Majovhem ya txiwamna, mi nga mahisa kutxani ti to mi va Makristu a ya ma nga vitwa

1. Wamwamna a fanete kumaha txani kasi ku e va Mkristu wo vitwa?

MKOMA Dhavhidha a wombile tiya ka mwanana wakwe Solomoni: “Tsana, u maha wamwamna.” (1 Vafu. 2: 1-3) Txialakanyiso txiya nja lisima ka votshe vavamna ava va lavako kuva Makristu o vitwa. Ngu toneto ti lava ve gondela kuengisa milayo ya Txizimu, niku thumisa matshina a milayo ya Bhiblia ka totshe ti va ti mahako. (Luka 2:52) Ngu kutxani i di ta lisima ti to vanathu va i ku ngadi majovhem ve va Makristu o vitwa?

2-3. Ngu kutxani i di ta lisima ti to mwanathu wu i ku ngadi jovhem e hokelela ku va Mkristu wu a nga vitwa?

² Wamwamna wu i ku Mkristu a ni wutixamuleli wa wungi wa lisima hamwayani ni dibanzani. Awe u ku ngadi jovhem ti nga maha u di emile u pimisa ngu wutixamuleli a wu u no va nawo mangwana wa ditshiku. Ti nga maha u di tiemisete kubela ka mthumo wa mbimo yotshe, u va dilanda da wuthumeli, se ngu msana u va didhota. Ti nga maha kambe u txi lava ku txhadha ni ku va ni vanana. (Vaef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Kasi ku u tikota kuhetisisa wutixamuleli wonewo, ti na lava u va Mkristu wo vitwa.b

³ Nji txani txi nga kuvhunako ti to u va Mkristu wu a nga vitwa? Ku ni wusikoti wa lisima a wu ti no lava u wu sakulela. Kambe ngu tihi ti u fanelako kumaha konku kasi ku mangwana u si kota kuhetisisa wutixamuleli wumwani ni wumwani awu u no va nawo?

A TI U NGA TI MAHAKO TI TO U VA MKRISTU WO VITWA

4. U nga si mana hani sikombiso sa sinene so si etetela? (Wona ni mfota.)

⁴ Sawula sikombiso sa sinene so si etetela. Amu ka Bhiblia ku ni sikombiso sa sinene a si majovhem a txiwamna ma nga si etetelako. Sikombiso soneso sa mu ka Bhiblia nza vavamna ava va nga ti randa Jehovha va nga ziva kuwonisana kwati ni wutixamuleli wo hambana-hambana kasi kukhatalela vathu va Txizimu. U nga tshumela u mana sikombiso sa sinene hagari ka Makristu o vitwa hamwayani kwako mwendo dibanzani. (Vaheb. 13:7) Niku u ni txikombiso txo pelela txa Jesu Kristu. (1 Pedro 2:21) Mbimo yi u xolisisako kwati sikombiso soneso, nda dum u alakanyisisa kwati ngu tifanelo tatinene ati vavamna vonevo va ti kombisako. (Vaheb. 12:1, 2) Ngu msana wona nzila yi u nga va etetelako ngu yona vavamna vonevo.

5. U nga ku sakulelisa kutxani kupfisisa, ni ku ngu kutxani toneto i di ta lisima? (Masalmo 119:9)

⁵ Sakulela ni ‘kuveketa . . . kupfisisa.’ (Mav. 3: 21) Wamwamna awu a ku ni wusikoti wo pfisisa kha nga ni magwava kambe a wonisisa kwati nzila yi a nga yi tekako kasi ku e maha to kari. Ngu toneto ti karatele kusakulela ni ku xayisa wusikoti wonewo. Ngu kutxani? Nguko mafu yawa ma tate ngu vavamna a va va ko londisela mipimiso yawe dwe mwendo vo kongomiswa ngu matipfelo awe. (Mav. 7:7; 29:11) Hahanze keto televhizawu, mafilmi, ni internet, si nga va ni mkuzetelo wa hombe kwako ni ku si nga gwesa nzila yi u pimisako ngu yona ni nzila yi u mahako ngu yona timhaka. Se u nga tikotisa kutxani kusakulela kupfisisa? Khata ngu kugonda matshina a milayo ya mu ka Bhiblia u tshumela u alakanyisisa ngu ti to ngu kutxani i di a lisima kwako. Se msana keto thumisa matshina oneyo mbimo yi u mahako sisungo a si si no tsakisa Jehovha. (Lera Masalmo 119:9.) Mbimo yi u sakulelako wutixamuleli wonewo wa lisima wo thumisa matshina a milayo ya Bhiblia kasi kumaha sisungo, eto ti na kuvhuna ku u hokelela ku va Mkristu wo vitwa. (Mav. 2: 11, 12; Vaheb. 5:14) Konkuwa wona nzila yi kupfisisa ku nga kuvhunako ngu yona ka siemo siya sa simbidi: 1) nzila yi u va ñolako ngu yona vanathu vatxisikati ni 2) mbimo yi u mahako sisungo sa maambalelo ni ku ti lungisa.

