Aval ô ne bi mbamba mone môte ya nleme mise me Zambe

1, 2. Aval avé ô ne yeme zene wo yiane tôñ nge ô ne vôm ô nji tu’a yem? Jé Yéhôva a nga ve bia asu na é liti bia zen?

TAME fas, wo wulu beta nkôte si, nge ke beta afan, avale ba loene na éloñe nyôk. Évuñulu ja kamane wo na ô yene vôm wo ke. Ô ne jañe tyi’ibi. Aval avé ô ne yeme zene wo yiane tôñ? E ne mfi na môt éziñ nge ke jôm éziñ é liti wo zene wo yiane ke. A ne bo kompas (boussole), vian, atété ya yôp, GPS, afep kalate da timine vôm ô né, nge ke môt a kôme yeme vôm ate. E bi môt a liti wo zen a ne angôndô ya mfi, amu nalé a ne nyii wo.

² Bia bese bia tôbane minjuk mevale meva, biyoñe biziñ, bi ne fe wô’ôtan v’ane bi ne njañan. Ve Yéhôva a nga ve môt ase ya be bia mone môte ya nlem asu na a liti bia zen. (Jacques 1:17) Bia zu yen jé é ne mone môte ya nlem, a ésaé a bo. Bia zu fe yen avale bi ne ye’ele nye, amu jé bi nji yiane biasé mone môt ya nleme bôte bevok, a aval mone môt ya nleme wongan a ne bo na ényiñ jangan é dañe bo abeñ.

JÉ É NE MONE MÔTE YA NLEM A AVAL AVÉ A VOLÔ BIA?

3. Jé é ne mone môte ya nlem?

³ Mone môte ya nlem a ne mbamba das da so be Yéhôva. A volô bia na bi yeme jam é ne mvaé a di é ne abé. Éfia ya nkobô Grek Bible a loone na, “mone môte ya nlem” ja tinane na, “ñyemane wo yeme womien.” Éyoñ mone môte ya nlem a wulu mvo’é, a ne volô bia na bi tu’a yem avale môte bi né. Nalé a ne volô bia na, mimfasane miangan mi bo zôsôô. Nalé a ne fe volô bia na, bi wulu zen é ne mvo’é, a na bi sa’ale mbia mezen. A se’e bia éyoñ bia nyoñ mbamba ntyi’an, a ve bia mekua éyoñ bia nyoñe mbia tyi’an.​—Lañe’e Ayemé 5.

4, 5. (a) Jé Adam ba Ève be nga bo mbôle be nga bene vô’ôlô mone môte ya nleme wop? (b) Bive’ela bivé ya Bible bia liti bia ésaé mone môte ya nlem a bo?

⁴ Môt ase ya be bia a ne tobe na a bo mone môte ya nleme wé mewôk nge melo. Adam ba Ève be nga bo Yéhôva melo amu be nga bene vô’ôlô mone môte ya nleme wop. Mone môte ya nleme wop a nga su’ulane bôme be. Ve e zu koene na be maneya bo Zambe melo. (Metata’a 3:7, 8) Bese be mbe be bili mone môte ya nlem a too teke nsem, be mbe fe be yeme’ na, é ne abé ya bo Zambe melo, ve be nga vañe bene vô’ôlô mone môte ya nleme wop.

⁵ Ve bôt abui be nga vô’ôlô mone môte ya nleme wop, akusa bo be mbe bebo mam abé. Job a ne wua y’été. Mbôl a mbe a nyoñe’ mbamba mintyi’an, jôm éte nje a nga jô na: “Nlem w’aye bo te ve me bijô nté me vee.” (Job 27:6) “Nleme” Job a jô wô, ô ne mône môte ya nlem, ngul é mbe é volô’ô nye na a yeme nsela’ane a ne zañe mvaé a abé. Biyoñe biziñ, David a nga biasé mone môte ya nleme wé, nde a nga bo Yéhôva melo. Ve éyoñ a maneya bo nsem, a nga ve émiene bijô; a ntoo v’ane nleme wé wo “bôme nye.” (1 Samuel 24:5) Mone môt ya nleme David nnye a mbe a kate’ nye na, jam a te bo é nji bo mvo’é. Éyoñ a mbe a vô’ôlô’ô mone môte ya nleme wé, a mbe a bii ngule ya bo teke bo nsem ôte éyoñe baa.

