Muleleka Yehova Alemusansamusha

1. Bushe abaYuda abali bankole mu Babiloni baleikala shani?

ELENGANYENI ifyo abaYuda abali bankole mu Babiloni baleumfwa. Balimweneko ilyo abalwani baleonaula icalo cabo. Pa mulandu wa membu shabo, na pa mulandu wa membu sha fikolwe fyabo, balibafumishe mu calo cabo no kubatwala ku calo cimbi. (2 Imila. 36:​15, 16, 20, 21) Kwena ilyo abaYuda bali mu Babiloni, balikwete ubuntungwa bwa kucita ifintu ifyo abantu bonse balecita. (Yer. 29:​4-7) Lelo imikalile yalikosele kabili ku Babiloni teko balefwaya ukulaikala. Bushe baleumfwa shani pali ifi baleikala? Umo pali bena alandile ati: “Twaikele mu mbali ya mimana ya ku Babiloni, twalililile ilyo twaibukishe Sione.” (Amalu. 137:1) Aba abaYuda balekabila uwa kubasansamusha. Nomba nani ali no kubasansamusha?

2-3. (a) Finshi Yehova acitiile abaYuda abali bankole? (b) Finshi twalasambililapo muli cino cipande?

² Baibo itila Yehova ni “Lesa wa cisansamushi conse.” (2 Kor. 1:3) Apo Yehova alitemwa abantu bakwe, alafwaya ukubasansamusha. Yehova alishibe ukuti abaYuda bamo abali bankole bali no kulapila pa membu shabo kabili bali no kutendeka ukulamubombela. (Esa. 59:20) E ico Yehova aebele Esaya ukulemba ibuuku ilyakwata ishina lyakwe ninshi kucili imyaka ukucila pali 100 ilyo abaYuda bashilabasenda bunkole. Cinshi amwebeele ukulemba ili ibuuku? Esaya alembele ati: “‘Sansamusheni, sansamusheni abantu bandi,’ e fyo Lesa wenu alanda.” (Esa. 40:1) Ca cine, Yehova alisansamwishe abaYuda abali bankole mu mashiwi ayo kasesema Esaya alembele.

³ Na ifwe bene tulakabila uwa kutusansamusha mu nshita mu nshita nga filya fine cali ku baYuda abali bankole. Muli cino cipande twalasambilila pa fintu fitatu ifyo Yehova acitile pa kusansamusha abaYuda abali bankole: (1) Alilaile ukuti ali no kwelela abaYuda abali no kulapila, (2) alilengele abantu bakwe bakwata isubilo, na (3) alilengele baleka ukutiina. Ilyo tulesambilila pali ifi, mulemona ifyo na ifwe Yehova atusansamusha muno nshiku.

YEHOVA ALATWELELA

4. Bushe Yehova alangile shani ukuti ni Lesa wa luse? (Esaya 55:7)

⁴ Yehova ni “Shifwe wa luse.” (2 Kor. 1:3) Alilangile ukuti ni Shifwe wa luse ilyo abelele abaYuda uluse, abali bankole. (Belengeni Esaya 55:7.) Yehova atile: “Apo ukutemwa kwandi ukushipwa kwa muyayaya, nkakubelela uluse.” (Esa. 54:8) Bushe Yehova ali no kubabelela shani uluse? Nangu ca kuti abaYuda bali no kulacula pa mulandu ne fyafumine mu fyabipa ifyo bacitile, Yehova alibalaile ukuti bali no kubwelelamo ku mwabo pa numa ya myaka iingi. (Esa. 40:2) Aya amashiwi yafwile yalisansamwishe sana abaYuda abalapiile!

5. Cinshi twingalandila ukuti twalikwatapo ifingi ifingalenga twacetekela ukuti Yehova alaitemenwa ukutwelela umupwilapo ukucila ifyo abaYuda bankole bakwete?

