Bikeni Umutima pa Kubelenga

INAMA te kuti shicite cintu mulecita pano. Umo pa bantu 6, tasambilila ukucita ici mulecita ilingi pa mulandu wa kubulwa ishuko lya kuya ku sukulu—kabili pa basambilila ukubelenga, paba fye abanono ababelenga lyonse. Lelo, ukwishiba ukubelenga kumulenga ukutandalila ifyalo fimbi mu fyo mulebelenga, ukukumanya abantu abo imikalile yabo inganonsha iyenu, no kwishiba fimo ifingamwafwa ukubomba pa mafya ya mu mikalile.

Ukubelenga e kupima ifyo uwacaice akanonkelamo mu masambililo ya ku sukulu. Ilyo alefwaye ncito, ukwishiba ukubelenga napamo e kukapima incito engengila no bukalamba bwa nshita ali no kulabomba pa kusanga umwa kwikalila. Banamayanda ababelenga bwino baleshiba bwino ifya kusakamana indupwa shabo mu miliile, ubusaka, no kucincintila amalwele. Banacifyashi ababelenga bwino kuti bapashako abana babo ukukula abalamuka.

Kwena ubunonshi bukalamba ubwa mu kubelenga bwaba kumwafwa ‘ukusanga ukwishiba Lesa.’ (Amapi. 2:5) Inshila ishingi isho tubombelamo Lesa shisanshamo ukwishiba ukubelenga. Amalembo ne mpapulo shashimpwa pali Baibolo filabelengwa pa kulongana kwa cilonganino. Ukubomba bwino mu butumikishi kwashintilila sana pa mibelengele yenu. Kabili ukupekanishisha ifi fintu kusanshamo ukubelenga. Kanshi ukukula kwenu ukwa ku mupashi kwashintilila sana pa mibelengele yenu.

Bomfyeni Bwino Inshita Mwashukila

Bamo abasambilila imibele ya kwa Lesa bantu bashasambilile sana ku sukulu. Kuti bakabila ukusambilishiwa ukubelenga pa kuti bengawamyako ukulunduluka kwabo ukwa ku mupashi. Napamo kuti bakabila ukwafwiwa pa kuti bawamyeko imibelengele yabo. Nga cakabilwa, icilonganino cilatukuta ukuteyanya amakalasi ya shibukeni ukubomfya akatabo katila Sambilileni Ukubelenga no Kulemba. Abengi nga nshi balimwenamo sana muli uku kupekanya. Apo ukwishiba ukubelenga bwino kwalicindama, ifilonganino fimo filateyanya amakalasi ya kuwamyako ukubelenga ayacitilwa pamo ne Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa. No kushaba aya makalasi, umuntu kuti awamyako imibelengele yakwe ukupitila mu kulubulako inshita ya kubelenga aleikatisha cila bushiku e lyo no kusangwa kwi sukulu pe fye no kuisanshamo.

Ku ca bulanda, ifitabo fya fikope na televishoni fyaba pa fyalenga abantu abengi ukusuulako ku kubelenga. Ukutamba televishoni no kubelenga kwa patali patali kuti fyalenga umuntu alafilwa ukulundulula ukulamuka kwa kutontonkanya bwino no kupelulula no kulungika ukusosa.

Impapulo shitwafwa ukumfwikisha Baibolo shiteyanishiwa no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” Ishi mpapulo shitulenga ukukwata ifyebo fyakatama ifya bumupashi ifishaifulila. (Mat. 24:45; 1 Kor. 2:12, 13) Na kabili shilalenga tuleishiba ifilecitika mu calo na muntu filelola, shilatwafwa ukubeleshanya ne filengwa na Lesa, no kutusambilisha ifyo twingacita pa milandu itukumine. Ne cacilapo, shilanda pa fyo twingabombela Lesa pa kuti alepokelela umulimo wesu, e lyo na pa fya kucita pa kuti tusenaminwe. Ukubelenga kusuma ukwa musango yo kukamwafwa ukulundulula ubuntu bwa ku mupashi.

Lelo kwena ukubelenga bwino kweka kweka te kunonsha. Tufwile ukubomfya bwino ukulamuka kwesu ukwa kubelenga. Kwati fye fintu tusalulula ifya kulya, e fyo tufwile no kucita pa fyo tubelenga. Mulandu nshi mwingaliila ifya kulya ifishabamo mulyo wine wine nelyo ifingamulwalika? Kabili mulandu nshi mwingabelengela ifintu ifingonaula umuntontonkanya wenu no mutima nampo nga mulebelengela fye ku kulesha icitendwe? Ifishinte fya mu Baibolo e fifwile ukupima ifyo tubelenga. Ilyo mushilasala ifya kubelenga, muleibukisha amalembo pamo nga Lukala Milandu 12:12, 13; Abena Efese 4:22-24; 5:3, 4; Abena Filipi 4:8; Abena Kolose 2:8; 1 Yohane 2:15-17; na 2 Yohane 10.

