Bahin 3—Si Jehova Nagaatiman Kanamo Samtang May Pagdili
KADTO maoy Marso 14, 1990. Nianang dakong adlaw, usa ako niadtong presente sa dihang gitunol sa usa ka hataas nga opisyal sa kagamhanan sa Ministry for Religious Affairs sa Silangang Berlin ang dokumento nga naghatag ug legal nga pag-ila sa mga Saksi ni Jehova diha sa gitawag kanhi nga German Democratic Republic, o Silangang Alemanya. Sa panahon sa mga kasabotan niadtong adlawa, gibalik ko ang akong panumdoman sa panahong nahimo akong Saksi ug namalandong sa malisod nga mga panahong among naagian.
Sa tungatunga sa mga tuig 1950, sa dihang si Margarete, usa ka kauban sa trabaho nga Saksi, unang nakigsulti kanako mahitungod sa iyang gipasukad-sa-Bibliya nga pagtuo, ang paglutos sa mga Saksi ni Jehova sa Silangang Alemanya grabe kaayo. Wala magdugay human niadto siya mihawa aron sa pagtrabaho sa laing dapit, ako misugod sa pagtuon sa Bibliya uban sa laing Saksi. Ako nabawtismohan niadtong 1956, ug si Margarete ug ako nagpakasal nianang tuiga. Kami nagpasakop sa Lichtenberg Congregation sa Berlin. Adunay 60 ka magmamantala sa Gingharian ang maong kongregasyon nga nakigbahin sa buluhatong pagsangyaw.
Duha ka tuig human sa akong bawtismo, ang mga opisyal sa kagamhanan miduaw sa balay sa usa nga maoy nanguna sa among kongregasyon. Ang ilang tuyo mao ang pagdakop kaniya, apan siya nagtrabaho didto sa Kasadpang Berlin. Ang iyang pamilya nakapahibalo kaniya sa pagpabilin didto, ug sa pipila ka bulan sa ulahi sila miapas kaniya sa Kasadpan. Bisag 24 anyos pa lamang ako, gihatagan ako ug bug-at nga mga responsabilidad sa kongregasyon. Ako mapasalamaton nga si Jehova nagatagana sa kaalam ug kalig-on nga gikinahanglan sa pag-atiman sa maong mga buluhaton.—2 Corinto 4:7.
Pagtaganag Espirituwal nga Pagkaon
Sa dihang gitukod ang Berlin Wall niadtong Agosto 1961, ang mga Saksi ni Jehova sa Silangan sa kalit nalain gikan sa ilang mga igsoon sa Kasadpan. Busa misugod ang yugto dihang naghimo kami ug mga kopya sa among mga literatura, una pinaagig makenilya, unya pinaagi sa daghang mga makinang tigkopya. Sugod niadtong 1963, duha ka tuig akong nagtukod ug tagoanan sa among balay aron dinhi himoon kini nga pag-imprinta. Human sa tibuok adlaw nga pagtrabaho ingon nga tighimog-himan, daghang gabii ang akong gigugol sa paghimog mga kopya sa Ang Bantayanang Torre uban sa tabang sa laing duha ka igsoon. Ang mga awtoridad naningkamot nga madiskobrehan ang among kahikayan sa pag-imprinta, apan si Jehova mitabang kanamo aron nga ang among pagkaon, nga maoy among pagtawag niana, moabot nga tukma sa panahon.
Ang paghimog igong mga kopya sa among mga magasin nagkinahanglag daghang papel, ug ang pagbaton niining gidaghanona dili masayon. Kon kami regular nga tigpalit ug papel nga tinagdaghan, kini makadani gayod sa atensiyon sa mga awtoridad. Busa gipapalit namo ang tagsatagsa ka mga Saksi ug papel nga tinagdiyutay ug dalhon kini sa among grupo sa pagtuon sa Bibliya. Gikan dinhi dalhon kini ngadto sa dapit nga among ginahimoan sa mga magasin. Unya laing mga Saksi ang moapod-apod sa natapos nang mga magasin.
Sanglit ang mga opisyal nagduda nga ako nalangkit sa pag-imprinta sa mga literatura, gibantayan nila ako pag-ayo. Sa hinapos ang 1965, akong namatikdan nga kanunay na nila akong gisundan ug nakasabot ako nga sila dunay giplano. Sa kalit, sila mibutho sayo sa buntag.
Hapit Masakpi
Nagpaingon ako sa akong trabaho nianang tugnaw nga buntag. Kilomkilom pa kadto, ug nangiyugpos ako sa namahit nga katugnaw. Samtang naglakaw, nakita ko ang upat ka ulo sa ibabaw sa mga tanom. Ang mga lalaki miliko sa eskina ug milakaw paingon sa akong direksiyon. Sa akong kalisang nailhan ko silang mga opisyal sa kagamhanan. Unsay akong buhaton?
