Jame Kalate Zambe a jô a lat a Mbôndé wé

1. Amu jé Kalate Zambe a jalé bia nlem a mevak?

BIA ve Yéhôva Zambe angôndô ya abui akiba amu a nga ve bia Bible! Kalate Zambe a ve bia mbamba melebe me ne volô bia na bi dañe minjuk bia tôbane mie den, a ve fe bia angôndô ya mbamba ndi nlem asu melu ma zu. Jame da dañe mfi é ne na Yéhôva a nga bo na be tili Bible asu na a kate bia avale môt a né. Éyoñe bia nyoñ éyoñe ya bindi mbamba mefulu me Yéhôva, jam éte da nambe bia angôndô ya abui. Nalé a tindi fe bia na bi subu nye bebé a bi mbamba élat a Nye.​—Bsa. 25:14.

2. Mezene mevé Yéhôva a nga belane me asu na bôte be yeme nye?

² Yéhôva a yi na bôte be yeme nye. Melu mvus, a nga bo na bôte be yeme nye a zene ya biyeyem, miñyenan, a nga belane fe beéngele. (Nlañan. 12:6; Mame mi. 10:3, 4) Ve bi nji be ve yeme biyeyem, miñyenan a mefoé beéngele be nga kalane nge bi nji be bi bili Kalate Zambe. Jôm éte nje Yéhôva a nga belane bôte na be “tili’i . . . kalate été” mam a mbe a yi’ik na bi yem. (Jér. 30:2) Amu “mfa’a Zambe, zene jé é ne nya mvo’é.” Bi ne tabe ndi na éyoñ a kobô bia a zen été a ne asu mfi wongan, a teke zen éfe é mbe ve dañe nyili.​—Bsa. 18:30.

3. Aval avé Yéhôva a nga bo asu na bi bi Kalate Zambe den? (Ésaïe 40:8)

³ Lañe’e Ésaïe 40:8. Kalate Zambe a zuya a ve befam a binga mbamba melep den a nto betoyini mimbu. Aval avé a nga bo jam éte? A ne fo’o angôndô ya mbamba nsili, amu be nga taté tili Kalate Zambe mimvulukane mi kalate den a nto abui mimbu, a mimvulukane mi kalate mite mi nga ndaman ane éyoñ é nga lôt. Ajô te, bii vo’o beta koone mvulukane kalate éziñe ya été melu mangane ma. Ve Yéhôva a nga véé mise na be beta tili mame mese me mbe mimvulukane mi kalate mite. Akusa bo betili bekalate bete be mbe be be’e metyi ya abé ane bia, be nga ve ngule ya tili fo’o ve mame me mbe été. Ñyeme mam éziñ a nga kobô ajô ya mintilane ya nkobô Hébreu a jô’ô na: “Bi ne tabe ndi na teke kalate mfe éziñe ya melu mvus a kobô mame zôsô été ane nyili.” É ne été na be tiliya Kalate Zambe den a nto ayab éyoñ, biôme be nga belane bie asu na be tili nye bi mbe biôme bi ne ndaman, a bôte be nga tili nye be mbe be be’e metyi ya abé, ve bi ne tabe ndi na mejô bia lañe Kalate Zambe dene me ne fo’o asimesane Yéhôva, Mbôndé ya Bible.

4. Jé bia zu yen ayé’é di?

⁴ Yéhôva nnye a ne anjeñe ya “mbamba mvean ase a das ése bi ne teke ayeñ.” (Jacq. 1:17) Kalate Zambe a ne beta dase wua ya bedase Yéhôva a veya bia. Éyoñe môt éziñ a ve bia das, das éte da volô na bi yem abim avé môt ate a yeme bia a abim avé a yeme miñyiane miangan. Bi ne fe jô avale da a lat a Môt a nga ve bia Bible. Éyoñe bia nyoñ éyoñe ya kôme yé’é Kalate Zambe, bia yé’é abui mam a lat a Yéhôva. Bia kôme yen abim avé a yeme bia a miñyiane miangan. Ayé’é di da zu volô bia na bi yem aval avé Bible a ngôné mefulu me Yéhôva melal: fek, zôsô, a nye’an. Ve bia zu taté yen aval avé fe’e Zambe ja yené a zene ya Kalate wé.

