Ifingamwafwa Ukunonkelamo Mu Kubelenga Baibolo
“Nalitemwisha amafunde ya kwa Lesa.”—ROM. 7:22.
FWAYENI IFYASUKO
Busuma nshi bwaba mu kubelengela mu kapoopo?
Kuti mwacita shani pa kuti muleibukisha Amalembo ayo mwingabomfya pa kwafwa bambi?
Bushe ukulabelenga Baibolo no kutontonkanyapo kuti kwamucingilila shani?
1-3. Busuma nshi bwaba mu kubelenga Baibolo no kulakonka ifyo isambilisha?
NKASHI umo umukoloci atile: “Cila lucelo ndatasha Yehova pa kungafwa ukumfwikisha ifyaba mu Baibolo.” Uyu nkashi alibelenga Baibolo yonse ukucila pa miku 40 kabili taleka ukubelenga. Nkashi wacaice umo atile ukubelenga Baibolo kwalimwafwa ukwishiba ukuti Yehova e ko aba. Ici calenga ukuti apalame sana kuli Yehova, Wishi wa ku muulu. Atile: “Naliba ne nsansa icine cine!”
2 Umutumwa Petro akoseleshe bonse “ukulafuluka umukaka uwasanguluka uwaba mu mashiwi ya kwa Lesa.” (1 Pet. 2:2) Nga tuleisambilisha Baibolo no kulacita ifyo tulesambilila, tukaba na kampingu iyasanguluka kabili tukeshiba ne co twabela pano calo. Tukaba na bucibusa busuma na bantu abatemwa Lesa wa cine kabili abamubombela. Ifi fyonse fifwile ukutulenga ‘ukutemwisha amafunde ya kwa Lesa.’ (Rom. 7:22) Lelo kwaliba na fimbi ifyo tunonkelamo mu kubelenga Baibolo. Finshi fimo ifyo twinganonkelamo?
3 Ilyo muleya muleishiba ifingi pali Yehova no Mwana wakwe, mukabatemwa sana kabili mukalatemenwako na bantu banenu. Ukwishiba bwino Amalembo kukatwafwa ukwishiba ifyo Lesa nomba line ali no kupususha abantu bakwe no konaula cino calo cabipa. Mwalikwata imbila nsuma iya kwebako bambi. Yehova akamupaala ilyo mule-ebako bambi ifyo mwasambilila mu Cebo cakwe.
MULEBELENGA BAIBOLO NO KUTONTONKANYA PA FYO MULEBELENGA
4. Bushe amashiwi yaba pali Yoshua 1:8 yalola mwi?
4 Yehova tafwaya ababomfi bakwe ukulabelenga lubilo lubilo Icebo cakwe. Aebele Yoshua ukuti: “Ibuuku ili ilya mafunde wileka lifume mu kanwa kobe, kabili ulebelenga ifyalembwa muli ili buuku no kwetetulapo akasuba no bushiku.” (Yosh. 1:8; Amalu. 1:2) Bushe aya mashiwi Lesa aebele Yoshua yapilibula ukuti tufwile ukubelenga Baibolo yonse mu kapoopo? Iyo. Yapilibula ukuti mufwile ukulabelenga panono panono pa kuti mule-etetula pa fyo mulebelenga. Ukucita ifi kukalenga mukalebika amano ku fikomo ifingamwafwa no kumukoselesha pali iyo nshita. Nga mwasanga amashiwi, ifikomo, nelyo amalyashi ifingamwafwa no kumukoselesha, fibelengeni panono panono, e lyo nalimo kuti mwabelengela mu kapoopo. Ukucita ifi kuti kwalenga ifyo mulebelenga ukumufika pa mutima. Mulandu nshi ici cacindamina? Pantu nga mwaishiba bwino ifyo Lesa alemufunda mukalafwaisha ukucita ifyo fine.
5-7. Langilileni ifyo ukubelenga Icebo ca kwa Lesa mu kapoopo kwingamwafwa (a) ukuba abasanguluka mu mibele; (b) ukuba ne cikuuku no kutekanishisha bambi; (c) ukucetekela Yehova na lintu mwaba na mafya.
5 Ukutontonkanya pa fyo mulebelenga kwalicindama ilyo mulebelenga amabuuku ya mu Baibolo aya-afya ukumfwa. Natulangilile. Tontonkanyeni pali munyinefwe umulumendo uubelenga Baibolo lyonse kabili afika mwi buuku lya kusesema ilya kwa Hosea. Pa numa ya kubelenga icipandwa 4 ifikomo 11 ukufika ku 13 abala aleka ukubelenga. (Belengeni Hosea 4:11-13.) Mulandu nshi? Ifi fikomo fyamufika pa mutima pantu alesha na maka ukucimfya itunko lya kucita ifyabipa ku sukulu. Atendeka ukutontonkanya pali ifi fikomo, no kwibukisha ukuti: ‘Yehova alamona ifyo fwe bantu tucita nangu ni mu bumfisolo. Nshilefwaya ukumukalifya.’ Munyinefwe apingulapo ukutwalilila ukumfwila amafunde ya kwa Lesa ayalanda pa kuba ne mibele iisuma.
