Ami Kana Sam Me In, Awora Minne A Lamot Ngeni Ami Famili
“Are emon esap tumunufichi an famili, . . . a fen pout seni ewe luku.”—1 TIMOTI 5:8.
LUPWEN kopwe nennefetal lein chon ewe mwichefelin Chon Kraist me mwen poputaan eu mwich, eni kopwe kuna ekkewe semirit mi limoch me ufoufoch ra mommot ren semer kkewe me iner. Esap eu minen apwapwa ach sipwe kuna ewe tong lon ekkena famili—tong ngeni Jiowa me pwal lefiler? Iwe nge, epwe mecheres ach monuki watten ewe angangen mmolneta fan iten an ewe famili epwe tori ewe leenien mwich me mwen poputaan mwich.
2 Lape ngeni fansoun meinisin, ekkewe sam me in repwe angang unusen ran, nge lon ranin an epwe fis mwich, epwe watte an ewe famili angang. Repwe kuk aner, alimelim, me an ekkewe nau fori ar kkewe asaimen. Iwe, a kan chou osen ekkewe sam me in, pun repwe pii pwe meinisin chon ewe famili ra fen tutu, mongo, me mmolneta pwe repwele lo. Pwungun pwe ren semirit, epwe tongeni piita osukosuk atun ewe famili a atapwalapwal. Eni, a kam an ewe mwanichi rauses atun an kunou. A niino anen ewe kukkun. Ekkewe nau ra poputa le aninifengen. (An Salomon Fos 22:15) Iwe, epwe ifa mwiriloon? Inaamwo ika ekkewe sam me in repwe akkotaochu fofforun ewe famili lon ekkena fansoun, nge epwe tongeni fisita osukosuk. Nge lape ngeni fansoun meinisin, ewe famili epwe chuen chok wareiti ewe Kingdom Hall mwen poputaan ewe mwich. A ifa me watten an apochokkulakich lupwen sipwe kuner wiik me wiik, ier me ier, atun ekkewe nau repwe mammarita pwe repwe angang ngeni Jiowa!
3 Fan ekkoch, inaamwo ika epwe weires om angangen sam are in, me ka fokkun pekkus ren, nge kopwe tongeni luku pwe Jiowa a aucheani om achocho. Jiowa, i ewe Sou Poputaani ewe kkotun famili. Ina minne, an we Kapas a apasa pwe iteiten famili meinisin ra “angei iter”—pwal mwo nge manauer—seni Jiowa. (Efisus 3:14, 15) Ina minne, lupwen ami kana sam me in oua achocho le akkapwonuetaochu wisemi lon ewe kkotun famili, oupwe asamolu ewe Samol mi lapalap seni meinisin. (1 Korint 10:31) Esap ina eu wis mi fokkun auchea? Ina minne, a fich ngenikich ach sipwe kaeo ussun ekkewe wis Jiowa a awisa ngeni ekkewe sam me in. Lon ei lesen, sipwe kaeo ussun ekkena wis, akkaewin, ewe wisen atufichi manauen ewe famili. Iwe, sipwe enniwini ifa ussun Kot epwe kutta seni ekkewe sam me in ar repwe atufichi chon le imwer kewe lon ulungat kinikinin manauer.
Awora Alillisin Aion
4 Ewe aposel Paul a makkei: “Are emon esap tumunufichi an famili, nge kon chon le imwan, iwe, a fen pout seni ewe luku, o i a ingau lap seni emon chon lukun.” (1 Timoti 5:8) Lupwen Paul a kapas ussun “emon”, io na a ekieki ussun? Ina i mokuren ewe famili, akkaewin, ewe sam. Kot a pwal awisa ngeni ewe fefin wisan we mi auchea, wisen chon alillis ngeni puluan we. (Keneses 2:18) Fan chommong ekkewe fefin lon fansoun Paipel ra alisi puluwer fan iten tufichin ewe famili. (An Salomon Fos 31:13, 14, 16) Lon ach ei fansoun, a kan chommongelo ekkewe famili mei wor emon chok sam are emon in nge esor puluer.a Chommong sam are in chon Kraist nge esor puluer ra kan angoch le awora tufichin chon le imwer kewe. Pwungun pwe epwe fen och murinno ika epwe wor sam me in lon eu famili, me ewe sam epwe wisen emmweniir.
