Sam Me In Kana, Met Noumi Kewe Repwe Kaeo Seni Ami Leenien Appiru?
“Oupwe appiru Kot, usun chok noun kewe mi achengicheng. Iwe, oupwe fefetal lon tong.”—EFISOS 5:1, 2.
1. Met sokkun emmwen Jiowa a awora fan iten ewe aewin pea?
JIOWA ewe Chon Poputani ewe kokkotun famili. Ekkewe famili meinisin ra manau pokiten I a poputani ewe aewin famili me a ngeni ewe aewin pea ewe tufichin nounou. (Efisus 3:14, 15) A ereni Atam me If ussun wiiser kewe me a mutata ngeniir ar repwe pwisin filata ifa ussun repwe apwonueta. (Keneses 1:28-30; 2:15-22) Mwirin Atam me If ra tipis, a lapelo ekkewe osukosuk a tori ekkewe famili. Nge Jiowa a awora emmwen ren tong pwe epwe alisi noun kewe chon angang le pwakini ekkena osukosuk.
2. (a) ifa ussun Jiowa a apochokkula an we fon mi makketiu ren fon seni auen aramas? (b) Ifa ewe kapas eis mi lamot ekkewe sam me in repwe pwisin eisiniir?
2 Ussun ach Sou Kait mi Lapalap, Jiowa a fori mettoch mi lap seni an chok awora emmwen mi makketiu ussun met sipwe ita fori me met sipwe ita tumunu seni. Loom, loom, a awora emmwen mi mak fengen me kapasen emmwen seni auen ekkewe samol fel me ekkewe soufos me seni ekkewe mokuren famili. Io Kot a nounou ikenai pwe epwe awora ena esin kapasen emmwen? Ekkewe elter Chon Kraist me ekkewe sam me in. Ika en sam are in, ka apwonueta wiisom le asukula om famili lon alen Jiowa?—An Salomon Fos 6:20-23.
3. Met ekkewe mokuren famili repwe tongeni kaeo seni Jiowa ussun asukul mi murinno?
3 Epwe ita ifa ussun ena esin emmwen epwe tori ewe famili? Jiowa a pwaari ika ifa ussun. A affata minne mi och me minne mi ngau, me a ekkenniwili. (Ekistos 20:4, 5; Tuteronomi 4:23, 24; 5:8, 9; 6:14, 15; Josua 24:19, 20) A nounou kapas eis pwe epwe amwokutukich le ekiek. (Hiop 38:4, 8, 31) A achungu meefiach me letipach me ren ekkewe kapas monomon me porausen fofforun aramas. (Keneses 15:5; Taniel 3:1-29) Sam me in kana, oua isetiu ewe leenien appiru ngeni noumi kewe lupwen oua asukuleer?
4. Met sipwe tongeni kaeo seni Jiowa lupwen a awora kapwung, me met popun a lamot emirit?
4 Jiowa a uppos fan iten minne mi pwung, nge a weweiti met a fisita pokiten an aramas rese unusoch. Ina popun, mwen a apwungu ekkewe aramas rese unusoch, a asukuleer me awora chommong kapasen ourour ngeniir. (Keneses 19:15, 16; Jeremaia 7:23-26) Lupwen a emiritiir, a ukuukoch chok, ese kon ssenuk. (Kol Fel 103:10, 11; Aisea 28:26-29) Ika a ina ussun ach foffor ngeni nouch kewe, sia pwarata pwe sia silei Jiowa, me epwe amecheresi ngeniir ar repwe pwal silei i.—Jeremaia 22:16; 1 Jon 4:8.
5. Met ekkewe sam me in repwe tongeni kaeo seni Jiowa ussun auseling?
5 A mmen och pwe Jiowa a auseling ussun emon Sam mi tong lon lang. Ese chok ngenikich alluk. A peseikich le apasawu masouen letipach. (Kol Fel 62:8) Nge ika met sia apasawu ese kon pwung, ese apwungukich ussun chopulap seni lang. A mosonottam le asukulakich. Ina popun, a fokkun fich ewe emmwen seni ewe aposel Paul: “Oupwe appiru Kot, usun chok noun kewe mi achengicheng”! (Efisus 4:31–5:1) Met ren ewe leenien appiru mi murinno Jiowa a isetiu fan iten ekkewe sam me in lupwen ra asukula nour kewe! Ei leenien appiru a kku letipach me a amwokutukich le fetal lon an we alen manau.
