Sam me In​—Túmúnú Néúmi Kewe

1, 2. (a) Ikkefa ekkóch wisen ekkewe chón masen siip lón Israel? (b) Ifa usun ekkewe sam me in ra usun chék ekkewe chón masen siip?

MI FÓKKUN áweires angangen ekkewe chón masen siip lón Israel lóóm. Ra angang lúkún fán pwichikkar me patekkich, me ra pwal túmúnú néúr kewe siip seni ekkewe manmwacho me chón solá. Iteitan ra kan chekiéchú ekkewe siip me túmúnú ekkewe mi semmwen are ekkewe mi feiengaw. Nge ra ákkáeúin túmúnú ekkewe appanen siip pún rese kon lien péchékkúl usun ekkewe mi watte.​—Ken. 33:13.

² Ekkewe sam me in Chón Kraist ra usun chék ekkewe chón masen siip, ra pwal eáni ekkewe napanap mi lamot ekkewe chón masen siip ra eáni lón ar túmúnú néúr kewe. Wiser ar repwe túmúnú néúr kewe ren ‘ar fönöör o öüröürer lon ach Samol.’ (Ef. 6:4) Mi mecheres ena wis? Aapw! Ekkewe nau ra kan kúkkúna sóssót seni Satan me an kewe minen etipetip, me a pwal wor pwisin apwangapwangen futuker. (2 Tim. 2:22; 1 Joh. 2:16) Ika mi wor noum, ifa usun kopwe álisiir? Sipwe káé úlúngát mettóch ka tongeni féri ren óm kopwe túmúnú noum kewe. Kopwe (1) sileer, (2) amwéngééniir, me (3) emmweniir.

SILEI NOUM KEWE

3. Ifa usun ekkewe sam me in repwe “silefichi napanapen” néúr kewe?

³ Emén chón masen siip mi múrinné a chekiéchú emén me emén néún kewe siip pwe epwe ppii ika ra péchékkúl. Lón kapas áwewe, ekkewe sam me in ra pwal tongeni ina usun ngeni néúr kewe. Ewe Paipel a erá: “Kopwe silefichi napanapen noum kewe siip.” (SalF. 27:23, NW) Ren óm kopwe féri ena, mi lamot kopwe nengeni féfférún noum kewe me áfánni ekiekiir me meefier. Ifa usun? A fókkun lamot oupwe pwóppwóróusfengen me noum kewe.

4, 5. (a) Ikkefa ekkewe pesepes a tongeni álisi ekkewe nau ar repwe uwawu meefier ngeni semer me iner? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.) (b) Met ka fen féri pwe epwe ámecheresi noum kewe ar repwe pwóppwóróus ngonuk?

⁴ Ekkóch sam me in ra kúna pwe lupwen néúr kewe ra tori ierin teenage a weiresiló ar repwe pwóppwóróusfengen. Usun ekkewe nau ra poputá le áimuroló seni semer me iner are pireir le uwawu meefier me ekiekiir. Ika a pwal ina usun noum kewe, met ka tongeni féri? Kopwe sótun fós ngeniir lón ewe fansoun mi kinamwe, nge kosap fen meefi pwe a lamot kopwe alangattama óm pwóróus ngeniir are fós usun ekkewe mettóch mi alóllóól. (Tut. 6:6, 7) Eli a lamot kopwe ekiekifichi ifa usun oupwe mwin le féri och mettóch. Áwewe chék, oua tongeni kunoufengen ren ámi fetál, ssá wóón tarakú, urumwot are angangfengen leimw. Atun oua féri ekkena mettóch ka tongeni álisi noum kewe ar repwe meefi kinamwe me ámecheresi ngeniir ar repwe uwawu meefier ngonuk.

⁵ Nge met kopwe féri ika noum we a chúen meefi pireir le uwawu meefian ngonuk? Neman ka pwal tongeni sótuni eú mettóch. Áwewe chék, lap seni óm kopwe eisini noum we nengngin “Met pwóróusom ikenái? Met ka féri ikenái?” ka tongeni apwóróusa pwisin pwóróusom are met ka féri lón ena rán. Iwe, eli epwe pwal poputá le apwóróusa met i a féri. Are ika ka mochen silei meefien noum we nengngin usun och mettóch, ka tongeni eisini “Ka fen kúna án ekkewe ekkóch féri ei esin féffér?” lap seni óm eisini “Ka fen féri ei féffér?” Ka tongeni eisini met meefien chienan kewe usun ena, mwirin eisini ika met a tongeni eáni pesepes ngeniir.

