Pamilyahanong Kinabuhi sa Aprika—Ang Industriyalisasyon Nakadaot

Sinulat sa koresponsal sa “Pagmata!” sa South Africa

ANG usa ka hawan nga nataran gilibotan sa gamayng pundok sa mga payag. Ang mga manok ug baboy libreng nagsuroysuroy sa maisan sa matag kilid sa balangay. Ang tanan malinawon.

Sa daghang kaliwatan, kini ang kahimtang nga niana milambo ang Aprikanhong mga banay. Ang kinabuhing banikanhon nagpatungha sa mga pamilyang suod ang mga sakop. Sa midagko ang kabataan, sila wala magkinaugalingon apan yanong nagdugang sa ilang mga payag ngadto sa kraal (balangay). Sila nagpuyo didto ilalom sa dili-malalis patriarkanhong pagbulot-an sa ilang amahan o apohang lalaki. Bisan pa niana kanang banikanhong hulagway giguba sa dagkong kausaban nga gidala sa modernong industriyal nga kaugmaran.

Matuod, gitagana sa industriyalisasyon ang diyutayng materyal nga mga kaayohan ngadto sa Aprikanhong mga pamilya. Ang banikanhong pagkinabuhi kadaghanan gihampak sa mga hulaw ug dili-matagna nga mga baligyaan. Kadaghanan ang mga pamilya nagkinabuhing kabos. Hinuon, tungod sa industriyal nga kaugmaran nabatonan sa Aprikanhong mga pamilya ang maarang-arang nga puy-anan ug muwebles. Kana nakataganag mas maayong edukasyon ug kahigayonan sa trabaho. Apan aron mapahimuslan kanang mga kaayohana, kinahanglang biyaan sa mga Aprikano ang ilang malinawong mga balangay ug magpanon ngadto sa mga siyudad. Didto ilang nakaplagan dili lamang ang lisod nga kuwarta kondili hasta ang seryosong mga suliran.

Mga Siyudad nga Daghag Tawo

Ang labing dakong suliran mao ang puy-anan. Sumala sa pagpahayag niana sa mantalaan sa South Africa nga The Star: “Ang industriyal nga timawang mga dapit sa Britanya sa panahong Victorian ug ang mga puy-anang eskwater sa South Africa karon may samang sinugdanan—katawhang mangabot nga mangitag trabaho sa dagkong mga siyudad nga walay mga balay nga papuy-an kanila.”

Ang Aprikanhong mga lungsod sa wala madugay nasobrahan ug tawo, ug naugmad ang timawang mga dapit. Ang niadto malinawong mga lungsod nahimong mga sanayanan sa krimen ug kapintasan. Ang mga balay dili maapas sa pagtukod aron makanunot sa mapinadayonong pag-abot sa mga tawo. Ang mga puy-anang gitukod alang sa mga lalaking nagtrabaho sa mga minahan o diha sa industriya dili paigo aron mapuy-an sa ilang mga asawa ug mga anak. Busa ang mga gobyerno walay kapaingnan gawas ang pagpatuman sa mga pagpiot sa pagpangabot sa pagsumpo sa pagdagsang. Apan ang mga balaod nagpausbaw sa kayugot, ug daghan mipalabi sa paglapas niana—bisan pag nagkahulogan kana sa pagkinabuhi sa kanunayng kahadlok nga hidakpan.

Gibati sa wala madugay sa bag-ong mga molupyo sa siyudad ang mga epekto sa siyudadnong kinabuhi diha sa ilang mga pamilya. Ang mga lalaki kadaghanan napugos sa pagtrabahong obertaym. Ang mga asawa, usab, misulod sa panarbaho, nga nagbilin sa mga bata nga mobuhat sa ilang gusto. Napatungha ang daghang batan-ong delingkuwente samtang ang mga batang walay nag-atiman nanuroy sa kadalanan sa daghang oras.

Nabahin nga mga Pamilya

Hinuon, dili tanan miduyog sa pagpangadto sa mga siyudad. Mga dos-tersiya sa itom nga populasyon sa South Africa, pananglitan, nagapuyo gihapon sa ilang mga lugar sa banika. Apan, gibati, usab, nila ang mga kadaot sa industriyalisasyon. Gibilin sa daghang lalaki ang ilang mga pamilya aron mag-alagad nga lalin nga mga trabahante sa tinuig nga kontrata. Ang mga epekto niini malaglagon. Dili lamang nga ang ilang mga anak gibiyaang walay amahan kondili ang mga lalaki ug ilang mga asawa nailalom sa mga tentasyon sa imoralidad. Sa pagkamatuod, diha sa daghang dagko kaayong puy-anan nga ginapuy-an sa mga trabahante nga tinaglibo, ang imoralidad—apil ang homoseksuwalidad—dagsang.

Dugang pa, daghang lalaki matental sa pagtrabahong obertaym sa pagdugang sa ilang kinitaan. Apan ang mga pamilyang nabilin makapahimulos ba sa maong kinitaan? Dili kanunay. Daghan ang nagapadayag ug diyutayng paghunahuna sa ilang pamilya ug nagausik-usik sa ilang kuwarta diha sa ilang kaugalingon. Ang ilang papel sa pagkaulo natibhangan nga nahimo nang magtataganang tua sa layo.

Mahitabo ang dugang pagkabahin sa pamilya dihang ang mga ginikanan, kay nakaamgo sa dili maayong palaaboton sa ilang mga anak diha sa kabanikanhan, magpadala kanila ngadto sa mga lungsod aron manarbaho kaha o aron makabaton ug mas maayong edukasyon.

