukuti baliya tabakabwele, balibutuka. Ukufika na lelo, palipita ne myaka 16 ukutula apo bailile, tabatala ababwela. Ici calenga ukuti nkushe abana bandi neka. Uyu mulimo walikosele, lelo ukumona abana bandi basumina ukwenda mu nshila ya kwa Yehova kwalindetela sana insansa. Nomba, ilyo nshilalondolola ifyo imikalile yesu yali, lekeni mwebe ifyo nakushiwe.

Nalefwayafwaya Ukwishiba Baibolo

Nafyelwe mu 1938 pa cishi ca Caribbean ku Jamaica. Nangu ca kuti batata tabalepepa nangu kumo, abene baleti balatiina Lesa. Ilingi ubushiku balenjeba ukubabelengela ibuuku lya mu Baibolo ilya Amalumbo. Tapakokwele, nalisungiile ku mutwe amalumbo ayengi. Bamayo balepepa kwi calici limo ifi ilyali kulya kwine twaleikalila, kabili limo balensenda ku kupepa.

Kulya, baletusambilisha ukuti Lesa alasenda abantu abasuma ku muulu e lyo ababi alaboca mu mulilo wa pe. Baletusambilisha no kuti Yesu ni Lesa kabili alitemwa abaice. Nalipelenganishiwe kabili natendeke ukutiina sana Lesa. Naleipusha ukuti, ‘Lesa uwatutemwa kuti alalungulusha shani abantu mu mulilo?’

Naletiina sana nga natontonkanya pa kuti kwaliba umulilo wa pe. Mu kuya kwa nshita, natendeke kosi wa kusambilila Baibolo uwa kulembeshanya uwaletungululwa ne calici lya ba Seventh-Day Adventist Church. Balesambilisha ukuti abantu ababi tabakalelunguluka fye umuyayaya, lelo bakaboca, ica kuti bakalungula ukushala fye imito. Ifi fyaleumfwikamo amano, e co natendeke ukupepa kwi calici lyabo. Lelo amasambilisho balesambilisha yalempelenganya, kabili ifyo nasambilile tafyangafwile ukuba ne mibele isuma.

Ilya nshita, abengi basumine ukuti ubulalelale bubi. Nomba ine pamo na bambi abengi twasumine ukuti abalecita ubulalelale ni balya fye abalekwata ukwampana kwa mu cupo na banakashi abengi nangu abaume abengi. Lelo ine naishibe ukuti nga ca kutila umwaume no mwanakashi abashaupana balekwata ukwampana kwa mu cupo babili fye epela, ninshi tabalebembuka. (1 Abena Korinti 6:9, 10; AbaHebere 13:4) Ici calengele ukuti nkwate abana 6 ukwabula ukuupwa bwino bwino.

Nakosa mu Kusambilila Baibolo

Mu 1965, baVaslyn Goodison na baEthel Chambers bakuukile ku Bath uko twaleikalila. Baali ni bapainiya, e kutila, Inte sha kwa Yehova abapoosa inshita iikalamba mu mulimo wa kushimikila, kabili bushiku bumo balandile na batata. Batata balisumine ukusambilila Baibolo. Na ine balensambilishako nga ndi pa ng’anda ilyo baisa mu kusambilisha batata. Nangu ca kuti nshacetekele Inte sha kwa Yehova, natontonkenye ukuti mfwile ukusambilila na bo Baibolo pa kuti mbashinine ukuti ba bufi.

Naleipusha amepusho ayengi nga tulesambilila, na bo baleasuka amepusho yonse ukubomfya Baibolo. Pa mulandu wa kwafwa kwabo, nalisambilile ukuti abafwa tabaishiba akantu nangu kamo kabili tabapya mu mulilo wa helo. (Lukala Milandu 9:5, 10) Nasambilile na pe subilo lya bumi bwa muyayaya muli Paradaise pe sonde. (Amalumbo 37:11, 29; Ukusokolola 21:3, 4) Nangula batata balilekele ukusambilila Baibolo, nalitendeke ukusangwa ku kulongana kwa Nte sha kwa Yehova. Ukulongana kwaletungululwa mu muyano kabili mu mutende, ico calengele ukuti nsambilile ifingi pali Yehova. Nalesangwa na ku kulongana kwa muputule no kwa citungu, ukulongana ukukalamba ukupekanishiwa ne Nte sha kwa Yehova. Ukusambilila Baibolo muli uyu musango kwalengele ukuti mfwaishe ukupepa Yehova mu nshila afwaya. Nangu cibe fyo, nalikwete ubwafya.