6. Ifa usun kopwe ámmeef ngeni noum kewe pwe ka chék mmólnetá le fós ngeniir, me repwe meefi kinamwe le fós ngonuk?

⁶ Ren án noum kewe repwe mochen uwawu meefier ngonuk, mi lamot repwe meefi pwe ka chék mmólnetá le fós ngeniir iteitan, me repwe meefi kinamwe le fós ngonuk. Lupwen ekkewe sam me in ra kan nikinikin osukosuk usun ese wor ar fansoun le fós, iwe, ekkewe nau repwe pireir le ereniir ar kewe osukosuk. Met kopwe féri pwe noum kewe repwe meefi kinamwe le erenuk meefier? Ese naf óm kopwe chék ereniir, “Ka tongeni etto fós ngeniei ineet chék ka mochen.” Mi lamot noum kewe teenage repwe meefi pwe kopwe áfánni minne repwe erenuk are esap kon ssenúkúló óm song. Chómmóng sam me in ra isetiw leenien áppirú mi múrinné wóón ena mettóch. Iei alon Kayla, 19 ierin: “Ua tongeni fós ngeni semei we wóón mettóch meinisin ese lifilifil. Ese mwittir pékúoló ai fós are apwúngúei, a chék aúseling ngeniei. Iwe mwirin, a kan ngeniei kapasen emmwen mi múrinné seni meinisin.”

7. (a) Ifa ewe ekiek mi itepék me rúúepek ewe sam are in epwe eáni, áwewe chék wóón ewe mettóch kammwet? (b) Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni eletipengawa néúr kewe?

⁷ Fán ekkóch mi lamot kopwe fós ngeni noum kewe usun ekkewe mettóch mi weires ngeniir ar repwe fós usun, áwewe chék ren ewe mettóch kammwet. Iwe, kopwe túmúnú pwe kosap kon éúréúrer usun efeiengawen ena mettóch, nge kese fen áiti ngeniir ewe napanap mi pwúng repwe eáni fán itan. Áwewe chék, ika ka ló lón eú kafie nge néúr we taropween menu mi chék éúréúra aramas ar repwe túmúnúúr pwe ekkewe mwéngé mi tongeni asemmweniir, iwe ese mwáál kopwe towu seni ena kafie me ló ngeni pwal eú. Epwe tongeni ina usun noum kewe, eli resap mochen kútta álillis sonuk ika iteitan ka kan chék ékkéúréúrer usun efeiengawen och mettóch. (Álleani Kolose 3:21.) Nge mi fen éch kopwe achocho pwe kopwe itepék me rúúepek. Emén Chón Kraist nengngin itan Emily, a erá: “Lupwen semei me inei ra fós ngeniei usun kammwet, rese kon kapas usun ngawan. Ra menlapei pwapwaan án rúúemén sissilefengeniir me án emén epwe kútta pwúlúwan. Ar féri ena a álisiei ai usap sáw le fós ngeniir usun ena mettóch kammwet. Ika a wor nei kammwet ua pwal pwapwa ai upwe apwóróusa ngeniir usun nge usap fen túkúmi seniir.”

8, 9. (a) Ikkefa feiéchún án emén epwe aúseling ngeni án emén pwóróus nge esap fen pékúoló? (b) Met sópwéchún óm aúseling ngeni noum kewe?

⁸ Usun met Kayla a apasa, noum kewe ra tongeni meefi kinamwe le fós ngonuk ika ka mosonottam le aúseling ngeniir. (Álleani James 1:19.) Katia, emén inelap ese wor pwúlúwan a erá: “Me lóóm, use mosonottam ngeni nei we nengngin. Ua kan chék pékúoló an fós. Use tongeni aúseling ngeni pokiten ua fókkun mélúlú are use chék mochen an epwe osukosukaei. Iei, ua ekkesiwili napanapei, me nei we nengngin a pwal siwili napanapan me a tipemecheresiló le ereniei meefian.”

⁹ Pwal ina met a fis ngeni emén sam itan Ronald ren néún we nengngin emén teenage. A erá: “Lupwen nei we a kerán ereniei pwe a fókkun tongei emén át lón sukul, ua fókkun song. Nge ua ekieki usun án Jiowa mosonottam me an ekieki meefien néún kewe chón angang. Ua ekieki pwe eli epwe fen éch ika upwe mut ngeni nei we nengngin an epwe uwawu meefian me mwen ai upwe sótun áwena ekiekin. Kilisou pwe ina met ua féri! Ua kerán weweiti meefien nei we. Atun a wes le ereniei meefian, a ámecheresi ai upwe fós ngeni fán tong. Ua pwal máirú pwe a fókkun etiwa ai kapasen pesepes ngeni. A ereniei pwe a fókkun mochen siwili féfférún.” Óm pwóppwóróusfengen me noum kewe epwe suuki alen óm kopwe sissilei ekiekiir me meefier. Iwe, ika ina, epwe lapóló óm tufichin álisiir lón ekkewe kefil repwe féri lón manawer.a

AMWÉNGÉÉNI NOUM KEWE

10, 11. Ifa usun kopwe álisi noum kewe pwe resap mwálecheló seni ewe enlet?

