Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Ako Maulian Gikan sa Pag-abusar sa Droga?

Samtang ang dugang ug dugang batan-on mag-eksperimento sa mga droga, ang pangutana kon sa unsang paagi maulian gikan sa pag-abusar sa droga mahimong mas bililhon. Kining artikuloha nagahisgot sa emosyonal nga mga bahin sa pagkamaulian. Among gipatik kini sa pagbulig niadtong nakigbisog nga makabulag sa mga droga. Sa samang panahon, maoy among paglaom nga ang pagkaamgo kon unsay nalangkit sa pagkamaulian mobulig sa ubang batan-on sa paglikay nga malangkit sa mga droga sa unang bahin.

“Dihang ako unang mihunong sa paggamit ug mga droga, ako naglisod sa pag-ila sa akong mga gibati,” nahinumdom si Allen. “Usahay, ako dili mahibalo kon ako malipayon o masulob-on. Ang subsob kong mga pasundayag sa mapintasong kasuko kadaghanan mabikil sa ginagmayng mga hitabo. Ako dili gayod mahibalo nga mopugong sa akong mga emosyon.”

Talagsaong kasinatian? Dili gayod. Kasagaran nga ang nagakaayong mga tiggamit ug droga malisdan sa ilang mga emosyon inigsugod nila sa paghunong sa paggamit ug mga droga. Ang suliran, hinunoa, mao nga kadaghanan ang kiling mao ang pagpangitag kahupayan pinaagi sa pagbalik sa mga droga. Busa, hinungdanong ilang masayran kon unsaon paghupot sa maayong emosyonal nga kahimtang.a Apan sa unsang paagi?

Pagkamaulian sa Emosyon

Si Allen, kinsa nagsugod sa iyang ikaduhang tuig sa walay-droga nga kinabuhi, miingon: “Aron sa pagpugong gayod sa akong mga emosyon, samtang magadugang ug kalig-on sa akong kinabuhi, ako mosulay sa pagsunod sa usa ka yanong lagda: Dili ka magpagutom, masuko, magmamingawon, o magpakapoy kaayo. (Ingong tabang sa memorya, hunahunaa ang pulong h-a-l-t.) Akong nadiskobrehan nga dihang ako mosunod niining lagdaa, akong bation ang labing maayong kahimtang sa lawas ug sa emosyon.” Oo, tagda kon unsay ginaingon sa mga eksperto sa rehabilitasyon sa droga bahin sa paglikay niining upat ka butang:

Gigutom: Ang gutom, uban ang nagaduyog niining kunhod sa lebel sa asukar sa dugo, makapahinabog pagkairitable ug depresyon, matud sa mga eksperto. Busa kinahanglan nga sa regular nga mga yugto ang nagakaayong tiggamit ug droga mokaon ug balanse kaayong pagkaon, apil ang mga utanon, prutas, ug protena. Ug, siyempre, maayong iyang likayan ang walay-sustansiyang mga pagkaon—ang yanong carbohydrates sama sa dulse, keyk, cookies, ug soft drinks nga may asukar. Gisugyot usab nga iyang likayan ang alkohol tungod sa mga kinaiya niini nga makapausab sa buot.b

Masuko: Ang dili-mapugngang kasuko maoy dakong kapeligrohan sa pagkaayo. Tungod sa kasuko ikaw mobuhat ug mosultig mga butang nga sa ulahi imong basolan. Kini, sa baylo, mopahinabog mga pagbati sa sala, depresyon, ug ubos nga pagtahod-sa-kaugalingon, nga ang bisan hain niana daling moagak sa nagakaayong tig-abusar ug droga ngadto sa pagbalik sa mga droga. Ang Bibliya nagasulti kanatong “masuko, apan ayaw pagpakasala.” (Efeso 4:26) Busa bisan tuod tingali makataronganon nga masuko ka usahay, responsable ka gihapon nga pugngan ang maong kasuko. Busa suknaa ang imong kaugalingon: ‘Nganong ako nasuko? Unsay akong mahimo nga mapuslanon bahin niana?’ Sulayi ang pagpakigsulti sa usa ka kasaligang hamtong sa dili ka pa mosulti o mobuhat sa butang nga imong pagabasolan sa ulahi. Ipahayag kon unsay imong pagbati sa kalmado, hinamtong nga paagi. Ang pagpahayag kon unsay imong mga gibati maoy usa sa labing maayong mga paagi sa pagsagubang niana.