Ang bagang niyebe napala na aron dunay gamay nga kaagian. Ako mipadayon sa paglakaw. Nagduko, gitutokan ko ang yuta. Dalidali akong miampo. Nagkaduol ang mga lalaki. Nailhan ba kaha nila ako? Samtang kami nagkaduol sa paglabay sa usag usa sa gamay nga dalan, halos dili ako makatuo sa nagakahitabo. Mipaspas ako sa paglakaw. “Oy,” usa kanila misinggit, “siya kana. Hunong!”
Midagan ako taman sa ginhawa. Sa pag-abot sa eskina, milukso ako sa koral sa among silingan ug ngadto sa among tugkaran. Nagdali pagsulod sa balay, gisirad-an ug gitrangkahan ko ang pultahan. “Bangon kamong tanan!” misinggit ako. “Ania sila sa pagdakop kanako.”
Midalidalig kanaog si Margarete ug mitindog sa pultahan. Walay langan didto na ako sa lawak sa silong sa balay nga naghaling sa pugon. Gikuha ko ang tanang rekord sa kongregasyon ug gisunog kini.
“Buksi kami!” misinggit ang mga lalaki. “Buksi ang pultahan! Ang piskal kini.”
Si Margarete wala magpadaog samtang gisunog ko ang tanan hangtod naugdaw. Unya miduyog ako kang Margarete ug miyango aron iyang buksan ang pultahan. Misulod ang mga lalaki.
“Nganong midagan ka man?” sila nangutana.
Wala magdugay miabot ang dugang mga opisyal sa kagamhanan, ug ang tibuok balay girekisa. Ang akong gikabalak-an ug maayo mao ang tagoanan nga nahimutangan sa among makina sa pag-imprinta ug 40,000 ka pligo sa papel. Apan ang natagong mga makina sa pag-imprinta wala mamatikdi. Bisag nagpadayon ang pagsukitsukit sa daghang oras, gitabangan ako ni Jehova sa pagpabiling kalma. Kana nga kasinatian nagpasuod kanamo sa among mahigugmaon langitnong Amahan ug nagpalig-on kanamo sa paglahutay.
Nabilanggo Apan May Kagawasan
Sa talitapos na ang mga tuig 1960, ako gipahibalo sa pagreport alang sa serbisyo militar. Sanglit supak sa akong konsensiya ang pagserbisyo, puwersado nga gipriso ako sa pito ka bulan ug nabalhog sa mga kampo sa pinugos nga trabaho. Dihay 15 ka mga Saksi sa kampo sa Cottbus, habagatan-silangan sa Berlin. Kaming tanan nabalhog didto tungod sa among Kristohanong neyutralidad. (Isaias 2:2-4; Juan 17:16) Hataas ang mga adlaw sa among pagtrabaho ug hago ang trabaho. Kami mobangon sa alas 4:15 s.b. ug dalhon sa gawas sa kampo sa pagtrabaho sa mga riles sa tren. Samtang nabilanggo, hinunoa, may mga higayon kami sa pagsulti sa uban mahitungod sa Gingharian ni Jehova.
Pananglitan, dunay duha ka manghihimalad nga among kauban sa Cottbus. Usa ka adlaw akong nadunggan nga ang usa nga mas bata pa gustong makigsulti kanako. Unsa kahay iyang tuyo? Iyang gipadayag ang tanan kanako. Ang iyang apohang babaye maoy usa ka manghihimalad, ug siya nakabaton ug samang mga gahom human nga nabasa ang iyang mga lebrita. Bisag dako kaayo ang tinguha niining tawhana nga makagawas gikan sa mga gahom nga nagkontrolar kaniya, nahadlok siya nga panimaslan. Siya mihilak ug maayo. Apan unsay labot niining tanan kanako?
Sa nagpadayon ang among panagsultihay, siya miingon nga ang iyang katakos sa pagtag-an sa umaabot dili moobra kon siya mahiuban sa mga Saksi ni Jehova. Akong gipatin-aw nga dunay daotan nga mga espiritu, o mga demonyo, ug may maayong mga espiritu, o matarong nga mga manulonda. Gigamit ang panig-ingnan niadtong nangahimong mga Kristohanon sa karaang Efeso, gipasiugda ko ang panginahanglan sa paglabay sa tanang butang nga nalangkit sa pagpanagna o sa bisan unsang buhat sa espiritismo. (Buhat 19:17-20) “Unya pakigkontak sa mga Saksi,” giingnan ko siya. “Dunay mga Saksi nga nagpuyo bisan asa.”