6. Kupfisisa ku nga vhunisa kutxani dijovhem da txiwamna ku di kombisa txixonipho ka vavasikati?

⁶ Kupfisisa ku nga kuvhuna ti to u kombisa txixonipho ka vavasikati. Se kha ta biha ngako mwanathu a di tsakete mwanathu wo kari wa txisikati se a txi lava ku mziva kwati. Hambiketo, mwanathu wu i ku ngadi jovhem a pfisisako kha na mbi womba, kubhala, mwendo kumaha a ti ti nga wonekako nga o lava kuteka mwanathu wa txisikati kuve kha nga tiemisela kutxhadha nayo. (1 Tim. 5: 1, 2) Ngako a txi namorara ni mwanathu wa txisikati, a maha totshe ti a nga tikotako kasi kuvhikela nduma yakwe ni kwa mbi zumba i di vona vokha va si nga ni m’pangalati.—1 Vak. 6:18.

7. I ngu nzila muni kupfisisa ku nga vhunako dijovhem da txiwamna mbimo yi di mahako sisungo mayelano ni syambalo ni ku ti lungisa?

⁷ Nzila yimwani a yi dijovhem di nga kombisako ngu yona ti to da pfisisa kwati ngu sawula kwati siambalo ni nzila yo ti lungisa ngu yona. Makhambi a mangi vathu va va ku masoni ka ta ma modha, kha va m’xoniphe Jehovha ni ku va hanya wutomi wo biha ngu timhaka ta mataho. Mapimiselo o biha ngu timhaka ta mataho a vathu vonevo ma woneka ngu ti modha ta siambalo so manya ngutu mwendo ati ti si vekiko hakubasani ti to siambalo sa wamwamna mwendo nza wamsikati. Dijovhem di di lwelako kuva Mkristu wu a nga vitwa, mbimo yi di sawulako siambalo ti lava ku di kongomiswa ngu matshina a milayo ya mu ka Bhiblia, ni ngu sikombiso sa sinene sa dibanzani. Dona di nga ti wotisa tiya: ‘Ina a si ni si sawulako sa kombisa ti to ni ni mapimiselo a manene ni ku na khatala ngu ti vamwani va ti pimisako? Ina nzila yi ni ambalako ngu yona ni nzila yi ni wonekako ngu yona ya maha ti to vamwani ve ni wona kota dilanda da Jehovha?’ (1 Vak. 10:31-33; Tit. 2:6) Dijovhem di di pimisako kwati ngu timhaka tiya di na mana txixonipho i singa dibanzani dwe kambe ni ka tate wa dona wa nzumani, Jehovha.