Belengeni no Buyo Busuma

Kuti twaumfwikisha umulandu cacindamina ukwishiba ubuyo mulebelengela nga twabebeta ifyalembwa mu Malandwe. Ku ca kumwenako, mwi Landwe lya kwa Mateo, tusangamo apo Yesu aleipusha bashimapepo bene bene ilyo ashilabaasuka ifipusho fyabo ifya mucenjelo ukubomfya Amalembo. Alebepusha ifipusho nge fi, “Bushe tamwabelenga?” na kabili ati “Bushe tamwatala amubelenga?” (Mat. 12:3, 5; 19:4; 21:16, 42; 22:31) Ico twasambililako kuli ci ca kuti nga ubuyo bwesu ubwa kubelenga tabuli bwino, kuti twaumfwila ifyebo mumbi nelyo ukukanaumfwa ne cilelandwapo. Ico abaFarise balebelengela Amalembo ni co baleti e mo bakakwatilo mweo wa muyayaya. Lelo nga fintu Yesu alondolwele, cilya cilambu tacipeelwa ku bashatemwa Lesa kabili abashatetekela inshila Yakwe iya kupusushishamo. (Yoh. 5:39-43) Umulandu uo abaFarise balebelengela wali wa bukaitemwe; e co balelosha ifyebo mumbi mumbi.

Ukutemwa Yehova e buyo busuma ubwa kubelengela Icebo cakwe. Uko kutemwa kulatucincisha ukusambilila ulwa kufwaya kwa kwa Lesa, pantu ukutemwa “kusekelela pamo ne cine.” (1 Kor. 13:6) Nangu nga tatwatemenwe ukubelenga kale, ukutemwa Yehova “ku kutontonkanya [kwesu] konse” kukatulenga ukubomfya amano yesu mu kucincila pa kuti tusambilile pali Lesa. (Mat. 22:37) Ukutemwa kutulenga ukufwaya ukwishiba, kabili ukufwaya ukwishiba kutulenga ukusambilila.

Sakamaneni Umusenselo

Ukubelenga kwendela pamo no kwiluka. Na pa pene mulebelenga, muleiluka amashiwi no kwibukisha ubupilibulo bwa yako. Kuti mwalundako umusenselo ku mibelengele yenu ukupitila mu kulailuka amashiwi yafulilako. Ukucila ukwiminina no kulolesha ishiwi limo na limo, esheni ukumona ilongo lya mashiwi pa muku umo. Ilyo mulebeleshe ci, muli no kusanga ukuti muleumfwikisha bwino ifyo mulebelenga.

Lelo ilyo mulebelenga ifyakosa ukumfwa, pa kuti munonkelemo sana kano mwabomfya inshila imbi. Pa kufunda Yoshua pa lwa kubelenga Amalembo, Yehova atile: “Ibuuku ili lya malango wileka lifume mu kanwa kobe pe, lelo uletontonkanyamo.” (Yosh. 1:8) Pa kutontonkanya umuntu alakutumana; takwankwanya. Ukubelenga no kutontonkanyapo kulenga Icebo ca kwa Lesa ukufika pa muntontonkanya no mutima. Mu Baibolo mwaba ukusesema, ukufunda, amapinda, inshintu, ifisemo fya bupingushi bwa bulesa, ifishinka fya bufwayo bwa kwa Yehova, ne fyalecitikila abantu—kabili fyonse fi filanonsha abafwaya ukwenda mu mibele ya kwa Yehova. Fintu cinonsha ukubelenga Baibolo mu nshila ingalenga ifishinka ukwikala mu muntontonkanya wenu no mutima!

Sambilileni Ukupoosako Amano

Ilyo mulebelenga, tontonkanyeni ukuti na imwe e mo muli mu filelondololwa. Esheni ukwelenganya abalimo, kabili muleumfwa kwati ifilecitika filecitikila imwe. Ici cilangukako nga mulebelenga ifyalembwa pamo nge fya pali Davidi na Galyati muli 1 Samwele icipandwa 17. Lelo ne fyaba mu Ukufuma na mu Ubwina Lebi pa lwa bukuule bwa ca kwikalamo nelyo ukusefya kwa kubikapo shimapepo fikaba ifya cine cine ilyo muleelenganya ubukulu bwa ciko ne fisolobelo nelyo ilyo muleelenganya icena ca fyanunke cisuma, umununko wa ngano shileocewa, ne nama shileocewa nga malambo. Tontonkanyeni ifyo cifwile caletiinya ukubomba bushimapepo! (Luka 1:8-10) Ukusanshamo amatontonkanyo yenu no mubili onse kukamwafwa ukumfwikisha umulolele ifyo mulebelenga no kumwafwa ukwibukisha.

