Kopwe “Feffetäl Ren Ngün” Fansoun Meinisin?
“Ika oupwe feffetäl ren ngün fansoun meinisin, iwe, ousap apwönüetä och mocheniangaüen fütükemi.”—KALATIA 5:16.
1. Ifa ussun sipwe tongeni amoielo aürek ussun ach itä tipisin ü ngeni ewe ngün mi fel?
A WOR eü mettoch sipwe tongeni föri ren ach sipwe amoielo ach aürek ussun ach itä tipisin ü ngeni än Jiowa ngün mi fel. Weween, sipwe föri met ewe aposel Paul a apasa: “Ika oupwe feffetäl ren ngün fansoun meinisin, iwe, ousap apwönüetä och mocheniangaüen futukemi.” (Kalatia 5:16) Ika sipwe mwut ngeni än Kot ngün mi fel an epwe ekkemmwenikich, iwe, sisap kkuf ren och mocheniangaü.—Rom 8:2-10.
2, 3. Ika sipwe feffetäl ren ngün, epwe fet manauach?
2 Ika sipwe “feffetäl ren ngün fansoun meinisin,” än Kot manaman epwe amwökütükich pwe sipwe älleäsochisi Jiowa. Epwe nom rech napanapen Kot kewe lon ach angangen afalafal, lon ach mwichefel, lon imwach, me pwal ekis meinisin. Uwaan ewe ngün mi fel epwe pwälo lon ach kewe föfför ngeni pwülüwach, nöüch kewe, chienach kewe chon lükü, me iö kkan mwo.
3 Ach manau “fän iten ewe ngün me ren ekiekin Kot” epwe atufichikich ach sipwe kul seni tipis. (1 Piter 4:1-6) Ika ewe ngün mi fel epwe ekkemmwenikich, iwe, sap minne sipwe föri ewe sokkun tipis esap tongeni musolo. Nge ika sipwe feffetäl ren ngün fansoun meinisin, epwe pwal ifa ussun manauach epwe mürinnölo?
Sipwe Pacheöch ngeni Kot me Kraist Fansoun Meinisin
4, 5. Epwe fet ach ekiek ussun Jises ika sipwe feffetäl ren ngün?
4 Pokiten ach feffetäl ren ngün mi fel, iwe, sia tufichin ririöch ngeni Kot me Nöün we. Iei makkeien Paul ngeni chienan kewe chon lükü lon Korint ussun liffang lon pekin ngün: “Iei mine üa mochen ämi oupwe silei, pwe esap wor eman epwe tongeni apasa fän emwenien ewe Ngünün Kot, ‘Jesus epwe anümamau,’ esap pwal wor eman a tongeni pwärätä, ‘Jesus i Samol,’ are ewe Ngünmifel esap emweni.” (1 Korint 12:1-3) Ika och ngün a amwökütü aramas pwe repwe anümamaua Jises, iwe, ese mwääl a popu seni Setan ewe Tefil. Iwe nge, pokiten kich chon Kraist mi feffetäl ren ngün mi fel, iwe, sia lükü pwe Jiowa a amanauatä Jises seni mälo, iwe, a ätekiatä i pwe epwe lap seni förian kewe meinisin. (Filipai 2:5-11) Sia lükü än Kraist asorun penmanau me sia ngüüri än Kot seikatä Jises pwe epwe wisen Samol wooch.
5 Ekkoch itä chon Kraist lon fansoun ekkewe aposel ra apasa pwe Jises ese pwä lon pekin fütük. (2 Jon 7-11) Pokiten ekkoch ra lükü ena pworaus mi chofona, iwe, ra ü ngeni ekkewe afalafal mi enlet ussun Jises, ewe Messaia. (Mark 1:9-11; Jon 1:1, 14) Ach feffetäl ren ngün mi fel eü minen eppetin ach fiti ena sokkun föfförün rikilo seni Kot. Nge ren chök ach mammasakich lon pekin ngün, sipwe tongeni kükküna ümöümöch seni Jiowa me “feffetäl lon ewe enlet.” (3 Jon 3, 4) Ina minne, sipwe üppos fän iten ach sipwe tielo senikich meinisin föfförün rikilo seni Kot pwe epwe pöchökkül ach riri ngeni Semach we lon läng fansoun meinisin.
