Ang Labing Dakong Higayon sa Batan-on
“Ang diyosnong debosyon mapuslanon sa tanang butang, kay kini dunay saad sa kinabuhi karon ug sa umaabot. Kanang mga pulonga kasaligan ug takos nga pagadawaton sa bug-os.”—1 TIMOTEO 4:8, 9.
1, 2. (a) Unsa ang ginaisip sa daghang batan-on nga hinungdanong kahigayonan, ug unsang mga pangutana ang gipatungha? (b) Nganong may espesyal nga mga kapit-osan diha sa mga batan-on karon?
UNSA ang labing dakong higayon nga ginatanyag sa kinabuhi alang kanimo? Ang mga surbi sa dili pa dugay sa mga batan-ong naghawas sa tanang matang nagpadayag nga giisip sa kinabag-an nga “ang pagbatog trabaho nga akong magustohan” ug “pagkadato kaayo” mao ang labing dagko nilang mga tumong. Ang nagkadaghang batan-on mahunahunaon sa karera, ug sa pila ka dapit nagasulod sa mga unibersidad sa talagsaong mga gidaghanon tungod sa pagtinguhag dagkong-suweldong mga trabaho. Daghan ang nagasalig nianang materyal nga kahigayonan aron hikaplagan ang kasegurohan, kusog, ug katagbawan sa kinabuhi. Kon ikaw usa ka batan-on, kana ba ang imong pagbati? Ug kamong mga hamtong, ilabina ang mga ginikanan, unsay inyong tinuod nga pag-isip nianang maong kahigayonan? Kana ba ang pasikaranan sa “maayong kinabuhi”?
2 Kon gikinahanglan man sa mga batan-on ang kusog ug katagbawan, kini maoy karon niining “kataposang mga adlaw” dihang ang mga panahon “lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1-5) Ang mga batan-on karong adlawa nanagtubo ubos sa mga kalisod nga dili mahanduraw sa miaging kaliwatan. Ang tulin nga kausaban sa katilingban, sama sa pagkadaot sa pamilyahanong kinabuhi ug mga moral, nakapahinabog dakong kasamok sa emosyon.
Ang Panginahanglan sa Kusog ug Katagbawan
3, 4. Unsang ebidensiya ang nagapakitang daghang batan-on ang walay kusog sa kahiladman, ug nganong ang materyal nga mga bentaha dili motagana niana?
3 Nadiskobrehan sa nagkadaghan ug nagkadaghang batan-ong sila walay kusog sa kahiladman sa pagsagubang sa mga kalisdanan sa kinabuhi. (Itandi ang Efeso 3:16.) Ang bag-ong taho sa National Institute of Mental Health mihinapos nga usa sa lima ka batan-on grabeng may depresyon.a Gikan sa 1961 hangtod 1975, ang proporsiyon sa paghikog sa batan-on sa Tinipong Bansa mikapin sa doble! Nianang usa ka nasod duolag 8,000 ka batan-on maghikog sa matag tuig, apan 50 ka pilo nianang gidaghanona mosulay sa paghikog. Ginatawag sa pila ka awtoridad ang suliran nga pandemya. Ginapadayag usab sa mga taho nga ang katingad-anang gidaghanon sa mga batan-on ang nagasulod sa mga ospital sa buang.b
4 Hinuon, dili tanang batan-on nagapuyo sa mga kahimtang nga nagatanyag ug materyal nga kahigayonan. Apan, dihang imong palandongon nga ang mga tahong gihisgotang sayosayo naglangkit sa usa ka dakong nasod diin daghan ang materyal nga kahigayonan, tin-aw nga kana lamang dili motabang sa mga batan-on sa ‘pagwagtang sa kaguol gikan sa ilang kasingkasing ug sa katalagman gikan sa ilang unod.’ (Ecclesiastes 11:9, 10) Ang materyal nga mga bentaha mohatag ug diyutayng kusog ngadto sa usa ka tawo kansang kasingkasing gisakit sa makapaluyang mga pagduhaduha-sa-kaugalingon, pagkawalay-kasegurohan, o mga pagbati sa sala. Ang Bibliya nagaingon: “Imo bang gipakita nga ikaw naluya sa adlaw sa kasakit? Ang imong kusog diyutay ra.”—Proverbio 24:10.