5 Lon 1 Timoti 5:8, ifa ewe sokkun alillis Paul a ekieki ussun? Ekkewe wokisin mwan me mwirin ra pwarata pwe a kapas ussun minne a lamot ngeni ewe famili lon pekin inis. Lon ei fonufan ikenai, mei wor chommong mettoch a kan eppeti mokuren ewe famili pwe epwe atufichi manauen chon le imwan kewe. Osupwang lon pekin moni a choufetal won unusen fonufan, pun a chommongelo ir kkewe esor ar angangen moni are a pout senir ar angang. A pwal watteta liwinin pisek me imw. Met epwe tongeni alisi emon chon atufichi ewe famili an epwe likiitu fan ekkena sokkun weiresin manau?
6 Epwe murinno ngeni emon mi atufichi manauen ewe famili an epwe chechemeni pwe a akkapwonueta eu wis seni Jiowa. Alon Paul kewe mi mak fan emmwenien ewe ngun mi fel a pwarata pwe ika emon mwan a tongeni alleasochisi ei alluk nge ese mochen foffori, a ussun chok emon mi fen “pout seni ewe luku.” Emon chon Kraist epwe achocho ukukuun an tufich pwe esap ina ussun mwen mesen an Kot. Iwe nge, iei eu poraus mi alolilen pwe chommong aramas ikenai “esor ar tong.” (2 Timoti 3:1, 3) Pwungun, chommong sam rese apwonueta wiser kewe, iwe, chon ar kewe famili ra osupwang. Ekkewe mwan chon Kraist rese fokkun eani ena sokkun ekiek-mwaal ussun wiser ar repwe tuttumunu chon le imwer kewe. Ekiekin chon Kraist a sokko seni ekiekin chommong chiener kewe chon angang pun rese oput ar repwe foffori sokkun angang mi tekisoson, pun repwe apwapwai Jiowa Kot me atufichi manauen ar famili.
7 Eni mokuren ekkewe famili repwe pwal kuna alillis ren ar ekilapei an Jises we leenien appiru mi unusoch. Chechemeni pwe lon kapasen oesini, ewe Paipel a eita ngeni Jises “Semach mi nom tori feilfeilachok.” (Aisea 9:6, 7) “Ewe Atam le sopolon”, Jises, a siwili “ewe aramas le popun, Atam” pwe epwe semen ekkewe chon luku. (1 Korint 15:45) Jises ese ussun chok Atam, atewe mi chok apwonueta pwisin letipan, nge Jises emon sam mi fokkun murinno. Ewe Paipel a apasa ussun i: “Nge iei usun ach sinei usun tong, pun a fen likitalo manauan fan asengesich.” (1 Jon 3:16) Ewer, Jises a fangelo pwisin manauan fan iten aramas. Iwe nge, ran me ran a pwal kukkutta minne a lamot ngeni ekkewe ekkoch, pwal mwo nge lon ekkewe mettoch mi kisikis. Ami kana sam me in, epwe murinno ika oupwe akkappiru Jises.
8 Ekkewe sam me in repwe tongeni kaeo ussun ena esin tong seni alon Jises ngeni noun Kot kewe aramas mi rikilo: “Fan fitu ngang ua mochen ionfengenni noum kewe, usun chok emon chuko a ionfengenni atenin fan poun!” (Mattu 23:37) Iwe, Jises a eani eu kapas awewe ussun emon chuko mi tuttumunu noun fan poun kewe. Enlet, ekkewe sam me in ra tongeni kaeo seni an emon matchang tuttumunu noun kewe, inaamwo ika pwisin i epwe feiengau. Iwe nge, a pwal amwarar minne ekkewe matchang repwe fori ran me ran. Repwe akkaas lefilen faseer me ikkewe repwe tongeni kunakun mongo me ie. Iwe, pwal mwo nge lon ar pekkus, repwe waalong mongo lon auen nour kewe, iwe, ekkewe kukkun repwe oromalo me pupuchor fan iten pwal och mongo. Chommong forien Jiowa kewe man ra eani “tipatchem” lon ar atawei osupwangen nour kewe.—An Salomon Fos 30:24.