Pali iyo nshita, twaleikala pamo na bawishi wa bana batatu pa bana 6 abo nakwete nangu ca kuti tatwalembeshe icupo. Nalisambilile muli Baibolo ukuti Lesa alilesha ukwampana kwa cupo no muntu uo mushaupana nankwe, ne ci calengele kampingu wandi ukulancusha. (Amapinda 5:15-20; Abena Galatia 5:19) Ilyo naishibe icine, nalefwaisha ukwikala ukulingana ne funde lya kwa Lesa. Nasukile napingulapo. Naebele bawishi kwa bana ukuti pali fye ifintu fibili, tulembeshe icupo nangu tulekane. Nangu ca kuti tabasumine mu fyo nasuminemo, pa 15 August, 1970, twalilembeshe icupo ninshi palipita ne myaka 5 ukutula apo baNte banshimikile umuku wa kubalilapo. Mu December 1970, nalibatishiwe, ukulanga ukuipeela kwandi kuli Yehova.

Nshakatale ndaba ubushiku bwa kubalilapo naile mu kushimikila. Nali no mwenso kabili nshaishibe ne fya kutendeka ukulanshanya na bantu ifya mu Baibolo. Na kuba, ilyo aba pa ng’anda ya kubalilapo bakeene ukulanshanya na ine, nalyumfwileko bwino. Lelo tapakokwele, umwenso walipwile. Ilyo nainwike, nalitemenwe sana pantu nalilandileko na bantu pa fya mu Baibolo kabili nalishalike ne mpapulo shimo ishilanda pa fya mu Baibolo.

Ukwafwa Abana Ukukosa mu fya ku Mupashi

Ilyo umwaka wa 1977 walefika, abana bafikile 8. Nalefwaisha ukwafwa abana bandi ukubombela Yehova. (Yoshua 24:15) Kanshi nalebombesha ukutungulula isambililo lya lupwa ilya Baibolo lyonse. Limo, pa mulandu wa kunaka, naleshipula ninshi umwana umo alebelenga paragrafu, kabili abana balenshibusha fye mu tulo. Lelo ukunaka takwalengele ukuti twilasambilila Baibolo pamo.

Na kabili, nalepepa lyonse pamo na bana. Ilyo bakulileko, nalibasambilishe ifya kupepa beka kuli Yehova. Naleshininkisha ukuti onse napepa ilyo ashilasendama. Nalepepa pamo no mwana umunono uushaishibe ukupepa eka.

Pa kubala, abalume bandi tabalefwaya ukuti ndesenda abana ku kulongana. Lelo, ukwishiba ukuti e bali no kulashala na bana nga naya mu kulongana, kwalengele ukuti baleke ukukaanya ukusenda abana. Balitemenwe ukuya mu kwisha na banabo icungulo bushiku, nomba tabatemenwe ukulaya mu kutandala ninshi nabasenda na bana 8! Umuye nshiku, balitendeke fye no kunjafwa ukupekanishisha abana pa kuya ku Ng’anda ya Bufumu.

Tapakokwele, abana balibeleshe ukusangwa ku kulongana konse no kubombako umulimo wa kushimikila ku cintubwingi. Nga baisala amasukulu, ilingi baleya mu kushimikila na bapainiya, bakashimikila ba mbila nsuma aba nshita yonse. Ici calyafwile abana bandi ukutemwa sana aba mu cilonganino no kutemwa umulimo wa kushimikila.—Mateo 24:14.

Inshita ya Mafya

Pa kuti imikalile ibeko bwino pa ng’anda, abalume bandi batendeke ukuya mu kubombela ku fyalo fimbi. Balekokola nga baya, lelo ilingi balebwela. Nomba lintu baile mu 1989, tabatalile ababwela. Nga fintu nacilanda pa kubala, ilyo abalume bandi baile, nalipelenganishiwe. Ilingi ubushiku nalelila no kupepa kuli Yehova mu mukoosha ukulomba icisansamushi no kuti ankoshe, na o alyaswike amapepo yandi. Amalembo pamo nga Esaya 54:4 na 1 Abena Korinti 7:15 yalinsansamwishe no kunkosha ukutwalilila ne mikalile yandi. Na kabili, balupwa ne fibusa aba mu cilonganino ca Bwina Kristu balensansamusha kabili balempeela ne fyo nalekabila. Ndatasha sana Yehova na bantu bakwe pa fyo bangafwa.

