Icipandwa 3

Ikatisheni Icebo ca kwa Lesa

1. (a) Bushe abena Israele ba pa kale bashininkishe shani ukuti icebo ca kwa Lesa ca cine? (b) Mulandu nshi ico cicindamine kuli ifwe?

“MWAISHIBA mu mitima yenu yonse na mu myeo yenu yonse ukuti takwashala nangu cimo ca mu fintu fyonse fisuma ifyo Yehova Lesa wenu asosele ulwa imwe; fyonse fyalimoneke kuli imwe.” (Yoshua 23:14-16) Ifi e fyo Yoshua asosele ku baume abakalamba aba muli Israele pa numa ninshi balikala mu Calo Calaiwe. Cine cine, amalayo ya kwa Yehova yaishilefishiwapo. Lilya lyashi—na Baibolo onse fye—fyabakiilwe ifwe ukuti “tube no kucetekela.”—Abena Roma 15:4.

2. (a) Ni mu nshila nshi Baibolo yabela “iyapuutwamo kuli Lesa”? (b) Apo twalishiba ukuti Baibolo yalipuutwamo na Lesa, cinshi twashingamwa ukucita?

² Nangu ca kuti abantunse nalimo 40 e babomfiwe ku kulemba Baibolo, Yehova umwine e Kalemba wa iko. Bushe ici calola mu kuti mu kulungatika fye e waletungulula ukulembwa kwa fyebo fyonse ifyabamo? Ee. Acitile ci ukubomfya umupashi wakwe uwa mushilo uwa maka, e kuti amaka yakwe ayo abomfya. Umutumwa Paulo alilungike ukusosa ati: “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa . . . ukuti umuntu wa kwa Lesa abe uwapwililila, uwaiteyanya ku kubombo mulimo onse usuma.” Abantu mpanga yonse abashininwa ulwa aya mashiwi balomfwila ifyaba mu Baibolo no kulacita ifyo isambilisha mu mikalile yabo.—2 Timote 3:16, 17; 1 Abena Tesalonika 2:13.

Afweni Bambi Ukumfwikisha no Kukatamika Baibolo

3. Ni nshila nshi iyawamisha twingafwilamo abengi abashashininkisha ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa?

³ Abengi abo tushimikilako tabacetekela nge fyo twacetekela ukutila Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Kuti twabaafwa shani? Ilingi line, inshila yawamisha kukupukula Baibolo no kubalanga ifyabamo. “Icebo ca kwa Lesa ca mweo, kabili caliluma no kutwo kucilo lupanga lonse ulwatwila kubili kubili, . . . cilingulula amatontonkanyo na mapange ya mutima.” (AbaHebere 4:12) “Icebo ca kwa Lesa” te lyashi fye lya kale ilyaleko kubomba pali ino nshita; ca mweo! Amalayo yaba mu Baibolo yalelola ku kufishiwapo, tayakafilwe. Ubukombe bwa mu Baibolo bwaliluma nga nshi mu kwalula amapange ya cine cine aya mu mutima wa muntu ukucila ifyebo fyonse ifyo twingalanda ku muntu pa lwesu.

4. Bulondoloshi nshi ubwa cine ca mu Baibolo ubwayalula ifyo abantu balemona Baibolo, kabili mulandu nshi?

4 Ukumona ishina lya kwa Lesa muli Baibolo kwalenga abengi ukusokota ifyashika ifyabamo. Bambi bapingulapo ukusambilila Baibolo ilyo balangwa ifyo isosa pa lwa bufwayo bwa bumi, umulandu Lesa asuminishisha ububifi, umwalola ifintu ifilecitika pali nomba, nelyo isubilo lya bumi bwa muyayaya pe sonde lya paradise. Mu fyalo umo ificitwa mu mipepele fyalenga abantu ukulooloshiwa ku mipashi ibifi, ubulondoloshi bwa Baibolo pa lwa cilenga ici ne fyo umo engalubulwa kuli ci bwalenga abantu ukufwaya ukusambilila. Mulandu nshi abantu abafumacumi batemenwa ifi fyebo? Pantu Baibolo fye yeka e ntulo ya fyebo fyacetekelwa pali iyo milandu yonse iyacindama.—Amalumbo 119:130.