6 Ica kumwenako ca bubili, tutile nkashi alebelenga ukusesema kwa kwa Yoele, kabili afika mu cipandwa 2 icikomo 13. (Belengeni Yoele 2:13.) Ilyo alebelenga mu kapoopo, atontonkanya pa fyo engapashanya Yehova, uwa ‘mutembo kabili wa nkumbu, uukokola ukukalipa kabili uwafulisha icikuuku.’ Atontonkanya ukuti afwile ukwaluka, pantu limo alalanda amashiwi ayabi kabili aya kukalifya ilyo alelanda no mwina mwakwe e lyo na abantu bambi.
7 Tontonkanyeni pa ca kumwenako ca butatu, tutile incito yapwa kuli munyinefwe kabili nasakamana ifyo akalasunga ulupwa lwakwe. Alebelenga mu kapoopo mwi buuku lya kwa Nahumu. Pali Nahumu 1:7 abelengapo ukuti Yehova ‘alishiba abooba muli ena’ kabili “e ucingilila mu bushiku bwa bulanda.” Aya mashiwi yamusansamusha nga nshi. Amona ukuti Yehova alamusakamana e co aleka ukusakamana sana. Lyena abelenga icikomo 15 no kutontonkanyapo. (Belengeni Nahumu 1:15.) Munyinefwe ailuka ukuti ukushimikila imbila nsuma ilyo ali na mafya ninshi alelanga ukuti alicetekela ukuti Yehova e umucingilila. E ico uyu munyinefwe atendeka ukulashimikila sana mu kati ka mulungu ilyo acili alefwaya incito.
8. Mu kwipifya, landeni pa fyebo ifisuma ifyo mwasangile ilyo mwalebelenga Baibolo.
8 Ifi fishinka twalandapo fifumine mu mabuuku ya mu Baibolo ayo nalimo mwingatila yalikosa ukumfwa. Ilyo mulebelenga ibuuku lya kwa Hosea, Yoele, na Nahumu pa kuti musambililemo, mulebelenga mu kapoopo ifikomo fimo. Ala muli aya mabuuku yalembele aba bakasesema, mwaliba ifyebo ifingalenga twaba na mano kabili ifingatusansamusha! Ifi fine e fyo twinganonkelamo na mu kubelenga Baibolo yonse. Icebo ca kwa Lesa caba ngo mukoti apaba sana diamonde. Muleimba bwino muli uyu mukoti wa mampalanya! E co, ilyo mulebelenga Baibolo muleba no buyo bwa kusangamo ifyebo ifingamutungulula no kumusansamusha.
MULE-ESHA NA MAKA UKUMFWIKISHA IFYO MULEBELENGA
9. Finshi twingacita pa kuti tumfwikishe icaba ukufwaya kwa kwa Lesa?
9 Nangu ca kuti calicindama ukubelenga Baibolo cila bushiku, mufwile no kulaumfwikisha e lyo no kwiluka ifyo mulebelenga. E ico, mulesokota mu mpapulo shesu pa kuti mwishibe na fimbi pa bantu, ififulo, ne fyacitike ifyo mulebelengapo. E lyo nga ca kuti tamwishibe ifyo mwingabomfya ifyebo mwabelengapo muli Baibolo, kuti mwaipusha eluda nelyo Umwina Kristu uwakosoka ukuti amwafwe. Pa kulangilila ifyo ukucita ifi kwacindamina, natulande pa Mwina Kristu umo uwaliko mu nshita ya batumwa uo ba-afwile ukumfwikisha Amalembo. Ishina lyakwe ni Apolo.
10, 11. (a) Bushe Apolo bamwafwile shani pa kuti alesambilisha bwino? (b) Finshi twingasambililako kuli Apolo? (Moneni akabokoshi kaleti, “Bushe Ifyo Musambilisha Fyalilingana no Bulondoloshi Bupya Ubwa Malembo?”)
10 Apolo ali Mwina Kristu umuYuda ‘uwaishibishe Amalembo’ kabili “umupashi wamulengele ukucincila.” Ibuuku lya Imilimo lilanda pali Apolo ukuti: “Alelanda no kusambilisha bwino bwino ifya kwa Yesu, lelo aishibe fye ulubatisho lwa kwa Yohane.” Apolo taishibe ukuti Yesu asambilishe abasambi bakwe icintu icipya pa lubatisho. Ilyo Prisila na Akula bamumfwile alesambilisha mu Efese, aba baupana balimulondolwelele “bwino bwino amafunde ya kwa Lesa.” (Imil. 18:24-26) Bushe Apolo anonkelemo shani mu fyo bamwafwile?