⁵ Finshi tulesambililako? Yehova alaitemenwa ukwelela ababomfi bakwe umupwilapo. Muno nshiku ifwe twalikwata ifingi ifingalenga twacetekela ukuti Yehova alaitemenwa ukwelela ababomfi bakwe umupwilapo, ukucila ifyo abaYuda abali bankole bakwete. Cinshi twalandila ifi? Ifwe twalishiba ifyo Yehova acita pa kuti engalatubelela uluse pa membu shesu. Ilyo papitile imyaka iingi ukutula apo Esaya alembeele ibuuku, Yehova alitumine Umwana wakwe uo atemwa sana ukwisa pano isonde pa kuti ese aituule nge lambo lya kulubula abantu bonse abalapila. Apo Yesu alitufwila, Yehova alatwelela pa membu shesu, ‘alafuuta’ imembu shesu umupwilapo. (Imil. 3:19; Esa. 1:18; Efes. 1:7) Ala Lesa tupepa wa luse icine cine!

6. Mulandu nshi tusansamukila nga tuletontonkanya pa fyo Yehova atubelela uluse? (Moneni ne cikope.)

⁶ Amashiwi ayo Yehova aebele kasesema Esaya ukuti alembe ayaba pali Esaya 55:​7, kuti yatusansamusha nga ca kuti tuleumfwa ububi sana pa fyabipa ifyo twacitile. Bamo nalimo kuti twatwalilila ukumfwa ububi pa fyo twacitile nangu ca kuti twalilapila no kulapila. Kuti twatwalilila ukumfwa ububi maka maka nga ca kuti tucili tulecula pa mulandu ne fyafuma mu fyabipa ifyo twacitile. Nomba nga ca kuti twaliyebelela imembu kabili twalileka no kucita ifyabipa ifyo twalecita, kuti twacetekela ukuti Yehova alitwelela. Kabili Yehova nga atwelela, alalabako ku membu shesu. (Linganyeniko Yeremia 31:34.) E ico apo Yehova tatwalilila ukutontonkanya pa fyo twalufyenye, na ifwe bene tatulingile ukutwalilila ukufitontonkanyapo. Ico Yehova abikako sana amano, fintu tulecita pali ino nshita, te filubo ifyo twacitile ku numa. (Esek. 33:​14-16) Nomba line Shifwe wa luse ali no kutulubula kuli fyonse ifilenga tulecula pa mulandu ne fyo twalufyenye.

7. Nga ca kuti twalifisa ulubembu ulukalamba, cinshi cingalenga twayebelela?

⁷ Finshi tulingile ukucita nga ca kuti kampingu iletucusha pa mulandu wa kuti twalicita ulubembu ulukalamba? Baibo itweba ukuti tulingile ukweba baeluda pa kuti batwafwe. (Yako. 5:​14, 15) Nomba nalimo kuti catukosela ukweba baeluda ukuti twalicitile ulubembu ulukalamba. Lelo nga ca kuti natulapila kabili tuleibukisha ukuti Yehova na baeluda ba cishinka abo asonta bakatwafwa, kabili bakatubelela uluse pa mulandu wa kuti balitutemwa, cikatwangukila ukubeba. Natulandeko pali munyinefwe Arthura uo kampingu yalecusha sana. Yehova alimusansamwishe pa mulandu wa kuti alimubelele uluse. Munyinefwe Arthur alandile ati: “Nalitambile ifye shiku nalimo pa mwaka umo. Nomba ilyo nakutike ilyashi ilyalelanda pali kampingu, naliyebelele ulubembu lwandi ku mwina mwandi na kuli baeluda. Ilyo nayebelele, kampingu yalilekele ukuncusha, lelo nalitwalilile ukumfwa ububi pa fyo nalecita. Baeluda banjebele ukuti Yehova alefwaya ukuti ntwalilile ukuba cibusa wakwe. Icilenga aletusalapula ni co alitutemwa. Ifyo banjebele fyalengele nateka umutima kabili fyalengele naishiba ukuti Yehova alimbelele uluse.” Pali ino nshita munyinefwe Arthur ni painiya kabili mubomfi utumikila. Ala tulasansamuka sana nga twaishiba ukuti Yehova alatubelela uluse nga twalapila!