8. Ngu tihi ti dijovhem di nga ti mahako kasi ku di va m’thu wo thembeka?

⁸ Vana m‘thu wo thembeka. Dijovhem di di thembekako da khatalela kwati wotshe wutixamuleli wu di ku nawo. (Luka 16:10) Pimisa ngu txikombiso txo pelela txa Jesu. Jesu kha khali kuva m‘thu wa mihoni mwendo wa kwa mbi na wutixamuleli. Hahanze keto, a txi hetisisa siavelo a si Jehovha a nga ti mu ningile hambi mbimo yi ti nga txi karata kumaha toneto. Ene a txi va randa vathu—ngutu-ngutu vagondiswa vakwe—ni ku a ti tiemisete kuningela wutomi wakwe ngu vona. (Joh. 13:1) Awe u nga etetela Jesu, ngu ku tikaratela kuhetisisa txiavelo tximwani ni tximwani txi u nga txi amukelako. Ngako u si tizivi kwati ati u fanelako ku timaha, tiveke hahatshi u kombela txivhuno ka vanathu a va va ku ni txiperiyensia. U nga eneliseki ngu kumaha tatidotho dwe. (Var. 12:11) Hahanze keto, hetisisa txiavelo txako, u txi maha toneto ngu ‘ku thumela Txizimu i singa m‘thu.’ (Vakl. 3: 23) Ti hakubasani ti to, khu nga wo pelela, ngu toneto va na wo dinganisela ni kutumela phazamo yimwani ni yimwani a yi u nga yi mahako.—Mav. 11:2.

GONDELA WUSIKOTI A WU WU NGA KUVHUNAKO

9. Ngu kutxani ti txi laveka ku dijovhem di gondela wusikoti awu wu nga di vhunako?

⁹ Kasi ku u va Mkristu wo vitwa, ti nga lava ku u gondela wusikoti wo kari a wu wu nga kuvhunako. Wusikoti wonewo wu na kuvhuna ti to u khatalela wutixamuleli dibanzani, ni kumana mthumo a wu wu no kuvhuna ti to u ti xayisa ni ku xayisa silaveko sa mwaya wa wena, ni ku kuvhuna ti to u kota kuthumisana kwati ni vathu vamwani. A hi woni wumwani wa wusikoti wonewo.

10-11. Dijovhem da txiwamna di nga vhunekisa kutxani ni kuvhuna dibanza ngako di txi sikota kulera ni kubhala kwati? (Masalmo 1:1-3) (Wona ni mfota.)

¹⁰ Gondela kulera ni kubhala kwati. Bhiblia yi womba ti to kugonda dipswi da Txizimu ditshiku ni ditshiku ni ku alakanyisisa ngu dona ti vhuna m’thu ku e va wu a nga tsaka ni ku humelela kwati ka totshe ati a ti mahako. (Lera Masalmo 1:1-3.) Kulera Bhiblia ditshiku ni ditshiku, ti na m’vhuna ku ziva kwati mapimiselo a Jehovha, a na tshumela e pimisa ni ku pfisisa kwati, ni ku gondela kuthumisa matshina a milayo ya Bhiblia. (Mav. 1:3, 4) Wamwamna wu a zivako ku maha toneto mbwa lisima dibanzani. Ngu kutxani?

¹¹ Dibanza di lava vanathu a va i ku vagondisi va vanene kasi ku ve ningela mkongomiso ni sileletelo a si si nga seketelwa amu ka Bhiblia. (Tit. 1:9) Ngako u txi ziva kulera ni kubhala kwati, awe u na sikota kululamisela ma dhixkursu a manene, ni tixamulo a ti ti no tsanisa likholo la vanathu. Ni ku u na tshumela u sikota kubhala ma anotasawu a lisima mbimo yi u gondako, mwendo u txipfa ma dhixkursu mitshanganoni, ma asembleia, ni ma kongresu. Ma anotasawu oneyo ma na kuvhuna ti to u tsanisa likholo lako ni kutsanisa vamwani.

12. Nji txani txi txi nga kuvhunako ku u ziva kuwomba womba kwati ni vamwani?

¹² Ziva kuwomba-womba kwati ni vamwani. Mkristu tilava e ziva kuwomba womba kwati ni vamwani. M’thu wu a zivako kuwomba womba kwati ni vamwani wa engisela kha kwati ni ku wa sikota kupfisisa matipfelo ni mapimiselo a vamwani. (Mav. 20:5) Wa tshumela e pfisisa mpfumawulo wa dipswi da vathu mbimo yi va womba wombako, ni nzila yi va womba wombako ngu yona. Awe khu na kusikota kugonda totshe tiya u si ngo heta mbimo ni vathu. Ngako mbimo yotshe u txi bhula ni vathu ngu kuthumisa sithumiswa sa eletroniko so fana ni ma e-mail ma mesaji, eto ti nga hungula wusikoti wako wo bhula ni vathu. Ngu toneto, zama kulava mikhanjo yo va ni vathu u bhula navo.—2 Joh. 12.

