Imong Kaugmaon—Nahitala ba sa mga Bituon?

Usa kadto ka buntag sa Oktubre sa karaang siyudad sa Babilonya. Gikan sa tumoy sa hataas kaayong ziggurat, nakita sa usa ka pari ang usa ka hinungdanong senyal ibabaw sa kapunawpunawan sa sidlakan! Ang konstelasyong Scorpio daklit misilang dayon naawop nga inanay sa luyo sa nag-abanteng banagbanag.

Alang sa matuotuohon nga mga Babilonyanhon, kadto makahuloganon kaayo. Dugay nang namatikdan sa ilang mga tigsud-ong sa bituon nga ang mga bituon sa usa ka konstelasyon daw susamag tanga nga may dako miluko nga ikog. Busa kadto gitawag girtab, o Scorpio. Ilang gihunahunang ang maong pundok sa mga bituon nagbaton gayod sa mga kinaiyahan sa tanga. Kay ang tanga usa man ka hayop nga gabhion, ang Scorpio daw haom nga simbolo sa kangitngitan. Ang daklit nga pagpatim-aw niini sa kaadlawon matag Oktubre nagpasidaan sa pagsingabot sa tingtugnaw.

Sa iyang librong The Truth About Astrology, si Dr. Michel Gauquelin mipatin-aw: “Ilang gitugpo ang yutan-ong tanga ngadto sa langit, ug kana, sa baylo, gituohang may impluwensiya sa mga matawo ilalom sa maong konstelasyon. Kining matanga sa pagbalit-ad nagapadayon pa karong adlawa. Ang modernong mga tun-anang-basahon nagaingong inigsulod sa Adlaw sa Scorpio sa panahon sa pagkatawo, kini maghatag sa bag-ong matawong bata sa pipila ka kinaiya sa tanga—peligroso, agresibo ug maisogong insekto [arachnid], nga may makahahadlok nga lala.”

Siyentipikanhon Ba?

Ang adlaw dili na mosilang duyog sa Scorpio panahon sa Oktubre. Latas sa kasiglohan, inanay nabalhin ang relasyon sa yuta ngadto sa mga konstelasyon. Karon sa panahon sa Oktubre ang adlaw mosulod hinuon sa konstelasyong Libra (Latin alang sa “timbangan”), nga giingong maghatag sa mga kinaiya sama sa kamadanihon ug kasayon. Lahi gayod sa Scorpio!

Samtang ang mga astrologo sa Sidlakan misagnunot niining mga kausabang langitnon, ang kadaghanan sa ilang mga kauban sa Kasadpan wala. Busa ilang gipasukad ang ilang mga panagna sa usa ka laraw sa langit nga mga 2,000 ka tuig sa edad! Mahitungod niini, si Dr. H. J. Eysenck ug Dr. D.K.B. Nias mipahayag: “Kon husto ang mga astrologo sa Kasadpan sa pagpahayag sa usa ka linaing hubad, sayop ang mga astrologo sa Sidlakan, ug ang balit-ad niana. Bisan pa niana ang duha ka kiliran nagaangkong malamposon kaayo!”

Kini lamang nagapaduhaduha pag-ayo sa pagkakasaligan sa astrolohiya. Dugang pa, gisusi sa usa ka sikologo ang mga talaan sa kaminyoon ug diborsiyo sa 3,456 ka magtiayon. Ang pagkabagay sa ilang mga astrolohikanhong senyal may kalabotan ba sa kalamposan o kapakyasan sa ilang mga kaminyoon? Sumala sa magasing Science 84: “Ang dili-magkabagay nga mga senyal nagminyo—ug nagdiborsiyo—nga subsob sama sa nagkabagay nga mga senyal.”

Nagasumbalik ang mga astrologo pinaagi sa pag-ingong ang senyal sa adlaw, sa kaugalingon, dili kaayo hinungdanon ug kinahanglang iduyog pagtagad ang mga impluwensiya sa planeta. Apan momugna usab kinig mga suliran kay ang mga Babilonyanhon nagtuo sa impluwensiya sa lima ra ka planetaryanhong diyos—ang Mercury, Venus, Mars, Jupiter, ug Saturno. Ugaling, ang teleskopyo nagpadayag ug tulo pa—ang Uranus, Neptune, ug Pluto. Kini nakapalibog sa mga astrologo. “Ang pila ka astrologo,” misulat si Louis MacNeice diha sa iyang librong Astrology, “mihimo niini nga pasangil sa mga sayop sa mga nag-una kanila; apan ang uban . . . nangatarongang kining bag-ong mga planeta dili makaimpluwensiya sa mga tawo tungod kay sila dili makita sa natural nga mata.” Busa ang kadaghanang astrologo sa Sidlakan wala manumbaling sa lagyong mga planeta. Apan, ang mga astrologo sa Kasadpan, nagahatag ug dakong kahulogan kanila.