11 Pa numa ya kushimikila mu Efese, Apolo aile ku Akaya. “Ilyo afikile kulya, ayafwile nga nshi abatetekele pa mulandu wa cikuuku ca kwa Lesa; pa mulandu wa kushipa kwakwe mu milandile ashinine nga nshi abaYuda ukuti baliluba, ilyo abomfeshe Amalembo ukulanga ukuti Yesu ali e Kristu.” (Imil. 18:27, 28) Pali iyi nshita, ninshi Apolo alishiba ukulondolola bwino bwino umwalola ulubatisho lwa Bena Kristu. Apo nomba alishibe bwino icine, “alyafwile nga nshi” abapya ukulunduluka mu kupepa kwa cine. Finshi twingasambililako kuli Apolo? Nga filya Apolo acitile, na ifwe tufwile ukwesha na maka ukumfwikisha ifyo tulebelenga muli Baibolo. Lelo nga ca kutila munyinefwe uwafikapo atwebako ifyo tufwile ukucita pa kuti tulesambilisha bwino, tufwile ukuicefya, ukutasha no kucita ifyo fine atweba. Nga twacita ifi, ninshi tukalasambilisha bwino.
MULEBOMFYA IFYO MULESAMBILILA KU KWAFWA BAMBI
12, 13. Langilileni ifyo ukubomfya bwino Amalembo kwingafwa abasambi ba Baibolo ukulunduluka.
12 Nga filya fyacitile Prisila, Akula, na Apolo, na ifwe tufwile ukula-afwako bambi. Bushe mumfwa shani nga mwa-afwa umusambi ukwaluka pa kuti alunduluke mu fya kwa Lesa? E lyo nga ni mwe baeluda, bushe mumfwa shani nga ca kutila Umwina Kristu munenu amutasha pa fyo mwamufundile ukubomfya Amalembo ilyo ali na mafya? Ukwabula no kutwishika, tulasekelela sana nga twabomfya Baibolo ukwafwa bambi ukwaluka mu mikalile yabo.a Bushe kuti mwacita shani ifi?
13 Abena Israele abengi mu nshiku sha kwa Eliya balebombela Lesa ne mitima ibili. Ifyo Eliya aebele abena Israele kuti fya-afwa abasambi ba Baibolo abashimunuka ukupingulapo ukubombela Lesa. (Belengeni 1 Ishamfumu 18:21.) Tutile umuntu alefwaya ukusambilila Baibolo, nomba aletiina balupwa ne fibusa ukuti bakamukaanya. Pa kumukoselesha ukuti apingulepo ukulapepa Yehova, nalimo kuti mwalanshanya nankwe amashiwi yaba pali Esaya 51:12, 13.—Belengeni.
14. Cinshi cikamwafwa ukulaibukisha amalembo ilyo mulefwaya ukuyabomfya ku kwafwa bambi?
14 Ukwabula no kutwishika, muli Baibolo mwaliba amashiwi ayengatukoselesha, ukutulungika no kutukosha. Lelo nalimo kuti mwaipusha ukuti: ‘Bushe kuti nacita shani pa kuti ndeibukisha amalembo lilya line ndefwaya ukuyabomfya?’ Mulebelenga Baibolo cila bushiku no kutontonkanyapo. Nga mulecita ifi mukeshiba ifingi ifyaba muli Baibolo kabili Yehova akalabomfya umupashi wakwe uwa mushilo ukumwafwa ukufibukisha ilyo mulefikabila.—Marko 13:11; belengeni Yohane 14:26.b
15. Finshi fikamwafwa ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa?
15 Pa kuti mulebomba bwino imilimo ya mu cilonganino, mulelomba amano kuli Yehova nga filya Imfumu Solomone yacitile. (2 Imila. 1:7-10) Nga filya bakasesema bacitile, ‘mulefwailisha no kusokota’ mu Cebo ca kwa Lesa pa kuti mwishibe bwino Yehova no kufwaya kwakwe. (1 Pet. 1:10-12) Umutumwa Paulo akoseleshe Timote ukulailiisha “amashiwi ya citetekelo na ye sambilisho ilisuma.” (1 Tim. 4:6) Ukucita ifi kukalenga mukeshibe bwino ifya kwafwa bambi, kabili ne citetekelo cenu cikalakoselako.
UKUBELENGA BAIBOLO KULATUCINGILILA
16. (a) Bushe abena Berea banonkelemo shani mu ‘kufwailisha mu Malembo cila bushiku’? (b) Mulandu nshi tufwile ukulabelengela Baibolo cila bushiku?