13. Ngu tihi timwani ti nga vako ta lisima ku jovhem yi ti gonda? (1 Timoti 5:8) (Wona ni mfota.)

¹³ Gondela ku ti khatalela upune. Mkristu wu a nga vitwa a fanete e ziva ku ti khatalela apune, ni ku khatalela mwaya wakwe. (Lera 1 Timoti 5:8.) Ka makhalo mamwani majovhem a txiwamna ma gondela mthumo ka vatate vawe mwendo ka mamwani maxaka. Ka makhalo mamwani dijovhem di nga gondela mthumo wo kari txikolwani. Ti si khataliseki ti to u gonda u di hayi, nda tinene ngutu kugondela to kari ati ti nga kuvhunako ku u mana mthumo. (Mith. 18:2, 3; 20:34; Vaef. 4:28) Zama kumana nduma yo u zivaneka ti to u m’thu wu a thumako ngutu ni ku wa hetisisa ati u ti khatako. Ngako u txi maha toneto, ti na kuhehukela kumana mthumo ni kusimama ka wona. Tifanelo ni wusikoti awu hi nga bhula ngu wona ka ma paragrafu ya ma nga pinda, nza lisima ngutu kasi ku Mkristu e sikota kuhetisisa wutixamuleli awu a nga thukako e wu mana mbimo yi yi tako. A hi woneni wumwani wa wutixamuleli wonewo.

TILULAMISELE KA WUTIXAMULELI WU U NGA VAKO NA WO KA MBIMO YI YITAKO

14. Dijovhem da txiwamna di nga ti lulamiselisa kutxani kasi ku di bela ka mthumo wa mbimo yotshe?

¹⁴ Mthumo wa mbimo yotshe. Vanathu vo tala ava va nga kula ngu didhawa da moya va khatile mthumo wa mbimo yotshe i di ngadi majovhem. Ku va nyaphandule ti nga vhuna dijovhem ku di gonda kuhanyisana kwati ni vathu vo hambana-hambana ni ku ziva nzila yo thumisa kwati male yi a yi manako a si sakani ngu yona. (Vaf. 4:11-13) Nzila ya yinene yo khata mthumo wa mbimo yotshe nguva nyaphandule wo vhuneta. Vanathu vo tala va khatile mthumo wa mbimo yotshe ngu kuva va nyaphandule vo vhuneta ni ku eto ti va vhuni ku ve va va nyaphandule va mbimo yotshe. Kuva nyaphandule ti nga tula yimwani mikhanjo ka mthumo wa mbimo yotshe, ngu txikombiso, kuthuma ka mthumo wo aka ni Bhetele.

15-16. Nji txani txi no vhuna dijovhem da txiwamna ku di faneleka ku va dilanda da wuthumeli mwendo didhota?

¹⁵ Dilanda da wuthumeli mwendo didhota. Vanathu va i ku vavamna mabanzani ti lava ku ve va ni makungo o faneleka kuthumela vanathu kota madhota. Bhiblia yi womba ti to vavamna va va ti karatelako kuva ni wutixamuleli wonewo va ti karatela kuva “ni mthumo wa wunene.” (1 Tim. 3:1) Mwanathu na a si se va didhota, ti lava e khata ngu ku faneleka kuthuma kota dilanda da wuthumeli. Malanda a wuthumeli ma vhuna madhota ti to me khatalela vanathu dibanzani ngu tinzila to hambana-hambana. Madhota kumweko ni malanda a wuthumeli vathu va va tivekako hahatshi va txi thumela vanathu dibanzani ni ku vahuweleli vo hiseka ka mthumo wo txhumayela. Majovhem a txiwamna ma nga faneleka kuthuma kota malanda a wuthumeli ma di ni konamu ka 17 kuya ka 19 wa malembe. Dilanda da wuthumeli a di di fanelekako kwati di nga thuma kota didhota kukhukhela konamu ka 20 wa malembe kuya masoni.