KALATE ZAMBE A LITI FEK YÉHÔVA

5. Aval avé fek Yéhôva ja yené a zene ya Kalate Zambe?

⁵ Yéhôva a yeme na melebe mé me ne bia angôndô ya mfi. A das a nga ve bia Bible, é ne njalan a fek jé. Melebe ma so Kalate Zambe me wô’ô volô bôt angôndô ya abui. Kalate Zambe a tyendé binyiñe bi bôt. Éyoñe Moïse a nga tili kalate ôsu ya Bible, a nga jô ayoñ Israël na: “Jam éte é nji bo mia zezé jam, amu na é ne mia ényiñ.” (Deut. 32:47) Bôte be mbe be tôñe’e melebe ya Kalate Zambe be mbe ve nyiñe meva’a été. (Bsa. 1:2, 3) Kalate Zambe a bili ngule ya tyendé binyiñe bi bôt, to’o a tilibaneya den a nto ayab éyoñ. Éve’an é ne na, e jw.org, vôm a ne na “Kalate Zambe a tyendé binyiñ,” wé koone minkañete mi bôte ya melu ma a lôte 50, mbe bete be nga bo mintyendane binyiñe biap a zene ya Mejô me Zambe “mme ma bo ésaé be . . . bebuni” den.​—1 Thes. 2:13.

6. Amu jé bi ne jô na Bible a funane ki kalate mfe?

⁶ Kalate mfe a funane ki Kalate Zambe. Amu jé bia jô nalé? Amu Mbôndé ya Kalate ate a ne Yéhôva Zambe, nnye ate a ne ngul ése, Zambe ya nnôm éto, a be vo’o ve’e fek jé. Bôte be wô’ô ke ôsu a lañe bekalate béziñe to’o bôte be nga tili be be maneya wu, ve ane éyoñe ja lôt é wô’ô kui na melebe ma so bekalate bete me ke abo si. Ve miñye’elane bia koone mie Kalate Zambe mi ne mfi éyoñ ése; a mi volôya miaé mi bôte mise. Éyoñe bia lañe Kalate Zambe a bindi mame bia yé’é, Yéhôva a ne ve bia mfufube nsisim asu na ô volô bia na bi yen aval avé bi ne tôñe melebe ya Bible binyiñe biangan. (Bsa. 119:27; Mal. 3:16; Héb. 4:12) Ôwé, Mbôndé ya Bible, vevea Zambe, a bili éva’a ya volô wo. Nalé a tindi fo’o bia na bi lañe Bible mban!

7. Aval avé Kalate Zambe a nga late bebo bisaé be Yéhôva ya melu mvus?

⁷ Fe’e Zambe ja beta yené Bible amu a volô bebo bisaé be Yéhôva na be bo nlatan. Éyoñe bone b’Israël be nga nyiine si ya ntiñetan, be nga ke ba tabe bevôme bevôm. Bôte béziñe ya be be be mbe beyobô kos, bevo’o ya été be mbe beba’ale mintômba, ba bevok ki be mbe bebéé mefub. Bone b’Israël be mbe be nyiñi’i bevôme befe be mbe ve taté na ba bo teke beta bisi ba be mbe be nyiñi’i bevôme bevok. Ve Yéhôva a nga bo nta’ane mam asu ba b’Israëlite bese be bo be tôbane vôma wua asu na be wôk Mejô me Zambe a bi atinane ya été. (Deut. 31:10-13; Néh. 8:2, 8, 18) Tame ve’ele simesan aval mone Israëlite a nye’e Yéhôva a mbe a wô’ôtan éyoñ a kui Jérusalem a yen bemillion bebo bisaé be Yéhôva bevok ba so bevôme bese ya Israël! Zen éte nje Yéhôva a nga belane je asu na a volô bebo bisaé bé na be ke ôsu a bo nlatan. Mvuse ya valé, éyoñe be nga bôndé akônda bekristen, befam a binga be mbe été be mbe be so’o bevôme bevôm, be kobô’ô abui minkobô, be nji fe be be bili nkôñ ényiñe wua. Ve mbôle be mbe be nye’e Mejô me Zambe, be mbe be su’u nya ékaña’a be too nlatan. Bôte be nga bo be buni be mbe ngule ya wôk Mejô me Zambe vengevenge ve nge bebo bisaé be Yéhôva bevok ba volô be, a tabe bisulan a be.​—Mame mi. 2:42; 8:30, 31.

8. Aval avé Bible a late bebo bisaé be Yéhôva den?

⁸ Mfefe’e Ésa wongane wo belane Kalate Zambe asu na ô ke ôsu a ye’ele a late bebo bisaé bé. Bible nnye a ne anjeñe ya mame mese Yéhôva a yi na bi yem. Bia tabe bisulan, bitôkan a beta bitôkan mban asu na bi wôk avale ba lañe Kalate Zambe a timine nye. Ajô te, Kalate Zambe a ne fo’o beta ékpwelé Yéhôva a belane nye asu na a volô bebo bisaé bé na be “bo nye ésaé a nleme wua.”​—Soph. 3:9.

