Ô ne tôé minsôñane ya nsisime miôé

1. Nju’u ôvé abui ya be bia da tôbane wô?

YE É kuiya éyoñ éziñe na ô bi nsôñane ya nsisime ve ô teke kui na ô tôé wô?b Nge é ne nalé, yeme na ô nji bo étam. Éve’an é ne na, Philip a nga tyi’i na a zu ve ngule ya bo na meye’elane mé me tu’a bo mvaé, a na a bo a ye’elane mban, ve a mbe a kate kui na a bi éyoñe ya ye’elan. Erika a mbe a bili nsôñane ya kui ésulane asu minkañete awolo, ve a mbe a kuik mvus abui biyoñ. Thomas a mbe a bili nsôñane ya mane lañe Kalate Zambe ase. A jô na: “Me nji be me nye’e nlañan. Me nga ve’ele biyoñe bilal, ve éyoñ ése me mbe me su’u fo’o ve kalate Lévitique.”

2. Amu jé bi nji yiane bili atek nge bia kate kui na bi tôé nsôñane ya nsisim éziñ?

² Nge ô bili nsôñan éziñ ô ngenane teke tôé, éngôngol te ve’ele bili atek. To’o éyoñe da sili na ô tôé mone nsôñan, nalé a wô’ô sili abui éyoñ a abui ésaé. Nya ajôô a ne na, éyoñe wo ve ngule ya tôé nsôñane ya nsisime wôé, wo liti na élate mia Yéhôva nje ja dañ édima a na wo kômbô bo mame mese ô ne ngule ya bo asu na ô ve nye nlem avak. Yéhôva a ne mevak éyoñ a yene ngul ése wo ve. Nde fe, a vo’o sili wo jam da lôte wo nkôñ. (Bsa. 103:14; Mich. 6:8) Ajô te, éyoñe wo tobe nsôñan éziñ, fombô’ô été jôé a yene nge ô ne ngule ya tôé wô. Éyoñ ô maneya tobe nsôñan éziñ, mame mevé ô ne bo asu na ô tôé wô? Bi tame ñhe zu yene mame mete.

JEÑE’E NA Ô BI ÉVAK YA TÔÉ NSÔÑANE WÔÉ

3. Amu jé é ne mfi ya bi éva’a asu na bi tôé minsôñane miangan?

³ Nge wo kômbô tôé minsôñane ya nsisime miôé, é ne nya mfii na ô bi évak. Môt a bili évak ya tôé nsôñane ya nsisime wé a ye bo mame me ne volô nye na a tôé wô. Bi ne vek évak a évuñulu ja tindi sitima na a ke kui vôm a ke. Nge évuñulu ja ke ôsu a vuñ, môt a dutu sitima a ye fo’o kui vôm a ke. Éyoñ évuñulu é ne ngul, nalé a volô na sitima a ji’a kui vôm a ke. Avale te fe, éyoñe bi bili ngul évak ya tôé minsôñane miangan, bia ye bo de tyi’ibi. David, mojañe ya Salvador a jô na: “Éyoñ ô bili ngul évak, wo jeñe na ô saé ngul asu na ô tôé nsôñane wôé. Wo ve ngule ya bo na jôm éziñ é bo teke kamane wo na ô tôé wô.” Ajô te, jé ô ne bo asu na ô tu’a bi évak?

4. Bi ne ye’elane Yéhôva asu jam avé? (Bephilippien 2:13) (Fombô’ô fe fôtô.)

⁴ Ye’elan asu na ô bi ngul évak. A zene ya mfufube nsisim, Yéhôva a ne tindi wo na ô tôé nsôñane ya nsisime wôé. (Lañe’e Bephilippien 2:13.) Biyoñe biziñe bi wô’ô bi minsôñane miziñ amu bia yeme na a ne jame bia yiane bo, a na a ne mbamba jam. Ve é ne kui na bi bo teke tu’a bi évak ya tôé wô. Jam éte é nga kui sita éziñe ya Ouganda a too jôé na Norina. A mbe a bili nsôñane ya bi ayé’é Bible, ve a mbe a jemba’an évak amu a mbe a simesa’ane na a nji bo ntyetyeñe ñye’ele. Nde jé é nga volô nye? A jô na: “Me nga taté na ma ye’elane Yéhôva môs ôse na a volô ma na me bi évak ya bo môt ayé’é Bible. Éyoñe te me nga taté na ma ve ngule ya bo ntyetyeñe ñye’ele. Mvuse bone bengon, me nga yene na nkômbane wome ya bo môt ayé’é ô nga tu’a bo ngul. Mbu ôte ôbien, me nga taté meyé’é mebaé.”

