Gubat kun Kalinaw—Ug Ikaw
Unsa ang Gubat?
“Ang gubat usa ka elemento sa kahikayan sa kalibotan nga gitukod sa Diyos. Kon walay gubat ang kalibotan mapondo ug malumsan sa materyalismo.”—Alemang mariskal del kampo si Helmuth von Moltke.
“Pukgoa ang gubat, ug kana mahisama sa pagpukgo sa mga palakaw sa kinaiyahan.”—Joseph P. Goebbels, Nazi nga ministro sa propaganda ug kalamdagan sa nasod.
‘Usa ka bahin sa politika.’—Rusong pangulong si Lenin.
“Ang bugtong pagtuon sa usa ka prinsipe. Isipon lamang niya ang kalinaw ingong panahon sa pahulay, nga mohatag kaniyag diokupadong panahon sa pagmugna, ug magahatag sa katakos sa pagpatuman sa militaryong mga plano.”—Italyanong politikanhong pilosopo si Niccolò Machiavelli.
Unsa ang Kalinaw?
“Usa ka yugto sa pagpanglimbong tali sa duha ka yugto sa bugnoay.”—Ambrose Bierce, Amerikanong magsusulat.
“Usa ka himalatyong kahimtang, nga gipahinabo sa sobrang sibilyan, nga gitinguhang sulbaron sa gubat.”—Cyril Connolly, Ingles nga kritiko ug magsusulat.
“Usa ka damgo, ug dili matahom nga damgo.”—Helmuth von Moltke.
UNSAY imong pagsabot sa mga ekspresyong gikutlo sa ibabaw? Namatikdan mo ba ang mayubitong paghisgot sa ulohang gubat ug kalinaw? Kana ba naghatag sa impresyong alang sa daghang tawo, ilabina ang mga magmamando ug mga politiko, ang kinabuhi barato—basta dili ang ilang kinabuhi ang nameligro? Apan natino namong buot nimong mopuyo sa kalibotang may kalinaw ug panaghiusa bisan pag unsa ang imong nasyonalidad.
Sulod sa 6,000 ka tuig nga kasaysayan sa tawo, ang gubat mianig ginatos ka milyong patay. Bisan tapos hiagomi ang duha ka gubat sa kalibotan, daw usa ka damgo ang kalinaw ug panaghiusa, Sumala sa gisulat ni Gwynne Dyer diha sa iyang bag-ong librong War: “Sulod sa kataposang duha ka tuig sa Gubat sa Kalibotan II, kapin sa usa ka milyong tawo ang gipatay matag bulan. Kon ang dagkong mga gahom sa makausa pa magbugnoay sa usag usa, nga gamiton ang tanang hinagibang anaa nila karon, usa ka milyong tawo ang mapatay sa matag minuto.” Ug kon maggubatay ang mga nasod nga may nukleyar nga armas, konsultahon ba una nila ang katawhan alang sa ilang opinyon? Ang kasaysayan nagatubag nga dili.
Ang nangaging mga away ug ang natagong kagahom karon sa pagpatay moagak kanato sa pagsukna, Unsa ang mga hinungdan sa gubat? Unsa ang mga kalaoman sa matuod, malungtarong kalinaw sa atong panahon—dili lamang pahulay tali sa mga gubat? Ug niining nukleyar nga panahon, ang malungtarong kalinaw usa baka damgong dili matuman?