9 Iwe, a pwal ina ussun ekkewe sam me in chon Kraist won unusen fonufan ra pwarata ewe ngunun pennukuolo pwisin letiper. Meni ka fen mochen kopwe pwisin feiengau ika epwe pinei och feiengau epwe tori noum kewe. Pwal och, ran me ran ka kan fori minne a weires ngonuk fan iten om kopwe atufichi manauen chon le imwom kewe. Chommong leimi oua pwatakai pwe oupwe feilo fori eu angang mi fokkun weires. Ka angang fan iten an epwe wor anemi mongo. Ka angang weires pwe epwe wor ufen noum kewe mi limoch, imwer mi fich, me ar sussukul. Iwe, ka akkachocho ngeni ekkeei mettoch ran me ran, ier me ier. Iwe, ena sokkun achocho me likiitu ra enletin apwapwai Jiowa! (Ipru 13:16) Iwe nge, inaamwo ika a pwung ekkeei mettoch, nge ka chechemeni pwe mei wor pwal ekkoch mettoch mi lamot seni fan iten om kopwe akkawora alillis ngeni chon om famili.
Alisi Chon ewe Famili Ar Repwe Amwochu Ar Pacheoch ngeni Kot
10 An emon akkawora ekkewe mettochun ngun a lamot seni ekkewe mettoch lon pekin inis. Jises a apasa: “Aramas resap manau ren pilaua chok, pwe ren iteiten kapas meinisin mi tou seni auen Kot.” (Mattu 4:4; 5:3) Met ekkewe sam me in repwe tongeni fori pwe repwe akkawora ekkewe mettochun ngun?
11 Fan ei itelap, fan chommong aramas repwe ekkekieki alon Tuteronomi 6:5-7. Kese mochen kopwe suuki noum Paipel me alleani ekkena wokisin. Nengeni pwe a pesei ekkewe sam me in ar repwe akkom amaraata pwisin ar ririoch ngeni Jiowa, apochokkulata ar tongei Jiowa me lefareni alon kewe. Iwe, a lamot om kopwe wiliti emon chon kakkaeofichi an Kot we Kapas, akkalleani ewe Paipel, me ekkekiekifichi pwe kopwe wewefichiiti me tongei alen Jiowa kewe, an kkewe kapasen emmwen, me an kewe alluk. Mwiriloon, letipom epwe ur ren ekkewe poraus mi enlet seni Paipel, iwe, epwe efisata om pwapwa, sufol, me tong ngeni Jiowa. Iwe, epwe wor chommong mettoch mi murinno kopwe tongeni aiti ngeni noum kewe.—Luk 6:45.
12 Ekkewe sam me in mi pochokkul lon pekin luku repwe tufichin apwonueta ewe kapasen fon lon Tuteronomi 6:7, pwe repwe “aiti” ngeni nour kewe alon Jiowa kewe fansoun meinisin mi fich. Ar “fotukalong” a wewe ngeni ar repwe asukula me aiti ngenir poraus ren ar ekkenniwili. Jiowa a fokkun silei pwe a lamot ngeni oukich meinisin—akkaeuin ekkewe nau—ewe mettoch ekkenniwili poraus fan iten ach sipwe mirititi. Ina minne, Jises a sou ekkenniwili lesen lon an we angangen afalafal. Awewe chok, lupwen a asukula noun kewe chon kaeo pwe repwe tipetekison nge resap lamalam tekia me akkuffengen, a ekkenniwili ewe kapasen emmwen lon sokkopaten lapalap. A asukula aramas ren an awewei, ren an kewe kapas monomon, me pwal mwo nge ren an pwomweni ewe lesen. (Mattu 18:1-4; 20:25-27; Jon 13:12-15) Iwe nge, iteiten fansoun meinisin, Jises ese pwari songokai. Iwe, pwal ina chok ussun, a lamot ngeni ekkewe sam me in ar repwe asukula nour kewe ekkewe popun poraus mi enlet seni Paipel, iwe, repwe mosonottam le ekkenniwili an Jiowa kewe popun alongolongun alluk tori ewe fansoun nour kewe repwe weweochitiir me apwonuereta.
