Baebol i Talem Wanem . . .
?God i Glad Long Olgeta Lafet Blong Ol Jyos?
Bigfala namba, 20,000 man, oli mekem lafet from wan spesel Prea long medel blong taon. Taem oli finisim ol samting insaed long jyos, oli stat blong stanap long bigfala laen. Bigfala grup blong ol man blong mekem wosip we naoia i go antap kasem 60,000 man, oli wokbaot long rod long taon blong olgeta, evriwan oli stap folem pija blong Nossa Senhora Aparecida, “tabu man ya” blong protektem Brasil. Long medel dei, i gat bigfala noes we i kamaot kolosap long tabu haos taem ol man we i jes kam nomo oli mekem ol samting we i laet bigwan olsem ol faea.
OL LAFET blong ol skul mo fasin blong olgeta blong wokbaot long bigfala laen i stap kamaot long plante ples. ?Be wanem i pusum bigfala grup blong ol man ya blong wokbaot long bigfala laen? Kastom mo fasin blong wosip oli tu bigfala samting we oli stap pusum ol Katolik, Budis, mo ol narafala man we oli stap holemstrong ol bilif blong ol jyos blong olgeta. Antap long samting ya, olsem long taem bifo, ol pleplei oli save kam olsem wan impoten risen. The World Book Encyclopedia i talem se long taem bifo (Medel Ejes) “plante lafet blong ol skul oli leftemap ol pleplei. Oli mekem ol man oli fogetem ol had laef we oli fesem evri dei.” I tru se samting ya i sem mak tede. Wan eksampel, Salvado, Brasil, ol man oli savegud hem from ol lafet blong ol skul blong hem, oli mekem olkaen lafet we oli meksemap ol kastom mo bilif blong skul wetem ol pleplei mo oli kakae mo dring gogo laswan oli laf mo danis mo haremgud. Be nating se sam lafet blong skul oli fulap long glad mo pleplei, sam narafala lafet oli kwaet mo hevi.
Wan man we i lukluk fasin blong wokbaot long longfala laen long Brasil i talem se, “Taem blong folem aedol ya wetem ol pris, smol namba blong ol man nomo oli stap singim wan sing blong skul taem ol narafala oli stap wokbaot kwaet nomo. Be fasin we i bigwan moa se oli strong fes no oli harem nogud, olsem we grup blong man ya i stap go blong berem wan dedman.” Mo Lúcio, wan man long not Brasil i talem se: “Olsem mi fastaem, ol man we tingting blong olgeta i foldaon oli lukaot wan samting blong givhan long olgeta blong kamgud bakegen no wan samting blong mekem famle i kamgud no ol trabol long saed blong mane. Plante taem wosip we oli mas mekem long ‘tabu man’ se oli mas kisim pija ya, klaem sam step we oli wokbaot long ni blong olgeta, no wokbaot i go longfala ples wetem wan ston antap long hed.”
Ol samting ya we oli stap mekem from tingting blong olgeta nomo oli save kam olsem krangke samting long olgeta we oli no bilif. Be, ol man we oli stap mekem, oli harem se oli stap mekem God i glad. ?I tru se oli mekem God i glad? Baebol i givhan long yumi blong luk sipos ol lafet blong ol skul mo fasin blong wokbaot long bigfala laen i mekem God i glad no no gat.
?God i Glad Long Samting We Oli Stap Mekem?
Histri i soemaot long yumi se ol man Isrel bifo oli mekem sam lafet wan taem long wan yia mo long sam narafala taem tu wetem fasin glad. Ol lafet olsem oli givim ona long Jeova God. (Dutronome 16:14, 15) Long saed blong ol lafet we Baebol i tokbaot, The Illustrated Bible Dictionary i talem se: “Glad we i kamaot i fulap long hat. Ol lafet we ol skul oli mekem oli save joen wetem ol gudfala samting we yumi kasem olsem presen we God i givim.” Nating se oli stap mekem ol lafet blong wosip, ol pris mo ol man Isrel oli sakemaot gudfala fasin blong olgeta long saed blong speret. (Aesea 1:15-17; Matyu 23:23) Be, kwestin i stap naoia se, ?Fasin blong wokbaot long bigfala laen i haf blong ol Kristin jyos long faswan handred yia?
Jisas Kraes tu i bin joen long sam lafet blong ol man Jyu, be Jisas no ol aposol blong hem oli no tijim nating fasin blong wokbaot long bigfala laen olsem ol skul oli stap mekem. The Encyclopædia Britannica i talem se: “Fasin blong wokbaot long bigfala laen i bin kamaot smoltaem afta we oli luksave Kristin skul olsem stampa skul long taem we Constantine i rul long ol yia biaen long 300 K.T.” Mo The World Book Encyclopedia i talem se: “Ol lafet blong ol jyos [wetem fasin blong wokbaot long bigfala laen blong olgeta] i tekem ples blong plante kastom blong ol hiten man, oli givim nyufala mining long olgeta.”