5. (a) Nga ca kuti abantu balanda ukuti tabasumina muli Baibolo, finshi pambi fingalenga? (b) Kuti twaafwa shani abantu ba musango yo?

⁵ Lelo, cinshi twingacita nga ca kuti abantu batwebo kuti tabasumina muli Baibolo? Bushe ico cifwile ukutulenga ukukanatwalilila ukulanshanya kwesu? Te kuti cibe fyo nga ca kuti balefwaisha ukupelulushanya pa fishinka. Kuti nalimo icalenga ca kuti bamona Baibolo nge buuku lya mu Kristendomu. Ubumbimunda Kristendomu aacita no kuitumpa kwakwe mu mapolitiki, no mukoosha akwata uwa kulombelesha indalama, fyonse ifi kuti e fyalenga aba bantu ukulande fyabipa pali Baibolo. Bushe te kuti ciwame ukubepusha nga ca kuti e fyalenga? Ukubeba ifyo Baibolo ilesha ifi fyonse ifya ku calo ifyo Kristendomu acita, no bupusano bwaba pali Kristendomu no Bwina Kristu bwa cine, kuti kwabalenga ukufwaya ukusambilila.—Mika 3:11, 12; Mateo 15:7-9; Yakobo 4:4.

6. (a) Cinshi cimushinina pa lwenu ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa? (b) Milandu nshi imbi mwingabomfya ku kwafwa abantu ukumfwikisha ukuti Baibolo cine cine yafuma kuli Lesa?

⁶ Bambi na bo, icingabaafwa kulanshanya kwa kulungatika fye pa bushininkisho ubulango kuti Baibolo yalipuutwamo kuli Lesa. Bushe cinshi cimushinina pa lwenu ukuti Baibolo yafuma kuli Yehova Lesa? Bushe ni cintu Baibolo iine isosa pa lwa ntulo ya iko? Nelyo bushe ni co mu Baibolo mwaba ukusesema ukwingi ukwalanda bwino nga nshi pa fikacitika ku ntanshi, uko ukufwile kwafumine ku ntulo yacila pa bantunse? (2 Petro 1:20, 21) Bushe nalimo mulandu wa kuti Baibolo taiipilika nangu panono mu fyalembwamo, nangu ca kuti yalembelwe na baume 40 abaliko pa ciputulwa ca myaka nalimo 1,600? Nelyo bushe ni co yalilungika mu fya sayansi ukupusanako ne fitabo fimbi ifyalembelwe pali iyo nshita? Nelyo bushe mulandu wa bufumacumi bwa bailembele? Nelyo bushe ni pa mulandu wa fyo yabakwa te mulandu ne fyo abantu bafulumbene ukufwayo kuilofya? Conse ico mwasanga pa lwenu ukuti e co mwatemenwa Baibolo kuti mwabomfye co cine ku kwafwa bambi ukutemwa yene.a

Ukubelenga Kwesu Ukwa Baibolo

7, 8. (a) Bushe tufwile ukulabomfya shani Baibolo? (b) Ukulunda pa kubelenga Baibolo pa lwesu cinshi cimbi tukabila? (c) Bushe pa lwenu mwanonka shani ukumfwikisha ubufwayo bwa kwa Yehova bonse?

⁷ Ukulunda pa kwafwa bambi ukusumina muli Baibolo, ifwe bene tukabila ukushako inshita ya kuibelenga lyonse. Bushe mulacite co? Pa mabuuku yonse ayabala ayalembwa, ili e buuku lyacindamisha. Kwena, ici tacilolele mu kuti nga tulebelenga Baibolo pa lwesu, tapali ukwafwa kumbi twingakabila. Amalembo yalatusoka pa lwa kuitalusha kuli bambi. Tatufwile ukutontonkanya ukuti kuti twaishiba fyonse ifyo tulefwaya ukupitila mu kuisapikila ifyebo. Isambililo lya pa lwesu no kusangwa ku kulongana kwa bantu ba kwa Lesa lyonse filakabilwa nga atuba Abena Kristu bashikatala.—Amapinda 18:1; AbaHebere 10:24, 25.