13 Fansoun chon ewe famili ra kaeofengen, ina ekkewe fansoun fich an epwe fis ena sokkun asukul. Pwungun pwe an ewe famili kaeofengen mi apwapwa iteitan epwe longolongun pochokkulen ewe famili lon pekin luku. Ekkewe famili chon Kraist won unusen fonufan ra pwapwaiiti ena sokkun kaeofengen ren ar nounou ekkewe puk mi katou seni an Jiowa we mwicheich me kakkaeo minne a lamot ngeni ekkewe nau. Ekkewe ruu puk Learn From the Great Teacher me Questions Young People Ask—Answers That Work.b ir liffang lapalap fan iten ei sokkun kaeo.Iwe nge, sap minne sipwe tongeni asukula nouch kewe lon chok ekkewe fansoun an ewe famili kaeofengen.
14 Ussun Tuteronomi 6:7 a aiti ngenikich, mei wor chommong fansoun lupwen ami kana sam me in oupwe tongeni porausfengen me noumi kewe ekkewe poraus lon pekin luku. Lupwen oupwe saifengen, angangfengen, are asosofengen, eni epwe tufich om kopwe awora ngeni noumi kewe minne a lamot lon pekin ngun. Pwungun pwe kesap “akkapini” ngeni noumi kewe ekkewe poraus mi enlet lon Paipel. Nge, sotun alisata an ewe famili porausfengen pwe epwe eu minen apochokkul lon pekin luku. Awewe chok, ewe chassi Awake! a ur ren chommong sokkopaten poraus. Oupwe tongeni porausfengen ussun ekkewe man Jiowa a forata, ekkewe fonu mi lingoch won unusen fonufan, me chommong sokkun einangen aramas me nonnomun manauer mi sokkopat. Ena sokkun porausfengen epwe tongeni amwokutu ekkewe nau ar repwe alapalo ar alleani ekkewe puk mi katou seni ewe mwichen chon angang mi tuppwol me tipatchem.—Mattu 24:45-47.
15 Om fosfengen me noum kewe epwe pwal alisuk le fori pwal eu mettoch mi lamot lon pekin ngun. A lamot ngeni ekkewe nau chon Kraist ar repwe angoch le afalafala aramas ussun ar luku. Atun ka kapas ussun eu poraus lon Ewe Leenien Mas are Awake!, kopwe tongeni aiti ngeniir ifa ussun oupwe eani lon ewe angangen afalafal. Awewe chok, kopwe tongeni eis: “Epwe fokkun murinno ika pwal ekkoch aramas repwe tongeni silei ei poraus ussun Jiowa, ika met? Met sipwe tongeni fori pwe aramas repwe mochen auseling?” Ena sokkun porausfengen epwe tongeni amaarata an ekkewe semirit mochen afalafala aramas ussun minne ra fen kaeo. Iwe, lupwen noum kewe ra fituk lon ewe angangen afalafal, repwe kuna om apwonueta minne oua fen porausfengen won. Eni repwe pwal kuna pwe ewe angangen afalafal, ina eu angang mi apwapwa, iwe, epwe pwal efisata chengel chapur—Foffor 20:35.
16 Sam me in ra pwal akkawora alillis lon pekin ngun lupwen ra ikkiotek. Jises a aiti ngeni noun kewe chon kaeo ifa ussun repwe iotek, iwe, fan chommong a fitir le iotek. (Luk 11:1-13) Ekieki mwo ifa ussun ar nonnom ren noun Jiowa we atun a iotek a kan alisir! Iwe, noum kewe repwe pwal tongeni kaeo chommong mettoch seni om kewe iotek. Awewe chok, eni repwe kaeo pwe Jiowa a mochen ach sipwe fos ngeni seni letipach, iwe, sipwe tongeni fos ngeni ussun ach kewe osukosuk. Ewer, om kewe iotek repwe tongeni alisi noum kewe ar repwe kaeo ei poraus mi enlet: Mei tufich ngeniir ar repwe pacheoch ngeni Semer we lon lang.—1 Piter 5:7.