5, 6. Ang pagbaton bag materyal nga mga butang ang mohatag sa “maayong kinabuhi” sa umaabot? Iilustrar.
5 Apan ang pagbatog materyal nga mga butang sa kataposan mohatag bag katagbawan, sa “maayong kinabuhi”? Miangkon ang bahandianong si Haring Solomon: “Ako, ako mismo, mitan-aw sa tanan nga mga buhat nga nahimo sa akong mga kamot ug sa hago nga buhat nga akong gihagoan sa pagbuhat, ug, tan-awa! ang tanan kakawangan ug paghakop sa hangin.” (Ecclesiastes 2:3-11) Bisan tuod ang iyang mga nahimo nakahatag kaniyag diyutayng kalipay, gibati gihapon niya ang pagkawalay-kapuslanan, kakawangan.
6 Ginapahayag sa daghan karong adlawa nga ang edukasyon sa kolehiyo maoy usa sa mga pasikaranan sa umaabot “maayong kinabuhi.” Ang usa ka kanhi gobernador sa estado sa T.B. nagtawag pa sa maong pagtungha nga “usa ka kinahanglanon alang sa kusog, katagbawan ug pagkabuhi.” Tinuod ba? Aw, 846 ka graduwado gikan sa usa ka madungganong unibersidad mitigom sa “taho sa klase” mahitungod sa ilang kahimtang napulo ka tuig tapos sa paggraduwar. “Bisan tuod ang taho masadyaon,” matud sa usa ka membro sa klase, “dihay nagpahiping pagkadili-malaomon, kayugot ug kawalay-paglaom.” Tapos sa 25 ka tuig, ang usa ka graduwado nakakab-ot sa “tinong mga tumong maylabot sa salapi,” apan miangkon siya: “Molabaw ang mga kapakyasan kay sa mga kalamposan sa akong kaugalingong kinabuhi nga kana dili na intawon ikataho.” Kini ba ang labing maayo nga ikatanyag sa kinabuhi?
Ang Labing Dakong Higayon
7. Alang sa unsang mga karera nga si Timoteo makabansay unta, apan unsay gisugyot ni Pablo?
7 Sa iyang dinasig nga mga sulat ngadto sa Kristohanong tinun-an si Timoteo, gipunting ni apostol Pablo ang butang labi pang maayo. Kining batan-ona gitudlo sa pag-alagad sa Efeso, usa sa kinadagkoang mga sentro sa patigayon sa karaang mga panahon. Pagkadaghan gayong mga karera ang iyang nakita! Siya mismo makapaningkamot unta aron mahimong datong magpapatigayon o magtinguhag kabantog sa tunghaan kaha sa Tirano o sa lokal nga tiyatro. (1 Timoteo 1:3; Buhat 19:1, 9, 29) Pihong si Timoteo mabansay unta alang sa daghag-sapi sekular nga karera, apan misulat si Pablo: “Bansaya ang imong kaugalingon nga ang imong tumong mao ang diyosnong debosyon. Kay ang lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay; apan ang diyosnong debosyon mapuslanon sa tanang butang, kay kini dunay saad sa kinabuhi karon ug sa umaabot.” Oo, ang diyosnong debosyon “mapuslanon sa tanang butang.” Kadto dili lamang banabana, kay midugang si Pablo: “Kanang mga pulonga kasaligan ug takos nga pagadawaton sa bug-os.” Gikan sa kaugalingong kasinatian, nasayran ni Pablo kon unsay mobukas sa labing maayong pagkinabuhi.—1 Timoteo 4:7-9; 2 Corinto 6:10.
8, 9. (a) Unsa ang diyosnong debosyon? (b) Unsa ang imong labing dakong higayon, ug nganong gikinahanglan ang paningkamot sa pagpahimulos niana?