⁸ Baibolo itweba pa lwa uyu mulandu, ilyo ishimika pa mwina Etiopia umulashi uwalebelenga mu kusesema kwa kwa Esaya. Malaika atungulwile Filipi Umwina Kristu kabila wa mbila nsuma ukwipusha uyu mwaume ati: “Bushe waishibe fyo ulebelenga?” Uyu mwina Etiopia aliicefeshe no kwasuka ati: “Ningeshiba shani kano umuntu antungulula?” Acincishe Filipi ukuti alondolole ici ciputulwa ce Lembo. Lelo, Filipi taalebelenga Baibolo eka no kuiilwila Amalembo ukulingana no kutontonkanya kwakwe. Alebombela sana pamo no kuteyanya kwa kwa Lesa. E mulandu wine ayafwilile ulya mwina Etiopia ukumwenamo mu kusambilisha uko Yehova alesambilisha ukupitila muli kulya kuteyanya. (Imilimo 6:5, 6; 8:5, 26-35) Na lelo line, takwaba nangu umo uufika pa kumfwikisha ubufwayo bwa kwa Yehova bonse pa lwakwe. Bonse tukabila ubwafwilisho ubo Yehova pa mulandu wa kutemwa atupeela ukupitila mu kuteyanya kwakwe ukumoneka.

9. Ni programu nshi uwa kubelenga Baibolo uwinganonsha ifwe bonse?

⁹ Pa kutwafwa ukumfwikisha Baibolo, ukuteyanya kwa kwa Yehova kulatupekanishisha ifyebo fya mu Malembo ifishaiwamina mu mpapulo shalekanalekana. Kabinge twalitantikilwa ukubelenga kwa Baibolo ukwa lyonse ukwendela pamo ne Sukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi ilicitwa mu filonganino fyonse ifya Nte sha kwa Yehova mu calo conse. Kuti twaba na mapaalo ayengi nga nshi nga tulebebeta Amalembo ya Mushilo pa lwesu. (Amalumbo 1:1-3; 19:7, 8) Bombesheni nga nshi ukuti mulebelenga Baibolo lyonse. Nangu ca kuti tamumfwikishe fyonse, ukwishibako fye fimo fimo pa lwa Malembo kukamwafwa nga nshi. Ku ca kumwenako, nga ca kuti mulebelenga fye amabula 4 nelyo 5 cila bushiku, kuti mwapwisha ukubelenga Baibolo nalimo mu mwaka fye umo.

10. (a) Ni lilali mubelenga Baibolo? (b) Ni bani bambi mwingasanshapo ilyo mulebelenga Baibolo, kabili mulandu nshi ukubelenga lyonse kwacindamina?

¹⁰ Ni lilali mwingalabelenga Baibolo? Nga ca kuti cila bushiku mwatantika ukulabelenga Baibolo pa maminiti fye 10 nelyo 15, mukamwenamo nga nshi. Nga ico cayafya, esheniko fye nangu kutantika inshiku shimo isha kubelenga Baibolo cila mulungu, kabili lyene mukalekonka iyo mitantikile lyonse. Nga mwalyupwa nelyo ukuupa, imwe na bena mwenu kuti mwaipakisha ukubelengela abena mwenu Baibolo mu kupongomoka kabili kuti mulelekaanina. Nga mwaba na bana abakalamba abengabelenga, kuti balelekaanina mu kubelenga Baibolo mu kupongomoka. Tufwile ukulabelenga Baibolo mpaka ne mfwa, nga filya fine tushileka ukulya ifya kulya. Nge fyo mwaishiba, nga ca kuti umuntu alebulisha ifya kulya, ubumi bwakwe tabuba bwino. E fyo caba na ku bumi bwesu ubwa ku mupashi, ukubikapo fye no bumi bwesu ubwa muyayaya, fyashintilila pa kulalya lyonse pa “cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.”—Mateo 4:4.

