Ewe Sokkun Kaeo Mi alipwakochukich Lon Ewe Wis Sense
“Kopwe tumunuochu o achocho ngeni ekkeei mettoch, pwe om fefeita epwe pwapwalo ngeni aramas meinisin. Kopwe tumunufichi pwisin en, o om kena afalafal.”—1 Timoti 4:15, 16.
1. Ifa ewe poraus mi enlet ussun fansoun me ach pwisin kaeo Paipel?
“IWE, ren mettoch meinisin a wor ar fansoun. A pwal wor fansoun iteiten angang won fonufan,” ina alon Paipel lon An Salomon Afalafal 3:1. Mei wesewesen enlet ussun ach pwisin kaeo Paipel. Chommong ra kuna pwe a weires ngenir ar repwe kaeo ekkewe poraus lon pekin luku ika ese fich ewe fansoun are ewe leeni. Awewe chok, mwirin om angang weires unusen ewe ran me wesin om ani mongoon lekuniol, kopwe ita mochen kaeo, akkaeuin ika ka fen kinamwe me won om we leenien mot me ka katol TV? Eni kesap meefi. Iwe, met sipwe tongeni fori? A ffat pwe epwe lamot ach sipwe filata inet me ia sipwe kaeo fan iten ach sipwe kuna feioch watte seni ach achocho.
2 Chommong ra kuna pwe a murinno ar repwe kaeo lesessor lupwen repwe tongeni tumunuoch. Pwal ekkoch ra aea ar fansoun asoso lukanapen ewe ran pwe repwe ekis kaeo. King Tafit lon Israel lom lom a makkei: “Lesesor, kopwe aronga ngeniei usun om we tong enlet, pun ua fen lukuk. Kopwe aiti ngeniei ewe al upwe fefetal won pun ua chok asapata nguni ngonuk.” (Kol Fel 143:8) Ewe soufos Aisea a eani ena chok sokkun memeef lupwen a apasa: “Iwe, Kot ewe Samol mi Lapalap a atufichiei le kapas pwe upwe silei met sokkun kapas upwe achipa ngeni chon riaffou. Iteiten lesesor a fonguniei, a suki selingei pwe upwe tufichin auseling usun eman chon kaeo a auseling.” Weween, a lamot ach sipwe kaeo me fos ngeni Jiowa lon ekkewe fansoun a ffatoch ach ekiek, ese lifilifil kulokun ewe ran.—Aisea 50:4, 5; Kol Fel 5:3; 88:13.
3 Iei pwal eu mettoch epwe amurinnolo ach fansoun kakkaeo, sisap mommot won eu leenien mot mi kon kinamwe. Esap alisi an epwe ffatoch ach ekiek. Lupwen sipwe kaeo, a lamot pwe tupuach epwe tufichin ekiek, iwe, watten kinamween inisich epwe efisi ach aiessum. Iwe, eu leeni ikewe esor ekkewe minen arikirik are akurang ie a pwal murinno fan iten ach sipwe kaeo me ekkekiek. Ach sipwe sotun kaeo ikewe ie a wor akurang seni reitio, TV, are semirit ie esap atufichikich ach sipwe kaeofichi Paipel. Lupwen Jises a mochen ekiekifichi won och mettoch, a alaemonulo. A pwal kapas ussun lamoten an emon epwe alaemonulo fan iten an epwe iotek.—Mattu 6:6; 14:13; Mark 6:30-32.