Magmamingawon: Ang kamingaw makabikil sa negatibong mga pagbati sama sa pagkamahunahunaon-sa-kaugalingon, kasina, kaluoy-sa-kaugalingon, depresyon. Sa makausa pa anaa ang kapeligrohan nga ang maong negatibong mga pagbati basin makapabalik sa kanhing tiggamit ngadto sa mga droga, nga mangitag kahupayan. Kon imong madiskobrehang ikaw mamingawon, sulayi ang pagtawag sa usa ka suod nga higala aron ipakigsulti ang imong mga pagbati. (Proverbio 17:17) O sulayi ang pagpakigsulti sa usa sa imong mga ginikanan. Ang usa ka maayong paagi sa pagbuntog sa kamingaw mao ang paghimo sa imong kaugalingon nga andam motabang sa uban. Hinumdomi, “Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat.”—Buhat 20:35.

Magpakapoy: Gikataho, labaw kay sa ubang hinungdan kini makapahinabog kapakyasan sa pagkaayo sa usa. Ang pagkagikapoy dili lamang mohimo kanimong iritable ug luya apan makapalubog usab sa imong panghunahuna. Busa, gisugyot gayod nga ang nagakaayong tig-abusar sa droga kinahanglang may lig-ong sumbanan sa pagkatulog, nga siya matulog ug momata sa regular nga mga panahon aron makabatog maayong katulog sa gabii.

Sa praktikal nga paagi, sa unsang paagi kining tanan molampos? Mipatin-aw si Allen: “Kon mobati akog kairitable o kaluya sa lakaw sa adlaw, ako mohunong lamang ug mohunahuna: ‘Ako ba gigutom, nasuko, mamingawon, o gikapoy kaayo?’ Kadaghanan ang yano lamang nga pagpasibo sa usa niining mga bahina makapaarang-arang sa akong pagbati—nga walay mga droga!”

Gikinahanglan—Mas Makahuloganong Relasyon

Kadaghanan ang tig-abusar sa droga makaugmad ug suod nga relasyon sa iyang mga droga—mosalig siya sa mga droga aron mobati sa kasegurohan, kalipay, o kasayon sa lisod nga mga kahimtang.

Nahinumdom si Fred, kinsa migamit ug mga droga sa daghang katuigan: “Ang sosyal nga mga katigoman maoy daotang kasinatian. Ako maulawon ug gil-asan taliwala sa mga tawo. Akong bation nga manghugot ang akong tiyan, usa ka pagbati nga ako wala mahisakop. Ang bugtong solusyon nga akong makita mao ang paggamit ug mga droga aron moluag ang akong pagbati. Apan wala magdugay nga misugod ang suliran.” Unsang matanga sa suliran? “Ako gidakop ug kaduha,” siya nagpadayon, “kas-a tungod sa pagsamoksamok ug kas-a tungod sa pagdrayb samtang hubog. Sa duha ka panahon ako hubog sa droga.”

Kon dili man suliran sa balaod, ang tig-abusar sa droga basin mahisugamak sa suliran uban sa iyang mga magtutudlo sa eskuylahan. O madaot ang iyang relasyon uban sa mga minahal. Kon modaot gayod ang kahimtang, basin mosulay siya sa paghunong sa paggamit ug mga droga. Apan gawas kon iyang pulihan ang nawalang relasyon nga iyang nabatonan uban sa mga droga sa butang labi pang mapuslanon, basin siya mahibalik sa mga droga. Sumala sa gisulat ni Dr. Sidney Cohen sa The Journal of the American Medical Association: “Ang mga tawo dili mohunong sa paggamit sa makapausab sa buot nga mga droga gawas may madiskobrehan silang butang mas maayo.”