8 Unsa ba kining diyosnong debosyon? Kini mao ang personal nga pagkamabination sa Diyos nga nagagikan sa kasingkasing nga gipukaw sa halalom nga pagpabili sa iyang makapadani nga mga hiyas. Samtang ang “diyosnong kahadlok” (Hebreohanon 12:28) nagkahulogan ilabina sa masimbahong pag-ayad sa pagbuhat sa butang dili makapahimuot sa Diyos, ang “diyosnong debosyon” mao ang sanong sa kasingkasing nga magtukmod kanimo sa pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot sa Diyos tungod kay siya imong gihigugma.c Ang ingong hiyas sa kasingkasing motultol ngadto sa “pagpakigsuod sa Diyos,” usa ka personal nga relasyon nga niana imong masabot ang iyang pag-uyon ug tabang. (Job 29:4) Ang higayong maangkon kining personal nga pagpakighigala sa Diyos labi pang bililhon kay sa bisan unsa nga tingali itanyag kanimo.—Itandi ang Jeremias 9:23, 24.
9 Ang pagbatog diyosnong mga ginikanan o pagkanabawtismohan ingong Kristohanon kinaiyanhong mopatungha ba niining maong relasyon uban sa Diyos? Dili, kay ang katim-os sa kasingkasing kinahanglang ugmaron, duyog sa ubang Kristohanong mga hiyas. (2 Pedro 1:5-8) Kinahanglang ikaw mahimong usa ka tawo ‘kansang kasingkasing nagatukmod’ kaniya sa pagbuhat “sa mga buhat sa diyosnong debosyon.” (Itandi ang Exodo 36:2; 2 Pedro 3:11; Colosas 3:22.) Bisan pag gimatuto sukad sa pagkabata sa dalan sa kamatuoran, kinahanglang ugmaron ni Timoteo ang diyosnong debosyon. Karong adlawa, usab, gikinahanglan ang dakong paningkamot, apan kining diyosnong debosyon magpamatuod nga “usa ka dakong ganansiya.” (1 Timoteo 6:6) Sa unsang paagi?
Usa ka Binayaw nga Dalan sa Kinabuhi
10, 11. Sa unsang paagi ang diyosnong debosyon nagbayaw sa kinabuhi ni Timoteo?
10 Sa Efeso, gisunod ni Timoteo ang diyosnong debosyon taliwala sa katawhan nga ‘naglakaw sa pagkawalay-pulos sa ilang mga hunahuna’ (Efeso 4:17) Ang gipuno sa ilang mga hunahuna maoy dili mapuslanon nga tinong kakawangan. “Talagsaong hulagway!” matud sa eskolar sa Bibliya si R. C. H. Lenski mahitungod sa Efeso 4:17. “Mga tawong may naghunahuna, andam nga mga pangisip, may-buot nga mga linalang, nga naglakaw ug naglakaw nga padayon sa tibuok kinabuhi, nga nagsunod sa mga diktar sa hunahunang motultol kanila sa matag tikang ug sa kataposan ngadto sa wala, ngadto sa dako kaayo, makapasubo nga kapakyasan!”
11 Nasabot ni Timoteo nga ang pagkinabuhi sa mga taga-Efeso maoy kawang ug makadaldal sa kadaotan. Ang daghan nagsimba sa diyosang si Artemis, apan ang ilang panatikong pagsimba gitumong ngadto sa walay-kinabuhing imahen. Kadto naglakip sa mga pagpatuyang ug seremonyal nga pagpamuta. (Buhat 19:23-34) Apan, ang pagkinabuhi ni Timoteo binayaw nga labaw sa iya sa kanasoran, si kinsa “nahilayo sa kinabuhi nga iya sa Diyos . . . [ug] nahigawas sa tanang moral nga salabotan.” (Efeso 2:6; 4:18, 19) Ang iyang diyosnong dalan sa pagkinabuhi sa “kinabuhi nga iya sa Diyos” naghatag kaniya sa labing dakong Higala sa uniberso! Ang higayon sa pag-ugmad niining relasyon uban sa Diyos nga buhi pinaagi sa diyosnong debosyon tinuod nga labing bililhon! Makapangupot ka ba niana?