Ach Pwisin Kaeo mi Alipwakochukich Pwe Sipwe Polu
4 Ach pwisin kaeo epwe eu minen apwapwa lupwen sipwe nounou ekkewe puken awewei Paipel fan iten ach sipwe kutta ekkewe poraus mi alollol, akkaeuin lupwen sipwe fori ena pwe sipwe polueni an emon kkewe kapas eis. (1 Timoti 1:4; 2 Timoti 2:23) Le poputaan, chommong ra kaeo ewe kukkun puk itan Met Kot a Kutta Senikich?,a iwe, ena puk a peres lon 261 fosun fonufan. Ina eu puk mi alongolong won Paipel, nge a mecheres ngeni aramas ar repwe weweiti. A alisi ekkewe chon alleani ar repwe muttir weweiti meta ewe fel mi enlet me ren Kot. Iwe nge, pokiten napanapan mi mwochomwoch, esap tongeni unusen awewei ekkewe itelap meinisin. Ika noum we chon kaeo Paipel a eani kapas eis ussun ekkoch itelap seni Paipel, ifa ussun kopwe tongeni kutta pwal ekkoch poraus seni Paipel mi tongeni alisi le polueni ekkena kapas eis?
5 Ren ekkewe mi nouni ewe Watchtower Library won CD-ROM lon fosun fonuer, epwe mecheres ar repwe kaeo chommong poraus me won nour we computer. Nge ifa ussun ekkewe aramas esor nour computer? Iwe, sipwe nengeni ruu itelap mi mak lon ewe Kutta brochure fan iten ach sipwe tongeni alapalo ach weweiti poraus me titchikin polueniochu kapas eis—akkaeuin ika emon epwe eani ei sokkun kapas eis, awewe chok, Io Kot, me ifa wesewesen lapalapen Jises kkewe?—Ekistos 5:2; Luk 9:18-20; 1 Piter 3:15.
Io Ena Kot?
6 Lesen 2 lon ewe Kutta brochure a polueni ewe kapas eis mi lamot, Io ena Kot? Iei eu kaeo le popun pun emon esap tongeni fel ngeni ewe Kot mi enlet ika ese silei I are a tipemwaramwareiti woren Kot. (Rom 1:19, 20; Ipru 11:6) Iwe nge, aramasen fonufan ra eani chommong sokkopaten ekiek ussun io Kot. (1 Korint 8:4-6) A sokkofesen ekiekin iteiten lamalam meinisin ussun ewe kapas eis, io Kot. Lon Kristendom, lap ngeni meinisin ekkewe keangen lamalamen Kraist ra luku pwe Kot eu Trinitas. Emon nouwisin lamalam lon ewe U.S. a eani eu afalafal fan ewe itelap “En mi Silei Kot?” nge ese apasa iten Kot we fan eu, inaamwo ika fan ekkoch, a aloni alon ekkewe wokisin seni ewe Tesin Ipru. Iwe, a alleani seni eu Paipel mi chok nounou ewe kapas “Samol” nge sap Jiowa are Yahweh.
7 Ena nouwisen lamalam a likitalo eu mettoch mi lamot chapur lupwen a aloni alon Jeremaia 31:33, 34: “ ‘Esap wor emon epwe chuen aiti ngeni chon orun ika pwiin, ren an epwe apasa “Silei ewe Samol” [Ipru, “Silei Jiowa”], pun ir meinisin repwe sileei, seni ewe mi kis tori ewe mi lap,’ ngang ewe Samol mi Lapalap [Ipru, Jiowa] ua kapas.” A nounou eu Paipel mi likitalo ewe it mi pin, Jiowa.—Mark 12:29, 30, Faichuk Paipel.
8 Kol Fel 8:9 a aiti ngenikich ewe popun a lamot nounoun iten Jiowa we: “O Jiowa ach we Samol, a fokkun pwalo iteuochum won unusun fonufan!” Iwe, sipwe alollo ngeni: “O SAMOL, ach we Samol, a ifa amwararen itom we won unusen fonufan!” (King James Version; pwal pii The New American Bible, The Holy Bible—New International Version, Tanakh—The Holy Scriptures) Iwe nge, ussun a mak lon ewe lesen mwen ei, sipwe tongeni angei “sile ussun Kot” ika sipwe mut ngeni an we Kapas an epwe asaramakich. Nge menni puken awewei Paipel epwe tongeni polueni ach kkewe kapas eis ussun lamoten ewe it mi pin?—An Salomon Fos 2:1-6.
