Asia na Middle East

Amaawala 100 pa Myaka 100

Ku calo cimo icaba mu Asia, umwanakashi umo uwalumbuka mu mafilimu alitendeke ukusambilila Baibolo. Tapapitile ne nshita alitendeke ukulakonka ifyo alesambilila mu Baibolo kabili alipoosele fyonse ifyo alebomfya mu kupupa imipashi ne fimpashanya ifya mu mipepele ya baBuddha.

Cibusa wakwe amwebele ati, “Bushe te kuti uleke ukusambilila Baibolo pa myaka fye itatu no kubika amano ku ncito yobe, lyena pa numa ukatendeke ukusambilila na kabili?

Amwaswike ati: “Cinshi ningalekela ukusambilila pa myaka itatu e lyo ninshi cansendele imyaka 24 pa kusanga Yehova?”

Umulungu ali no kulembesha mwi Sukulu Lya Butumikishi Ilya Bulesa, aba ku kampani iipanga amafilimu balefwaya ukumwingisha incito iyo aali no kubomba pa myaka 4 kabili aali no kulafola indalama ishingi. Bamwebele no kuti e bali no kulamusalila ulubali ulwa kwangala mu mafilimu. Lelo alikeene iyi incito. Mu May mu 2014 alifikilepo ukuba kasabankanya uushabatishiwa kabili apangile ukuti mu mweshi wa August ali no kubomba amaawala 100 mu mulimo. Ilyo bamwipwishe icalengele ukuti akwate amapange ya musango uyu, atile, “Apo Yesu nateka pa myaka 100, na ine ndefwaya ukubomba amaawala 100 pa kuti nsefye ukuteka kwakwe.” Uyu mwanakashi alifikilishe ipange akwete. Mu January mu 2015, alibatishiwe kabili pali ino nshita alabomba bupainiya bwa kwafwilisha.

Ishuko lya Kubila Imbila Nsuma mu Cifungo

Mu Sri Lanka bankashi 4 balininine basi no kuya ku ncende ukushaba ba Nte ku kubila imbila nsuma kabili kuli iyi ncende abafulako sana baBuddha. Ubushiku bwakonkelepo ilyo baleshimikila abantu imbila nsuma, kwali umutukami (Monk) na namutekenya umo abatendeke ukuumanya aba bankashi. Ilyo line fye ibumba lya bantu nalimo 30 abakalipe sana lyalibashingulwike. Lyena bakapokola balifikile no kusenda bankashi yesu babatwala na ku cifungo. Nangu ca kuti tababapeele umulandu nangu umo, balibasungile mu cifungo mpaka ubushiku bwa konkelepo. Mu cifungo bababikile pamo ne fipondo ifyabipa sana kabili fyalebatuka no kubapumya, lelo bamwene ukuti lyali lishuko ilya kushimikila abafungwa imbila nsuma. Nkashi umo atile: “Mu cifungo nali pamo na bantalamisoka lelo nalibashimikileko imbila nsuma. Balipapile ukuti na ine nali mu cifungo kabili balinjipwishe amepusho ayengi pa fyo nasuminamo. Umufungwa umo anjipwishe ukuti, ‘Cinshi ubelele ne nsansa?’”

Icilye icikalamba ica mu Sri Lanka calisuminisha ukuilishanya kwesu pa fyo bakapokola baikele pa nsambu sha bankashi yesu ilyo babekalike mu cifungo apabula umulandu. Uyu mulandu ucili mu cilye ca milandu.

Umwanakashi Uushenda Asambilila Icine

Ba Michiko bapainiya aba ku Japan balesambilisha Baibolo abanakashi bamo abali mu cipatala mu lulimi lwa bankomamatwi. Ba Michiko baipwishe ababomfi ba mu cipatala nga ca kuti kwaliko abalwele na bambi abo bengalanda nabo. Lyena ba Michiko bailemona ba Kazumi abomfwa fye lelo ukulanda tabalanda. Ilyo ba Kazumi bali fye ne myaka 23 bali mu busanso bwa pa musebo ubwa balemanike ica kuti tabenda, balaala fye pa busanshi kabili no kulya tabalya nangu ukunwa amenshi. Na lyo line, balikwete ifipusho ifingi kabili balisumine ukulabasambilisha Baibolo.

Ba Michiko nga baipusha icipusho, ba Kazumi balesonta apali icasuko muli paragrafu nelyo ukucilemba fye. Ilyo ba Kazumi bakwete foni, ba Michiko balebebeta ilembo lya bushiku nabo cila kacelo. Nangu ca kuti ba Kazumi balelwalilako fye, bucibusa bwabo na Yehova bwena bwalekoselako fye ica kuti batile balefwaya ukuba Inte ya kwa Yehova. Ba Kazumi balisambilile Baibolo pa myaka 13 kabili ilyo bafishishe imyaka 61, balifikilepo ukuba kasabankanya uushabatishiwa.