Etipetipaen Leenien Appiru
6. Ifa ussun meefien me fofforun ekkewe sam me in epwe kku nour kewe?
6 Lukun chok kapas repwe rong, eu leenien appiru a fokkun etipetipa ekkewe kukkun. Ese lifilifil ika ekkewe sam me in ra saani are rese saani, nour kewe repwe appiruur. Fan ekkoch epwe apwapwai ekkewe sam me in—fan ekkoch repwe ruko—lupwen nour kewe ra enniwili minne ra fen apasa. Lupwen fofforun me meefien ekkewe sam me in a pwarata alollolun ar aucheani mettochun ngun, ei mettoch epwe etipetipaochu nour kewe.—An Salomon Fos 20:7.
7. Ifa ewe leenien appiru Jepta a isetiu fan iten noun we nengngin, me ifa mwiriloon?
7 Ewe Paipel a makkei ifa ussun ewe leenien appiru ren ekkewe sam me in a kku manauen nour kewe. Jepta emon sam, pwal ewe emon Jiowa a nounou le emmweni Israel pwe epwe akkufu ekkewe Chon Ammon. Porausen an poluen ngeni ewe kingen Ammon a pwarata pwe Jepta a akkalleani uruwoon fofforun Jiowa ngeni Israel. A tongeni aloni alon ewe uruwo, me a pwarata lukuluk mi pochokkul won Jiowa. Ese mwaal, an foffor a alisi noun we nengngin pwe epwe amaaraata ewe luku me pennuku pwisin letipan lupwen a nguuri ewe wiis wiisen angang ngeni Jiowa ren unusen manauan ussun emon mi lipich.—Soukapwung 11:14-27, 34-40; alollo ngeni Josua 1:8.
8. (a) Ifa ewe ekiek mi murinno semen me inen Samuel ra pwarata? (b) Ifa ussun ena mettoch a efeiochu Samuel?
8 Samuel emon at mi murinno me a wiliiti emon soufos mi tuppwol ngeni Kot lon unusen manauan. En mi mochen pwe noum kewe repwe pwal ussun i? Ekieki mwo ewe leenien appiru seman me inan Samuel, Elkana me Hanna ra isetiu mwan. Inaamwo nonnomun ar famili ese unusoch, ra feffeilo ngeni Silo pwe repwe fel, ewe leeni ewe imwen fel mangaku a nom ie. (1 Samuel 1:3-8, 21) Nengeni alollolun meefien Hanna lupwen a iotek. (1 Samuel 1:9-13) Nengeni meefien ir me ruuemon ussun lamoten ar repwe apwonueta ewe pwon ra pwonei ngeni Kot. (1 Samuel 1:22-28) Ese mwaal ewe leenien appiru ra isetiu a alisi Samuel an epwe amaaraata ekkewe lapalap mi atufichi i le foffori minne mi pwung—inaamwo ika chienan kewe repwe ita angang ngeni Jiowa nge rese pwarata sufol fan iten alen Kot. Lo, lo, lo, Jiowa a awiisa ngeni Samuel wiisen Noun we soufos.—1 Samuel 2:11, 12; 3:1-21.
9. (a) Met sokkun etipetip mi och lon imwan a alisi Timoti? (b) Timoti a wiliiti met sokkun aramas?
9 Ka mochen pwe noum epwe ussun chok Timoti, emon a wiliiti chiechien ewe aposel Paul lupwen a chuen sarafo? Semen Timoti esap emon chon luku, nge inan me inan we chinnap ra isetiu eu leenien appiru mi murinno ren ar aucheani mettochun ngun. Ese mwaal ei mettoch a alisi Timoti seni le kukkunun lon manauan ussun emon Chon Kraist. A affat pwe mi nom ren inan we, Iunis, me inan we chinnap Lois “luku enlet.” Rese chok tipin manaueni manauen Chon Kraist; ra wesewesen atipeeufengenni manauer ren minne ra luku, me ra asukula ewe at Timoti an epwe pwal appiruur. Timoti a annetata pwe i emon aramas repwe tongeni lukuluk won me a wesewesen tongei aramas.—2 Timoti 1:5; Filipai 2:20-22.
10. (a) Met sokkun leenien appiru lukun imwach epwe tongeni etipetipa nouch kewe? (b) Met sipwe fori ika sia kuna ei esin etipetip lon kapasen me ekiekin nouch kewe?