6. Met sokkun napanap än Kot ngün mi fel a kan amääratä lon aramas mi feffetäl ren ngün?
6 Paul a makkei pwe föfförün rikilo seni Kot fiti föfförün fel ngeni mettoch mi chofona me kefisitään kinikinfesen ra wewe ngeni “föfförün mocheniangaüen fütük,” ussun chök lisowu mwääl me föfför mi sikepwach. Nge a pwal aweweei pwe “ir mi noun Kraist Jises ra fen irapengesi fituker, eti mochenian kewe me an kewe mochen. Iwe, are sia manau ren ewe Ngun, sipwe pwal fefetal ren ewe Ngun.” (Kalatia 5:19-21, 24, 25) Met sokkun napanap än Kot manaman epwe amääratä lon aramas ika repwe manau me feffetäl ren ngün? Iei makkeien Paul: “Nge iei ewe uwan Ngun: tong, pwapwa, kinamwe, mosonoson, kirokiroch, lipwakoch, luku, tipefesir, forfichi.” (Kalatia 5:22, 23) Sipwe käeö ussun ekkena uwa, uwaan ewe ngün mi fel.
“Oupwe Tongfengen Lefilemi”
7. Met weween tong, me ikkefa ekkoch me lein napanapan kewe?
7 Tong eü me lein uwaan ewe ngün mi fel, iwe, fän chommong, a wewe ngeni ach pwipwiöch ngeni aramas me ach atenekiir, fitifengen me ach pacheöch ngeniir. Ewe Paipel a apasa pwe “Kot mi tong” pun mi unusöch an tong. Ewe tong mi lapalap a nom ren Kot me Nöün we fän iten aramas a äkkäeüin pwälo lon ewe asorun penmanau Jises Kraist a awora. (1 Jon 4:8; Jon 3:16; 15:13; Rom 5:8) Pokiten kich chon äppirü Kraist, ewe tong lefilach a ussun chök eü esissil mi pachetä wooch. (Jon 13:34, 35) A enlet pwe iei eü allük ngenikich, ach sipwe “tongfengen lefilach.” (1 Jon 3:23) Iwe, Paul a apasa pwe tong a mosonottam me kirekiröch. Ese lolowo me ese sik, ese lüangaü, iwe, ese kütta pwisin letipan. Tong ese songokai are songottam. A pwapwaiti minne mi enlet, nge esap minne ese pwüng. Tong a mökürochou, lükülük, äpilüköch, me engino fän mettoch meinisin. Iwe, a pwal pworacho ngeni mettoch meinisin.—1 Korint 13:4-8.
8. Pwata sipwe tongei chienach kewe chon fel ngeni Jiowa?
8 Ika sipwe mwut ngeni än Kot ngün mi fel an epwe amääri tong lon letipach, iwe, ei napanap epwe pwälo lon ach föfför me ekiek ussun Kot me chon oruch kewe. (Mattu 22:37-39) Iei makkeien ewe aposel Jon: “Are emon ese mo meefi tong, iwe, a chok chuen nonnom lon malo. Are emon a oput pwin Soulang, iwe, i emon chon nielo aramas; o oua fen sinei pwe manau esemuch ese nonnom lon emon chon nielo aramas.” (1 Jon 3:14, 15) Emön chon nielo aramas a tongeni küna tümün lon eü telinimwen op lon Israel ika ese oput emönnewe a ninniilo ren. (Tuteronomi 19:4, 11-13) Ika ewe ngün mi fel a ekkemmwenikich, iwe, sipwe tongei Kot, chienach kewe chon lükü, me aramas meinisin.
“Chengelin Jiowa, Iei Leeniach mi Nükünüköch”
9, 10. Met weween chengel, me ikkefa ekkoch popun sipwe chengel?