ILelo nga tamucenjele, ilyo mulefwaya ukubelenga umuntontonkanya wenu kuti walalulumba. Amenso yenu kuti yalelolesha pe pepala, lelo amano kuti yali fye kumbi kumbi. Bushe inyimbo shilelila? Bushe televishoni nayaka? Bushe abali mu ng’anda balekafya icongo? Cisuma sana ukubelengela ukuli umutalalila nga kwingasangwa. Nalyo line, ukupumfyanya kuti kwafuma na kuli mwe bene. Napamo mwacibombesha ubo bushiku. Iye, ifyo canguka ukulaibukisha ifyacicitika ubo bushiku! Kwena, cisuma ukwibukisha ifyacicitika ubo bushiku—lelo te kwibukisha ilyo mulebelenga. Napamo pa kutampa ukubelenga kuti namupoosako amano, atemwa mwacipepa no kupepa. Lelo ilyo mulebelenga, amano yatendeka ukululumba. Esheni na kabili. Ilameni pa kuti mulepoosa fye amano pa fyo mulebelenga. Panono panono mukamona ukuti mulewamyako.

Mucita shani nga mwasanga ishiwi ilyo mushumfwile? Amashiwi yamo ayo mushaishiba kuti yalondololwa nelyo kuti yalandwapo mu fyebo fine fyo. Nelyo kuti mwailuka umo yalolele nga mwalolesha amashiwi yambi ayashingulwikeko. Nga te ifyo, fwayeni ilyo ishiwi muli dikishonari nga mwalikwata, nelyo shilenipo pe shiwi no kwipusha bambi inshita imbi. Ici cikakusha ubutala bwenu ubwa mashiwi no kumwafwilisha ukulaumfwikisha ilyo mulebelenga.

Ukubelenga pa Cintubwingi

Ilyo umutumwa Paulo aebele Timote ukutwalilila ukubika umutima pa kubelenga, Paulo alelanda maka maka pa kubelenga kwa kuti bambi bamwenemo. (1 Tim. 4:13) Fingi fyabamo mu kubelenga bwino pa cintubwingi, te kubilikisha fye amashiwi yali mu lupapulo. Kabelenga akabila ukumfwa umulolele amashiwi no kumfwikisha ico yalelandapo. Nga acite fyo e lyo engabelenga ukulingana no mo filolele no kulungika ifyo imibelengele ifwile ukuba. Kwena pa kucite ci kano napekanya sana no kupitamo. E co Paulo akonkomeseshe ati: “Ubike umutima pa kubelenga.” Muli no kukanshiwa bwino sana pa lwa kubelenga mwi Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa.

Fwayeniko Inshita ya Kubelenga

“Amapange ya wacincila yatwala ku kutuntumika, [kushuka, NW]; lelo onse uwasampauka alola ku kubulwa.” (Amapi. 21:5) Ifyo fine fye e fyo caba na ku kufwaya ukubelenga! Pa kuti ‘tushuke,’ tulingile ukutantika bwino ifya kucita pa kuti ifintu fimbi tafipumfyenye ukubelenga.

Ni lilali mubelenga? Bushe munonkelamo sana nga mulebelenga ulucelo? Nelyo bushe mumfwikisha sana nga mwabelenga akasuba? Nga mwingapaatulako fye baminiti 15 nelyo 20 ukulabelenga cila bushiku, mukapapa ifyo mukalabelenga ubwingi. Umuti fye waba mute.

Mulandu nshi Yehova asalilapo ukuti ubufwayo bwakwe ubwawamisha bulembwe mwi buuku? Ni pa kuti abantu bengabelenga Icebo cakwe. Ici cibalenga ukutontonkanya pa milimo ya kwa Yehova iyapesha amano, ukwebako abana babo, no kulaibukisha imilimo ya kwa Lesa. (Amalu. 78:5-7) Kuti twalangilila bwino ukuti tulatasha pali ubu bukapekape bwa kwa Yehova ukupitila mu fyo tubika imitima yesu pa kubelenga Icebo cakwe icipeelo mweo.