Apan tingali ang usa sa mga pinakadaotang naagoman sa pamilya mao ang pagpasagad sa tigulang nga mga ginikanan. Sa naandan, ang mga tigulang makasalig kanunay nga atimanon sa pamilya, ug sila, sa baylo, dakog ikaamot sa espirituwal ug moral nga kaayohan sa pamilya. Ang Kasadpanhong batasan sa pagbutang sa tigulang sa institusyon bug-os dili igdungog sa Aprika! Apan ang siyudadnong pagkinabuhi nakadaot niining naandang pagtahod sa mga tigulang. Kadaghanan sila biyaan samtang ang mga batan-on manimpalad ngadto sa mga siyudad. Mitaho ang The Star: “Sa usa ka bag-ong tigom sa Lagos [Nigeria], ang opisyales sa panglawas miingong ang pipila sa mga suliran sa mga tigulang mao ang resulta sa pagbating wala kinahanglana ug dili bahin sa katilingban.”

Kon sa Unsang Paagi Nakasagubang ang Kristohanong mga Pamilya

Dayag, ang industriyalisasyon nagapresentar ug seryosong mga hagit sa Kristohanon. Giunsa nila paglikay nga malit-agan sa pangagpas nga moasenso alang sa materyal nga kaayohan? Gitugotan sa daghan nga ang ilang panghunahuna maumol sa mga pulong ni Jesus sa Mateo 6:33: “Nan, magpadayon kamo sa pagpangita pag-una sa gingharian ug sa iyang pagkamatarong, ug kining tanang ubang [materyal] butang igadugang ra kaninyo.”

Dili sayon ang pagpadapat niining prinsipyoha. Apan bisan ang mga maniniid nakakita sa praktikal nga mga kaayohan niana. Matud ni Norman Long diha sa librong Christianity in Tropical Africa: “Bisan pa niana, wala isipa sa mga Saksi ni Jehova nga ang ilang sekular nga pagkinabuhi bulag sa ilang relihiyosong mga paagi. . . . Ang pagkamembro . . . nagkahulogan sa espirituwal nga pag-uswag ug saad sa bag-ong kinabuhi, ug kini nagkahulogan usab sa tinong praktikal nga kiling sa kinabuhi niining kalibotana.”—Italiko amoa.

Sa paghulagway, tungod sa kahimtang sa pangabuhi ang usa ka Saksi sa Lesotho napugos sa pagpangitag trabaho sa minahan sa silingang nasod. Sa ulahi siya naminyo sa usa ka babaye sa iyang kaugalingong nasod sa Lesotho apan siya iyang gibilin ug siya mibalik sa minahan. Bisan pa niana, wala madugay naamgohan niya ug sa iyang asawa nga ang maong kahikayan dili uyon sa Kristohanong mga sukdanan.

Busa siya mipalit ug duha ka makina sa panahi ug gipadala kana ngadto sa iyang asawa. Kasamtangan, ang kaubang empliyado nagtudlo niya sa pagtahig mga sinina. Sa pagkatapos sa iyang kontrata sa minahan, siya mipauli aron sa pagtrabaho uban sa iyang asawa, kinsa nakasugod na sa pagpanahig popular nga matang sa sayal. Miuswag ang maong gamayng negosyo, ug sa wala madugay ang laing lima ka Kristohanong lalaki ug babaye miduyog kanila. Kadto nagpaposible nga sila mahaipon sa ilang mga pamilya ug makatabang sa gamayng lokal nga grupo sa mga Saksi ni Jehova nga mahimong duha ka mauswagong kongregasyon.

Apan komosta ang Kristohanong mga pamilya nga nagapuyo sa mga siyudad? Sa unsang paagi sila nakahupot sa panaghiusa sa pamilya? Nakaplagan sa pipila nga labi pang sayon ang pagbatog inoras nga trabaho o magkinaugalingon ug trabaho diha sa mga siyudad. Pinaagi sa pagpahimulos sa maong kahigayonan, nadiskobrehan kadaghanan sa mga Saksi nga sila makakontrolar ug maayo sa ilang panahon ug makahatag sa ilang mga pamilya sa gikinahanglang pagtagad. Apan komosta ang mga ulo sa pamilya nga kinahanglang motrabaho sa bug-os panahon? Kadaghanan ilang nasayrang pinaagi sa paglikay sa obertaym ug dili pagpatrabaho usab sa ilang mga asawa, sila makaatimang tukma sa espirituwal nga mga paninahanglan sa ilang pamilya.

Ang Umaabot?

‘Minilyon ang magpanon sa pag-adto sa mga siyudad’ mao ang tagna sa mga eksperto bahin sa siyudad. Midugang silang giatubang sa nagkaugmad nga kanasoran ang suliran sa “labi pang daghang pagsulod sa lalin, ubos nga sukdanan sa pagkinabuhi, pagkawalay-trabaho ug kanihit sa puy-anan.” Busa ang umaabot daw mangiob alang sa pamilyahanong kinabuhi sa Aprika.

Bisan tuod ang pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya makatabang sa usa sa pagsagubang sa mga kapit-osan sa industriyalisasyon, ang malungtarong solusyon moabot lamang dihang ang langitnong kagamhanan sa Diyos mopuli sa pagdumala sa kahikayan sa yuta.—Mateo 6:10.

[Letrato sa panid 16, 17]

Ang banikanhong Aprika nagkahimong industriyalisadong Aprika