10 Ekkewe leenien appiru mi etipetipa nouch kewe esap chok fis lon imwach. Chiener kewe lon sukul repwe tongeni etipetipeer, pwal ekkewe sense mi angang pwe repwe alapalapa tupuwen ekkewe kukkun, ekkewe aramas mi meefi pwe meinisin repwe ita fori alon eorenien ar we einang are sopw, aramas mi itefoulo lon pekin urumot, me ekkewe nouwisin muu, fofforur kewe mi akkappio lon news. Fite million semirit ra pwal kuna fofforingauen maun. Sipwe ita mairu ika etipetipaen ekkeei mettoch repwe pwalo lon kapasen are ekiekin nouch kewe? Met meefiach lupwen sia kuna? Ach kapas pochokkul ngeniir are ach apwungungauer epwe pwakini ewe osukosuk? Mwen ach sipwe muttir polueni nouch kewe, eli epwe och ach sipwe eisinikich, ‘Mei wor och mettoch lon an Jiowa foffor ngenikich epwe ita alisikich le miritiiti ifa ussun sipwe pwakini ei osukosuk?’—Alollo ngeni Rom 2:4.
11. Lupwen ekkewe sam me in ra mwaalilo, epwe ifa ussun ei mettoch epwe kku ekiekin nour kewe?
11 Pwungun pwe, pokiten ekkewe sam me in rese unusoch, resap pwakiniochu ekkewe osukosuk iteiten fansoun meinisin. Repwe mwaalilo. Lupwen ekkewe semirit ra miritiiti ena mettoch, epwe ekisalo ar sufoliiti semer me iner kewe? Neman epwe ina ussun ika ekkewe sam me in ra sotun le tukumalo ar tipis ren ar pwaralo pochokkulen ar nemenem. Nge mwiriloon epwe ekis sokkofesen ika ekkewe sam me in ra tipetekison me omusomus lupwen ra mwaalilo. Iei ussun repwe tongeni isetiu eu leenien appiru mi murinno mwen nour kewe, pwe ekkewe nau repwe pwal silei lamoten ar repwe fori ussun chok.—Jemes 4:6.
Met Ach Kewe Foffor Epwe Tongeni Asukula
12, 13. (a) Mi lamot ngeni ekkewe semirit ar repwe kaeo met ussun tong, me ifa ussun repwe ochchun kaeo ei mettoch? (b) Met popun mi lamot pwe ekkewe semirit repwe kaeo ussun tong?
12 Mei wor chommong lesen mi lamot sipwe tongeni asukula ngeni nouch kewe ika kapasen emmwen epwe fiti foffor murinno. Nengeni mwo ekkoch leir.
13 Pwarata tong ese maicha: Eu me lein ekkewe lesen mi lamot epwe pochokkulelo ren foffor, ina weween tong. “Sia meefi tong, pun a [Kot] fen tongeikich akkom.” (1 Jon 4:19) I ewe Popun me ewe leenien appiruun tong mi lap seni meinisin. Ei sokkun tong mi alongolong won alluk, a·gaʹpe, a mak lon ewe Paipel lap seni fan 100. Ina ewe lapalap mi esissinnata ekkewe Chon Kraist mi enlet. (Jon 13:35) Ena esin tong epwe ita pwalo ngeni Kot me Jises Kraist me pwal lefilen aramas—pwal mwo nge ngeni aramas sise kan tongei. (Mattu 5:44, 45; 1 Jon 5:3) Ei tong epwe ita nonnom lon letipach me sipwe pwaralo lon manauach mwen sipwe tongeni lipwakoch le aiti ngeni nouch kewe. Foffor a auchea mwen kapas. Lefilen chon ewe famili, a lamot pwe ekkewe semirit repwe kuna me meefi tong me pwal ekkewe lapalap mi kapach ngeni, awewe chok chiechioch. Ika esor ekkeei mettoch, ewe semirit esap maaroch lon pekin inis, ekiek, me memmeef. A pwal lamot pwe ekkewe semirit repwe kuna ifa ussun repwe pwarata tong me chiechioch ngeni chiener kewe Chon Kraist lukun famili.—Rom 12:10; 1 Piter 3:8.
14. (a) Ifa ussun ekkewe semirit repwe kaeo le fori angang mi murinno repwe menemenoch ren? (b) Ifa ussun kopwe tongeni fori ei mettoch lon om famili?