Pagkaplag sa “Butang Mas Maayo”

Si Allen ug si Fred nakakaplag sa “butang mas maayo” kay sa mga droga. Sila misugod sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Pinaagi sa pagtuon sa Pulong sa Diyos ang Bibliya, ilang nasayran ang makapamahal nga mga hiyas sa Diyos ug kon unsaon pag-ugmad sa amahan-anak nga relasyon uban kaniya.

Kini ang pagpahayag niana ni Allen: “Ang pagkasayod sa kaluoy sa Diyos nakapasuod kaayo nako kaniya nga ako makaatubang sa kinabuhi uban ang pagsalig. Ako mas malipayon karon kay sukad masukad.” Si Fred miuyon: “Bisan tuod ang pipila ka adlaw mas maayo kay sa uban, ako matinud-anong makaingon nga akong nakaplagan ang kalinaw sa kahiladman nga wala ko sukad mabatoni pinaagi sa mga droga.” Kining “kalinaw sa Diyos” nga ‘magabantay sa kasingkasing ug mga katakos sa panghunahuna sa usa’ gisaad niadtong makaugmad ug suod nga relasyon uban sa Diyos.—Filipos 4:6, 7.

Ang maong malinawong katagbawan dili hitupngan sa bisan unsang artipisyal nga paagi, ug kini makatabang nimo sa pagsagubang sa mga suliran bahin niana ikaw diyutay ra o walay gahom niana, sama sa sakit o tingali pagkamatay sa usa ka minahal. (Ecclesiastes 9:11) Ikaw samang makakaplag ug kusog sa pagtakod sa adlaw-adlawng mga hagit—epektibong makiglabot sa uban nga modaogdaog kanimo o maningkamot sa pagsagubang sa mga adlaw dihang daw magkadaotdaot ang kahimtang!

Sa dihang motungha ang mga suliran, tun-i ang pagsalig sa imong relasyon uban sa Diyos pinaagi sa pag-ampo. Ipakig-ambit kaniya ang imong kinalalomang mga hunahuna, mga pagbati, ug mga panginahanglan. Suginli siya sa imong mga kahadlok, imong mga kabalaka, imong mga kahiubos. Ipahayag ang imong mga kalipay ug mga pasalamat. Ang maong dulot gibating pag-ampo, kon ipahayag “diha sa pagtuo,” motabang sa pagpakalma sa imong kasingkasing. (Sant. 1:6-8) Hinumdomi ang giingon sa apostol—ang maong madasigong mga hangyo mopatungha sa “kalinaw sa Diyos” nga ‘magabantay sa imong kasingkasing’ ug motabang kanimo nga dili “magmabalak-on sa bisan unsang butang.”

Kon mas makigsuod ka kang Jehova, labaw pa nimong mamatikdan ang iyang kaikag sa imong kinabuhi, sama rang ang usa ka masuso makamatikod sa gugma sa mahigugmaong ginikanan. Ug ang matag babag nga imong mabuntog sa tabang sa Diyos mahimong usa ka igtutukod sa pagtuo, nga magasilbing usa ka paril sa panalipod, nga moseguro sa maayong kahimtang sa imong emosyon.

Oo, aron molampos ang pagkaaayo, ang kanhing tig-abusar ug droga kinahanglang magpuli sa mga droga sa malinawong katagbawan sama nianang mosangpot sa suod nga relasyon uban sa Diyos. Ang maong relasyon mopaarang niya sa pagkalipay sa kinabuhi nga walay pagbalik sa mga droga alang sa mini nga pagbati sa kasegurohan. Sumala sa pagpahayag niana ni Fred, kinsa karon wala na mogamit ug droga sa kapin ug tulo ka tuig: “Akong nakaplagan ang kalinaw sa kahiladman nga sukad wala nako hiagomi pinaagi sa mga droga.”

[Mga Footnote]

[Blurb sa panid 11]

“Ako naningkamot sa pagsunod sa usa ka yanong lagda: Dili magpagutom, masuko, magmamingawon, o magpakapoy kaayo”

[Blurb sa panid 13]

“Akong nakaplagan ang kalinaw sa kahiladman nga wala nako sukad hiagomi pinaagi sa mga droga”

[Letrato sa panid 12]

Ang nagakaayong mga tig-abusar sa droga angay molikay sa alkohol tungod sa nagausab sa buot nga mga kinaiya niini