5. Bia yiane nyoñ éyoñe ya fase mame mevé asu na bi bi éva’a ya tôé minsôñane ya nsisime miangan?

⁵ Nyoñe’e éyoñe ya bindi mame Yéhôva a boya asu dôé. (Bsa. 143:5) Nlômane Paul ô mbe ô nyoñe’e éyoñe ya bindi mbamba be mame bese Yéhôva a nga bo asu dé, nalé a nga tindi nye na a bo Yéhôva ésaé a ngule jé ése. (1 Cor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Avale te fe, nge bia nyoñ éyoñe ya bindi mame Yéhôva a bo asu dangan, bia ye bi évak ya tôé nsôñane ya nsisime wongan. (Bsa. 116:12) Bi tame zu yene jam é nga volô sita ya Honduras na a tôé nsôñane ya taté ésaé nkpwa’a mefan. A jô na: “Me nga nyoñ éyoñe ya fas abim avé Yéhôva a nye’e ma. A nga volô ma na me nyiin ékôane jé. A nyoñe ngap a ma, a ba’ale fe ma. Mame mete mese me nga volô ma na me tu’a nye’e Nye a na me bi éva’a ya nyoñ ésaé nkpwa’a mefan.”

6. Jé éfe é ne volô bia na bi tu’a bi évak?

⁶ Beme’ek ôsimesane wôé bibotane wo ye bi éyoñe wo ye ve ngule ya tôé nsôñane wôé. Yene’e jam é nga volô Erika bia te jô nye yôp, nnye ate a mbe a bili nsôñane ya kui ésulane asu minkañete awolo. A jô na: “Me nga yene na ma sup abui mam éyoñe ma kui mvus. Ve nge ma kui awolo, ma ye bi fane ya batane bobejañ a besita, a lôt éyoñ a be. Me ne fe bu’ubane mbamba melebe me ne volô ma na me tu’a bo atyeñ ésaé nkañete a tu’a nye’e je.” Erika a nga bem ôsimesane wé bibotan a ne bi nge a ve ngule ya kui awolo, a nalé a nga volô nye na a tôé nsôñan ôte. Wo ki ô ne bem ôsimesane wôé bibotane bivé? Nge nsôñane wôé ô ne na ô lañe Kalate Zambe, nge ki na meye’elane môé me tu’a bo abeñ, fase’ek aval avé jam éte da ye yemete élate jôé a Yéhôva. (Bsa. 145:18, 19) Nge nsôñane wôé ô ne na ô bi mbamba fulu éziñ, fase’ek aval avé fulu éte ja ye volô wo na ô bi mbamba élat a bôte bevok. (Col. 3:14) Amu jé wo nyoñe ki éyoñe ya tili beamu bese be ne tindi wo na ô tôé nsôñan éziñ? Bo’o ô fombô’ô mone ntili ate mban. Thomas bia te jô nye yôp a jô na: “Éyoñe me bili abui beamu ya tôé nsôñan éziñ, nalé a volô ma na me bo teke ji’a sili mo si.”

7. Jé é nga volô Julio ba minga wé na be tôé nsôñane ya nsisime wop?

⁷ Wulu’u a bôte ba ye volô wo na ô tôé nsôñane wôé. (Mink. 13:20) Yene’e jam é nga volô Julio ba minga wé na be tôé nsôñane ya nene ésaé nkañete jap. A jô na: Bi nga tobe bemvôé ba su’u nsôñane wongan, a bia be be bi mbe bi kobô’ô ajô ya nsôñan ôte. Abui ya be be é mbe é maneya tôé avale nsôñan éte, ajô te be mbe ngule ya ve bia mbamba melep. Bemvôé bangane be mbe fe be sili’i bia avale nta’ane mame wongane wo wulu, a be mbe be va’a bia ngule nyul éyoñe bia kômbô bili atek.”

