“Tapweto Mwiri”
“Pun iei popun a fen korikemi, pwe Kraist a pwal kuna riaffou fan asengesimi, o a isetiu eu leenien appiru mwemi, pwe ami oupwe tapwelo mwirin lon ipwan.”—1 PITER 2:21.
1, 2. Pwata an Jises leenien appiru mi unusoch ussun emon sense esap fokkun tekia pwe sisap tongeni appiru?
JISES KRAIST, i ewe Sense mi Lapalap seni meinisin mi fen manau won fonufan. Pwal eu, i mi unusoch, iwe, ese tipis fan eu lon unusen manauan ussun emon aramas. (1 Piter 2:22) Iwe nge, a ita wewe ngeni pwe a kon tekia an Jises leenien appiru ussun emon sense pwe epwe kon weires ngeni kich sise unusoch ach sipwe tapwelo mwirin? Aapwi.
2 Ussun sia fen kuna lon ewe lesen mwen ei, ewe lapalap tong, ina longolongun an Jises angangen asukul. Iwe, oukich meinisin sipwe tongeni amarata tong. Fan chommong, an Kot we Kapas a peseikich ach sipwe mammarita me amurinnolo ach tongei ekkewe ekkoch. (Filipai 1:9; Kolose 3:14) Jiowa esap kutta seni forian kkewe minne resap tongeni fori. Pwungun pwe pokiten “Kot mi tong” me forikich pwe sipwe lapalapeni lapalapan kkewe, sipwe tongeni apasa pwe a anapanapakich pwe sipwe pwarata tong. (1 Jon 4:8; Keneses 1:27) Ina minne, lupwen sipwe alleani alon ewe aposel Piter mi mak fan itelapen ei lesen, sipwe tongeni luku pwe sipwe sopwoch. Sipwe tongeni tapwelo mwirin lon ipwen Jises kkewe. Iwe, sipwe tongeni alleasochisi pwisin an Jises alluk: “Tapwelo mwiri.” (Luk 9:23) Sipwe kaeo ifa ussun sipwe tongeni appiru ewe tong Kraist a pwarata, akkom an tongei ekkewe poraus mi enlet a eani afalafal, me mwirin, an tongei ekkewe aramas a asukula.
Amarata Ach Tongei Ekkewe Poraus mi Enlet Sia Kaeo
3 Ren ach sipwe tongei ekkewe poraus mi enlet sipwe aiti ngeni aramas, epwe lamot ach sipwe akkom pwisin tongei ach kakkaeo ekkena poraus mi enlet. Ikenai, ese kon lien mecheres maritaan ena sokkun tong. Ekkoch mettoch ussun nafangauen sukul me chipwang le kaeo lon fansoun sarafo a efisi an chommong aramas oputa ar repwe kakkaeo. Iwe, nge, a lamot pwe sipwe kaeo seni Jiowa. An Salomon Fos 2:1-5 a apasa: “Nei, kopwe etiwa ai kewe kapas o iseis ekewe alluk lon lelukom. Kopwe auselingom ngeni tipachem o suki lelukom pwe kopwe wewe ren. Ewer, kopwe sio ngeni Kot pwe epwe fang ngonuk om silelap, kopwe alapata mweliom o tungor ngeni pwe kopwe weweoch ren. Kopwe kutta tipachem usun om kutta silifer, ika usun om kutta pisek auchea mi monomon. Are kopwe fori iei usun, murin kopwe weweiti auchean om niuokusiti ewe Samol mi Lapalap o fefeita lon om silei Kot.”
4 Nengeni pwe lon wokisen 1 tori 4, a peppeseikich pwe ach akkachocho ngeni, sap chok ach sipwe “etiwa” me “iseis” nge sipwe pwal “kukkutta.” Iwe nge, met epwe amwokutukich ach sipwe fori ekkeei mettoch meinisin? Iwe, nengeni mwo ewe poraus “suki lelukom pwe kopwe wewe ren.” Eu puken awewei a apasa pwe ena kapasen pesepes “esap eu chok tingor pwe emon epwe auseling; nge ussun ina eu alluk pwe emon epwe eani eu sokkun ekiek: epwe etiwa ewe afalafal ren pwichikaren letipan.” Iwe, met epwe amwokutukich pwe sipwe etiwa ren pwichikaren letipach minne Jiowa epwe aiti ngenikich? Iwe, ina ach ekiek ussun ekkewe mettoch. Epwe lamot ach sipwe eani ewe ekiek pwe “sileien Kot” epwe wewe chok me “silifer” me “ekkewe pisek auchea mi monomon.”