YEHOVA ALALENGA TWAKWATA ISUBILO

8. (a) Lisubilo nshi Yehova alengele abaYuda abali bankole bakwata? (b) Ukulingana ne fyo Baibo ilanda pali Esaya 40:​29-31, bushe isubilo lyalengele abaYuda abali bankole abalapile balaumfwa shani?

⁸ Nga kulingana ne fyo abantu bamona ifintu, abaYuda tabakwete isubilo lya kuti bali no kubwelelamo ku mwabo. Ilingi line abena Babiloni nga basenda abantu bunkole, tabalebalekelako. (Esa. 14:17) Lelo Yehova alilengele abantu bakwe bakwata isubilo. Alibalaile ukuti ali no kubalubula kabili takwali nangu cimo icali no kumulesha ukubalubula. (Esa. 44:26; 55:12) Yehova alemona fye abena Babiloni kwati lukungu. (Esa. 40:15) Ulukungu nga balupuutapo luloluluka. Ifi fine e fyo cali no kwangukila Yehova ukulubula abantu bakwe ku bena Babiloni. Bushe ili isubilo lyali no kulenga abaYuda abali bankole balaumfwa shani? Lyali no kubasansamusha. Nomba talyali no kupelela fye pa kubasansamusha. Esaya alembele ati: “Abacetekela Yehova bakaba na maka na kabili.” (Belengeni Esaya 40:​29-31.) Cine cine, isubilo lyali no kulenga bakwata amaka; bali no ‘kupupuka kwati bali na mapindo nga bakapumpe.’

9. Finshi fyalengele abaYuda abali bankole bacetekele ukuti Yehova ali no kubalubula?

⁹ Na kabili Yehova alilengele abaYuda abali bankole bacetekela ifyo abalaile. Finshi acitile pa kuti alenge bacetekele? Tontonkanyeni pa masesemo ayo baishibe ukuti yalifikilishiwe. Balishibe ukuti abena Asiria balyonawile ubufumu bwa ku kapinda ka kuso ubwa bena Israele kabili balisendele na bantu bunkole. (Esa. 8:4) Balimweneko ilyo abena Babiloni baleonaula umusumba wa Yerusalemu e lyo basenda abantu balimo bunkole. (Esa. 39:​5-7) Balishibe ukuti imfumu ya ku Babiloni yalitonkwele Imfumu Sidekia amenso e lyo baisenda ku Babiloni. (Yer. 39:7; Esek. 12:​12, 13) Fyonse ifyo Yehova asobele fyalifikilishiwe. (Esa. 42:9; 46:10) Ifyo aya amasesemo yonse yafikilishiwe fyalengele bacetekela ukuti Yehova ali no kufikilisha ifyo abalaile ukuti ali no kubalubula.

10. Finshi fingalenga twatwalilila ukuba ne subilo muli shino nshiku sha kulekelesha?

¹⁰ Finshi tulesambililako? Nga ca kuti natusakamikwa sana, isubilo kuti lyatusansamusha kabili kuti lyalenga twakwata amaka. Ifintu muli cino calo filebipilako fye kabili abalwani ba kwa Lesa aba maka balatulwisha. Nomba tatulingile ukufuupuka. Yehova alitupeela isubilo ilisuma nga nshi ilya kuti tukekala umuyayaya mu mutende kabili tukaba abacingililwa. Tufwile ukulamona ukuti isubilo lyesu lya cine cine. Nga tatulecita ifi, isubilo lyesu te kuti libe ilya cine cine. Kuti caba nga filya cingaba nga tuletamba incende iisuma nga nshi pe windo, nomba tailemoneka bwino pa mulandu wa kuti iwindo ilyo tuletambilapo iyi ncende lili ne fiko. Kuti twawamya shani iwindo lyesu mu mampalanya? E kutila kuti twacita shani pa kuti isubilo lyesu litwalilile ukuba ilyakosa? Kuti twacita ifi nga ca kuti lyonse tulekwatako inshita ya kulaelenganya ifyo tukalaikala bwino mu calo cipya. Kuti tulebelengako ifipande ifilanda pe subilo lyesu, kuti tuletambako amavidio ayalanda pe subilo lyesu kabili kuti tulekutikako inyimbo ishilanda pe subilo lyesu. Na kabili nga tulepepa kuli Yehova, kuti tulemweba ifyo tufwaya fikafikilishiwe mu Paradaise.