Ang batan-ong lalaki migawas sa kampo sa pipila ka adlaw sa ulahi, ug wala na akoy nadunggan bahin kaniya. Apan ang kasinatian uban nianang nahadlok ug naguol nga lalaki nga nangandoy ug kagawasan nagpalalom sa akong gugma kang Jehova. Kaming 15 ka mga Saksi nabilanggo sa kampo tungod sa among pagtuo, apan kami may kagawasan sa espirituwal nga paagi. Ang maong batan-ong lalaki nakagawas sa bilanggoan, apan siya naulipon gihapon sa usa ka “diyos” nga nakapahadlok kaniya. (2 Corinto 4:4) Angay gayod natong pakabahandion ingong mga Saksi ang atong espirituwal nga kagawasan!
Ginasulayan ang Among mga Anak
Dili lamang ang mga hamtong ang kinahanglang mobarog nga malig-on alang sa ilang pinasukad-sa-Bibliya nga mga pagtuo kondili ang mga kabataan usab. Sila gipit-os sa pagkompromiso diha sa tunghaan ug sa trabahoan. Ang tanan namong upat ka anak nakaatubang sa pagsulay sa pagbarog nga malig-on alang sa ilang pagtuo.
Ang seremonya sa pagsaludo sa bandera ginahimo sa tunghaan kada Lunes. Ang mga bata naglumbay diha sa tugkaran, moawit ug usa ka alawiton, ug mohatag nianang gitawag nga Thälmann nga pagsaludo samtang ginaisa ang bandera. Si Ernst Thälmann maoy usa ka Komunistang Aleman nga gipatay sa Nazi SS niadtong 1944. Human sa ikaduhang gubat sa kalibotan, si Thälmann nahimong bayani sa Silangang Alemanya. Tungod sa among pagtuo nga gipasukad-sa-Bibliya kana nga balaang pag-alagad kinahanglang itumong lamang ngadto kang Jehova nga Diyos, gitudoan sa akong asawa ug ako ang among mga anak sa pagbarog nga matinahuron sulod sa maong mga seremonyas nga dili-makigbahin.
Ang mga bata sa tunghaan gitudloan usab ug mga awit sa Komunista. Giadto namo ni Margarete ang eskuylahan sa among mga anak ug gipatin-aw kon nganong sila dili moawit sa maong politikanhong mga awit. Kami miingon, hinunoa, nga sila andam sa pagtuon ug laing mga awit. Busa, sa bata pa, ang among mga anak nakakat-on sa pagbarog nga malig-on ug lahi gikan sa ilang mga isigkaingon.
Sa naghinapos ang mga tuig 1970, ang among kamagulangang anak nga babaye buot nga mag-aprentis diha sa usa ka opisina. Apan, ang matag aprentis kinahanglan unang moagi ug una-militar nga pagbansay sa 14 ka adlaw. Sanglit ang konsensiya ni Renate dili motugot kaniya sa pag-apil niana, siya malig-ong mibarog ug sa kataposan gipahigawas sa kaakohan sa pagdawat sa maong pagbansay.
Sa panahon sa iyang pag-aprentis, si Renate miadto sa usa ka klase diin siya gitawag sa pagtambong sa pagbansay sa pagtiro. “Renate, apil ka usab sa pagbansay sa pagtiro,” miingon ang magtutudlo. Siya wala manumbaling sa iyang pagtutol. “Dili kinahanglang motiro ka,” siya misaad. “Atimanon mo lang ang mga pabugnaw.”
Nianang gabhiona, gihisgotan namo ang maong butang sa among pamilya. Gibati namo nga ang presensiya ni Renate sa pagpraktis sa pagtiro sayop, bisag wala siya makigbahin sa direkta. Napalig-on sa panaghisgot uban kanamo ug sa pag-ampo, wala na siya magpadala sa hulga. Pagkamakapadasig alang kanamo sa pagtan-aw sa among dalagita nga mibarog nga malig-on alang sa matarong nga mga prinsipyo!
Pagpauswag sa Among mga Buluhaton sa Pagsangyaw sa Katilingban
Sa dihang ang pagsupak sa among buluhaton miluag ug diyutay sa hinapos ang mga tuig 1970, daghang suplay sa among Kristohanong publikasyon misugod sa pag-abot gikan sa Kasadpan. Bisag kini peligrosong buluhaton, ang maisogong mga igsoon miboluntaryo sa pagbuhat niana. Among gipabilhan ug dako kining nag-uswag nga mga suplay sa literatura ug sa mga paningkamot niadtong nagpaposible niini. Sa dihang grabe ang paglutos sa sayong katuigan sa pagdili, ang balay-ug-balay nga buluhatong pagsangyaw maoy usa gayod ka tinuod nga hagit. Ngani, ang kahadlok nga silotan sa mga awtoridad miagak sa uban sa dili pakigbahin niana. Apan sa ulahi ang among buluhatong pagsangyaw miuswag sa dramatikanhon. Sa katuigang 1960, duolan sa 25 porsiento lamang sa mga magmamantala sa Gingharian ang nakig-ambit nga regular diha sa balay-ug-balay nga pag-alagad. Apan, ang gidaghanon sa regular nga nakig-ambit niining bahina sa ministeryo miuswag ngadto sa 66 porsiento sa hinapos ang katuigang 1980! Nianang panahona ang mga awtoridad wala na kaayo magtagad sa among kalihokang pagsangyaw sa publiko.