5 Ese weires ach sipwe eani ena sokkun ekiek. Awewe chok, eni a fen kapachelong lon ewe “sileien Kot” ka fen eani ewe poraus mi enlet pwe Jiowa a akkota pwe aramas mi tuppwol repwe manau tori feilfeilo chok lon eu paratis won fonufan. (Kol Fel 37:28, 29) Lupwen ka koran kaeo ena poraus mi enlet, ese mwaal ka ekieki pwe ina eu poraus mi fokkun auchea, eu poraus mi auralo tupuom me letipom ren apilukuluk allim me pwapwa. Nge iei? Mwirin och fansoun, om aucheani ena poraus mi auchea a fen topotopolo? Iwe, kopwe tongeni sotuni ruu mettoch. Aeuin, asefosefalli om aucheani, weween, kopwe chechemeni ekkewe popun ka aucheani iteiten poraus mi enlet Jiowa a fen aiti ngonuk, pwal mwo nge minne ka fen kaeo fitu ier lom.
6 Oruuan, kopwe pacheta poraus mi auchea ngeni minne ka fen iseis. Awewe chok, ika ka sereni efou fau auchea, kopwe chok walong lon pwekitom me feilo fan kinamwe? Are, kopwe tu pwul me pii ika mei wor pwal efou? An Kot we Kapas a ur ren ekkewe poraus enlet mi auchea ussun chok ekkewe fau auchea aramas repwe kukkutta. Ese lifilifil fitu poraus mi enlet ka fen kuna, nge kopwe tongeni kuna pwal ekkoch. (Rom 11:33) Lupwen kopwe kaeo pwal eu poraus mi enlet, pwisin eisinuk: ‘Ifa ewe mettoch mi auchea ussun ei poraus? A kan ngeniei sile mi alollol ussun lapalapen Jiowa kkewe are an kkewe kokkot? A ngeniei emmwen mi tongeni alisiei le tapwelo mwirin lon ipwen Jises?’ Om kopwe ekkekieki won ekkena kapas eis epwe alisuk le alapalo om tongei ekkewe poraus mi enlet Jiowa a fen aiti ngonuk.
Pwarata Tong ngeni Ekkewe Poraus mi Enlet Sipwe Afalafala
7 Atun sipwe asukula aramas, ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia tongei ekkewe poraus mi enlet sia fen kaeo seni an Kot we Kapas? Ren ach sipwe tapweilo mwirin an Jises we leenien appiru, sipwe akkaeuin nounou ewe Paipel lon ach angangen afalafal. Lon fansoun kukuto, a katou ewe kapasen pesepes ngeni noun Kot kkewe aramas won unusen fonufan ar repwe alapalo ar nounou ewe Paipel lon ar angangen afalafal. Atun kopwe apwonueta ena kapasen pesepes, kukkutta ifa ussun kopwe tongeni esilei ngeni ewe chon kaeo pwe ka pwisin aucheani minne ka aiti ngeni seni Paipel.—Mattu 13:52.
8 Awewe chok, mwirin ewe fansoun ekkewe chon furio ra toki ewe telinimwen New York lon ewe ier, emon fin Kraist a alleani Kol Fel 46:1, 11 ngeni aramas a chuuri lon an we angangen afalafal. A akkom eisini aramas ifa ussur mwirin ewe fansoun weires. A auselingoch ngeni poluer, esilei ngenir pwe a afanni minne ra eani poraus, iwe, a apasa: “Ngang mi tongeni alleani ngonuk eu wokisin mi fokkun aururu letipei lon ei fansoun weires?” Chokisikis chok rese mochen, iwe, a tongeni porausfengen me chommong aramas. Lupwen a fos ngeni sarafo, fan chommong ena sister a apasa: “Ngang ua afalafala aramas seni Paipel ukukun 50 ier, nge ua tongeni allukuluku ngonuk pwe use fokkun kuna eu osukosuk ei puk esap tongeni pwakini.” Ren ach sipwe letip-wenechar me mwasangasang lon ach fos ngeni aramas, sipwe pwarata ngeniir pwe sia aucheani me tongei minne sia fen kaeo seni an Kot we Kapas.—Kol Fel 119:97, 105.