6. Amu jé bi ne jô na mone môte ya nlem a ne dase Zambe?

⁶ To’o bôt be nji yeme Yéhôva be wô’ô yeme na, mam méziñe me ne zôsôô, mevo’o ki momo. Bible a jô na: “Asimesane dap da ve be mekua, nge kale be.” (Beromain 2:14, 15, MN) Abui bôt da yeme na bi nji yiane wôé môt nge wup. To’o bôte ba kañe ki Yéhôva ba bo mone môte ya nleme wop mewôk, amu éyoñe Yéhôva a nga té be, a nga ve be ngule ya yeme nsela’ane a ne zañe mvaé a abé. Ba tôñe fe miñye’elan mi Zambe mia volô bia na, bi nyoñe mbamba mintyi’an.

7. Amu jé mone môte ya nleme wongan a ne laa bia minsos biyoñ biziñ?

⁷ Ve biyoñ biziñ, mone môte ya nleme wongan a ne laa bia minsos. Mbôle bi nga bialé abé été, asimesane dangan a avale bia wô’ôtane mam bi ne ke bia mbia zen. Bia bialé ki a mbamba mone môte ya nlem. (Metata’a 39:1, 2, 7-12) Bia yiane yañele nye. Yéhôva a volô bia mfa’a ôte, a ve bia mbamba nsisime wé a miñye’elan ya Bible. (Beromain 9:1) Bi tame zu yen aval bi ne yañele mone môte ya nleme wongan.

AVAL AVÉ BI NE YAÑELE MONE MÔTE YA NLEME WONGAN?

8. (a) Avale bia wô’ôtane mam e ne kee bia mbia zen, aval avé? (b) Nsili ôvé bia yiane sili biabebien ôsusua na bia bo jam éziñ?

⁸ Bôt béziñ ba simesane na, ba vô’ôlô mone môt ya nleme wop éyoñe ba bo ane ba yi. Ba buni na be ne fili ya bo ane nkômbane wop ô né. Ve minkômbane miangan mi nji bo kom ése zôsôô, mi ne fe kee bia mbia zen. Minkômbane miangan mi ne bo aval ngul é ne na, mone môte ya nleme teke fe kui na a bo ésaé jé. Bible a jô na: “Nlem ô ne medu’an w’adañedañ, a ô ne étua ébo, za a ne ngule ya yeme wô?” (Jérémie 17:9) Bi ne taté na bia simesane na jam éziñ é ne mvo’é, ja’a bia yeme na é ne abé. Bi ne nyoñ éve’ane Paul, ôsusua na a bo Kristen, a mbe a tibili’i bebo bisaé be Zambe, a simesa’ane na jam a bo é ne zôsôô. A mbe a buni’i na a bili mbamba mone môte ya nlem. Ve a nga su’ulane jô na: “Ve nyô a tyi’i ajô dam a ne [Yéhôva].” (1 Becorinthien 4:4; Mam Minlôman 23:1; 2 Timothée 1:3) Éyoñe Paul a nga yeme na, a ve Yéhôva nleme mintaé, ane a nga yeme na a yiane tyendé. Jôm éte nje, ôsusua na bia bo jam éziñ bia yiane sili biabebiene na: ‘Jé Yéhôva a yi na me bo?’

9. E koo Zambe woñ a tinan aya?

⁹ Éyoñ wo nye’e môt éziñ, ô nji kômbô bo jam da taé nye nlem. Aval ete da da, bi nji kômbô ve Yéhôva mintaé nlem amu bia nye’e nye. Woñe wongane ya bo te ve nye nleme mintaé wo yiane bo nya ngulu. Ényiñe Néhémie ja liti bia jam ete. A nji kômbô belan minkôñe mié asu na a bo nkukum. Amu jé? Émien a yalane na, a nji de bo “amu woñe ya Zambe.” (Néhémie 5:15) Néhémie a nji be a kômbô’ô bo jam é ne bo na Yéhôva a wô’ô nye ôlun. Aval ane Néhémie, bia fe bia koo woñe ya ve Yéhôva nleme mintaé. Bi ne yeme mam ma ve Yéhôva nlem avak éyoñ bia lañe Bible.​—Lañe’e Ayemé 6.

10, 11. Miñye’elane mivé mi ne volô bia na, bi nyoñ mbamba ntyi’an a lat a meyok?

¹⁰ Bi tame nyoñ éve’an, Kristen éziñ ja kômbô yem nge a ye nyu meyok nge momo. Miñye’elane ya Bible mi, mi ne volô nye na a nyoñ mbamba ntyi’an: Bible a nji kamane bia na bi nyu meyok. A jô jô bia na vin j’ave nleme môt avak. (Besam 104:14, 15) Ve Yésus a nga jô beyé’é bé na, be tabe ntyel ya bi fulu “nyuane bilam.” (Luc 21:34) Paul ki a nga jô Bekristen na, be sa’ale “mbia ndian a nso’an vin.” (Beromain 13:13) A nga jô na beso’o meyok “ba ye nyoñ ngab [Éjôé] Zambe.”​—1 Becorinthien 6:9, 10.