9 Chengel a wewe ngeni pwapwa mi fokkun lapalap. Jiowa “ewe Kot mi pwapwa.” (1 Timoti 1:11; Kölfel 104:31) Jises a pwapwa le föri letipen Seman. (Kölfel 40:8; Ipru 10:7-9) Iwe, “chengelin Jiowa, iei leeniach mi nükünüköch.”—Nehemia 8:10.
10 Inaamwo ika aramas repwe eriäfföükich are epwe torikich fansoun weires me letipechou, nge chengel seni Kot epwe efisatä watteen pwapwa me kinamwe lon letipach pokiten ach föfföri letipen Kot. A ifa me watteen ewe pwapwa sia kan küna pokiten “[ach] silei Kot”! (Än Salomon Fos 2:1-5) Ewe ririfengen mi apwapwa lefilach me Kot a longolong woon ach silei minne mi enlet ussun Kot me ach lükü i me än Jises asorun penmanau. (1 Jon 2:1, 2) Pwal eü mettoch mi atoto chengel, iei ach kapachelong lon ewe eü chök mwicheich mi enletin pwipwifengen woon unusen fönüfan. (Sefanaia 3:9; Akai 2:7) Sia kan chengel pokiten ach äpilükülüköch ren ewe Mwu me wisach mi lapalap, wisen ach sipwe esilefeili ewe pworaus allim. (Mattu 6:9, 10; 24:14) A pwal ina ussun ewe äpilükülükün manau esemuch. (Jon 17:3) Pokiten a nom rech ekkena sokkun äpilükülük mi amwarar, iwe, ürürün pwe sipwe “wenewenen chengel.”—Tuteronomi 16:15.
Sipwe Aramas Kinamwe me Mosonottam
11, 12. (a) Met weween kinamwe? (b) Sia kan fet ika ewe kinamwe seni Kot a nom rech?
11 Kinamwe pwal eü uwaan ewe ngün mi fel, iwe, a wewe ngeni esor ach osukosuk are aürek. Semach we lon läng, i ewe Koten kinamwe me iei eü an pwon ngenikich: “A afeiöchü nöün kewe aramas ren kinamwe.” (Kölfel 29:11; 1 Korint 14:33) Iei alon Jises ngeni nöün kewe chon käeö: “Kinamwe üa likiti ngenikemi, ai kinamwe üa fang ngenikemi.” (Jon 14:27) Ifa ussun ena kinamwe epwe älisiir?
12 Ena kinamwe Jises a ngeni nöün kewe chon käeö a asö letiper me ekiekir me a akükkünalo ar niuokkus. Ra äkkäeüin meefi kinamwe lupwen ra angei ewe ngün mi fel, ewe mi pwon ngeniir. (Jon 14:26) Fän emmwenien ewe ngün mi fel me pwal ren pölüen ach kewe iotek, sia kan pwapwaesini “än Kot kinamwe,” iwe, a kan sösölo letipach me ekiekich. (Filipai 4:6, 7) Pwal och, än Jiowa ngün mi fel a kan älisikich pwe sipwe tipefesir me kinamwe lupwen sia nom ren chienach kewe chon lükü me iö kkan mwo.—Rom 12:18; 1 Tesalonika 5:13.
13, 14. Met weween mosonottam, me met popun sipwe mosonottam?
13 Mosonottam a kkan ngeni kinamwe, pun a wewe ngeni ach mökürochou fän koput are föfför-mwääl fän ach äneänei pwe epwe mürinnölo minne sia osukosuk ren. Kot a mosonottam. (Rom 9:22-24) A pwal ina ussun Jises. Sipwe tongeni küna feiöch seni än Jises mosonottam ngenikich, pun iei makkeien Paul: “Nge Kot a eäni tong ngeniei, pwe Kraist Jises epwe pwärala unusen an mosonotam lon met a föri ngeniei, ngang eman chon tipis mi ngau seniir meinisin, pwe üpwe eu minen awewe ngeni chokewe repwe lükü i me mürin o repwe küna ewe manau esemuch.”—1 Timoti 1:16.