9 Lupwen aramas repwe eisinikich ussun ach kkewe luku, a suuki ngenikich ach tufichin pwarata pwe sia tongei an Kot we Kapas. Lon ach appiru an Jises we pisekin nengeni, sisap chok polueni me ren pwisin ach ekiek. (An Salomon Fos 3:5, 6) Nge sipwe nounou ewe Paipel lon ach poluenir. En mi niuokkus pwe emon epwe eani eu kapas eis kesap tongeni polueni? Ekieki mwo ussun ruu mettoch kopwe tongeni fori pwe kopwe pworacho ngeni.
10 Fori minne en mi tongeni pwe kopwe mmolneta. Ewe aposel Piter a makkei: “Oupwe asamolu Kraist ach Samol lon letipemi. Oupwe ammolata fansoun meinisin pwe oupwe polueni emon are epwe eis usun popun ewe apilukuluk allim mi nonnom lon ami, nge oupwe fori ei sokkun fan mosonoson o mennin.” (1 Piter 3:15) En mi fen mmolneta pwe kopwe pwarata popun a wor om luku? Awewe chok, ika emon a mochen silei ewe popun kese fiti eu eoreni are foffor mi u ngeni Paipel, kesap chok apasa: “Ese tipeeu ngeni ai we lamalam.” Eni ena sokkun polu epwe ameef ngeni aramas pwe ka mut ngeni ekkewe ekkoch ar repwe fili minne kopwe luku me en ka choni eu pekin mi nemenemengaua noun kkewe aramas. Eni epwe fen murinno om kopwe apasa, “Ese tipeeu ngeni An Kot we Kapas, ewe Paipel” are, “Epwe aletipengaua ai Kot.” Iwe mwirin, awewei ewe popun.—Rom 12:1.
11 Ika ka meefi pwe kese ammolnaochu, pwata kese aea och fansoun le kaeo ewe puk Reasoning From the Scriptures ika a wor lon fosun fonuom?a Filata ekkoch poraus ka ekieki aramas repwe eani kapas eis ussun me amwochuluku ekkewe wokisin seni. Anomu reom noum we Reasoning puk me noum we Paipel. Kopwe nounou ir me ruu, iwe, ereni emon mi eani kapas eis pwe a wor reom eu puken alillis kopwe tongeni nounou fan iten om kopwe polueni seni ewe Paipel ekkewe kapas eis.
12 Kosap kon aureki. Ese wor emon aramas mi ese unusoch a silei mettoch meinisin. Ina minne, lupwen emon epwe kapas eis ngonuk ussun ewe Paipel nge kesap tongeni polueni, kopwe tongeni apasa: “Kilisou chapur ren ena kapas eis mi murinno. Omusalo nge use mwo silei poluan, nge ua luku pwe ewe Paipel a kapas ussun ena poraus. Ua fokkun efich ai kakkaeo Paipel, iwe, upwe kutta poluen om na kapas eis me upwap liwinto fan eu.” Eni ena sokkun fos potete epwe tongeni suuki ewe alen porausfengen lon pwal eu fansoun.—An Salomon Fos 11:2.
Tongei ekkewe Aramas Sipwe Asukula
13 Jises a pwarata tong ngeni ekkewe aramas a kait ngeni. Epwe ifa ussun sipwe tongeni appiru i lon ena mettoch? Sisap ttongommang. Pwungun pwe “ewe maun lon ewe ran mi lap, ranin Kot mi Lapalap” a chok kanoto, iwe, chommong lein ekkewe fitu billion aramasen fonufan repwe kuna kiteter. (Pwarata 16:14; Jeremaia 25:33) Iwe nge, sise silei io kkewe repwe manau me io kkewe repwe malo. Ena kapwung epwe fis lon mwach kkan me epwe wisen ewe emon Jiowa a fen seikata, Jises Kraist an epwe apwungur. Tori ena fansoun kapwung epwe wes, sipwe ekieki pwe emon me emon epwe tongeni wiliti emon chon angang ngeni Jiowa.—Mattu 19:24-26; 25:31-33; Foffor 17:31.