9 Sipwe tongeni nounou ewe brochure The Divine Name That Will Endure Forever, ewe a mak lon 69 fosun fonufan.b Ewe lesen fan ewe itelap “God’s Name—Its Meaning and Pronunciation” (pekin taropwe 6-11) a affata pwe ekkewe mesen mak (Tetragrammaton) lon fosun Ipru (seni ewe fosun Krik mi wewe ngeni “ruanu mesen mak”) a mak arapakan fan 7,000 lon ewe Tesin Ipru. Iwe nge, ekkewe nouwisen lamalam me ekkewe sou chiyaku lon ekkewe lamalamen Jus me Kristendom ra pwisin toluelo iten Kot we seni lap ngeni nour kkewe Paipel meinisin.c Iwe, ifa ussun repwe tongeni apasa pwe ra silei Kot me ra pacheoch ngeni ika rese pappani itan we? Itan we mi enlet a suuki ewe alen weweoch ussun an kkewe kokkot me lapalapan kkewe. Pwal eu, epwe met lamoten ewe kinikin lon an Jises iotek a era, “Semach lon lang, itom epwe pin” ika sisap pappani itan we?—Mattu 6:9; Jon 5:43; 17:6.
Io Ena Jises Kraist?
10 Lesen 3 lon ewe Kutta brochure a iteni “Io Ena Jises Kraist?” Lon chok wonu wokisin, a ekis awewei ussun Jises, poputaan manauan, me ewe popun an a feitiu fonufan. Iwe nge, ika en mi mochen silei ussun unusen manauan, lukun ekkewe puken kapas allim lon ewe Paipel, ewe puk The Greatest Man Who Ever Lived, a fokkun murinno, iwe, a mak lon 111 fosun fonufan.* Ei puk a atetteliochu ekkewe porausen unusen manauen me aitien Jises kkewe, iwe, a alongolong won ekkewe ruanu puken Kapas Allim. Ekkewe 133 sopwun ra aporausa minne a fis lon manauen Jises me an we angangen afalafal. Ren om kopwe kaeo titchikin kinikinin manauan, kopwe tongeni kaeo ewe puk itan Insight, Volume 2, fan ewe itelap “Jises Kraist.”
11 Lon Kristendom ewe osukosuk ussun Jises a popu seni ewe kapas eis ika i “Noun Kot we” me pwal “Kot Nau—weween, ewe osukosuk ewe Catachism of the Catholic Church a eita ngeni “ewe akkaeuin poraus monomon lon lukuen chon Kraist,” ewe Trinitas. Sokkolo seni ekkewe lamalamen Kristendom, Chon Pwarata Jiowa ra luku pwe Jises, i emon forien Kot nge sap i Kot. Eu poraus mi fokkun murinno won ei poraus a mak lon ewe brochure Should You Believe in the Trinity?, mi affou ngeni 95 fosun fonufan.d Ikkeei ekkoch me lein chommong wokisin seni Paipel a nounou pwe epwe pwarata pwe ese pwung ewe afalafalen Trinitas: Mark 13:32 me 1 Korint 15:24, 28.
12 Ewe poraus asan ussun Kot me Jises Kraist a awewe ifa ussun sipwe tongeni pwisin kaeo ewe Paipel fan iten ach sipwe alisi ekkewe rese kon lein silei ewe enlet seni Paipel ar repwe sileilap. (Jon 17:3) Iwe nge, met porausen ekkewe mi fen fiti ewe mwichefelin Chon Kraist chommong ier? Inaamwo ika a watte ar silelap lon pekin Paipel, nge mi chuen lamot are repwe achocho le pwisin kaeo an Jiowa we Kapas?
Pwata Sipwe “Tumunufichi”?
