Mga Ginikanan, Panalipdi ang Inyong mga Anak

KON sultihan ka sa imong anak nga lalaki nga gipugos siya sa iyang kauban sa tunghaan sa paggamit sa droga, unsay imong buhaton? O, kon sultihan ka sa imong anak nga babaye nga gisulogsulog siya sa mga lalaki sa tunghaan, unsay imong reaksiyon?

Siempre dili ka mag-usik ug panahon sa pagtul-id niana, dili ba? Imong susihon una ang mga kamatuoran ug tan-awon kon unsay mahimo sa pagpanalipod sa imong anak. Kana, alang kanimo, maoy angay buhaton ingong ginikanan. Apan sa pagkatinuod dili gayod kanunayng mahitabo nga ingon niana. Sa kasagaran, ulahi na kaayo sa masayran sa mga ginikanan kining mga butanga. Busa, ang reaksiyon lamang mao: “Nganong nahitabo kini sa akong anak nga lalaki (sa akong anak nga babaye)?”

Batan-ong Anaa sa Kapit-osan

Kon usa ikaw ka ginikanan, nahibalo ka ba sa matang sa kapit-osan nga nahiagoman sa imong mga anak? Nasayod ka ba kon unsay ilang ginaatubang sa matag adlaw? Si apostol Pedro mipasidaan: “Magmahusay sa inyong hunahuna, managtukaw kamo. Ang inyong kaaway, ang Yawa, nagalibotlibot sama sa leon nga nagangulob nga nangitag iyang matukob.” (1 Pedro 5:8) Bisag ang tumong ni Satanas mao ang pagpukan ug sa pagpaulipon sa tanang katawhan, batan-on ug tigulang, dako kaayo siyang hulga sa walay kasinatiang mga batan-on, ug busa nagbutang kanila ubos sa grabeng kapit-osan.

Tagda ang pipila ka pananglitan. Ilalom sa ulohang “Ang Krimen nga Ginahimo Karon sa Menor de Edad Miabot Nag 52%,” mitaho ang Mainichi Daily News sa Japan nga taliwala sa mga delinkuwenteng mga batan-on ang “mga krimen nga ginahimo sa 14-anyos maoy nanguna sa listahan.” Sa Tinipong Bansa, 3.3 milyones taliwala niadtong nagpanuigon ug 14 ngadto sa 17 mga palainom, ug usa sa unom ka tin-edyer tiggamit ug droga sa regular, ug halos katunga sa milyong kabataan sa usa ka tuig maoy mga anak sa pinaangkang mga inahan. Ang kamatuoran mao nga bisan diin ka magpuyo, ang imong mga anak daling madala sa bul-og sa krimen sa kabataan, kapintasan, ug imoralidad nga misilhig sa yuta.

Ikaw Makatabang Kanila

Kining tanan nagpasiugda nga ang mga batan-on karon nalangkit sa malisod nga pakig-away. Nasayod man sila o wala, aron makagula nga madaogon sila nagkinahanglan ug tabang gikan sa hamtong, eksperyensiyadong mga tawo. Kon usa ikaw ka ginikanan, anaa ka sa kahimtang sa pagtaganag tabang alang sa imong mga anak? Ug andam ka ba sa paghimog kinahanglanong paningkamot sa pagtabang kanila?

Adunay daghang gikasulti ug gikasulat mahitungod sa pagtabang sa mga batan-on; adunay daghang tambag ang mabatonan mahitungod niining ulohana. Apan, adunay problema sa pagdesider kon hain niining nagkasumpaking opinyon ang sundon. Pananglitan, ang usa ka eksperto miingon nga maayo ang pagpalo. Lain ang moingong dili kini angayng buhaton. O tingali mosulti ang usa ka espesyalista kanimo sa dili paghatag ug gasa sa imong bata sa maayong mga butang nga nahimo kon dili ka buot makabaton ug pinatuyangang anak. Apan adunay lain ang moingon nga ang komendasyon ug mga gasa hinungdanon kon dili ka buot ug batang mahuyang. Dili ikatingala nga, sumala sa mga pulong sa empliyado sa Hospital for Sick Children sa Toronto, Canada, nga ang atong nabatonan maoy “kaliwatan sa mga ginikanang mahadlok nga mahimong mga ginikanan.”