14 Ina minne, usun chok Jises, sipwe mochen weweiti nonnomun aramas. Sipwe tongeni eisini pwisin kich: ‘Ngang mi tongei ekkewe aramas mi tupulo ren ekkewe kapas chofona seni an ewe fonufan kkewe lamalam, muu, me chon sipai? Ika rese mochen auseling ngeni ewe poraus sia uwei ngeniir, ngang mi achocho le weweiti ewe popun an a ina ussun? Ua esinna pwe a pwal ina ussun meefiei are meefien ekkoch pwiich kkewe me lom? Ua fen siwili lapalapen ai afalafal pwe upwe tongeni alisiir? Are ua chok likitirelo pun ua meefi pwe resap tongeni siwil?’ (Pwarata 12:9) Lupwen aramas repwe meefi pwe sia enletin tonger, epwe lapelo ar tufichin mochen auseling ngeni ach afalafal. (1 Piter 3:8) Eni ach weweiti minne aramas repwe kuna lon manauer epwe amwokutukich ach sipwe ekekkieki ussun ekkewe aramas sipwe chuuri lon ach angangen afalafal. Sipwe tongeni ekiekifichi ussun ar kkewe kapas eis me aurekin manauer. Lupwen sipwe liwinsefallitir, eni sipwe tongeni pwarata ngeniir pwe sia fen ekieki ussun minne ra apasa lon ewe fansoun. Iwe, esilei ngeniir pwe ika a wor ar osukosuk, eni sipwe tongeni awora kapasen emmwen.
15 Ussun chok Jises, sia kkan kutta ochun aramas. Eni emon in esor puluan we a akkachocho le alisi noun kkewe. Neman a weires ngeni emon mwan an epwe awora tufichin an we famili. Emon chinlap a pwarata an mochen silei ekkewe mettochun ngun. Sia esinna ekkena sokkun lapalapoch lon aramas sia chuuri me erenir pwe a murinno ar achocho? Lon ach fori ena mettoch, sipwe ameef ngenir pwe kich mi chok ussur, iwe, eni epwe suuki ewe alen pwe sipwe tongeni afalafal ussun ewe Muu.—Foffor 26:2, 3.
A Lamot Tipetekison lon Ach Pwarata Tong.
16 Ach tongei ekkewe aramas sia kaeo ngeni epwe amwokutukich ach sipwe alleasochisi an ewe Paipel kapasen ourour mi mirit, a era: “Sineilap a efisata ach lamalam tekia, nge tong a aufichi-kich-eta.” (1 Korint 8:1) A fokkun watte an Jises sile, nge ese lamalam tekia fan eu. Ina minne, atun kopwe afalafala aramas ussun om luku, kopwe tumunuk seni om kopwe anini are tipetekia. Sia mochen achungu letipen aramas me luki aramas ngeni ekkewe poraus mi enlet sia fokkun tongei. (Kolose 4:6) Chechemeni pwe lupwen Piter a fonou ekkewe Chon Kraist ar repwe mmolneta fan iten ar repwe polueni aramas, a pwal awora ewe kapasen achechem pwe sipwe fori ena “fan mosonoson o mennin.” (1 Piter 3:15) Ika sipwe mosonoson me pwarata mennin, eni sipwe tongeni luki aramas ngeni ewe Kot sia angang ngeni.
17 Esor lamoten an aramas repwe ingeitikich pokiten ach silelap are sukul tekia. Ika ekkoch lon om we leenien afalafal rese mochen auseling ngeni emon pokiten ese wor noun we taropween sochungio seni eu university, iwe, kesap letipengau. Jises ese afanni an aramas esiita pun ese fiti ekkewe sukulen rappai lon ranin we; ese pwal kuf ren an aramas apap pwe epwe sotun angei ling senir ren an sikasini an silelap.—Jon 7:15.