9. Asu na môt a wôk Kalate Zambe a yiane bi fulu fé? (Luc 10:21)

⁹ Bi tame zu yene jam afe da ngôné fek Yéhôva. Bia koon abui bifuse ya Kalate Zambe bi ne ntilan aval e ne na, fo’o ve bôte be ne éjote nyul mbe be ne wô’ô bie. (Lañe’e Luc 10:21.) Bôte ya bevôme bese ba lañe Kalate Zambe. Ñyeme mam éziñ a nga jô na, “abui bôte da lañe Bible a lôte bekalate befe, a ba kôme nyoñ éyoñe ya lañe nye a dañe bekalate bevok bese.” Ve bôte be ne éjote nyul étam mbe ba wôk nye a tôñe mam a jô.​—2 Cor. 3:15, 16.

10. Jam avé afe da liti fek Yéhôva Bible été?

¹⁰ Bible a ne ye’ele bia jam afe a lat a fek Yéhôva. Yéhôva a belane Kalate wé sake ve asu na a ye’ele nsamba bebo bisaé wé, a belane fe nye asu na a ye’ele a ve môt ase ya be bia ngule nyul. Nge bia lañe Kalate Zambe, bi ne yene na Yéhôva a nyoñe ngab a môt ase ya be bia. (Ésa. 30:21) Éyoñe bia tôbane nju’u éziñ, é kuiya bia biyoñe tañeya na bi ke lañ éfus éziñe ya Kalate Zambe a yen ve ane be nga tili je asu dangan? Ôwé, be nga tili Kalate Zambe asu na bemillion be bôte be bo ngule ya wô’ô nye. Jé ja bo na mefoé ya Kalate Zambe me bo mfi éyoñ ése, me wô’an fe a miñyiane miôé? Nalé a boban amu Mbôndé ya Bible a ne Môt a dañe fek.​—2 Tim. 3:16, 17.

KALATE ZAMBE A LITI NA ZAMBE A NE ZÔSÔ

11. Aval avé Zambe a nga liti na a nji bo ôbangam éyoñe be nga tili Bible?

¹¹ Zôsô é ne fulu éfe Yéhôva a bili. (Deut. 32:4) Zôsô ja selan a ôbangam, a Yéhôva a nji bo ôbangam. (Mame mi. 10:34, 35; Rom. 2:11) Nalé a yené éyoñe bia fombô minkobô be nga belane mie asu na be tili Kalate Zambe. Abui ya bekalate 39 ba taté Kalate Zambe, be nga tilibane nkobô Hébreu. Nalé a nga volô na bebo bisaé be Yéhôva ya éyoñ éte be wôk nye tyi’ibi. Ve ntete mimbu ôsu Ô.É., nkobô Grec ñwô bôte be mbe be dañe kobô, nalé a nga bo na be tili bekalate 27 ba su’ulane Kalate Zambe nkobô Grec. Yéhôva a nji jô na Mejô mé ma yiane tilibane fo’o ve nkobô wua. Melu ma, bôte bebé bemilliard mwom ba kobô angôñdô ya abui minkobô. Nde aval avé abim abui bôt éte é ne kui na é yeme Yéhôva?

12. Aval avé nkulan ajô Daniel 12:4 wo tôébane melu ma su’ulane ma?

¹² A zene ya be nkulu mejô Daniel, Yéhôva a nga ka’ale na melu ya asu’ulan, ‘nya ñyemane’ a so Bible “a ye bo abui,” a na abui bôte dé bi ñyeman ôte. (Lañe’e Daniel 12:4.) Ñyeman ôte ô nga tu’a bo abui éyoñe be nga taté na ba kôñelan, a kuli, a kabe Bebible a bekalate ba kobô ajô Zambe. Bible a ne kalate be dañeya kôñelan a nyi be dañeya kabe si ése. Bewofise béziñe ba kuli Bebible, ve é wô’ô kui biyoñe biziñe na Bebible bete be bo angôndô ya mbia tañ. Azukui éyoñe ji, bebo bisaé be Yéhôva be kôñelaneya Kalate Zambe éfase nge ke ngumba e lôte minkobô 240, a môt ase a ne bi nye zezé. Nalé a volô bôte bese ya meyoñe mese na be wôk “mbamba foé ya Éjôé” Zambe ôsusua na asu’ulane da so. (Matt. 24:14) Zambe wongane ya zôsô a ve abui bôte fane ya yeme nye a zene ya nlañane Kalate Zambe. A bo de amu a nye’e bia bese nya abuii.