14 Kaeo ifa ussun epwe angang: Angang ina eu mettoch mi lamot ngeni manauach. Pwe emon epwe meefi pwe i mi auchea, a lamot pwe epwe kaeo ifa ussun epwe fori sokkun angang mi murinno. (Än Salomon Afalafal 2:24; 2 Tesalonika 3:10) Ika sia awiisa ngeni emon semirit eu angang nge ese fiti awewe me mwirin sia mina pokiten a lipwakingau le fori, ese mwaal esap kaeo le angangoch. Nge lupwen ekkewe semirit ra kaeo ren ar angangfengen me semer me iner kewe me ra mwareitiir atun mi fich ngeniir, ekkewe semirit repwe tufichin kaeo ifa ussun repwe fori sokkun angang mi atoto ngeniir menemenoch. Ika an ewe sam me in leenien appiru mi fiti awewe, ekkewe semirit resap chok kaeo ifa ussun repwe tongeni awesi ewe angang nge repwe pwal kaeo ifa ussun repwe tongeni pwakini ekkewe osukosuk, ifa ussun repwe likiitu le fori eu angang tori a wes, me ifa ussun repwe pwungupwung won me filata och mettoch. Lupwen ekkewe sam me in ra angang me nour kewe, repwe alisiir le miritiiti pwe Jiowa a pwal angang, a fori angang mi murinno, me Jises a appiru Seman we. (Keneses 1:31; An Salomon Fos 8:27-31; Jon 5:17) Ika eu famili a fori atake are mei wor ar business, ekkoch lon ewe famili repwe tongeni angangfengen. Are eli ewe in epwe tongeni aiti ngeni noun we at are nengngin ifa ussun epwe kuk me alimelim mwirin ra mongo. Emon sam mi angang towau seni imwan epwe tongeni akkota le fori och angang lon imwer me noun kewe. Met ren ewe feioch lupwen ekkewe sam me in rese chok ekiekin muttir awesi ar kewe angang nge repwe pwal ekiekin alipwakochu nour kewe lon manauer!
15. Epwe ifa ussun sipwe tongeni asukula ekkewe lesen ussun luku? Awewei mwo.
15 Amwochu luku fan osukosuk: Luku mi pwal lamot ngeni manauach. Lupwen eu famili a poraus ussun luku lon ar kaeo, ekkewe semirit repwe tongeni kaeo ifa ussun repwe awewei. Eli repwe miritiiti ekkewe mettoch epwe amaaraata luku lon letiper. Nge ika ra kuna semer me iner lupwen ra uppos lon ar luku mi pochokkul fan riaffou watte, repwe chechchemeni ren unusen manauer. Puluwen emon chon kaeo Paipel seni Panama a apasa pwe epwe katowu seni lon imwer ika ese ukutiu le fel ngeni Jiowa. Nge, i me noun kewe fomon kukkun ra sopweilo le feffetal ukuukun 10 mwail me mwirin fiti efoch pas ren pwal 20 mwail pwe repwe feilo ngeni ewe Kingdom Hall. Pokiten an foffor murinno, 20 som lon an famili ra pwal etiwa ewe enlet.
Isetiu ewe Leenien Appiru lon Alleaan Paipel Iteiten Ran
16. Met popun mi lamot alleaan Paipel iteiten ran?
16 Eu eoreni mi auchea seni meinisin eu famili epwe tongeni poputani—eu eoreni epwe efeiochu ewe sam me in me epwe isetiu eu leenien appiru fan iten ekkewe semirit—ina ar akkalleani ewe Paipel. Ika oua tawe ngeni, alleani ewe Paipel iteiten ran. Met mi lamot esap ren ach alleani chommong sopwun. Ach akkalleani me lapalapen ach fori ina met mi lamot seni meinisin. Fan iten ekkewe semirit, ewe alleaan Paipel epwe pwal fiti ar auseling ngeni ekkewe cassettin Nei Puken Porausen Paipel ika mei wor lon kapasen fonuom. Ach akkalleani ewe Kapasen Kot iteiten ran epwe alisata ach akkomwa ekiekin Kot. Me ika chon ewe famili rese chok akkaemon lon ar allea nge repwe alleafengen, ena esin alleaan Paipel epwe alisata an ewe famili fetal lon ewe alen Jiowa. Iei ewe sokkun foffor ewe Mwichelap “An Kot we Alen Manau” a pese ngenikich le fori lon ewe sipai Famili—Repwe Eorenalo Alleaan Paipel Iteiten Ran!—Kol Fel 1:1-3.