¹⁰ Emén chón mas mi múrinné a silei pwe emén lein néún kewe siip a tongeni mwálecheló seni ewe pwiin siip. Neman a poputá le mwéngé fetil lón eú masies ese kon towau seni chienan kewe siip. Mwirin, ekis me ekis a towauoló seniir tori a unusen áimuoló seniir. Pwal ina chék usun, emén nau a tongeni ekis me ekis riki seni ewe alen pwúng ika a tipetipeló ren chiechian kewe mi ngaw are och minen apwapwa mi ngaw. (SalF. 13:20) Ifa usun kopwe álisi noum we an epwe túmúnú pwe ete fis ngeni ena?

¹¹ Lupwen ka asukula noum kewe me ka esilla och ar apwangapwang, mwittir álisiir le angang wóón. Álisiir ar repwe apéchékkúlaló ekkewe napanap mi múrinné mi nóm rer. (2 Pet. 1:5-8) Ewe fansoun famili fel, ina ewe atun a fókkun éch óm kopwe féri ena. Iei met Ach Angangen Afalafala ewe Mwú minen October 2008 a apasa usun ena kókkót: “Sia pesei möküren famili meinisin ar repwe föri wiser me ren Jiowa le otaöchü eü kkotun famili käeöön Paipel epwe fis iteitan.” Ka kan alamota ei kókkót pwe kopwe tongeni túmúnú noum kewe? Kopwe lúkúlúk pwe noum kewe ra aúcheani óm angang weires le álisiir lón ar ririéch ngeni Kot.—Mat. 5:6; Fil. 1:10.

12. (a) Ifa usun ekkewe kúkkún me teenage ra feiéch seni ewe kókkótun famili fel? (Ppii pwal ewe pwóór itelapan “Ra Aúcheani.”) (b) Ifa usun ka pwisin kúna feiéch seni ewe kókkótun famili fel?

¹² Nengeni met emén teenage itan Carissa a apasa ren ifa usun an famili a feiéch seni ewe kókkótun Famili Fel, a erá: “Ua sani ám mómmótfengen me pwóppwóróusfengen. Lupwen aua féri ei a péchékkúleló ewe riri lefilem me ina eú fansoun mi apwapwa ngenikem. Papa a túmúnúéchú pwe ám kókkótun Famili Fel epwe fiffis iteitan. Ua meefi péchékkúl lupwen ua kúna an alamota ei kókkót, iwe a amwékútúei ai upwe pwal ina usun. A alóllóólóló ai súféliti i lón wisan we usun emén sam me chón túmúnúkem lón ám riri ngeni Kot.” Emén Chón Kraist nengngin itan Brittney a erá: “Ewe kókkótun Famili Fel a álisiei ai upwe pacheéch ngeni semei kewe me inei. A pwár ngeniei pwe ra mochen aúseling ngeni ai kewe osukosuk me ra fókkun áfánniei. Ei kókkót a apéchékkúla me etipeeúfengeni ai famili.” A ffat, pwe óm amwéngééni noum kewe lón pekin lúkú, ákkáeúin ren ewe kókkótun famili fel, ina ewe mettóch mi lamot kopwe féri pwe kopwe emén chón mas mi múrinné.b

EMMWENI NOUM KEWE

13. Ifa usun ka tongeni álisi noum we an epwe mochen angang ngeni Jiowa?

¹³ Emén chón masen siip mi múrinné a kan wokowok efóch wok le emmweni me túmúnú néún kewe siip. An emmweniir ngeni ekkewe “fetil mi mürina,” ina eú me lein an kewe angang mi kon lamot. (Is. 34:13, 14) Ika en emén sam are in, esap ina met ka pwal achocho ngeni? Ka mochen emmweni noum kewe pwe repwe angang ngeni Jiowa. Ka mochen ar repwe eáni meefien ewe sou makken kélfel ei, a apasa: “Üa pwapwa le föri letipom, ai Kot, om allük a nom lon lelukei.” (Kölf. 40:8) Lupwen noum kewe ra fen eáni ena esin memmeef, iwe ra tongeni fangóló manawer ngeni Jiowa me papatais. Nge a lamot epwe naf ar weweiti minne ra káé pwe repwe tongeni féri ena kefil fán ar enletin mochen angang ngeni Jiowa.

14, 15. (a) Itá met ekkewe sam me in Chón Kraist repwe achocho ngeni? (b) Pwata emén teenage a tongeni tipemwaramwareiti ewe enlet?