¹¹ Kristen é ne sili émiene na: ‘Aval avé ma yene meyok? Ye ma yiane nyu asu na me bo mvo’é? Ye ma nyu asu na me bi ngule nyul? Ye me ne ngule ya tyik abime ma nyu, a abime biyoñe ma nyu sondô ase?a Ye me ne lôte mbamba éyoñ a bemvôé bam to’o meyo’o me nji bo?’ Bi ne sili Yéhôva ngule ya nyoñe mbamba ntyi’an. (Lañe’e Besam 139:23, 24.) Nalé aye volô na, mone môte ya nleme wongan a mane yembane miñye’elan ya Bible. Ve avale bia zu yen, bia yiane bo abui mame mefe.

AMU JÉ BI NJI YIANE BIASÉ MONE MÔTE YA NLEME BÔT BEVOK?

12, 13. Amu jé mone môte ya nleme wongan a ne selane nyu bôte bevok? Aval avé bia yiane yene nsela’ane ate?

¹² Bia bese bi nji bi aval mone môt ya nleme da. Mone môt ya nleme wôé a ne kañese na ô bo jam môt mbok a vo’o bo. Éve’an é ne na, ô ne tobe na wo nyu meyok, ve môt mfe a ne tyi’i na ny’a nambe ke meyok. Amu jé é ne kui na bôt bebaé be bo te bi aval ôsimesane da, a too ki na be tele aval été da?

¹³ Mintyi’an môt a nyoñ mi tii a abui mam, a ne bo vôm a nga yaé, aval nda bôte jé é mbe é bo’ok, mam me kuiya nye ényiñ, a ke ke. Mfa’a ya meyok, éko éziñ na môt ate a nga bo ôlo meyok mimbu mimbu, ajô te a nga tyi’i na a ye jibi tyi me. (1 Bejô Bôt 8:38, 39) Nde wo ye bo aya, nge wo ve môt meyok éyoñ éte a ben? Ye wé wô’ô ôlun? Ye wé yemete nye na a nyu? Ye wé jeñe na ô yem amu jé a bene nyu? Momo, amu wo semé mone môte ya nleme wé.

14, 15. Jam avé é nga kui melu me Paul? Mbamba melep mevé Paul a nga ve?

¹⁴ Melu me nlômane Paul, jam éziñ é nga liti na, bia bese bi nji bi aval mone môte ya nleme da. Tit be mbe be ku’ane makit é mbe é so’o ékaña’a bivuse bezambe. (1 Becorinthien 10:25) Paul a mbe ki a simesa’ane na é ne abé ya kus, nge ke abé ya di je. E mis mé bidi bise bia so be Yéhôva. Ve Bekristene be nga taté kañe bivuse bezambe be nji be be yene’ mame nalé. Be mbe be jô’ô na é nji bo mvo’é ya di avale tit ete. Ye Paul a nga jô émiene na: ‘Mone môte ya nleme wom a nji ve ma mekua. Ma bo ane ma yi’?

¹⁵ Paul a nji fase nalé. Ôsimesan Bekristene bevok ô mbe mfi abui asu dé, a nga kañese telé miñyiane miap ôsu. Paul a nga jô na, bi nji yiane “bo ane biabebien bi anye’e.” A na: “Krist fe a nji bo ane a nye’e.” (Beromain 15:1, 3) Aval ane Yésus, Paul a mbe fo’o a telé’é miñyiane mi bôte bevok ôsu.​—Lañe’e 1 Becorinthien 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Jé bi ne bo nge bia yene mojañ éziñ a bo’o jame bia yen abé?

¹⁶ Ve jé bi ne bo nge bia yene mojañ éziñ a bo’o jam bia yen abé? Bia yiane tabe ntyel ya ji’a ve nye mekua, a simesane na, bia étame bia yene mam avale da yian. (Lañe’e Beromain 14:10.) Yéhôva a nga ve bia mone môte ya nleme na a tyi’i biabebiene mejô saa bôte bevok. (Matthieu 7:1) Bi nji yiane kañese na aval bia yene mam, é zu kandé mengam akônda. Bia yiane jeñe mezene ya tôñe mam ma soo mvo’é a ngbwa.​—Beromain 14:19.