Nakakita sa malisod nga situwasyon, ug sa daghang kapakyasan, tingali matingala ka kon mahimo ba gayod ang pagmatuto ug bata nga mahimong hamtong, timbang, ug, labaw sa tanan, diyosnong mga indibiduwal ning adlawa ug katuigan. Sa dili pa nimo dawaton ang panglantawng dili kini makab-ot, hinumdoming misulat si apostol Pablo: “Kamo, mga amahan, ayaw ninyo pagsuk-a ang inyong mga anak, kondili matutuon hinuon ninyo sila uban sa pagbansay ug pagpahamatngon gikan kang Jehova.” (Efeso 6:4) Sa pagkatinuod, dili unta ihatag kining kaakohana sa Diyos ngadto sa mga ginikanan kon usa kini ka butang nga dili maatiman.

Usa ka Sulondang Pamilya

Si Noe ug ang iyang pamilya nagpuyo sa panahong kaamgid sa atoa. Sumala sa rekord sa Bibliya, nianang panahona “nakita ni Jehova ang pagkadaotan sa tawo sa yuta dako ug nga ang tanang pagpalandong sa mga hunahuna sa iyang kasingkasing lunlon mga kadaotan lamang gihapon. . . . Ug nakita sa Diyos ang yuta ug, tan-awa! kini nadunot, kay ang tanang unod nagdunot sa tanan nilang dalan sa ibabaw sa yuta.”—Genesis 6:5, 12.

Unsay imong bation kon magmatuto kag mga anak ilalom niadtong situwasyona? Kon itandi ang Genesis 5:32 sa Genesis 6:7, atong mamatikdan nga ang mga anak ni Noe nangatawo sulod sa usa ka gatos ka tuig nga yugto sa wala pa ang Lunop. Ug bisan pa, 120 ka tuig sa wala pa ang Lunop, daotan na kaayo ang kahimtang nga si Jehova nga Diyos miingon: “Ang akong espiritu dili molihok batok sa tawo sa walay kataposan tungod kay siya unod. Apan ang iyang mga adlaw moabot ug usa ka gatos ug kawhaan ka tuig.”—Genesis 6:3.

Bisan pa ning daotang kahimtang, si Noe ug ang iyang asawa malamposong nakapadako sa ilang tulo ka anak nga lalaki nga nangahimong mga batan-ong mahadlokon sa Diyos. Pinaagi sa masinundanong pakigkooperar sa ilang mga ginikanan, naluwas sila sa Baha nga milaglag niadtong dili diyosnong kaliwatan.

Unsa ang sekreto sa kalamposan ni Noe? Gidasig si apostol Pablo sa pag-ingon, diha sa Hebreohanon 11:7: “Pinaagi sa pagtuo, human nga gihatagan ug balaang pasidaan sa mga butang nga wala pa makita, mipakitag diyosnong kahadlok ug mihimog usa ka arka sa pagluwas sa iyang panimalay.” Sa pagkatinuod, ang Genesis 6:22 nagsugilon kanato: “Mipadayon si Noe sa pagbuhat sa tanang gisugo kaniya sa Diyos. Ug kini iyang gibuhat.”

Sa walay duhaduha, ang pagkamatinumanon ni Noe ug ang pagkamakugihon atubangan kang Jehova lig-ong nakapasilsil sa mga hunahuna sa iyang mga anak kon unsa ka hinungdanon alang kanila sa pagpakita sa samang hiyas diha sa ilang mga kinabuhi. Sa panahon sa pagtukod sa arka, tingali migugol siyag dakong panahon sa pagtrabaho ug sa pakigsulti kanila, sa pakigbahin ug sa pagbuhat sa mga butang uban kanila. Ug, sanglit usa man ka “magwawali sa pagkamatarong,” hayan gitudloan ni Noe ang iyang kaugalingong pamilya mahitungod sa kabalaoran ug mga kinahanglanon ni Jehova. Ingong resulta, naluwas ang pamilya ni Noe sa kataposan niadtong karaang “kalibotan sa dili diyosnong mga katawhan.”—2 Pedro 2:5.

Unsay Imong Mahimo?

Nan, matin-aw, nga ang pananglitan sa mga ginikanan nagadulag bililhong papel sa malamposong pagtudlo ug pagbansay sa mga anak. Sa dihang gihangyo ang usa ka kolumnista sa pamantalaan sa pagngalan sa labing dakong kababagan nga atubangon sa mga ginikanan sa pagbansayg mga bata, sa yano siya mitubag: “Sila mismo.” Ang mga ginikanan nga dili magasunod sa ilang isulti nagalihok batok sa ilang kaugalingong intereses ug niadtong sa ilang mga anak. (Itandi sa Roma 2:21-23.) Ang pagkamasubayon ning bahina hinungdanon. Busa, ang mga ginikanan kinahanglang mangutana sa ilang kaugalingon: Unsay akong gituohang labing hinungdanong butang sa kinabuhi? Unsa ang akong personal nga mga tumong?