¹⁴ Iwe, met ika usun itá noum kewe rese feffeitá lón ar riri ngeni Kot, ra pwal mwo nge tipemwaramwareiti minne ra lúkú? Achocho le fótukalong lón letiper ar repwe tongei Jiowa Kot me álisiir le aúcheani mettóch meinisin i a fen féri. (Pwär. 4:11) Iwe, ika ra mmólnetá le féri kefil, ra tongeni pwisin filatá ika repwe fel ngeni Kot.

¹⁵ Iwe nge, met kopwe féri ika noum kewe ra poputá le erenuk pwe ra tipemwaramwareiti ewe enlet? Ifa usun kopwe túmúnúúr me álisiir le mirititi pwe ar angang ngeni Jiowa ina ewe alen manaw mi múrinné seni meinisin epwe atoto pwapwa fóchófóch? Kopwe achocho le silei wesewesen ewe popun ra tipemwaramwar. Áwewe chék, noum we át ese wesewesen tipeeú ngeni áitien ewe Paipel, are ese chék meefi núkúnúkéch le ánneta an lúkú ngeni chiechian kewe? Noum we nengngin a wesewesen tipemwaramwareiti tipachemen án Kot kewe allúk, are a chék meefi pwe aramas rese mochen chiechi ngeni are a meefi tipitipingaw?

16, 17. Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni álisi néúr kewe pwe epwe pwisin wor ar ririéch ngeni Jiowa?

¹⁶ Ka tongeni álisi noum we an epwe pworacho ngeni minne a tipemwaramwareiti. Ifa usun? Eú mettóch a álisi chómmóng sam me in, ina ar kapas eis ngeni néúr kewe pwe repwe silei meefier. Ra tongeni eisiniir: “Mi weires are mecheres ngonuk wisom we wisen emén Chón Kraist? Met meefiom, ikkefa ekkewe feiéch kopwe kúna? Met kopwe pennúkúóló pwe kopwe tongeni angang ngeni Jiowa? Ka meefi pwe ekkewe mettóch kopwe pennúkúóló resap akkarap ngeni ekkewe chómmóng feiéch kopwe pwapwaiti iei me ekkewe kopwe kúna lón mwachkkan? Ifa usun ekkena feiéch ra kon lululó seni met kopwe pennúkúóló?” Mi lamot kopwe pwisin eitiiti ekkena kapas eis lón ewe napanap mi pwári óm kirekiréch me óm áfánni noum kewe nge esap usun itá ka chosaniir. Atun ámi pwóppwóróusfengen neman oua tongeni fósfengen wóón Markus 10:29, 30. Ekkóch sáráfé neman repwe mochen makketiw meefier lón ruu list, eú fán iten feiéchún ar wiliti emén Chón Kraist me ewe eú fán iten met ra fen pennúkúóló. Ar kúna an a makketiw lón taropwe, epwe tongeni álisiir le esilla met ra osukosuk wóón me repwe tongeni angang wóón. Ika mi lamot ach sipwe káé ngeni emén ekkewe puk Paipel A Apasa me Tongen Kot, a ifan me watteen lamoten ach sipwe fen káé ngeni pwisin néúch kewe! Ka kan féri ena?

¹⁷ Lupwen noum kewe ra watteeló, repwe pwisin filatá ika repwe angang ngeni Kot. Kosap ekieki pwe repwe chék angang ngeni Kot pokiten chék ka filatá le angang ngeni. Mi lamot iir pwisin repwe ámááraatá ar riri ngeni Jiowa. (SalF. 3:1, 2) Ika ka kúna pwe a weires ngeni noum we an epwe ririéch ngeni Kot, ka tongeni álisi an epwe ekieki minne a lúkú. Álisi le ekieki usun ekkeei esin kapas eis: “Pwata ua silei pwe mi wor Kot? Met a ánneta ngeniei pwe Jiowa Kot a wesewesen aúcheaniei? Pwata ua lúkú pwe án Jiowa kewe allúk ra kawor fán iten pwisin feiéchúi?” Kopwe emén chón masen siip mi múrinné ren óm emmweni noum kewe fán mosonottam le ánneta ngeni pwisin iir pwe alen Jiowa we chék, ina ewe al mi múrinné seni meinisin.c​—Rom 12:2.

18. Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni áppirú Jiowa, ewe Chón Mas mi Lapalap?

¹⁸ Meinisin Chón Kraist mi enlet ra mochen áppirú ewe Chón Mas mi Lapalap. (Ef. 5:1; 1 Pet. 2:25) Mi ákkáeúin lamot ngeni ekkewe sam me in ar repwe silefichi napanapen néúr pwiin siip, weween néúr kewe mi aúchea. Repwe pwal achocho úkúkún ar tufich le emmweniir pwe repwe tufichin kúna ekkewe feiéch Jiowa a awora fán iter. Ina minne, ámi kana sam me in, akkachocho le ámááraatá néúmi kewe lón ewe alen enlet!