ÉYOÑE BI NJI BI ÉVAK

8. Jé é ne kui nge bia ve ngule ya tôé nsôñane wongane fo’o ve éyoñe bi bili éva’a ya tôé wô? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁸ Nya ajôô a ne na, bia bese bi wô’ô jemban évak biyoñe biziñ. Nde ye nalé a tinane na bi nji bo ngule ya tôé nsôñane wongan? Momo. Bi tame beta kobô ajô évuñulu: Évuñulu é ne ngule ja tindi sitima na a kui vôm a ke. Ve évuñulu ja vuñe ki ngule môs ôse, é ne fe kui kui na mimôse miziñe mi bo ne mieññ. Ye nalé a tinane ñhe na ndutu sitima a ye ki kee dulu dé ôsu? Bi vo’o yemete de, amu besitima béziñe be bili beéngine ba bo na be wulu, ba bevo’o ki ba belane bingap asu na be wulu. Ndutu sitima a ne belane mezene mete asu na a kee dulu dé ôsu a kui vôm a ke. Bi ne vek éva’a ya tôé nsôñane wongan a évuñulu. Melu méziñ éva’a jangan é ne bo ngul. Melu mevo’o ki bi ne bo teke bi évak. Ajô te nge bia ve ngule ya tôé nsôñane wongane fo’o ve éyoñe bi bili évak, é ne kui na bi bo teke tôé wô môs éziñ. Ve aval ane ndutu sitima a jeñe mezene mefe asu na a kui vôm a ke, bi ne ngule ya saé ngul asu na bi tôé nsôñane wongane to’o éyoñe bi nji bi évak. Jam éte é nji fo’o bo tyi’ibi, ve nge bia ve ngule ya tôé nsôñan ôte bia ye bi mevak. Ôsusua na bia yene jame bi ne bo, bi tame taté zu yalane nsili éziñ ô ne bômbô.

9. Ye é ne abé na bi ve ngule ya tôé nsôñan éziñe to’o bi nji bi nkômbane ya tôé wô? Timi’in.

⁹ Yéhôva a yi na bi bo nye ésaé a nleme wongan ôse a mevak. (Bsa. 100:2; 2 Cor. 9:7) Nde, ye bia yiane ve ngule ya tôé nsôñan éziñe ya nsisim a too ke na bi nji bi nkômbane ya tôé wô? Bi tame zu yen éve’ela nlômane Paul. A jô na: “Ma bibi nyule jame bikuta a kee je ane ôlo.” (1 Cor. 9:25-27) Paul a mbe a va’a ngule ya bo mame me ne zôsô mise me Yéhôva, to’o éyoñ a nji be a bili nkômbane ya bo me. Ye Yéhôva a mbe a nyeke’e ésaé Paul a mbe a bo’ok asu dé? Ôwé! A Yéhôva a nga botane nye asu ngul ése a nga ve.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Bibotane bivé bia bi éyoñe bia ve ngule ya tôé nsôñan éziñe to’o éyoñe bi nji bi nkômbane ya tôé wô?

¹⁰ Avale te fe Yéhôva a ne mevak éyoñ a yen ane bia ve ngule ya tôé nsôñane wongane to’o éyoñe bi nji bi nkômbane ya tôé wô. Jam éte da ve Nye nleme ava’a amu a yeme na bia ve ki ngule ya bo ésaé éte éyoñ ése amu bia nye’e je, ve bia bo je amu bia nye’e nye. Fo’o ve avale Yéhôva a nga botane Paul, A ye fe botane bia amu ngul ése bia ve. (Bsa. 126:5) Éyoñe bia ye yen ane Yéhôva a botan ésaé bia bo, bi ne taté na bia bo je a éva’a ése. Sita ya Pologne a too jôé na Lucyna a jô na: “Biyoñe biziñe me nji kômbô ke nkañete, e dañedañ éyoñe ma wô’ô nyule nte’an. Ve meva’a ma wôk éyoñe me soya nkañete me ne teke akobô.” Éyoñe ji bi tame zu yene jame bi ne bo éyoñe bi nji bi éva’a ya tôé nsôñane wongan.