12. Unsay giingon sa usa ka Kristohanong batan-on bahin sa “dakong ganansiya” sa diyosnong debosyon? Unsay imong pagbati niana?
12 Karong adlawa daghan ang nagasimba sa sekso, kalingawan, bahandi, ug edukasyon sa kolehiyo nga ang kainit sama sa pagsimba sa karaang mga taga-Efeso kang Artemis. (Mateo 6:24; Efeso 5:3-5; Filipos 3:19) Bisan pa niana, kadtong nagasunod sa diyosnong debosyon nagatagamtam sa labaw pang matang sa kinabuhi. “Akong tan-awon ang mga batang akong gikauban-uban sa wala pa ako magtuon sa Bibliya,” mitaho ang usa ka 24-anyos nga Kristohanon. “Katunga kanila nabilanggo. Ang kadaghanan nagadroga, ug daghan sa mga babaye ang dunay pinaangkang mga bata. Gubot ang ilang mga kinabuhi. Ubay-ubay kanila ang namatay na gani. Ako mapasalamaton kaayo nga ako makatan-aw sa akong kinabuhi ug makapasigarbo kon unsay akong makita.” Ang ubang Kristohanong mga batan-on kinasingkasing mouyon!
13. Nganong ang pagsugot sa sugo sa 2 Timoteo 4:5 modugang sa kahulogan sa kinabuhi?
13 Kadtong nagakinabuhi uban ang diyosnong debosyon nagbaton sa bahandi sa ministeryo. (2 Corinto 4:1, 7; 2 Timoteo 4:5) Kini nagahatag sa tinuod nga katuyoan ug hagit. Imbes sa dili-tinuod nga kalipay sa pila ka tinumotumong drama sa TV o sine, ang mga Kristohanong nalangkit sa ministeryo nagaduaw sa kabalayan sa tinuod nga mga tawo sa pagtabang kanila. Ilang ginaatubang usab ang tinuod nga mga suliran. Dili ikabatbat ang kalipay sa ilang makita ang katawhang nagkinabuhig imoral, mabangis, o walay-paglaom nga mga kinabuhi mosanong sa mga pagtulon-an sa Bibliya ug maghiklin sa kanhing daotang mga bisyo, mag-ugmad sa pagtahod-sa-kaugalingon, ug mag-alagad kang Jehova. Walay laing karera ang sama ka makahuloganon o magpatungha nianang malungtarong kaayohan!
Pagkatagbaw ug Hinlo nga Tanlag
14, 15. Sa unsang paagi ang diyosnong katagbawan kon bahin sa salapi mosangpot sa mas maayong kinabuhi?
14 “Sa pagkamatuod, usa ka dakong ganansiya, kining diyosnong debosyon uban ang pagkatagbaw sa kaugalingon. . . . Busa, kay may pagkaon ug panapot, kita magmatagbawon niining mga butanga. Apan, kadtong matinguhaon nga madato . . . nalagbaslagbasan sa ilang kaugalingon sa daghang kasakit.” (1 Timoteo 6:6-10) Sa 1981 ang usa ka surbi sa Psychology Today nagpadayag nga ang mga batan-on “labaw pa kaayong” nagahunahuna sa salapi kay sa ubang grupo sa edad. Bisan pa niana, katunga sa grupo sa mga mitubag nga labing mabalak-on sa salapi (apil ang dato ug kabos) mimulo mahitungod sa “kanunay nga kabalaka ug kahadlok.”
15 Usa ka lalaking batan-on sa Hapon milampos sa pagpakadato gikan sa pagkakabos, apan sa pagbuhat niana nadaot ang iyang lawas. Sa kaulahian, sa tabang sa pagtuon sa Bibliya, iyang naugmad ang diyosnong debosyon. “Kon hinumdoman ko ang panahon diin ang panguna kong tumong sa kinabuhi mao ang pagpakadato, dili ikatanding kon unsa ko ka malipayon sukad akong giusab ang akong tumong,” “Tinuod nga walay ikatumbas sa katagbawan tungod sa paggamit sa kinabuhi sa usa sa pag-alagad sa Dakong Maglalalang.”d—Proverbio 10:22; Ecclesiastes 5:10-12.