13 Eni, ekkoch mi choni ewe mwichefel chommong ier repwe tongeni meefi pwe a fen nafoch minne ra pin kaeo lon ekkewe popun ier mwirin ar ra wiliti emon Chon Pwarata Jiowa. A mecheres ar repwe eani ewe ekiek: “Esor lamoten ai upwe achocho le kaeo ussun chok ekkewe minefo chon kaeo. Popun pun ua fen alleani ewe Paipel me ekkewe puken allilis fan fitu lon ekkewe ier ra lo.” Iwe nge, epwe ussun chok ach sipwe apasa: “Esor lamoten ai upwe tumunu ukukun anei mongo iei, pun seni chok me lom ua fen mongo fan chommong.” Sia silei pwe a lamot ngeni inisich ach sipwe ani mongo mi murinno pwe sipwe akkamwochu ach pochokkul. Iwe, epwe ifa me watten lamoten ach sipwe akkamwochu ach pochokkul lon pekin ngun!—Ipru 5:12-14.
14 Ina minne, oukich meinisin, ese lifilifil ika kich chon kaeo Paipel seni lom are sia koran poputa, nge a lamot ach sipwe alleasochisi an Paul we kapasen fon ngeni Timoti, emon elter mi fen asimaueta lon pekin ngun, a era: “Kopwe tumunufichi pwisin en, o om kena afalafal; kopwe likiitu lon ei sokkun fofor, pun are om fofor epwe iei usun, iwe, kopwe amanaua pwisin en o pwal ir ekkewe mi auseling en.” (1 Timoti 4:15, 16) Pwata sipwe lefareni an Paul we kapasen fon? Chechemeni mwo pwe Paul a pwal apasa pwe a wor ach fiu ngeni “ekkewe tipatchem-sola [“fofforun otupotup”] an ewe tefil” me “ekkewe chommong sokkun ngun ingau lon lang.” Iwe, ewe aposel Piter a pwal ouroura pwe ewe Tefil a “kukkutta emon pwe epwe oromalo,” iwe, ena “emon” epwe tongeni wewe ngeni emon leich. Iwe, ach tumunungau me meefi pwe esor och feiengau epwe torikich, ina epwe atufichi ewe tefil an epwe liapenikich.—Efisus 6:11, 12; 1 Piter 5:8.
15 Iwe, epwe ifa ussun sipwe tumunukich? Ewe aposel Paul a achema ngenikich: “Oupwe angei unusen an Kot kewe pisekin maun, pwe oupwe tongeni u ngeni Satan lon ewe ran mi ingau, o mwirin ami fofor meinisin, oupwe uta.” (Efisus 6:13) Ochun ekkena pisekin maun esap chok alongolong won lapalapan we me le poputaan, nge pwal ach tuttumunu. Ina minne, epwe pwal kapachelong lon ekkena pisekin maun mi unus seni Kot ach sipwe alapalo ach sileifichi an Kot we Kapas. Epwe wewe ngeni ach sipwe akkangei weweochun ewe enlet mi katou seni Jiowa me ren an we Kapas me noun we chon angang mi tuppwol me tipatchem. Ach pwisin kakkaeo Paipel me ekkewe pukun awewei Paipel iteitan a lamot fan iten ach sipwe akkamwochu ach kkewe pisekin maun.—Mattu 24:45-47; Efisus 6:14, 15.
16 Paul a menlapei “ewe tittin maun itan luku,” pwe ina eu pisekin maun fan iten ach sipwe kunuelo an Satan kkewe mesen asefich, weween an ekkewe chon rikiko kkewe kapasen tipimwaal me afalafal chofona. (Efisus 6:16) Ina minne, a lamot ach sipwe chekiochu pochokkulen ach we tittin maun itan luku me tuttumunu me apochokkulata. Awewe chok, kopwe tongeni eis: ‘Ifa lapalapen ai ammolnata ewe kaeoon Paipel lon Ewe Leenien Mas? A nafoch ai kaeo fan iten ai upwe “apochokkula emon me emon lefilach lon tong o fofor-murinno” ren ai uwau meefiei me poluenochu ekkoch kapas eis lon ekkewe mwich? Ngang mi suuki Paipel me alleani ekkewe wokisin mi mak lon ewe lesen nge ese mak masouan? Ua kan apochokkula ekkewe ekkoch ren ai tinikken lon ekkewe mwich?’ Sia ani mongo mi pochokkul lon pekin ngun, ina minne, a lamot ach sipwe unusen weweiti fan iten ach sipwe kuna feioch ren.—Ipru 5:14; 10:24.