11. Aval avé Yéhôva a ne volô bia na bi bi fulu njôane nlem?

¹¹ Ye’elan asu na ô bi fulu njôane nlem. Njôane nlem ô ne fulu ja bo na môt a yeme jôé asimesane dé a mimboone mié. Éfia éte é tii fe a ndume môt a bo asu na a bo te bo jam é ne abé. Njôane nlem ô ne fe mfi asu na môt a bo jam é ne mvaé, e dañedañ éyoñe jam a yiane bo é nji bo tyi’ibi nge ki éyoñe a nji bi nkômbane ya bo de. Te vuane na njôane nlem ô ne ngabe jia ya ébuma ya nsisim, ajô éte ye’elane Yéhôva na a volô wo na ô bi édima fulu éte. (Luc 11:13; Gal. 5:22, 23) David bia te jô nye yôp a kate aval avé meye’elane me nga volô nye. A mbe a kômbô’ô bo ayé’é étame dé mban. A jô na: “Me nga ye’elane Yéhôva na a volô ma na me bi fulu njôane nlem. A mvolane Yéhôva, me nga kui na me bo nta’ane mam ô nga volô ma na me bo me bo’o ayé’é Kalate Zambe dam mban.”

12. Aval avé melebe bia koone me kalate Ecclésiaste 11:4 me ne volô bia na bi tôé minsôñane ya nsisime miangan?

¹² Te jô na ma yange bo de éyoñe mame mese ma ye wulu mvo’é. Teke môs éziñ mame mese me ne wulu mvo’é émo ji. Nge bi kele ôsu a yange, bi ne bo teke tôé nsôñane wongane môs éziñ. (Lañe’e Ecclésiaste 11:4.) Mojañ a ne jôé na Dayniel a jô na: “Mbamba éyoñ a nji bo. Ajô éte bi nji yiane yange, bia yiane taté jame bia kômbô bo éyoñe jia.” Mojañe ya Ouganda a too jôé na Paul a kate bia jam afe bi ne ngule ya bo asu na bi sa’ale fulu njiñelan: “Éyoñe bia taté jam éziñ, to’o éyoñe mam me nji bo tyi’ibi asu dangan, bia ve Yéhôva fane ya botane bia.”​—Mal. 3:10.

13. Mfi ôvé bia bi éyoñe bia taté jeñe minsôñane mi ne tyi’ibi ya tôé?

¹³ Taté’é jeñe minsôñane mi ne tyi’ibi ya tôé. Bi ne jemban évak éyoñe nsôñane wongane wo yené ve ane ô ne angôndô ya ayaé ya tôé. Nge é ne nalé, nga ô ne jeñe na ô taté na wo bo bone be mame béziñe mfa’a ya tôé nsôñane wôé? Nge nsôñane wôé ô ne na ô bi fulu éziñ, amu jé wo taté ki na wo liti fulu éte bone be mam? Nge nsôñane wôé ô ne na ô lañe Kalate Zambe ase, nga ô ne taté bo nta’ane mam asu na ô yemelan éyoñ ô ne bo ô nyoñe’e mone éyoñ ya bo de? Thomas bia te jô nye atata’a a nga kate kui na a tôé nsôñane ya mane lañe Kalate Zambe mvuse ngume mbu. A jô na: “Me nga yene na nta’ane mame me nga bo ô mbe ô lôte’e ma nkôñ, ajô éte, me nga tyi’i na ma zu beta ve’ele. Ve éyoñ éte me nga bo nta’ane mam asu na me bo me lañe’e fo’o ve bone bifuse môs ôse a bindi bie. A nalé a nga volô ma na me taté na ma bu’ubane nlañane Kalate Zambe wom. Mbôle Thomas a mbe a nga bu’ubane nlañane Kalate Zambe, nalé a nga bo na a kô’ôlan abim éyoñ a mbe a lôte’e na a lañe Kalate Zambe. Ane a nga tôé nsôñane wé ya mane lañe Kalate Zambe ase.c

NGE WO KATE TÔÉ NSÔÑANE WÔÉ TE BILI ATEK

14. Minju’u mivé bi ne tôbane mie éyoñe bia jeñe na bi tôé nsôñan éziñ?

¹⁴ Éngôngole jam é ne na, to’o bi bili beta évak, nge ki na bi ne avale môte da yeme ta’a mam, é ne kui na bi bo te ke tôé nsôñane wongan. Éve’an é ne na, “éyoñ a ndôba’ane” bi ne kui bia éyoñe bia yiane saé ngul asu na bi tôé nsôñane wongan. (Eccl. 9:11) Bi ne tôbane minjuk mia bo na bi ku som. (Mink. 24:10) Metyi ya abé bi be’e me ne fe tindi bia na bi bo mame ma volô ki bia na bi tôé nsôñane wongan. (Rom. 7:23) É ne fe kui na bi wô’ô nyule nte’an. (Matt. 26:43) Jé é ne volô bia na bi dañe minjuk mite?