Ang panahong napili ingong pasikaranan sa usa ka horoskopyo mopatungha usab ug mga pangutana. Ang kadaghanang astrologo nagagamit sa gutlo sa pagkatawo. Apan ang balaod sa genetika o genetics nagaingong ipasa ang mga kinaiyang pinanunod ngadto sa mga anak panahon sa pagsamkon, dili sa pagkatawo. Sumala sa librong Astrology: Science or Superstition?, ang karaang astrologo si Ptolemy “mahanasong naglikay niini pinaagi sa pag-angkong ang pagkatawo mailalom sa samang konstelasyong naghari sa panahon sa pagsamkon, bisan tuod walay katarongan gayod sa pagtuo nga mao kana.”

Mga Siyentipiko Misanong

Busa daghang siyentipiko nahadlok sa mausbawong pagdawat sa astrolohiya. Niadtong 1975, 19 ka mananaog sa premyong Nobel, duyog sa ubang siyentipiko, miluwat sa usa ka deklarasyong nag-ulohang: “Mga Pagsupak sa Astrolohiya—Usa ka Pahayag sa 192 ka Inilang Siyentipiko.” Kana nagpahayag:

“Sa karaang mga panahon ang mga tawo . . . nag-isip nga ang mga butang sa langit maoy mga puy-anan o mga tilimad-on sa mga Diyos ug sa ingon suod nga konektado sa mga hitabo dinhi sa yuta; sila walay ideya sa halayo kaayong mga distansiya gikan sa yuta ngadto sa mga planeta ug mga bituon. Karon nga makalkular ug nakalkular na ang maong mga distansiya, atong makita unsa ka gamay ang mga epekto sa grabidad ug ang ubang epekto nga ipatungha sa lagyong mga planeta ug sa labi pang lagyong mga bituon. Sayop gayod ang paghunahunang ang impluwensiya sa mga bituon ug mga planeta sa gutlo sa pagkatawo makahulma sa bisan unsang paagi sa atong mga kaugmaon.”

Makaiikag, ang usa ka pundok sa karaang katawhan wala magkinahanglag modernong siyensiya sa pagpatin-aw nga sayop ang astrolohiya. Kapin ug 2,500 ka tuig kanhi, si Jehova nga Diyos nagsulti sa nasod sa Israel: “Ayaw ninyo hikat-oni ang paagi sa mga nasod ni mahadlok sa mga ilhanan sa langit tungod kay nahadlok niana ang mga nasod; kay ang mga batasan sa mga nasod maoy patuotuo.” (Jeremias 10:2, 3, Byington) O sumala sa pagpahayag niana sa New World Translation: “Ang mga ilhanan sa mga langit . . . mao lamay gininhawa.” Sa laing mga pulong, ang astrolohikanhong mga senyal o ilhanan walay unod sama sa gininhawang ipagawas sa imong mga baga.

‘Apan unsa may naa kon dili siyentipikanhon ang astrolohiya?’ motutol ang pipila. ‘Dili ba kana maisip nga dili-makadaot nga kalingawan?’

[Blurb sa panid 5]

“Ang modernong mga basahong-tun-anan nagaingong inigsulod sa Adlaw sa Scorpio sa panahon sa pagkatawo, kini maghatag sa bag-ong natawong bata sa pipila ka kinaiya sa tanga—peligroso, agresibo ug maisogong insekto, nga may makahahadlok nga lala.”

[Kahon sa panid 5]

Unsa ka Layo ang mga Bituon?

Ang karaang mga tigsud-ong sa bituon naghunahunang ang mga bituon haduol kaayo sa yuta—sa kinalay-an pila ra ka milya—nga sa ilang hunahuna magpahinabog dakong impluwensiya sa kinabuhi sa mga tawo. Apan tungod sa pagkaimbento sa teleskopyo, nadayag nga kana dili matuod. Kay kon tan-awon pinaagi ganig kusog nga teleskopyo, ang mga bituon nagapabiling mga kipatkipat sa kahayag.

Ugaling, sa katuigang 1830 ang Alemang astronomo si Friedrich Bessel nakaugmad sa paagi sa pagbanabana kon unsa ka layo ang pipila sa maong mga bituon. Pinaagi sa paggamit ug yanong trigonometry, siya nakabanabana nga ang bituong gitawag 61 Cygni maoy kapin sa napulo ka light-years ang kalayo! (Ang kahayag mopanawg 186,000 ka milya [300,000 km] matag segundo.) Ngani ang 61 Cygni maoy usa sa labing duol nga mga bituon!

Busa bisan tuod daw haduol sa usag usa, ang mga bituon diha sa usa ka konstelasyon mamahimong ginatos ka light-years ang kalayo sa usag usa! “Sulagma lamang,” matud sa librong Astrology: Science or Superstition?, “nga, kon tan-awon gikan sa yuta, sila daw nagpundok.“ Busa makataronganon ba nga motuo kang ang konstelasyon sama sa Scorpio makaimpluwensiya sa imong kinabuhi?

[Letrato sa panid 6]

Ang Babylonian stela, nga nagahulagway sa konstelasyong Scorpio, gikan sa Nasyonal nga Musiyo, Pransiya