16. Unsa ang sangpotanan niadtong mapakyas sa ‘pagbaton sa maayong tanlag’?
16 Giawhag ni Pablo si Timoteo sa ‘pagbaton sa maayong tanlag.’ Ang usa ka paagi mao nga iyang tagdon ang mga babaye “uban ang bug-os nga kaputli.” (1 Timoteo 1:19; 5:2) Hinunoa, ang kaputli nahanaw na gikan sa daghang batan-on kay ang ilang mga tanlag gikubalan na. (1 Timoteo 4:2) Apan ang imoralidad dili mohatag ug kalinaw sa kahiladman ug katagbawan. Ang usa ka pagtuon nagtagad sa seksuwal nga mga tinamdan ug kagawian sa ginatos ka tin-edyer. Mahitungod niadtong labing mahilayon, ang taho mipahayag: “Sila nagtuo nga sila nagakinabuhi nga may diyutay nga katuyoan ug katagbawan sa kaugalingon.” Duolag katunga kanila mibati: “Sa akong pagkinabuhi karon mismo, usik lamang ang kadaghanan sa akong mga katakos.”
17. Nganong ang ‘gugma gikan sa maayong tanlag,’ motabang kanato sa pagpahimulos sa labing maayo sa kinabuhi?
17 Kon, sa nahaigong panahon, ang usa ka parisan magminyong madungganon, makabaton silag kaayohan pinaagi sa pagpadayag sa “gugma gikan sa mahinlong kasingkasing ug sa maayong tanlag.” (1 Timoteo 1:5) Sa 1984 ang Journal of Marriage and the Family mitaho nga ang usa ka pagtuon sa 309 bag-o pang magtiayon nagpadayag nga ang una-pagminyo nga sekso nalangkit sa “menos nga katagbawan sa kaminyoon alang sa duha ka kapikas.” Apan pagkadakong kalainan niadtong maputli! “Ang paglingi ug pagkasayod nga ako maputli maanindot kaayong pagbati,” mipahayag ang usa ka batan-ong Kristohanong asawa nga karon malipayong pagkaminyo sa pito na ka tuig. Oo, ang mahinlong tanlag maoy dakong balos alang sa mga batan-on nga “nahimong panig-ingnan . . . sa kaputli.”—1 Timoteo 4:12.
Kusog sa Kahiladman
18, 19. (a) Si Timoteo kinahanglang moatubang sa unsang mga kapit-osan? (b) Sa unsang paagi ang Diyos nagtabang kaniya?
18 Pihong naagoman ni Timoteo ang daghang kalisod sa Efeso. Ang mga tentasyon sa mauswagon ug imoral nga siyudad uban sa pasiugda niana sa ‘kalingawan ug mga dula’ nakapatunghag gawasnong mga kapit-os. Ang lagmit nga pagkamaulawon ni Timoteo ingon man ang iyang “subsob nga mga pagkasakit” pihong mimugnag mga kapit-osan sa iyang kahiladman. (1 Timoteo 5:23) Apan gipahinumdoman siya ni Pablo: “Ang Diyos mihatag kanato dili sa espiritu sa katalaw, kondili sa espiritu sa gahom ug sa gugma ug sa maayong pangisip.”—2 Timoteo 1:7.
19 Sa pagkamatuod, pila sa imong mga isigkaingon ang nangandoy nianang kusoga? Usa ka batan-ong babaye bug-os nakabuntog sa kinabuhi sa usa ka puta ug pagkagiyan sa droga. “Kadto maoy tungod lamang sa tabang ni Jehova,” matud niya. “Adunay mga panahong mahibalik kanako kanang daang mga pagbati, apan mosugod ako sa pag-ampo—dihadiha. Ang katakos sa pagbuntog niining mga sulirana labi pang makapaukyab kay sa bisan unsa nga sukad akong nalampos sa akong kinabuhi!” Walay pagduhaduha bahin niana, ang Diyos ‘makahatag ug gahom’ kanimo ug makahatag kanimo sa kusog sa kahiladman sa pagsagubang sa bisan unsang kapit-osan ug paghimog maalamong mga desisyon.—2 Timoteo 4:17.