Sa usa ka okasyon gidala sa igsoon nga kauban nako diha sa pag-alagad ang iyang bata nga anak nga babaye. Nalipay sa presensiya sa bata, gidapit kami sa tigulang nga babaye nga among gikaestorya sa pagsulod sa iyang balay. Siya miapresyar sa among presentasyon sa Bibliya ug miuyon nga among duawon siya pag-usab. Sa ulahi gihatag ko ang pagduaw ngadto sa akong asawa, kinsa nakasugod dayon ug pagtuon sa Bibliya sa balay uban sa babaye. Bisan pa sa iyang edad ug kaluyahon, kining babayehana nahimong among igsoon ug nagpadayong aktibo diha sa pag-alagad kang Jehova.
Mga Kausaban Samtang Nagkaduol ang Kagawasan
Giandam kami ni Jehova sa panahong among tagamtamon ang mas dakong kagawasan. Sa pag-ilustrar: Dili pa dugay sa wala pa kuhaa ang pagdili, kami gitambagan nga usbon ang paagi sa among pagtawag sa usag usa diha sa mga tigom. Alang sa mga katarongan sa seguridad, nagtawganay kami sa among unang mga ngalan lamang. Daghan nga dugay nang nagkaila sa usag usa wala mahibalo sa apilyedo sa isigkamagtutuo. Sa pagpangandam alang sa pag-abiabi sa daghang interesado sa among mga tigom, hinunoa, kami gidasig sa paggamit sa among mga apilyedo sa usag usa. Alang sa daghan kini daw kulang sa kasuod, apan kadtong misunod sa tambag sa ulahi dali nga nakapahiangay sa dihang among nabatonan ang among kagawasan.
Kami gidasig usab nga sugdan ang among mga tigom pinaagig usa ka awit. Niining paagiha kami naanad sa paaging gisunod sa mga kongregasyon sa laing dapit. Ang laing pagpaangay mao ang bahin sa gidak-on sa among mga grupo sa pagtuon. Kini anam-anam nga gidugangan gikan sa upat ka tawo sa katuigan sa 1950 ngadto sa walo. Sa ulahi kini gidugangan ug 10 ug sa kataposan ngadto sa 12. Dugang pa, gitun-an ang situwasyon aron mapaneguro nga ang tigomanan sa matag kongregasyon nahimutang sa sentro sa kadaghanang mga Saksi.
Usahay among nakita ang kaalam sa isugyot nga kausaban human lamang nga kini nahimo na. Pagkasubsob nga gipakita ni Jehova nga siya maoy usa ka maalamon ug mahunahunaong Amahan! Sa hinayhinay, kami gitabangan nga mahiuyon sa nahibilin sa iyang yutan-ong organisasyon, ug gibati namo nga dugang ug dugang nahimong bahin sa tibuok yutang panag-igsoonay sa iyang katawhan. Sa pagkatinuod, si Jehova nga Diyos mahigugmaong nagapanalipod sa iyang katawhan sa halos 40 ka tuig nga sila nagabuhat samtang may pagdili sa Silangang Alemanya. Pagkadako sa kalipay namo karon nga nakabaton ug legal nga kahimtang!
Karong adlawa, dunay 22,000 o kapin pang mga Saksi ni Jehova diha sa kanhi Silangang Alemanya. Sila maoy pamatuod sa maalamong paggiya ug mahigugmaong pag-atiman ni Jehova nga Diyos. Ang iyang tabang sulod sa katuigang kami nailalom sa pagdili nagpakita nga siya makapangibabaw sa tanang situwasyon. Bisag unsa pang hinagibana ang ibangon batok sa iyang katawhan, kini dili molampos. Si Jehova kanunayng moatiman gayod niadtong kinsa may pagsalig kaniya. (Isaias 54:17; Jeremias 17:7, 8)—Sumala sa giasoy ni Horst Schleussner.
[Hulagway sa panid 31]
Si Horst ug Margarete Schleussner sa mga tinukod sa Sosyedad sa Silangang Berlin