Akkawora Alillis Lon Pekin Memeef
17 Pwungun pwe ekkewe nau a wor ar kewe osupwang lon pekin memeef. An Kot we Kapas a ereni ekkewe sam me in ewe lamoten ar repwe akkawora alillis le atawei ekkena osupwang. Awewe chok, a pesei ekkewe fopwul ar repwe “tongei nour kewe.” Ar foffori ena mettoch a riri ngeni an ekkewe fopwul ekiekoch, are ar repwe “tipemirit.” (Taitos 2:4) Enlet, a pwari tipemirit ach sipwe pwarata tong ngeni emon semirit. Epwe alisi ewe semirit an epwe tongei ekkewe ekkoch me efeiochu i lon unusen manauan. Iwe nge, ese fokkun pwari mirit ika sise pwarata tong ngeni emon semirit. Epwe efisata letipechou me ese appiru Jiowa, ewe emon mi fen pwarata tong wachemuk ngenikich inaamwo ika sise unusoch.—Kol Fel 103:8-14.
18 Jiowa a pwal mwo nge mwokutukut akkom le pwari an tongei noun kewe won fonufan. Ussun 1 Jon 4:19 a apasa, “a fen tongeikich akkom.” Ami kana sam, oupwe akkaeuin appiru Jiowa ren ami oupwe amaraata eu ririin tong lefilemi me noumi kewe. Ewe Paipel a pesei ekkewe sam ar resap asonga nour kewe, “pwe rete apilukingau.” (Kolose 3:21) Esor och mettoch epwe aosukosuka emon semirit lap seni an ekieki pwe seman are inan ese tongei are aucheani. Epwe murinno ngeni ekkewe sam mi weires ar repwe pwari meefier pwe repwe chechemeni an Jiowa we leenien appiru. Jiowa a pwal mwo nge fosetiu me lang pwe epwe pwarata an tong ngeni Noun we. (Mattu 3:17; 17:5) A ifa me watten an apochokkulata Jises! Iwe, pwal ina chok ussun, ekkewe nau ra kuna pochokkul me pwora seni an semer kewe me iner pwarata enletin ar tong me pwapwaitiir.
19 Pwungun pwe an ekkewe sam me in tongei nour kewe esap chok pwalo ren minne ra apasa. Tong epwe akkaeuin pwapwalo ren foffor. Ar akkawora alillis lon pekin inis me pekin luku epwe tongeni pwarata an ewe sam me in tong ngeni nour kewe, akkaeuin, lupwen ar kewe foffor ra pwarata pwe a popu seni ar tong. Ra pwal pwarata tong ren ewe angangen emirit. Enlet, “ewe Samol epwe amiriti atewe a tongei.” (Ipru 12:6) Iwe nge, ar rese emiriti nour kewe epwe pwarata an ewe sam me in oputer! (An Salomon Fos 13:24) Iteiten fansoun meinisin epwe “aukukoch” an Jiowa angangen emirit. (Jeremaia 46:28) Ese mecheres ngeni ekkewe sam me in rese unusoch ar repwe itepok me ruuepek. Iwe nge, kopwe feioch ika kopwe achocho ngeni. Angangen emirit mi nukuchar me fiti tong epwe alisi emon semirit an epwe manaueni eu manau mi murinno me pwapwa. (An Salomon 22:6) Esap ina ewe mettoch iteiten sam me in chon Kraist meinisin repwe efich fan iten noun we?
20 Lupwen ami kana sam me in oupwe apwonueta ewe angang Jiowa a awisa ngenikemi—akkawora alillis ngeni noumi kewe lon pekin inis, lon pekin ngun, me lon pekin memeef—epwe watte feiochun. Kopwe awora ngeni noum kewe ar tufichin “filata manau” me “mammanau.” (Tuteronomi 30:19) Ekkena nau mi filata pwe repwe angang ngeni Jiowa me likiitu lon ar feffetal won ewe alen manau atun ra mammarita, repwe wesewesen apwapwai letipen semer kewe me iner. (Kol Fel 127:3-5) Ena sokkun pwapwa epwe nonnom tori feilfeilo chok! Iwe nge, ifa ussun ekkewe sarafo repwe tongeni mwareiti Jiowa lon ei fansoun? Ewe lesen mwirin ei epwe kapas ussun ena poraus.