18 Tipetekison me tong ra lamot watte ngeni chon Kraist chon afalafal lap seni sukul tekia. Ewe Sense mi fokkun Lapalap, Jiowa, a atufichikich fan iten ewe angangen afalafal. (2 Korint 3:5, 6) Iwe, ese lifilifil met ekkoch nouwisen lamalamen Kristendom ra era, nge esor lamoten ach sipwe kaeo ekkewe fos Paipel a akkom mak lon fan iten ach sipwe fichiti ewe angangen asukula aramas ussun Kapasen Kot. Jiowa a amwokutu aramas pwe repwe makkei ewe Paipel lon ekkewe sokkun kapas mi ffatafatoch me titchik pwe arapakan aramas meinisin repwe tongeni weweiti an kkewe poraus enlet mi auchea. Ese siwil ekkena poraus mi enlet pwal mwo nge lupwen a affou ngeni fite fitepuku fosun fonufan. Ina minne, inaamwo ika fan ekkoch epwe wor alillis seni an emon kaeo ekkewe fosun lom lom, nge ese lamot watte. Pwal eu, an emon tipetekia pokiten an kaeo pwal eu fosun fonufan epwe tongeni efisi pwe epwe pout seni eu lapalap mi lamot ngeni Chon Kraist mi enlet—tipetekison, pwe epwe tipemecheres le kaeo.—1 Timoti 6:4.
19 Esor tipemwaramwar pwe ewe lapalap tipetekison a lamot lon ach angangen afalafal. Epwe tongeni fis an aramas u ngenikich, ar resap mochen auseling ngenikich, me pwal mwo nge ar repwe eriaffoukich. (Jon 15:20) Nge, ren ach sipwe tuppwol ngeni ach angangen afalafal, sipwe awora eu alillis mi lamot watte. Ika sipwe likiitu lon ach angangen alisi aramas ren tipetekison, sipwe akkappiru ewe tong Jises Kraist a pwarata ngeni aramas. Ekieki mwo: Ika epwe wewe ngeni ach sipwe afalafal ngeni engerou aramas mi tenechepwak are fen u ngeni ach angang fan iten ach sipwe alisi emon chok siip, esap lamot watte? Fokkun ewer! Ina minne, ren ach likiitu lon ewe angangen afalafal, nge sisap fangeta, sipwe angang fan iten ekkewe mi ussun chok siip sipwap chuuri. Ese mwaal, Jiowa me Jises repwe foralo pwe chommong ena sokkun aramas mi achengicheng repwe kuna alillis me mwen an epwe tori muchuloon ei otot.—Akai 2:7.
20 Ach alisi ekkewe ekkoch ren ach leenien appiru, ina pwal eu mettoch epwe pwarata ach mochen alisiir. Awewe chok, sia mochen aiti ngeni aramas pwe ach angang ngeni Jiowa, “ewe Koten pwapwa,” ina ewe sokkun manau mi murinno seni meinisin. (1 Timoti 1:11) Lupwen repwe nengeni lapalapach me ach foffor ngeni chon oruch kkewe, chienach kkewe chon sukul, me chon angang, repwe tongeni kuna ach pwapwa me menemenoch? Pwal eu, sia aiti ngeni noun kkewe chon kaeo Paipel pwe ewe mwichefel, ina eu leenien asoso me tong lon eu fonufan mi ngau. Nouch kkewe chon kaeo ra tongeni kuna pwe sia tongei meinisin chon ewe mwichefel me achocho ngeni ach sipwe kinamwefengen lefilach?—1 Piter 4:8.
21 Fan ekkoch, ach mochen lipwakochulo lon ach angangen afalafal epwe amwokutukich ach sipwe atittina pwisin kich. Lupwen ekkoch ra letip-wenechar le fori ena, ra kuna pwe repwe tongeni alapalo ar angang le fiti ewe angangen afalafal full-time are repwe mwokut ngeni eu leeni ese naf chon afalafal ie. Pwal ekkoch ra filata pwe repwe kaeo pwal eu fosun fonufan pwe repwe tufichin alisi ekkewe chon ekis lon pwisin ar we leenien afalafal. Ika ekkena sokkun mettoch ra suuk ngonuk, ekkekiekifichi fiti iotek. An emon aea manauan fan iten an epwe angang ngeni Kot epwe atoto pwapwa chapur, menemenoch me kinamween ekiek.—An Salomon Afalafal 5:12.