11. Finshi filenga nkashi umo uulwalilila alekwata amaka ya kushipikisha?

¹¹ Tontonkanyeni pa fyo isubilo lisansamusha no kukosha nkashi Joy uulwalilila. Alandile ati: “Nga nafuupuka sana pa mulandu na mafya ayo nkwata, ndalondolwela Yehova fyonse ifyo ndeumfwa pantu nalishiba ukuti alang’umfwa nga napepa kuli ena. Lyena Yehova alampeela ‘amaka ayacila aya bantunse.’” (2 Kor. 4:7) Kabili nkashi Joy alelenganya ifyo akalaikala bwino mu calo cipya umushakabe “uukalanda ati: ‘Nindwala.’” (Esa. 33:24) Na ifwe bene nga tulelondolwela Yehova fyonse ifyo tuleumfwa kabili tuletontonkanya pe subilo lyesu, kuti twakwata amaka ya kushipikisha.

12. Finshi fingalenga twacetekela ukuti Yehova akafikilisha ifyo atulaya? (Moneni ne cikope.)

¹² Nga filya fine cali ku baYuda abali bankole, na ifwe bene muno nshiku Yehova alitupeela ifintu ifingi ifyalenga tucetekele ukuti akafikilisha ifyo atulaya. Tontonkanyeni pa masesemo ayo tulemona yalefikilishiwa. Ku ca kumwenako, tulamona ubuteko bwa Anglo-America ubwakwatisha amaka pano isonde, ubwaba ‘ulubali lumo ulwakosa e lyo ulubali lumbi ulwanaka.’ (Dan. 2:​42, 43) Na kabili tulomfwa pa “finkukuma mu ncende ishapusanapusana,” kabili tulabila imbila nsuma “ku nko shonse.” (Mat. 24:​7, 14) Amasesemo ya musango uyu na masesemo yambi ayafikilishiwa, yalalenga twacetekela ukuti Yehova akafikilisha ifyo atulaya.

YEHOVA ALALENGA TWALEKA UKUTIINA

13. (a) Mafya nshi abaYuda abali bankole bali no kukwata pa nshita Yehova ali no kubalubula? (b) Nga fintu Baibo ilanda pali Esaya 41:​10-13, bushe Yehova asansamwishe shani abaYuda abali bankole?

¹³ Nangu ca kuti Yehova alisansamwishe abaYuda abali bankole pa mulandu wa kuti alibapeele isubilo ilisuma nga nshi, alishibe ukuti bali no kukwata amafya pa nshita ali no kubalubula. Yehova alisobele ukuti ilyo inshita ya kulubula abaYuda abali bankole yali no kupalama, kwali no kuba imfumu iya maka iyali no kucimfya ifyalo ifyali mupepi no musumba wa Babiloni, e lyo na Babiloni ine. (Esa. 41:​2-5) Bushe abaYuda balingile ukutiina? Ilyo ifi fishilacitika, Yehova alisansamwishe abantu bakwe ilyo abebele ati: “Witiina pantu ndi na iwe. Wilasakamana pantu nine Lesa obe.” (Belengeni Esaya 41:​10-13.) Bushe Yehova aloseshe mwi ilyo abebele ukuti “nine Lesa obe”? Taleibukishako abaYuda ukuti balingile ukulamupepa, pantu kale kale balishibe ukuti balingile fye ukulamupepa. Lelo alebebukishako ukuti ali no kutwalilila ukubafwa.—Amalu. 118:6.