BIBLE A LITI NA ZAMBE A NYE’E BIA

13. Amu jé bi ne jô na Bible a liti nye’ane Yéhôva? (Jean 21:25)

¹³ Bible a volô bia na bi yeme na fulu Yéhôva ja dañ é ne nye’an. (1 Jean 4:8) Bi tame zu yene mame Yéhôva a nga yene mfi ya futi Bible a ma a nga yene na ma dañe ki bia mfi. A nga ve bia fo’o ve abim ñyemane da sili asu na bi bo élat a nye, bi nyiñe meva’a été éyoñe ji, a na bi bi ényiñe ya nnôm éto. Ve mbôle Yéhôva a nye’e bia, a nji jalé bia a abui bone be mam é ne teke mfi.​—Lañe’e Jean 21:25.

14. Aval avé nye’ane Zambe wo yené éyoñe bia lañe Bible?

¹⁴ Yéhôva a liti fe na a nye’e bia éyoñ a kobô bia a ésemé ése. E Kalate Zambe, Yéhôva a ve ki bia beta nkobe metiñe a kate bia mone jam ase bia yiane bo ényiñe jangane a nyi bi nji yiane bo. Ve a belane minkañete mi bôte be nga nyiñe melu mvus, minkulane mejô mia ve ngule nyul, a mbamba melebe ma volô bia na bi nyoñe mbamba mintyi’an. Nalé a bo na Mejô me Zambe me tindi bia na bi bo Yéhôva mewôk a nye’e nye a nleme wongan ôse.

15. (a) Aval avé Yéhôva a nga liti na a nyoñe ngab a bôte ba lañe Bible? (b) Fôtô a liti na mona minga, ésoé mojañ, a nya mingaa ba bindi minkañete mivé ya Kalate Zambe? (Mett. 39:1, 10-12; 2 Bb. 5:1-3; Luc 2:25-38)

¹⁵ Bible a liti na Yéhôva a kôme nyoñe ngab a bia. Aval avé a bo de? Kalate Zambe a ne njalan a minkañete mia kôme liti aval avé môta binam a wô’ôtan. Môt ase a ne yene nkañete wo wô’an a été jé, amu bôte bete be “mbe be wô’ôtan ane bia.” (Jacq. 5:17) Jame da dañe mfi é ne na, éyoñe bia yen avale Yéhôva a nga nyoñe ngab a bôte be mbe ane bia, bia tu’a wôk na “Yéhôva a wô’ô bôte mintaé nya abuii, a mvamane fe be.”​—Jacq. 5:11.

16. Jé minkañete bebo minseme bia lañe kalate Zambe mia ye’ele bia a lat a Yéhôva? (Ésaïe 55:7)

¹⁶ Nye’ane Yéhôva a nye’e bia wo yené Bible a zene éfe. Kalate Zambe a ye’ele na Zambe a lume ki bia mvus éyoñe bia bo bikob. Bone b’Israël be nga sem abui biyoñ, ve éyoñ ése be mbe be jôban a nlem ôse, Yéhôva a mbe a jamé’é be. (Lañe’e Ésaïe 55:7.) Bekristene ya ntete mimbu ôsu fe be mbe be yeme’e na Yéhôva a nye’e be nya abuii. A ngule ya mbamba nsisim, nlômane Paul ô nga jô bekristene bevok na be “jamé a nlem ôse a volô” môt a nga bo mbia nsem a jôbane wô. (2 Cor. 2:6, 7; 1 Cor. 5:1-5) Abime mbamba jam été, Yéhôva a wua ki bebo bisaé bé fé fo’o ve amu ba te bo bikob! Ve a nye’e be, a lebe be, a jô be na be beta bo bemvôé bé. A ka’ale bebo minseme bese ya melu ma na é nyoñe fe be avale da.​—Jacq. 4:8-10.

NYANE’E MEJÔ ME ZAMBE AMU ME NE “MBAMBA MVEAN”

17. Amu jé Mejô me Zambe me ne beta das?

¹⁷ Yéhôva a nga ve bia mbamba das. Amu jé Mejô me Zambe me ne beta das? Avale bia te yen, Bible a kate bia fek Zambe, zôsô wé, a nye’ane wé. Kalate ate a liti na Yéhôva yi na bi yeme nye, a na bi bo bemvôé bé.

18. Aval avé bi ne liti na bia ve Yéhôva akiba asu “mbamba mvean” a nga ve bia?

¹⁸ Bi nji yiane vuane na Kalate Zambe a ne “mbamba mvean.” (Jacq. 1:17) Ajô te, enkelané ôsu a ve Yéhôva akiba amu a nga ve bia Kalate Zambe. Bi ne bo de éyoñe bia nyoñ éyoñe ya lañ édima kalate éte a bindi mam a jô. Éyoñe bia bo nalé, bi ne tabe ndi na Mbôndé ya Bible é botane ngul ése bia ve, a na bia ‘ye bi ñyemane Zambe.’​—Mink. 2:5.