Diha sa Deuteronomio 6:7, ang mga ginikanan gisugo: “Ug igatudlo mo kini [mga pulong ni Jehova] sa imong mga anak ug magasulti ka mahitungod niini sa magalingkod ikaw sa imong balay ug sa magalakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.” Nagkahulogan kana ug komunikasyon. Apan dili usab buot ingnon nga komunikasyon ang tanang panagsultihanay. Ang 17-anyos nga lalaki miasoy nga makaduha siyang misulay sa pagpakigsulti sa iyang inahan mahitungod sa droga nga iyang gisulayan sa tunghaan. “Gisultihan ako sa akong inahan sa pagpahilayo gikan sa [tigpamaligyang droga],” siya miingon. Nakatabang ba kana? Dayag nga wala, tungod kay gibati gihapon sa batang lalaki ang kapit-osan ug wala mahibalo kon unsaon sa pagbulag gikan niana.

Kon makaatubang ang mga batan-on ug mga problemang dili sila makasagubang, sagad ang ilang unang buhaton mao ang pagdangop sa ilang mga ginikanan sa pagpangayog kasulbaran, ug maayo kini. Apan ang maong pagsalig daling mapukan kon mapakyas ang mga ginikanan sa pagpakitag pagkamasinabtanon sa ilang situwasyon. Bisan ug walay dihadihang solusyon nga makita, kon ipakita ang pagkamasinabtanon magpabiling bukas ang linya sa komunikasyon.

Ang pagbadlong maoy laing hinungdanong butang sa pagbansay sa mga anak. Ang sanglitanan sa Bibliya nag-ingon: “Ang bunal ug ang pagbadlong nagahatag ug kaalam; apan ang usa ka batang pinasagdan magapakaulaw sa iyang inahan.”—Proverbio 29:15.

Sa taodtaod nang panahong milabay, sa Houston, Texas, dihay gipanagtag ang Departamento sa Kapolisan nga pulyetong nag-ulohang “12 ka lagda sa pagmatuto ug delinkuwenteng mga bata.” Ang suhi nga paagi niini sa pagkasulat tingali makapakatawa, apan halos ang tanan sa makasubong “mga lagda” may kalabotan sa pagbadlong ug kakulang niana. Ania ang pipila ka pananglitan:

◻ “Sugdi sa paghatag ang bata sa gamay pa sa tanang butang nga iyang gusto. Ning paagiha modako siya sa pagtuo nga ang kalibotan nakautang kaniyag pangabuhian.”

◻ “Kon mosulti siyag law-ayng mga pulong, kataw-i siya. Mopahunahuna kini kaniyang hawod kaayo siya. . . . ”

◻ “Ayaw gayod siya hatagi ug bisan unsang espirituwal nga pagbansay. Paghulat nga moabot siyag 21 ug dayon pasagdi siya sa ‘pagdesider sa iyang kaugalingon.’”

◻ “Ayaw paggamit sa mga pulong ‘sayop.’ Mopabati kini kaniyang sad-an. . . . ”

Ang Kristohanong mga ginikanan siempre mabalak-on sa pagpadako sa ilang mga bata sa “pagmatuto uban sa pagbansay ug pagpahamatngon kang Jehova.” (Efeso 6:4) Dili kini mahitabo kon walay pagkugi—dakong pagkugi. Apan walay puhonan sa panahon ug pagkugi nga hilabihan ka dako kon ang resulta mohatag kinabuhi alang kanimo ug sa imong mga anak.—Deuteronomio 6:2.

Usa ka Magantihong Asaynment

“Tan-awa! Ang mga kabataan maoy panulondon nga gikan kang Jehova; ang bunga sa tagoangkan maoy iyang balos,” miingon ang salmista. (Salmo 127:3) Bisan pa sa paglabay sa panahon ug sa kausaban sa mga batasan sa katilingban, kanang pulonga matuod gihapon. Ang pamatuod makita diha sa daghan, daghang batan-on sa Kristohanong organisasyon sa mga Saksi ni Jehova kinsa nakamatuto ug kasaligan, tinamod, ug mapaagihong mga batan-on. Maayo silag dungog sa ilang kaugalingon, sa ilang mga ginikanan, ug labaw sa tanan, sa ilang Maglalalang, si Jehova nga Diyos.

Makaani ka sa ganti sa pagmatuto sa imong kabataan ug sama niining makatagbawng mga resulta kon mohimo ka karon ug mga lakang sa pagbansay, sa pagtudlo ug sa pagpanalipod kanila.

[Hulagway sa panid 26]

Ang masubayong paggiya, maayong komunikasyon, ug mahigugmaong pagbadlong hinungdanon sa pagbansay sa imong mga anak