17 Satan a silei apwangapwangen aramas mi rese unusoch, iwe, an kkewe fofforun michimich ra otupotup. Iei eu me lein ekkewe mettoch a aea pwe epwe etipetipa aramas, a amecheresi an aramas katol are alleani porausen sikepwach won TV, computer, fitio, me pwal lon ekkewe puk. Ekkoch Chon Kraist ra fen mut ngeni ei poison an epwe efeiengauer, iwe, a fen pout seniir wiser lon ewe mwichefel are pwal mwo nge ekkoch mwiringau mi lap seni. (Efisus 4:17-19) Ifa ewe safei fan iten an Satan kkewe poison lon pekin ngun? Iwe, a lamot ach sisap tilikop le pwisin kaeo Paipel iteitan, fiffiti an Chon Kraist kkewe mwich, me tuttumunu unusen ekkewe pisekin maun seni Kot. Ir meinisin ra atufichikich ach sipwe silei lefilen minne mi pwung me minne mi mwaal me pwal oput minne Kot a oput.—Kol Fel 97:10; Rom 12:9.
18 Ika sipwe eoreni ach kakkaeo Paipel iteitan, sisap chok tufichin tumunukich seni ekkewe sossot pokiten ach silei ewe enlet lon an Kot we Kapas, nge sipwe pwal tongeni tufichin fiffiu ngeni ren ach sipwe nounou “katilasen ewe ngun, ewe kapasen Kot.” Ewe kapasen Kot a “ken me ruu epek, o a tu ngeni tori aimufeseni manau o ngun, o pwal ekkewe kailen chuu me masouen chuu; o a pwal tongeni apungu ekkewe ekiek o mochenian letipach.” (Efisus 6:17; Ipru 4:12) Ika sipwe lipwakochulo lon ach nounou ena “katilas”, lupwen sipwe kuna sossot, sisap tupulo ren ach sisap esinna ekkewe minen efeiengau, are fen meefi pwe ir mi murinno, nge sipwe esinna pwe ina eu me lein an Satan kkewe ser mi atoto malo. Ach leenien iseis ach silei me weweiti ewe Paipel epwe alisikich ach sipwe oputa minne mi ngau me fori minne mi murinno. Ina minne, a lamot ach sipwe pwisin eisinikich: ‘A ken nei we katilas, are a fen parang? A weires ai upwe chechemeni ekkewe wokisin mi tongeni alisiei le pworacho?’ Iwe, sipwe akkamwochu ach kokkotun pwisin kaeo Paipel me u ngeni ewe Tefil.—Efisus 4:22-24.
19 Paul a makkei: “Ekkewe puk meinisin ra pop seni Ngunun Kot, ra pwal lamot ngeni afalafal, ngeni fonou, ngeni amurinnolo, o pwal ngeni angangochun ewe manau mi pung, pwe noun Kot aramas repwe unusoch o pwal lipwakoch ngeni sokkun fofor-murinno meinisin.” Ika sipwe lefareni alon Paul ngeni Timoti, sipwe tongeni apochokkula pwisin ach luku me amurinnolo ach angangen afalafal. Ekkewe elter me ministerial servant repwe tongeni awattelo ar alillis ngeni ewe mwichefel, iwe, oukich meinisin sia tongeni lukuchar lon ewe luku.—2 Timoti 3:16, 17; Mattu 7:24-27.