Ubuyo Bwesu

11. Cinshi cifwile ukuba ubuyo bwesu mu kubelenga Baibolo?

¹¹ Cinshi cifwile ukuba ubuyo bwesu mu kubelenga Baibolo? Ubuyo bwesu tabufwile ukuba bwa kubelenga fye impendwa imo iya mabula. Ico tulefwaya kwishiba Lesa bwino pa kuti twingacishapo ukumutemwa no kumupepa ukulingana ne fyo afwaya. (Yohane 5:39-42) Tufwile ukuba ne mibele nga ilya yakweteko umo uwalembeleko Baibolo uwatile: “Inshila shenu munenge ukushishiba, mwe Yehova; no mwa kuya mwenu munsambilishe.”—Amalumbo 25:4.

12. (a) Mulandu nshi cifwaikilwa ukunonka “ukwishiba kwalungika,” kabili kubombesha nshi kwingakabilwa ilyo mulebelenga pa kuti munonke uko kwishiba? (b) Kubomfya nshila nshi 4 pambi twingabebetelamo ifyo tubelenga muli Baibolo ishingatwafwa? (Moneni umukululo pe bula 30.) (c) Langilileni ifyo mwingabomfya ishi nshila ilyo muleyasuka ifipusho fili muli uyu paragrafu. Belengeni amalembo yaloshiweko lelo ayashambwilwe.

1² Ilyo tulesambilishiwa na Yehova, ico tufwile ukufwaisha kunonka “ukwishiba kwalungika.” Ukwabula kwene, kuti twabomfya shani Icebo ca kwa Lesa bwino mu mikalile yesu iine nelyo ukulungika ukucilondolola kuli bambi? (Abena Kolose 3:10; 2 Timote 2:15) Pa kuti tunonke ukwishiba kwalungika tukabila ukubelenga mu mutima nteeka, kabili nga ca kuti iciputulwa tulebelenga nacikosa, kuti twakabila ukucibelenga imiku iingi pa kuti tumfwikishe umo cilolele. Kabili tukamwenamo nga ca kuti tuleetetula mu mutekatima pa fyo tulebelenga, ukutontonkanya pali fyene mu nshila shalekanalekana. Kuli inshila 4 ishacindama isho twingabebetelamo ifyo tubelenga ishilangilwe pe bula 30. Kuti twabebeta ifiputulwa ifingi ifya Malembo no kwafwiwa ilyo twabomfya inshila imo pali ishi 4 nelyo ukucila pali imo. Ilyo muleasuka ifipusho fili pa mabula yakonkapo, mwalamona ifyo mwingacite ci.

(1) Ilingi line, iciputulwa ce Lembo mulebelenga kuti camweba fimo pa lwa musango wa muntu Yehova aaba. Ku ca kumwenako, pa Amalumbo 139:13, 14, tusambililapo ifyo Lesa ayangwa nga nshi ku bana bashilafyalwa: “Mwampikile mwi fumo lya kwa mayo. Ndemutootela, pa kuti nalengelwe mu musango wa kutiinya kabili uwa kupapa; yapesha amano imilimo yenu. Umutima wandi mwaliwishibishe.” Cine cine imilimo ya kwa Yehova ya kusungusha! Umusango abantunse baapangilwamo ushinina ukuti alitutemwa icine cine.

Ukulingana ne fyalembwa pali Yohane 14:9, 10, ilyo twabelenga pa fyo Yesu acitile kuli bambi, ninshi cine cine tulemona ifyo Yehova aali no kucita nga aali ni o. Apo twaishiba ico, cinshi twingalanda pa lwa kwa Yehova nga twamona ifyacitike ifyashimikwa pali Luka 5:12, 13 na Luka 7:11-15?

(2) Moneni ifyo ilyashi mulebelenga lyakuma ku mutwe wa mu Baibolo: ukwebelwa kwa bumulopwe bwa kwa Yehova no kushishiwa kwe shina lyakwe ukupitila mu Bufumu ubukalatekwa na Yesu Kristu, Ulubuto lwalaiwe.