Twalikwete amesho na yambi. Inshita imo, umwana wandi umwanakashi alitamfiwe mu cilonganino pa mulandu wa mibele yabipa. Abana bandi bonse nalibatemwa fye sana, lelo bucishinka kuli Yehova e bwacindamisha. Kanshi ilyo uyu mwana atamfiwe, ine na bana banankwe twatwalilile ukumfwila ukufunda kwa mu Baibolo pa fya kucita ku muntu uwatamfiwa. (1 Abena Korinti 5:11, 13) Abantu abashaishibe ico twalecitile fi baletusuusha sana. Nomba, ilyo umwana wandi abweshiwe mu cilonganino, abena mwakwe banjebele ukuti balitemenwe ifyo twapampamine pa kukonka amafunde ya mu Baibolo. Pali ino nshita balabombela Yehova no lupwa lwabo lonse.

Ubwafya bwa Kusanga Indalama

Lintu abalume bandi baile, nshakwete ukwa kufumya indalama kwine kwine, kabili tabaletuma indalama. Ici catusambilishe ukuba abaikushiwa no tunono uto twakwete no kucindamika ifya ku mupashi ukucila ifyuma. Abana balisambilile ukutemwana no kwafwana, kabili balikatene sana. Ilyo abana bakalamba batendeke ukubomba, baliitemenwe ukulaafwa abaice babo. Umwana wandi umwanakashi umukalamba, Marseree, alelipilila umwaice wakwe Nicole pa kuti apwishe isukulu lya ku sekondari. Na kabili, nalikwete akalituuka umo naleshitisha. Utupiya twalekwata eto twaleshitamo fimo ifyo twalekabila.

Yehova tabala atulekelesha. Inshita imo, naebele nkashi wa Bwina Kristu umo ukuti tatwakaye ku kulongana kwa citungu pantu tatukwete indalama. Anjebele ati: “Nkashi Val, ilyo mukomfwa fye ukuti kuli ukulongana, imwe mukatampe fye ukuipekanya ukuya! Yehova akamupekanishisha ifyo mulekabila.” E fyo nacitile. Yehova alitupekanishishe, na ino ine nshita alatupekanishisha. Tatwatala atupuswa ku kulongana kukalamba nangu kumo pa mulandu wa kukanakwata indalama.

Mu 1988, kwaishile icikuuku ca mwela ica Hurricane Gilbert icaonawile icalo ca Jamaica, kabili twalifumine mu ng’anda yesu no kuya ku cifulo ukwali bwino. Ilyo icikuuku ca mwela cacepeleko, ine no mwana wandi umwaume twafumine ku cifulo twali no kubwelela ku ng’anda ukuti tuyemona ifyo yaonaike. Ilyo nalesokota mu fitantaala, namwene icintu cimo ico natile kwena nangu cibe shani ici cena nalasenda. Mu kupumikisha, umwela walitendeke na kabili, lelo ici cipe nalefwaisha ukusenda nshacilekeleko. Umwana wandi anjebele ukuti: “Mayo, bikeni TV pa nshi. Bushe nimwe bamuka Lote?” (Luka 17:31, 32) Amashiwi umwana anjebele yanengele ukukutuluka. Napoosele TV iyali ninshi naibomba, kabili twabutukile ku cifulo cali bwino.

Ino nshita, ndomfwa umwenso nga naibukisha ifyo nabikile ubumi bwandi mu kapoosa mweo pa mulandu fye wa TV. Lelo ndomfwa bwino sana nga natontonkanya pa mashiwi umwana anjebele pali ilya nshita ayalangile ukuti alibikile amano ku fintu fyacindama. Amasambililo asambilile mu cilonganino ca Bwina Kristu, yalengele angafwe ukukanaponena mu bwafya bwa kucenwa kabili limbi nga nalilekele fye no kubika amano ku fya ku mupashi.