20, 21. (a) Iasoy ang pipila sa mga kaayohan sa diyosnong debosyon. (b) Unsa ang pagahisgotan sa sunod nga artikulo?
20 Busa ang diyosnong debosyon mohatag kanimog daghang kaayohan. Ang imong “dalan sa kinabuhi” makabaton ug katuyoan nga molabaw sa mga tumong niadtong nagapangab-ot lamang sa materyal nga kahigayonan. (2 Timoteo 3:10) Sumala sa gipatugbaw sa usa ka Kristohanong batan-on nga mibiya sa usa ka eskolarsip sa kolehiyo ug nahimong bug-os-panahong magsasangyaw: “Akong nabatonan ang labing maayong karera nga mahimong tinguhaon ni bisan kinsa, ang pagkamagtutudlo sa maayong balita ug pagtabang sa uban nga makakat-on bahin sa atong mahigugmaong Amahan! Ug ang ‘pakaping benepisyo’—ang akong miuswag nga pagkatawo—labi pang maayo kay sa ikatanyag ni bisan kinsa. Idugang niana ang ganti sa pagpuyo sa usa ka paraiso sa walay kataposan nga wala nay mga kasubo. Karon mangutana ka: Unsang labi pang maayong kinabuhi ang mahimong tinguhaon ni bisan kinsa?”
21 Makaingon ka, ‘Sa unsang paagi akong maugmad ang diyosnong debosyon?’ Alang sa tubag, basaha ang sunod nga artikulo.
[Mga footnote]
a “Gisabot sa daghang eksperto bahin sa pagtubo ug kagawian sa tin-edyer nga ang maong depresyon usa ka dakong nakaamot nga hinungdan sa seryosong mga suliran sa tin-edyer sama sa pagkaligoy ug kasamok sa eskuylahan, pag-abusar sa droga ug alkohol, seksuwal nga kahilayan, pagkamabdos, paglayas sa balay ug paghikog,” mitaho ang magsusulat si Kathleen McCoy diha sa Coping with Teenage Depression.
b Samtang sa Tinipong Bansa ang gidaghanon sa mga naospital sa tanang grupo sa panuigon mikunhod sulod sa 13-anyos nga yugto, ang 15-24 anyos nga grupo miuswag ug 19 porsiento, ug ang ubos-sa-15 nga grupo miuswag ug 158 porsiento!
c “Ang kinaiyanhong pagbati sa kasingkasing bahin [sa Diyos]” mao ang pagbatbat sa Lexicon ni Edward Robinson sa orihinal Gregong pulong eu·seʹbei·a. Si J. A. H. Tittmann, diha sa iyang Remarks on the Synonyms of the New Testament, midugang: “Ang [diyosnong debosyon] nagapahayag nianang pagbalaan alang sa Diyos nga mapadayag sa mga lihok, . . . apan ang [diyosnong kahadlok] nagapaila nianang disposisyon, nga nagaayad ug nagalikay sa pagbuhat sa bisan unsang supak sa matarong, . . . ang [diyosnong debosyon] mao ang kusog sa pagkabalaan diha sa kinabuhi.”
d Basaha ang kasaysayan sa kinabuhi ni Shozo Mima, “Ang Pagkakaplag ug Mas Labaw pa Bahandi,” diha sa Ang Bantayanang Torre sa Septiyembre 1, 1978.
Makahinumdom Ka Ba?
◻ Nganong limitadog bili ang materyal nga kahigayonan?
◻ Unsa ang imong labing dakong higayon?
◻ Unsay ginatagana sa diyosnong debosyon nga motabang kanimo sa pagpahimulos sa labing maayo sa kinabuhi?
[Letrato sa panid 12]
Unsa ang tinuod maglipay kanimo?