16 AbaYuda abaleikala mu Makedonia mu musumba wa Berea “balefwailisha mu Malembo cila bushiku.” Ilyo Paulo abashimikile imbila nsuma, batendeke ukulinganya ifyo baishibe kale pa Malembo ku fyo alebasambilisha. Finshi fyafuminemo? Abengi balishininkishe ukuti ifyo alebasambilisha fyali fya cine kabili “balitetekele.” (Imil. 17:10-12) Ici cilanga ukuti ukubelenga Baibolo cila bushiku kulalenga icitetekelo cesu muli Yehova ukukoselako. Ukukwata icitetekelo ca musango uyu, e kutila “ukulolela kwashininkishiwa ukwa kuti ifintu tulesubila fikacitika,” kwalicindama pa kuti tukapusuke no kwingila mu calo cipya ica kwa Lesa.—Heb. 11:1.
17, 18. (a) Bushe icitetekelo cakosa no kutemwa kuti fyacingilila shani umutima wa mampalanya uwa Mwina Kristu? (b) Bushe isubilo litucingilila shani?
17 E mulandu wine Paulo alembeele ukuti: “Ifwe fwe ba mu kasuba, natube abalola no kufwala ica kucinga icifuba ica citetekelo kabili ica kutemwa ne subilo lya kupusuka nge ca kucinga umutwe.” (1 Tes. 5:8) Kale abashilika balefwala ica kucinga icifuba pa kuti bacingilile umutima. Na Bena Kristu nabo bafwile ukucingilila umutima wabo uwa mampalanya. Nga ca kutila umubomfi wa kwa Yehova alicetekela sana mu malayo ya kwa Lesa, kabili alitemwa Yehova na bantu bambi, ninshi alecingilila umutima wakwe uwa mampalanya. Kabili akalaesha ukucita icili conse icingalenga ukuti Lesa alemupaala.
18 Paulo alandile na pa ca kucinga umutwe, e kutila “isubilo lya kupusuka.” Kale umushilika nga takwete ica kucinga umutwe, balemwipaya bwangu ku balwani. Lelo nga nafwala ica kucinga umutwe icisuma, nangu bamulase ku mutwe, talecenekwa sana kabili alepusuka. Nga tulebelenga Icebo ca kwa Lesa, tulaba ne subilo ilyakosa ilya kuti Yehova akatupususha. Isubilo lyakosa lilatwafwa ukutaluka ku “milandile ya buwelewele” iya basangu iyaba kwati cilonda icishipola. (2 Tim. 2:16-19) Isubilo lyesu likalenga no kuti tukabe abashipa ukukaanacita ifyabipa ifyo Yehova apata.
UKUBELENGA BAIBOLO KWALICINDAMA PA KUTI TUKAPUSUKE
19, 20. Mulandu nshi twatemenwa sana Icebo ca kwa Lesa, kabili finshi tufwile ukulacita pa kulanga ukuti tulatasha? (Moneni akabokoshi akaleti “Yehova Alampeela Filya Fine fye Ndekabila.”)
19 Ilyo impela ya ici calo ilepalama, e lyo tufwile ukushintilila sana pa Cebo ca kwa Yehova. Ukufunda ukwaba muli Baibolo kuti kwatwafwa ukuleka imisango yabipa kabili kuti kwatwafwa no kulwisha amatunko. Baibolo kuti yatukosha no kutusansamusha pa kuti tuleshipikisha amatunko ayo Satana ne calo cakwe baleta pali ifwe. Ukufunda uko Yehova atupeela ukupitila mu Cebo cakwe kukatwafwa ukutwalilila ukuba pa nshila ya ku mweo.
20 Muleibukisha ukuti Lesa afwaya “abantu abalekanalekana bakapusuke.” Ababomfi ba kwa Yehova baba pa “bantu balekanalekana.” Pali aba, paba na balya tushimikilako no kusambilisha. Lelo bonse abafwaya ukupusuka bafwile “ukwishiba bwino bwino icine.” (1 Tim. 2:4) Kanshi pa kuti tukapusuke, tufwile ukulabelenga Baibolo no kulacita ifyo tulebelenga. E ico nga tulebelenga Baibolo cila bushiku ninshi tulelanga ukuti twalitemwa sana Icebo ca cine ica kwa Yehova.—Yoh. 17:17.
[Amafutunoti]
a Kwena tatufwile ukulabomfya Baibolo ku kupatikisha bambi ukwaluka nelyo ukubebaula. Tufwile ukutekanya no kuba ne cikuuku ku bo tusambilisha Baibolo nga filya fine Yehova aba kuli ifwe.—Amalu. 103:8.
b Bushe kuti mwacita shani nga mwaibukisha fye amashiwi yamo aya mu Baibolo lelo tamuleibukisha ilembo apo yasangwa? Kuti mwasanga ilembo mulefwaya nga mwamona ku icisontelelo ca mashiwi icaba ku mpela ya Baibolo e lyo na pa Watchtower Library.