[Footnotes]
a Mwirin an emon minefoon chon kaeo a kaeo ewe brochure Met Kot A Kutta Senikich, epwe kkan kaeo ewe puk Sile mi Emmwen ngeni Manau Esemuch, iwe, ir me ruu forien Chon Pwarata Jiowa. Ekkewe kapasen emmwen lon ei lesen epwe alisikich ach sipwe amoielo ekkewe minen eppet ngeni an emon feffeita lon pekin ngun.
b Forien Chon Pwarata Jiowa. Ekkewe mi nouni ewe puk Insight on the Scriptures lon fosun fonuer repwe tongeni cheki Volume 2, fan ewe itelap “Jehovah.”
c Fitu Paipel lon fosun Spanish me Catalonian rese ussun chok ekkewe ekkoch lon ar affouni ewe Ipru Tetragrammaton, iwe, ra nounou “Yavé,” “Yahveh,” “Jahvè,” me “Jehová.”
d Forien Chon Pwarata Jiowa.
En mi Chechemeni?
• Ikkefa ekkewe lapalap epwe murinno fan iten ach pwisin kaeo Paipel?
• Ifa ewe foffor mi mwaal chommong sou affouni Paipel ra fori ussun iten Kot we?
• Ikkefa ekkewe wokisin lon Paipel sipwe tongeni nounou le annetata mwaallin ewe afalafalen Trinitas?
• Met epwe lamot ach sipwe fori pwe sipwe tumunukich seni an Satan tipatchem-sola, inaamwo ika kich Chon Kraist mi enlet fitu ier?
2. Inet epwe kkan murinno ach sipwe pwisin kaeo Paipel?
3. Met sokkun lapalap epwe murinno fan iten ach sipwe kaeo?
4, 5. A ifa ussun ewe Kutta brochure, ina eu minen alillis?
6, 7. (a) Ifa ewe kapas eis a piita ussun Kot? (b) Ifa ewe mettoch mi lamot emon nouwisen lamalam ese kapas ussun lon an we afalafal?
8. Met a aiti ngenikich lamoten ach sipwe nounou iten Kot we?
9. (a) Menni puk epwe tongeni alisikich le awewei lamoten ach sipwe nounou ewe it mi pin? (b) Ifa ussun chommong sou affouni Paipel rese pwarata sufol ngeni iten Kot we?
10. Ifa ussun sipwe tongeni kaeo ussun unusen manauen Jises me an we angangen afalafal?
11. (a) Ifa ussun ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra sokko seni ekkewe ekkoch pekin lamalam lon ar luku ussun Jises? (b) Ikkefa ekkoch wokisin seni Paipel mi pwarata mwaalin ewe afalafalen Trinitas, iwe, menni puk epwe tongeni alisikich ussun ei poraus?
12. Ifa pwal eu kapas eis epwe lamot ach sipwe ekieki?
13. Ifa ewe ekiek mi mwaal ekkoch ra eani ussun ar pwisin kaeo Paipel?
14. Pwata a lamot pwe sipwe tuttumunu pwisin kich?
15. Met epwe tumunukich lon pekin ngun, me ifa ussun sipwe tongeni akkamwochu?
16. Met sipwe tongeni fori fan iten ach sipwe tumunufichi ochun ach we “tittin maun itan luku”?
17. (a) Ifa ewe poison Satan a aea pwe epwe sotun atai ach pochokkul lon pekin ngun? (b) Ifa ewe safei epwe tongeni amoielo an Satan we poison?
18. Ifa ussun “katilasen ewe ngun” epwe alisikich lon ach fiu lon pekin ngun?
19. Ikkefa ekkewe feioch sipwe kuna ika sipwe likiitu lon ach pwisin kaeo Paipel?
[Pictures on page 27]
Ika ach pwisin kaeo Paipel epwe feioch, epwe lamot eu leeni mi murinno ikewe esap wor akurang are minen arikirik ie
[Pictures on page 30]
Noum we “katilas” a ken are parang?