¹⁶ U nga maha txani kasi ku u va dilanda da wuthumeli mwendo didhota? Bhiblia yi ni mxaxamelo wa tifanelo ati u fanelako kuva nato. Kambe khumbula ti to tifanelo toneto ti fanete ku kuzetwa ngu lirando a li u ku nalo ngu Jehovha, mwaya wako, ni dibanza. (1 Tim. 3:1-13; Tit. 1:6-9; 1 Pedro 5:2, 3) Maha mizamo kasi ku u pfisisa ti to ku pateka txani ka fanelo yimwani ni yimwani. Hahanze keto maha mkombelo u kombela Jehovha ti to e kuvhuna ku u sikota kusakulela tifanelo toneto.c

17. Dijovhem di nga ti lulamiselisa kutxani kasi ku di va wamwamna ni msungo wa mwaya wamnene? (Wona ni mfota.)

¹⁷ Wamwamna wu i ku msungo wa mwaya. Ngu kuya ngu mapswi a Jesu, Makristu mamwani o vitwa ma di na sawula kwa mbi teka. (Mat. 19:12) Kambe ngako u txi sawula kutxhadha u na va ni wutixamuleli wo va wamwamna wu i ku msungo wa mwaya. (1 Vak. 11:3) Jehovha a lava ti to wamwamna e randa msikati wakwe ni ku m’khatalela ngu didhawa da nyama, matipfelo ni da moya. (Vaef. 5:28, 29) Totshe tifanelo ni wusikoti wu hi nga wu wona ka gonda yiya, to fana ni kupfisisa, kuxonipha vavasikati, ni kuva wo thembeka, ti na kuvhuna ku u va wamwamna wamnene. Ngu toneto u nava u di lungekile kwati kuva wamwamna wu i ku msungo wa mwaya.

18. Dijovhem di nga ti lulamiselisa kutxani ti to di va tate?

¹⁸ Tate. Msana ko txhadha, u ngava tate. Ngu tihi ti u nga ti gondako ka Jehovha mayelano ni kuva tate wamnene? Tingi ngutu. (Vaef. 6:4) Jehovha a si na tingana to gela mwanana wakwe Jesu Kristu ti to a txi mu m’randa ni ku mu amukela. (Mat. 3:17) Ngako u txi va tate, u nga divale ku mbimo yotshe u gela mwanana wako ti to wa m’dhunda. Niku mbimo yotshe ndunduzela mwanana wako mbimo yi a mahako tatinene. Vaveleki ava va etetelako txikombiso txa Jehovha ni vona va vhuna vanana vawe ti to ve va Makristu o vitwa. U nga ti lulamisela konku kasi kuva tate wamnene ngu ku khatalela kwati vamwayani kwako, ni vanathu va dibanzani, ni ku va gela ti to wa va dhunda ngutu ni wa ti guleta ngu vona. (Joh. 15:9) Toneto ti na kuvhuna mbimo yi yi tako ngako u txi txhadha. Kala kheya, tsaniseka ti to u wa lisima ngutu ka Jehovha ni ku va ni txivhuno txa hombe ngutu ka mwaya wako ni ka dibanza.

U NGA MAHA TXANI KONKUWA?

19-20. Nji txani txi no vhuna majovhem ti to me va Makristu o vitwa? (Wona mfota wa kapa.)

¹⁹ Majovhem, ti lava mi maha mizamo kasi ku mi va Makristu o vitwa. Ti lava mi etetela sikombiso sa sinene, mi sakulela wusikoti wo pfisisa, mi thembeka, mi gondela wusikoti awu wu nga mi vhunako ka wutomi, ni ku ti lulamisela ka wutixamuleli a wu mi nga wu manako mbimo yi tako.

²⁰ Ti nga maha u karateka ngu mthumo a wu u ku na wo masoni, kambe u na wu kota. Khumbula ti to Jehovha wa ti lava ngutu ku kuvhuna. (Isaya 41:10, 13) Ni ku ti hakubasani ti to vanathu ni vona dibanzani va na kuvhuna mbimo yi u no va wamwamna awu Jehovha a lavako ku u va ene, wutomi wako wu na tsakisa ngutu. Athu ha mi dhunda ngutu vanathu va txi wamwamna mi ku nga di majovhem, Jehovha a na mi katekise mbimo yi mi ti lulamiselako konku kasi ku mi va Makristu o vitwa.—Mav. 22:4.