17. Ifa ussun an famili alleaan Paipel me amwochulukun ekkewe wokisin mi lamot epwe alisata ar apwonueta ewe emmwen seni Efisus 6:4?
17 An famili alleaan Paipel mi tipeeu ngeni minne ewe aposel Paul a makkei lon noun we taropwe ngeni ekkewe Chon Kraist lon Efisus, a apasa: “Ami sam kena, ousap asonga noumi, pwe oupwe foleniochu ir ren sokkun amirit me fonou me ren ewe Samol.” (Efisus 6:4) Met weween ena mettoch? “Fonou” a wewe ngeni “minalong ekiek lon”; ina popun mei wor pesepes ngeni ekkewe sam Chon Kraist pwe repwe minalong ekiekin Jiowa Kot lon nour kewe—pwe epwe alisi ekkewe semirit le silei ekiekin Jiowa. Ika ekkewe semirit repwe amwochulukun ekkewe wokisin mi lamot epwe alisata ar repwe fori ei mettoch. Sia mochen achocho ngeni pwe ekiekin Jiowa epwe emmweni mochenin me fofforun ekkewe semirit pwe epwe tipeeu ngeni allukun Kot inaamwo ika ekkewe sam me in ra nonnom are resap nonnom rer. Ewe Paipel ina longolongun ena esin ekiek.—Tuteronomi 6:6, 7.
18. Lupwen sia alleani ewe Paipel, eli met epwe lamot pwe sipwe (a) ffatochun weweiti? (b) feioch seni ewe emmwen lon? (c) auseling ngeni met a apasa ussun an Jiowa we kokkot? (d) feioch seni minne a apasa ussun ekiekin me fofforun aramas?
18 Pwungun pwe, ika ewe Paipel epwe kku manauach, a lamot ach sipwe weweiti minne a apasa. Fan iten chommong aramas, epwe wewe ngeni ar repwe alleaani ekkoch kinikinin lap seni fan eu chok. Pwe epwe ffatafattoch weween ekkewe ekkoch poraus, eli epwe lamot ach sipwe cheki ekkewe kapas lon eu dictionary are lon Insight on the Scriptures. Ika ewe wokisin a masou ren fon are eu alluk, fos ussun minne a fiffis lon ach fansoun mi weneiti ekkeei mettoch. Mwirin kopwe tongeni eis, ‘Ifa ussun ach apwonueta ei fon epwe efeiochukich?’ (Aisea 48:17, 18) Ika ewe wokisin a poraus ussun kinikinin an Jiowa kokkot, kopwe eisiniir, ‘Ifa ussun ei mettoch a kku manauach?’ Neman ka alleani ussun porausen meefien me fofforun aramas. Met sokkun osukosuk a toriir? Ifa ussun ra pwakini ar osukosuk?’ Ifa ussun sipwe kuna feioch seni ar fofforoch? Isetiu och fansoun iteitan le poraus ussun weween ewe poraus lon manauach ikenai.—Rom 15:4; 1 Korint 10:11.
19. Ren ach appiru Kot, met sipwe awora ngeni nouch kewe?
19 Met ren ochchun ach tufichin apochokkula ekiekin Kot lon ekiekich me letipach! Iei ussun epwe wesewesen torikich ewe alillis pwe sipwe wiliiti chon “appiru Kot, usun chok noun kewe mi achengicheng.” (Efisus 5:1) Me sipwe awora eu leenien appiru epwe fich ngeni an nouch kewe repwe pwal appiru.
En Ka Chechchemeni?
◻ Ifa ussun ekkewe sam me in repwe tongeni feioch seni ewe leenien appiru Jiowa a isetiu?
◻ Met popun kapasen emmwen ngeni ekkewe semirit epwe pwal fiti leenien appiru mi murinno seni ekkewe sam me in?
◻ Ikkefa ekkewe lesen ekkewe sam me in repwe aiti ngeni nour ren ar isetiu ewe leenien appiru?
◻ Ifa ussun sipwe tongeni unusen kuna feioch seni ach famili alleaan Paipel?
[Ekkewe sasing lón pekin taropwe 20]
Chommong famili ra pwapwaesini ar alleafengenni ewe Paipel