Apo ba Kazumi tabenda, aba mu cilonganino balipekanya ifya kwafwa ba Kazumi pa kuti balekutika ku kulongana konse na ku kulongana ku kalamba. Aba bwananyina nga balelongana, bankashi abalekanalekana balabelenga ifyasuko ifyo ba Kazumi bapekanya.

Ba Kazumi balalemba amakalata aya kukoselesha abasambi bonse aba Baibolo abasangwa ku kulongana. Balabila imbila nsuma ku babomfi ba mu cipatala na bonse abaya mu kubamona. Pa kubila babeba ati, “Nga mulesambilila ifyaba muli Baibolo mukaba ne nsansa.”

Umutukami (Monk) Asambilila Icine

Mu calo cimo icaba ku Southeast Asia, nkashi umo alikumene no mutukami pa cipatala apo bondapila abantu amenso. Uyu nkashi aipwishe umutukami ati, “Bushe te kuti mutemwe ukuba no bumi ubusuma no kwikala umuyayaya mu ncende iisuma?” Balilanshenye bwino sana ica kuti nkashi alimupeele na broshuwa iitila Mulekutika Kuli Lesa. Uyu umutukami alipeele nkashi inambala ya foni yakwe kabili nkashi nao alipeele iyi inambala kuli munyina. Tapapitile ne nshita munyinefwe alitumiine uyu mwaume foni no kumweba ukuti akayesangwa kulongana pa kuti akayekutika ku lyashi lyaibela. Uyu umutukami alitemenwe sana ifyo aumfwile pa kulongana, maka maka ukwimba inyimbo sha Bufumu kabili alyumfwile bwino sana pa fyo bonse bamupokelele ne nsansa.

Uyu mwaume alipwishe munyinefwe nga ca kuti ba Nte balikwata amasukulu ayakalamba uko basambilisha Baibolo. Munyinefwe alimulondolwelele ukuti tusambilisha fye abantu Baibolo pa mayanda yabo no kuti aliipeleshe ukulamusambilisha Baibolo. Muli ulya wine mulungu uyu umutukami alipwishishe ukubelenga icipandwa ca kubalilapo ice buuka lya Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? Alitwalilile ukusambilila, atendeka no kulongana kabili aleyasukapo na pe sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda.

Ilyo uyu mutukami asangilwe ku kulongana kwa muputule, umwiminishi wa musambo alimwitile ukuyatandala pa musambo. Umulungu wa konkelepo, alyendele pa maawala 10 pa kuyafika ku musambo kabili balimupokelele bwino sana. Pa mpela ya mweshi wa February 2015, uyu muntu alilekele ukuba umutukami (Monk) kabili alitwalilila ukusambilila Baibolo no kulalongana.

Uwalubile Amoneka

Bapainiya bamo balibatumine ukuyabombela ku ncende imo iya ku India uko ba Nte bashabilile imbila nsuma pa myaka iingi. Aba bapainiya balisangile ukuti abantu abengi balefwaya ukusambilila icine, e ico batendeke ukufwaya incende iisuma apo bengalalonganina. Ilyo baleya ku kutungulula isambililo lya Baibolo, balimwene icikuulwa icali tacilapwa kabili balefwaya ukwishiba abene. Ilyo baendeleko panono, balyalwike no kulola ukwali icikuulwa. Ku numa ya ici cikuulwa basangileko nakulu bantu umo kabili bamwebele abati bali ni Nte sha kwa Yehova. Uyu nakulu bantu alisansamwike, atile. “Na ine wine ndi Nte ya kwa Yehova,” kabili alibapokelele bwino. Alibalangile impapulo isho apokele mu myaka ya ba 1970 na ba 1980. Abebele ukuti palipitile imyaka 30 ukutula apo asambililepo Baibolo na bapainiya no kuti alelongana nangu ca kuti abalume bakwe balemukaanya. Alishininkishe ukuti alisangile icine lelo alilekele ukusambilila no kulongana lintu bapainiya baile. Bonse abana bakwe abali 8 bapepa ku macalici ayalekanalekana, lelo uyu nakulu bantu ena alekaana ukuya kuli aya amacalici.

Abana ba kwa uyu nakulu bantu balitendeke ukumupatikisha ukulapepa ku Katolika pa kuti nga afwa bakamushike ifyo bashika baKatolika. Na kabili umwaice wabo umwanakashi aliipeleshe no kubatwala ku Katolika ku kulembesha lelo mu nshila mwalifulile sana imyotoka ica kuti babwelelemo fye ku ng’anda. Lyena abebele ukuti akabatwala ubushiku bwa konkelepo, lelo alilwele. Bulya bwine bushiku alwele e lyo bapainiya bafikile pa ng’anda ya kwa uyu nakulu bantu. Pali ino nshita uyu nakulu bantu alasambilila Baibolo, alalongana kabili alakoselesha abana bakwe na beshikulu bakwe ukulasambilila Baibolo.