Sam Nyus Blong Wol
Kolera Long Saot Amerika
Long Peru, ol dokta oli faenem se samwe long tu taosen man oli kasem kolera evri dei. Long Maj 1991, wan magasin (Visión) blong Saot Amerika i talem se long tu manis nomo, bitim 40,000 man oli kasem sik ya. Long grup ya, i gat 200 man we oli ded finis. Long Peru, Minista blong Helt i talem se namba blong ol dedman i save kasem ten taosen. Long Ajentina, Carlos Ferreira we i presiden blong Epidemiology Society i talem se namba blong ol man we oli gat sik ya long Peru, i bitim namba blong olgeta we oli kasem sik ya long wol long 1990. Gavman blong Bolivia, Brasil, Jili, Kolombia, Ekwado, mo Meksiko we i stap longwe moa long not blong Peru, oli mekem plan blong sik ya i no save go insaed long nesen blong olgeta. Carlos Ferreira i talem se: “Kolera i stap long Saot Amerika mo bambae hem i stap long ples ya longtaem.”
Oli Blokem Pablisiti Blong Sigaret
Long Franis, loa i blokem pablisiti blong sigaret. Be ol kampani blong tabak oli traem blokem loa ya. Blong mekem olsem, oli putum nem blong ol sigaret blong olgeta long ol narafala pablisiti. Ol pablisiti ya oli tokbaot fasin blong go long narafala ples blong gat nyufala ekspiryens, ol spot mo fasin blong harem gud. Nao oli joenem ol samting ya wetem tabak. From samting ya, gavman blong Franis i mekem wan nyufala loa we i mas wok i stat long Januwari 1, 1993. Hem i blokem enikaen pablisiti long sigaret, nating se man i tokbaot sigaret stret no no gat. Mo tu, loa ya i blokem ol kampani blong sigaret blong oli no givim mane blong sapotem spot. Blong soemaot se loa ya i stret, gavman i talem se long Franis, tabak i kilim 60,000 man i ded evri yia. Raonabaot long wol, tri milyan man oli ded evri yia from we oli kasem wan sik we i kamaot from tabak.
Ol Gan Oli Blong Nating Nomo
Long Rom, plante man oli fraet se man bambae i spolem olgeta. From samting ya, oli yusum defren kaen samting blong blokem ol man ya. Wan magasin (La Repubblica) i talem se oli tekem dog we i save ronem man, oli tren long spot olsem judo, oli karem ol kemikel spre wetem ol, ol naef, ol masket we oli sutum ol smol spia, ol stik blong wokbaot we i gat naef i haed insaed long ol. Polis i givim raet long bitim 15,000 man mo woman blong holem gan. Magasin ya i tokbaot wan man, Gianfranco Rodolico, we i deleget long Rom blong wan kampani blong man we i save sut gud. Hem i talem se i blong nating nomo we man i holem gan. Hem i talem tu se: “Man i no save wokbaot wetem wan gan long han blong hem oltaem. Sipos wan man i wantem kilim mi, bambae mi no gat naf taem blong pulumaot gan ya.”
Alkol Mo Wok
Wan magasin (Süddeutsche Zeitung) i raetemdaon tok blong wan man Jemani we i lida blong wan ogenaesesen we i lukaot long ol wokman. Man ya i talem se: “Long Wes Jemani, oltaem long seven man we i wok, i gat wan we i dring alkol i bitim mak.” Samting ya i mekem se oltaem evri yia, kantri ya i mas spenem 50 taosen milyan kasem 120 taosen milyan mak (nem blong mane blong Jemani). Long 1990 ol man Jemani oli dring fo taem moa alkol i bitim 1950. Wan memba blong kampani ya i talem tu se alkol i kam olsem wan drag we i givhan long olgeta blong “mekem wok taem oli taed long hem, mo taem oli taed long ol samting we oli stap hapen long ples blong wok.”
“Waetleva Blong Olgeta Man”
Wan nyufala intenasnal kampani (Parlamento Amazónico) i stanap long Saot Amerika. Ol haeman blong gavman mo ol man blong sayens blong Bolivia, Brasil, Kolombia, Ekwado, Gyana, Peru, Surinam, mo Veneswela, oli memba blong hem. Kampani ya i gat plan blong wokem gud Amason, wan ples we i kavremap 7 milyan skwea kilomita. I gat eit kantri i stap long hem mo bitim 150 milyan man oli stap long ples ya. Wan nyuspepa blong Ajentina (La Nación) i talem se Parlamen blong Amason i luk ples ya olsem “waetleva blong olgeta man.” Kampani ya i talem se i gat 400,000 skwea kilomita blong bus blong Amason we ol man oli spolem finis. Oli talem se: “I tru se ol man oli winim plante mane olsem ya. Be bambae mane i olsem nating nomo sipos i no moa gat man i stap long wol. Samting ya i save kamtru kwiktaem sipos ol man oli gohed blong spolem bus blong Amason.”