BIBOTAN BIA SO MBAMBA MONE MÔTE YA NLEM

17. Mone môt ya nleme bôte béziñ a nga su’ulan aya?

¹⁷ Nlômane Pierre ô nga tili na: “Mi [ba’ale] mbamba mone môte ya nlem.” (1 Pierre 3:16) Éngôngole jam é ne na, éyoñ bôt ba bi fulu ya biasé miñye’elan mi Yéhôva, mone môte ya nleme wop a ku évô. Paul a nga jô aval bôt ete na, mone môte ya nleme wop a mbili “dem étyé é maneya vé a nduan.” (1 Timothée 4:2, Mfefé Nkôñelan) Ye ô tameya di’i nduane nya ndi’ane? Éyoñ aval jam ete da kui wo, ékôbe jôé é ne bi beta bifel, aval é ne na, ô teke fe wô’ôtan jôm vôm ate. Nge môt a ke ôsu a bo mbia be mam, mone môte ya nleme wé a ne su’ulan bo “ndi’an.” Ane éyoñ ja lôt, a ne bo teke fe wulu ane da yian.

18, 19. (a) Bijô a ôson bia wôk bia ye’ele bia jé? (b) Jé bi ne bo nge nleme wo ke ôsu a bôme bia, a too ki na bi maneya jôban mbia jam bi nga bo a kôñelan?

¹⁸ Éyoñe bia jôban, nalé a tinane na, mone môte ya nleme wongan a komekane bia amu mbia jam bia te bo. Nalé a ne volô bia na bi yeme jam ete, a telé mbia mboon ate. Bia kômbô beban, a bo teke beta bo nseme bi tatéya bo. Éyoñ David a nga bo Zambe melo, mone môte ya nleme wé a nga tindi nye na a kôñelane nlem. A nga taté na a vini jam a nga bo, a nyoñe fe ntyi’an ya bo Yéhôva mewôk. David a mbe ngule ya jô a nlem ôse na, Yéhôva a ne “mvaé a avôle ya jamé.”​—Besam 51:1-19; 86:5; lañe’e Ayemé 7.

¹⁹ Ve é ne kui na nleme môt ô ke ôsu a bôme nye, a too ki na a maneya jôban mbia jam a nga bo a kôñelan. Éyoñ môt a wô’ô émien abé, a ne taté na a yene v’ane a ne zezé jôm. Nge wo fe ô biya aval asimesan ete, ba’ale’ na, ô vo’o tyendé jam ô nga bo melu mvus. Éko éziñ ô nga bo nsem ôte e zu koone na ô nga kôme yeme nsela’ane a ne zañe mvaé a abé. To’o nalé, Yéhôva a maneya jamé wo, a vuaneya mam m’abé môé. Yeme’e na ô ntoo mfuban a zôsôô mise me Yéhôva. Nlem ô ne ke ôsu a ve wo bijô, ve Bible a jô na: “Zambe a dañe minleme miangan.” (Lañe’e 1 Jean 3:19, 20.) Nalé a tinane na nye’an a njamane wé bi ne ngul abui a lôte bijô a ôson bia wôk. Ô ne tabe ndi na Yéhôva a jaméya wo. Éyoñe môt a kañese na Yéhôva a jaméya nye, mone môte ya nleme wé aye tabe mvo’é, a ne fe beta kañe Zambe a mevak.​—1 Becorinthien 6:11; Behébreu 10:22.

20, 21. (a) Kalate nyi a sôñe jé? (b) Fili fé Yéhôva a nga ve bia? Aval avé bia yiane belane je?

²⁰ Nsôñane ya Kalate nyi ô ne na, a volô bia yañele mone môte ya nlem asu na, a bo ngule ya liti bia nya zene melu bia nyiñe ma. A ye fe volô bia na bi yeme tôñe miñye’elane ya Bible bité bise bi ne tebe. E ne été na, kalate nyi a ye ke kate bia jé bia yiane bo bité bise. ‘Atiñe Krist’ nde da liti bia zen, nde é bili mbôka’a miñye’elan mi Zambe. (Begalate 6:2) Bi nji yiane vañe bo mbia jam amu bi nji bi ngumba atiñ mfa’a éziñ. (2 Becorinthien 4:1, 2; Behébreu 4:13; 1 Pierre 2:16) Bia yiane belane fili jangane na bi liti Yéhôva abim avé bia nye’e nye.

²¹ Nge bia nyoñ éyoñ ya fase miñye’elan ya Bible a wulu ane mia jô, yeme na, bia yé’é belane “mefe’e ya yemelan” mvaé a abé, a yene mam ane Yéhôva. (Behébreu 5:14) Bia ye ñhe su’ulan bi mone môt ya nlem a ne nyañelan, nyu a liti bia nya zene, nyu a volô bia na bi ba’ale biabebiene nye’ane Zambe été.