22 Lon mettoch meinisin, sipwe akkappiru Jises Kraist ren ach sipwe alapalo ach tongei ekkewe poraus mi enlet sia aiti ngeni aramas me ekkewe aramas sia afalafal ngeni. Ach amarata me pwapwarata ei sokkun tong epwe alisikich le isetiu eu longolong mi murinno fan iten ach sipwe chon asukul ussun chok Kraist. Iwe nge, ifa ussun sipwe tongeni aueta won ena sokkun longolong? Ewe lesen mwirin ei epwe kapas ussun ekkoch sokkun lapalapen asukul Jises a aea.
[Footnote]
a Forien Chon Pwarata Jiowa.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Pwata sia tongeni luku pwe an Jises leenien appiru ussun emon sense ese fokkun tekia pwe sisap tongeni appiru?
• Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia tongei ekkewe poraus mi enlet sia fen kaeo seni Paipel?
• Pwata a lamot ach sipwe akkamwochu ewe lapalap tipetekison atun sipwe alapalo ach sile?
• Ifa ussun sipwe tongeni pwarata tong ngeni ekkewe aramas sipwe afalafal ngeni?
3. Pwata ekkoch ra meefi pwe a weires ar repwe kaeo, nge ifa ewe kapasen pesepes a makk lon An Salomon Fos 2:1-5?
4. Met weween ach sipwe “suuki” lelukach, iwe, ifa ewe ekiek epwe alisikich pwe sipwe fori ena mettoch?
5, 6. (a) Met epwe tongeni fis mwirin och fansoun, me ifa ussun sipwe tongeni tumunukich seni? (b) Pwata sipwe mochen alapalo ach sile mi auchea sia fen kaeo seni Paipel?
7, 8. Ifa ussun sipwe tongeni pwarata ngeni ekkewe ekkoch pwe sia tongei ekkewe poraus mi enlet sia fen kaeo seni Paipel? Eani och kapas awewe.
9, 10. Pwata a lamot ach sipwe nounou ewe Paipel lupwen sipwe polueni an aramas kapas eis ussun minne sia luku?
11. Ifa ewe puken alillisin kaeo epwe tongeni alisikich le mmolneta pwe sipwe polueni an aramas kapas eis ussun ekkewe poraus mi enlet lon an Kot we Kapas?
12. Met sipwe tongeni apasa ika sise silei poluen eu kapas eis?
13. Pwata sia mochen eani eu ekiek pwung ussun ir kkewe sia afalafal ngeni?
14. (a) Ifa ussun sipwe tongeni pwisin atittinakich le pii ika sia weweiti meefien aramas? (b) Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia weweiti meefien aramas me ekkekieki ussur?
15. Pwata sipwe kutta ochun aramas, me ifa ussun sipwe tongeni fori ena?
16. Pwata a lamot ach sipwe mosonoson me menniniiti ir kkewe sipwe afalafal ngeni?
17, 18. (a) Ifa ussun sipwe polueni an aramas esiita ach tufichin afalafala aramas? (b) Pwata a lamot kisikis ngeni chon kaeo Paipel ar repwe silei ekkewe fos ewe Paipel a akkom mak lon?
19. Ifa ussun ach we angangen afalafal, ina eu minen alillis ngeni ekkewe ekkoch?
20. Ifa ussun sipwe tongeni alisi aramas ren ach sipwe isetiu eu leenien appiru?
21, 22. (a) Ach sipwe pwisin atittinakich ussun ach angangen afalafal epwe tongeni emmwen ngeni ach sipwe fori met? (b) Ifa ewe poraus ewe lesen mwirin ei epwe kapas ussun?
[Picture on page 14]
Sia pwarata tong ngeni aramas ren ach uwei ngeniir ewe kapas allim