[Footnotes]
a Lon ei lesen, sipwe era pwe ewe chon atufichi manauen ewe famili epwe wewe ngeni ewe mwan. Iwe nge, ekkewe popun alongolongun alluk ra pwal weneiti ekkewe fefin chon Kraist esor puluer.
b Forien Jehovah’s Witnesses.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
Met ekkewe sam me in repwe tongeni fori pwe repwe akkawora alillis ngeni nour kewe
• lon pekin inis?
• lon pekin ngun?
• lon pekin memeef?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1, 2. (a) Pwata epwe eu minen apochokkul lupwen sipwe kuna ekkewe famili ar ra mwin le fiffiti ach kewe mwich? (b) Ikkefa ekkoch osukosuk repwe tongeni piita lupwen ekkewe famili ra achocho fan iten ar repwe warekai lon ekkewe fansoun mwich?
3. Pwata sia silei pwe Jiowa a aucheani ekkewe famili?
4. Lon ewe famili, ifa an Jiowa we kokkot fan iten an epwe wor alillis mi lamot ngeni ekkewe nau?
5, 6. (a) Ikkefa ekkoch osukosuk a tori ir kewe mi achocho le akkawora tufichin manauen chon le imwer kewe? (b) Ifa ewe ekiekoch ussun an angang epwe alisi emon chon Kraist an epwe likiitu?
7. Pwata epwe murinno ngeni ekkewe sam me in ar repwe afanni an Jises leenien appiru?
8, 9. (a) Met ekkewe sam me in repwe tongeni kaeo seni ekkewe matchang ussun ar akkawora alillis ngeni nour kewe.? (b) Ifa ussun chommong sam me in ra pwarata ar achocho?
10, 11. Ifa ewe mettoch a lamot seni meinisin ngeni aramas, me ifa ewe mettoch ekkewe sam me in chon Kraist repwe akkom fori fan iten ar repwe akkawora ei mettoch ngeni nour kewe?
12. Ifa ussun ekkewe sam me in repwe tapweilo mwirin Jises appiru lupwen repwe fotukalong lon letipen nour kewe ekkewe poraus mi enlet seni Paipel?
13, 14. Inet ekkewe sam me in repwe tongeni fotukalong lon nour kewe ekkewe poraus mi enlet seni Paipel, iwe, ikkefa ekkewe minen alillis?
15. Ifa ussun ekkewe sam me in repwe tongeni alisi nour kewe ar repwe meefi pwe ewe angangen afalafal, ina eu angang mi apwapwa me eu feioch ngeniir?
16. Met ekkewe nau repwe tongeni kaeo seni ar auseling ngeni an semer me iner kewe iotek?
17, 18. (a) Ifa ussun ewe Paipel a aiti ngenikich lamoten pwarataan tong ngeni ekkewe nau? (b) Ifa ussun ekkewe sam repwe appiru Jiowa lon ar pwarata tong ngeni nour kewe?
19. Pwata a lamot ewe angangen emirit, me ifa ewe mettoch ekkewe sam me in chon Kraist repwe mochen achocho ngeni?
20. Ifa ussun ekkewe sam me in repwe tongeni atufichi nour kewe ar repwe “filata manau”?
[Lios lon pekin taropwe 20]
Chommong matchang ra angang weires pwe repwe amongooni nour kewe
[Lios lon pekin taropwe 22]
A lamot ngeni ekkewe sam me in ar repwe akkom amaraata pwisin ar pochokkul lon pekin luku
[Lios lon pekin taropwe 23]
Ekkewe sam me in repwe tongeni akkaea chommong fansoun pwe repwe asukula nour kewe ussun ewe Chon Fori
[Lios lon pekin taropwe 24]
Ekkewe nau ra kuna pochokkul me pwora seni an semer kewe me iner aucheaniir