Icikuuku ca mwela calyonawile ing’anda yesu na fyonse ifyo twakwete, kabili twashele inkumbabulili. Lelo bamunyinefwe aba ku mupashi balishile. Balitukoseleshe ukuti te mulandu ne fyacitike tufwile ukucetekela fye Yehova no kutwalilila abacincila mu mulimo wa kushimikila, kabili balitwafwile no kukuula ing’anda. Umulimo wa kuipeelesha no kutemwa ifyo baNte ba ku Jamaica na ba ku fyalo fimbi babombele, fyalitukoseshe icine cine.

Ukucindamika Umulimo wa kwa Yehova

Lintu Melaine, cikonkebeli, apwile isukulu, atendeke bupainiya. Lyene alisumine ukubomba bupainiya mu cilonganino cimbi, icalolele mu kuti ali no kuleka incito. Nangu ca kuti aletwafwa sana mu mikalile pa mulandu ne ncito alebomba, twalicetekele ukuti Yehova akatwafwa nga ca kuti uuli onse atangisha ifya Bufumu. (Mateo 6:33) Pa numa, umwana wandi umwaume, Ewan, na o alisontelwe ukuba painiya. Aletwafwa mu mikalile, lelo twamukoseleshe ukusumina ukuya muli bupainiya kabili twamwebele ukuti Yehova akamupaala. Nshatala ndesha abana bandi ukubomba umulimo wa Bufumu onse uo bapeelwa, kabili fwe bashala pa ng’anda tatwatala atubulisha nangu cimo. Lelo twaliba aba nsansa sana, kabili limo, tulafwako na bambi.

Ino nshita, ndomfwa bwino sana ukumona ukuti abana bandi “benda mu cine.” (3 Yohane 4) Umwana wandi umo, Melaine, pali ino nshita abomba pamo na bena mwakwe mu mulimo wa kwenda uwa bukangalila bwa muputule. Umwana wandi umbi umwanakashi, Andrea pamo na balume bakwe ni bapainiya baibela, kabili limo balatandalila ne filonganino ilyo umwina mwakwe abombako nga kaafwa wa kwa kangalila wa muputule. Umwana wandi na umbi umwaume, Ewan, ni painiya waibela pamo no mwina mwakwe kabili ni eluda pa cilonganino. Na umbi umwana wandi umwanakashi, Ava-Gay, aaba pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova aya ku Jamaica pamo na bena mwakwe. Jennifer, Genieve, na Nicole na bena myabo e lyo na bana babo ni bakasabankanya ba lyonse mu filonganino babamo. Marseree ekala na ine, kabili tulongana mu Cilonganino ca Port Morant. Nalipaalwa icine cine, pantu abana bandi bonse 8 balitwalilila ukupepa Yehova.

Pa mulandu wa kukula, ubumi bwandi tabwaba bwino sana. Nalilwala ubulwele bwa mu mfyufyu ubwitwa rheumatoid arthritis, lelo ncili nine painiya. Inshita imo ku numa, caleyafya sana ukwenda mu mpili sha kuno mwesu. Nalecula pa kuya mu kushimikila. Nalyeseshe ukuya ne ncinga kabili nasangile ukuti calyangwikepo ukubomfya incinga ukucila ukwenda pa makasa. E co nashitile incinga iyabomfiwapo kabili e yo natendeke ukubomfya. Pa kubala, abana tabaleumfwa bwino ukumona ne walwala ubulwele bwa mu mfyufyu ndecofa incinga. Nomba, balitemenwe ukumona ukuti nalitwalilile ukushimikila nga fintu fye umutima wandi walefwaya.

Ndomfwa bwino sana ukumona abantu abo nasambilila na bo Baibolo baba mu cine. Ndapepa kuli Yehova lyonse ukuti, ilyo tuli muli shino nshiku sha kulekelesha, aleafwa aba mu ng’anda yandi ukuba ne citetekelo kabili ukutwalilila fye umuyayaya. Ndatasha Yehova no kumulumbanya, uwaba ni ‘komfwa we pepo’ Mukalamba, pantu alilenga ukuti nkushe abana bandi 8 mu nshila yakwe.—Amalumbo 65:2.

[Icikope pe bula 10]

Ndi na bana bandi, abena myabo e lyo na beshikulu bandi

[Icikope pe bula 12]

Nomba nja ne ncinga mu kushimikila