Bushe Esekiele na Daniele bakomaile shani pa mutwe wa mu Baibolo? (Esekiele 38:21-23; Daniele 2:44; 4:17; 7:9-14)

Ni shani Baibolo ilangilila apabuuta ukuti Yesu e Lubuto lwalaiwe? (Abena Galatia 3:16)

Bushe Ukusokolola kulondolola shani ifyo uyu mutwe wa pa Bufumu ukafika pa kalume kakalamba? (Ukusokolola 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Ipusheni ifyo pa lwenu mwingabomfya ifyo mulebelenga. Ku ca kumwenako, tubelenga mu Ukufuma ukufika ku Amalango pa lwa bucisenene bwa bena Israele no kutalama kwabo. Tusambilila ukuti ilya misango ne micitile yalibaletelele. E co, tufwile ukufwaya ukutemuna Yehova pa kukanapashanya ica kumwenako cabipa ica kwa Israele. “Ifi fintu fyaleponena balya ku kufundilamo bambi; kabili fyalembelwe [ku kutusoka fwe bo impela sha buno bwikashi shafikapo, NW].”—1 Abena Korinti 10:11.

Ilyashi lilanda pa fyo Kaini aipeye Abele litusambilisha nshi? (Ukutendeka 4:3-12; AbaHebere 11:4; 1 Yohane 3:10-15; 4:20, 21)

Bushe ukufunda kwa Baibolo ku Bena Kristu ababa ne subilo lya ku muulu kulabomba na kuli abo ababa ne subilo lya bumi bwa muyayaya pe sonde? (Impendwa 15:16; Yohane 10:16)

Nangu ca kuti tulebomba bwino mu cilonganino ca Bwina Kristu, mulandu nshi tulekabila ukutontonkanishisha pa fyo twingacishapo ukumfwila ukufunda kwa mu Baibolo uko twaishiba kale? (2 Abena Korinti 13:5; 1 Abena Tesalonika 4:1)

(4) Tontonkanyeni pa fyo pambi mwingabomfya ifyo mulebelenga ku kwafwa bambi. Abantu bonse nabasakamikwa pa lwa malwele, e co kuti twabelengela pamo na bo ifyo Yesu acitile ku kulangilila ifyacilapo ifyo akacita ilyo akaba kateka wa maka mu Bufumu: “Amabumba yakalamba yaishile kuli wene, yaletele kuli wene abalemana amolu, ne mpofu, na bacibulu, na balemana, na bambi abengi, . . . na o alibaposeshe.”—Mateo 15:30.

Ni bani bengaafwiwa ku lyashi lya kubuushiwa kwa mwana mwanakashi wa kwa Yairo? (Luka 8:41, 42, 49-56)

13. Finshi twingenekela ukufuma muli programu watwalilila uwa kubelenga no kusambilila Baibolo uwaba mu kuteyanya kwa kwa Yehova?

¹³ Cine cine mwaliba amapaalo ayengi mu kubelenga Baibolo nga ca kuti twabebeta ifi fishinka 4 ifilumbwilwe pa muulu! Ukulanda fye cishinka, ukubelenga Baibolo takwayanguka. Lelo kuti kwatunonsha mu bumi bwesu bonse, pantu ilyo tulebelenga Amalembo, tukaba abakosa lwa ku mupashi. Ukubelenga Baibolo lyonse kukatupalamika kuli Shifwe wa kutemwa, Yehova, na kuli bamunyinefwe ba Bwina Kristu. Kukatwafwa ukumfwila ukufunda kwa ‘kwikatisha icebo ca mweo.’—Abena Filipi 2:16.

[Futunoti]

Ukulanshanya kwa Kupitulukamo

• Mulandu nshi Baibolo yalembeelwe no kubakililwa ukufika na muno nshiku?

• Kuti twayafwa shani bambi ukumfwikisha no kukatamika Baibolo?

• Mulandu nshi ukubelenga Baibolo lyonse kwabela ukwa kunonsha? Kupitila mu kubomfya nshila nshi 4 isha kwaafwa umo pambi twingabebetela ifyo tubelenga?

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 30]

ILYO MULEBELENGA ICIPUTULWA CA MU BAIBOLO, TONTONKANYENI

Pa fyo cilemweba pa mibele ya kwa Yehova pa lwakwe

Pa fyo cikumine umutwe wa Baibolo onse

Pa fyo cilingile ukwalula imikalile yenu

Pa fyo mwingacibomfya ku kwafwa bambi