14. Finshi fimbi ifyo Yehova acitile pa kuti abaYuda abali bankole baleke ukutiina?

¹⁴ Na kabili Yehova alilengele abaYuda abali bankole baleka ukutiina ilyo abebukisheko ifyo akwatisha amaka e lyo ne fintu ubwingi ifyo aishiba. Abebele ukuti baloleshe intanda ishaba mu muulu. Abebele no kuti e wabumbile ishi ntanda shonse kabili alishiba ne shina lya cila lutanda. (Esa. 40:​25-28) Apo Yehova alishiba ishina lya cila lutanda, bushe kuti afilwa ukwishiba ishina lya cila mubomfi wakwe? Na kabili nga ca kuti Yehova alikwata amaka ya kubumba intanda, bushe kuti afilwa ukukwata amaka ya kwafwa abantu bakwe? Cine cine abaYuda abali bankole tabalingile ukusakamana nangu cimo nelyo ukutiina.

15. Finshi Yehova aebele abaYuda abali bankole ukuti e fyo balingile ukucita ilyo inshita ya kubalubula ishilafika?

¹⁵ Na kabili Yehova alyebele abantu bakwe ifyo balingile ukucita ninshi inshita ya kuti abalubule tailafika. Mu cipandwa 26 ice buuku lya kwa Esaya, Yehova aebele abantu bakwe ati: “Ingileni mu miputule yenu iya mu kati, kabili mwisaleko ifiibi. Mufisame pa nshita inono mpaka ubukali bupite.” (Esa. 26:20) Aya mashiwi nalimo yafikilishiwe pa muku wa kubalilapo ilyo Imfumu Sailasi acimfishe Babiloni. UmuGriki umo uwasambilile ilyashi lya kale alandile ukuti ilyo Sailasi aingile mu Babiloni, “aebele [abashilika] bakwe ukwipaya umuntu onse uwali panse.” Elenganyeni ifyo abaleikala mu Babiloni batiinine! Lelo abaYuda abali bankole bena tababepeye pantu balikonkele ifyo Yehova abebele.

16. Mulandu nshi tushilingile ukucililamo ukusakamikwa pa fikacitika ku ntanshi? (Moneni ne cikope.)

¹⁶ Finshi tulesambililako? Nomba line tuli no kukwata ubucushi ubukalamba ubushatala abubako. Ilyo ubu bucushi bukatendeka, abantu bakafulunganishiwa kabili bakaba no mwenso sana. Lelo fwe bantu ba kwa Yehova tatwakafulunganishiwe kabili tatwakabe no mwenso pantu twalishiba ukuti Yehova ni Lesa wesu. Tatwakatiine pantu tukeshiba ukuti “ukulubuka [kwesu] kwapalama.” (Luka 21:28) Na lintu inko ishikomana akapi shikatusansa, tukatwalilila ukucetekela Yehova. Yehova akabomfya bamalaika pa kutucingilila kabili akatweba ifya kucita pa kuti tukapusuke. Ni nshila nshi akatwebelamo ifya kucita? Kwena pali ino nshita tatwaishiba. Lelo cimoneka kwati akatweba ifya kucita ukupitila mu filonganino fyesu. Ifi ifilonganino kuti twafipashanya ku “miputule [yesu] iya mu kati,” umo tukacingililwa. Finshi tufwile ukucita pa kuti tuipekanye? Tulingile ukuba ifibusa sana na bamunyinefwe na bankashi. Tulingile ukuitemenwa ukukonka ifyo icilonganino ca kwa Lesa citweba, kabili tulingile ukushininkisha ukuti Yehova e utungulula icilonganino cesu.—Heb. 10:​24, 25; 13:17.

17. Kuti mwatwalilila shani ukuleka Yehova alemusansamusha?

¹⁷ Nangu ca kuti abaYuda abali bankole mu Babiloni balekwata amafya, Yehova alebasansamusha. Na ifwe bene akulatusansamusha. E ico nangu mwingakwata amafya ya musango shani, muletwalilila ukuleka Yehova alemusansamusha. Mulecetekela ukuti Yehova alelela ababomfi bakwe aba cishinka kabili mulecetekela ukuti alamusakamana. Twalilileni ukukwata isubilo ilyakosa. Muleibukisha ukuti apo Yehova ni Lesa wenu, takuli nangu cimo ico mwingatiina.