15. Nge wo kate tôé nsôñane wôé den, ye nalé a tinane na wo ye ke wô tôé môs éziñ? Timi’in. (Besam 145:14)

¹⁵ Te vuane na nge ô nji kui na wo tôé nsôñane wôé den nalé a nji tinane na wo ye ke tôé wô môs éziñ. Kalate Zambe a jô na bi ne tôbane minju’u abui biyoñ. Ve a jô fe na bi ne ngule ya dañe minju’u mite a mvolane Yéhôva. (Lañe’e Besam 145:14.) Mojañe Philip bia te jô nye yôp a jô na: “Ma beme ki ôsimesane wom biyoñe me nji kui na ma tôé nsôñane wom, ve ma dañe fombô biyoñe ma te taté na ma saé ngul asu na me beta tôé nsôñan ôte.” David bia te jô nye yôp a jô na: “Ma ve ngule ya yene mame ma bo na me kate tôé nsôñane wom ane fane ya liti Yéhôva na ma nye’e nye, sa ke ane mbia jam.” Ôwé, éyoñe bia bo teke sili mo si to’o éyoñe bia tôbane minjuk, bia liti Yéhôva na bia kômbô ve nye nlem avak. Ngo’o abime meva’a Yéhôva a yiane wôk éyoñ a yen ane wo ke ôsu a ve ngule ya tôé nsôñane wôé!

16. Mame mevé bi ne yé’é éyoñe da kui na bi kate tôé nsôñane wongan?

¹⁶ Yene’e bikobe biôé ane zene ya yé’é abui mam. Nyoñe’e éyoñe ya fas amu jé wo te kate tôé nsôñane wôé, a sili womiene na: ‘Jé me ne bo asu na avale jam éte é bo teke beta kui?’ (Mink. 27:12) Biyoñe biziñ, éyoñe bia kate kui na bi tôé nsôñan éziñ, bi ne su’ulane yene na nsôñan ôte ô mbe ô lôte’e bia nkôñ. Nge nne wo simesane nalé, jeñe’e na ô bi nsôñan ô ne ngule ya tôé.d Yéhôva a vo’o yene na ô ne zezé jôm amu wo te kate tôé nsôñan ô mbe ô lôte’e wo nkôñ.​—2 Cor. 8:12.

17. Amu jé é ne mfi na ô simesane minsôñane ya nsisim ô zuya wo tôé?

¹⁷ Te vuane minsôñan ô zuya wo tôé. Kalate Zambe a jô na: “Zambe a nji bo ékotekote na a vuan ésaé jenan.” (Héb. 6:10) Ajô te, wo fe ô nji yiane vuane mam ô boya asu Dé. Nyoñe’ek éyoñe ya fase minsôñan ô tôéya aval ane e yemete élate jôé a Yéhôva, e kobô bôte bevo’o ajô dé, nge ki mbamba ntyi’an ô nga nyoñe na wo duban. Fo’o ve aval ô nga kui na ô yaé nsisim a tôé minsôñane ya nsisime mite melu mvus, ô ne fe ke ôsu a yaé nsisim a tôé nsôñane ya nsisim ô bili éyoñe ji.​—Philip. 3:16.

18. Jé bi nji yiane vuane nté bia saé ngule na bi tôé nsôñane ya nsisime wongan? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁸ A mvolane Yéhôva ô ne kui na ô tôé nsôñane wôé, avale ndutu sitima a ne meva’a éyoñ a kui vôm a ke. Ve te vuane na abui bedutu sitima da bu’ubane dulu dap. Avale te fe, jene’e kom ése na ô yen aval avé Yéhôva a volô wo, nalé a ye volô wo na ô bo mevak nté wo ve ngule ya tôé minsôñane ya nsisime miôé. (2 Cor. 4:7) Nge ô bo teke sili mo si, wo ye bi angôndô ya abui bibotan.​—Gal. 6:9.