I no gat wan tok nating long Baebol we i talem se ol Kristin oli mas joen long ol lafet long ol jyos olsem mo blong wokbaot long ol bigfala laen. Pol i tokbaot ol lafet we Loa blong God i givim long ol man Isrel bifo, mo hem i raetem se: “Bambae yufala i no letem man i putum rul long yufala, se yufala i no save kakae samting ya, no yufala i no save dring samting ya. Mo yufala i no letem man i talem long yufala se yufala i mas mekem dei ya i tabu, no yufala i mas mekem lafet blong nyu mun, no yufala i mas mekem Sabat dei i olsem, i olsem. Ol loa olsem oli olsem sado nomo blong samting we i no kamtru yet. Be prapawan blong hem, ol samting we i stap long Kraes.” (Kolosi 2:16, 17) Ol Kristin long Kolosi oli no mas letem wan man i yusum Loa blong Moses wetem ol lafet blong hem blong jajem olgeta se God i glad long olgeta no no gat.
Samting We i Gud Bitim Wokbaot Long Bigfala Laen
Sipos ol man Kolosi oli joenem Kristin bilif blong olgeta wetem kastom blong olgeta, bilif blong olgeta i kam smol bakegen olsem fastaem. Pol i minim se, ?From wanem oli mas folem sado blong trutok nomo? Prapa trutok i stap long Kraes. From samting ya, sipos oli holemtaet samting we i olsem wan sado nomo, oli stap blokem trufala samting long saed blong speret we samting olsem sado i poen i go long hem. ?From wanem? From we olsem Pol i talem, “be prapawan blong hem, ol samting we i stap long Kraes.” Taswe ol lafet olsem we ol skul oli stap mekem tede oli no haf blong wosip blong ol tru Kristin.
Naoia, God i no moa wantem we ol Kristin oli folem ol kastom we hem i givim long ol man blong hem bifo, mo oli mas stap longwe long ol lafet we oli kamaot long ol hiten man, we fasin blong yusum ol pija mo ol kakae mo dring blong haremgud i haf blong hem. (Ol Sam 115:4-8) Aposol Pol i givim woning se: “Bambae yufala i no go joen wetem ol hiten man blong mekem wok, we yufala i karem haf, olgeta oli karem haf. Fasin ya i no save stanap. ?Olsem wanem stret fasin mo rabis fasin, tufala i save mekem fren? ?Olsem wanem delaet mo tudak, tufala i save stap wan ples? ?Olsem wanem Kraes mo Setan, tufala i save agri? ?Olsem wanem man we i bilif mo man we i no bilif, tufala i save joen long wan tingting?” (2 Korin 6:14, 15) Hemia i min se sipos yumi wantem mekem God i haremgud long yumi, yumi no save meksemap trufala wosip wetem gyaman wan. ?Olsem wanem sipos yumi sakemaot wil blong God, hem i save glad yet long yumi?—Matyu 7:21.
No gat, God i no save akseptem ol lafet blong ol skul blong ol hiten man mo fasin blong olgeta blong wokbaot long bigfala laen. Bambae oli lus wantaem wetem ol kastom we oli no givim ona long Jeova, olsem Tok blong God i talem. Long Revelesen 18:21, 22, gyaman skul wetem ol fasin we hem i stap mekem i joen wetem bigfala taon ya Babilon we i ples blong ol hiten man. Yumi ridim se: “Nao wan strong enjel i tekem wan ston we i bigfala tumas, i sakem i go long solwora. Mo i talem se: ‘Babilon, yu yu wan bigfala taon. Hemia wan saen blong soemaot fasin we God bambae i mekem long yu. Hem bambae i sakemdaon yu, we bambae man i no save luk yu bakegen samtaem. Long ples blong yu, bambae i no moa gat man blong kilim gita, mo man blong sing, bambae i no moa gat man blong blou bambu, mo man blong blou pupu. Noes blong ol samting ya bambae oli no moa harem.’ ” Tingbaot se sipos ol lafet blong skul blong Babilon oli no mekem God i glad, ?bambae yu mekem wanem?
Tingbaot sipos yu stap wokbaot long wan rod blong go kasem wan impoten ples mo yu lusum rod blong yu. ?Sipos wan man i kaengud long yu mo i soemaot long yu rod we yu mas folem blong kasem ples ya, bambae yu no glad from we yu faenem stret rod? I sem mak, taem yu save wanem tingting blong God long saed blong fasin blong ol skul blong wokbaot long ol bigfala laen, ?from wanem yu no wantem luk moa insaed long Tok blong God blong luk se wanem nao i save mekem hem i glad? Taem yu folem ol samting we yu lanem long Baebol, samting ya i save givhan long yu blong frengud moa wetem God—i gud moa bitim ol lafet blong ol skul mo fasin blong olgeta blong wokbaot long ol bigfala laen.—Jon 17:3.
[Foto Credit Line blong pija long pej 20]
Dutch Easter procession, Harper’s, 19th century