14 Ena napanap mosonottam a älisikich le likiitü ika aramas repwe apasa are föri mettoch ese pwüng. Paul a pesei chienan kewe chon Kraist pwe repwe “mosonotam ngeni aramas meinisin.” (1 Tesalonika 5:14) Pokiten kich meinisin sise unusöch me sia kan mwäällilo, iwe, ese mwääl sia mochen pwe aramas repwe mosonottam ngenikich ika sipwe mwäällilo lon ach föfför ngeniir. Ina minne, sipwe achocho ngeni ach sipwe “mosonottam fiti chengel.”—Kolose 1:9-12.
Sipwe Aramas mi Kirekiröch me Mürinnö
15. Aweweei mwo ei kapas kirekiröch me pworausen ekkoch mi kirekiröch.
15 Kich mi kirekiröch ika sia kan äteneki aramas ren ach apasa me föri minne epwe älisiir me apwapwai letiper. Jiowa a kirekiröch me pwal Nöün we. (Rom 2:4; 2 Korint 10:1) Wisen nöün Kot me Kraist kewe chon angang ar repwe kirekiröch. (Mika 6:8; Kolose 3:12) Ekkoch ra “fokun kirikiröch,” inaamwo ika esap ir chon angang ngeni Kot. (Fofor 27:3; 28:2) Ina minne, sipwe fokkun tongeni kirekiröch ngeni aramas ika sipwe “feffetäl ren ngün” fansoun meinisin.
16. Lon met sokkun fansoun sipwe tongeni kirekiröch ngeni aramas?
16 Sipwe tongeni kirekiröch inaamwo ika a pwüng ewe popun ach sipwe song ren än emön kapas are föfför mi mwääl. Iei alon Paul: “Oupwe song, nge ousap fori tipis; ami song esap nom tori an ewe akkar tuputiu. O ami ousap wasi leenien ewe tefil. . . . Iwe, oupwe umoumochfengen o kirokirochfengen, oupwe pwal omusamusfengen lefilemi, usun chok Kot a fen pwal omusalo ami lon Kraist.” (Efisus 4:26, 27, 32) A äkkäeüin lamot ach sipwe kirekiröch ngeni ekkan aramas mi küna fansoun weires. Ika emön a feffetäl ngeni an epwe likitalo ewe alen “föför mürina, föförün pwüng me let,” nge emön elter esap fönöü ren an nöünöü ewe Paipel pokiten chök an ese mochen aletipechou emönna, iwe, pwüngün pwe esap ina eü föfförün kirekiröch ngeni.—Efisus 5:9.
17, 18. Met weween ei kapas mürinnö, me ifa ussun ei napanap epwe pwälo lon manauach?
17 Emön mi mürinnö a wenechar me a limöch lelukan are föfförün. Kot a unusen mürinnö, weween, ese fokkun wor och mettoch mi ngaü ren. (Kölfel 25:8; Sekaraia 9:17) Jises a fokkun wenechar me a wenewenen limöch lelukan me ekiekin. Iwe nge, ese tipeeü ngeni än aramas apasa pwe i mi “mürina” lupwen aramas ra kö ngeni “Sense mi mürina.” (Mark 10:17, 18) Neman a ina ussun pun a mirititi pwe Kot a mürinnö seni meinisin.
18 Eü mettoch mi eppeti ach tufichin föri minne mi mürinnö, iei ewe tipis sia angei seni popuch kewe. (Rom 5:12) Iwe nge, epwe tufich ach sipwe aramas mürinnö ika sipwe iotek pwe Kot epwe ‘äiti ngenikich minne mi mürinnö.’ (Kölfel 119:66) Iei alon Paul ngeni chienan kewe chon lükü lon Rom: “Ämi pwii kana, ngang won inisi üa lükü pwe oua urela ren föför mi mürina pwal ren sokopaten silelap.” (Rom 15:14) Wisen ekkan elter ar repwe “pwapwaiti le föri mine a mürina.” (Taitos 1:7, 8) Ika än Kot ngün mi fel a ekkemmwenikich, iwe, aramas repwe silei pwe kich mi mürinnö, me Jiowa epwe ‘chemenikich ren ach kewe föfför mi mürinnö.’—Nehemia 5:19; 13:31.
“Lükü ese Fiti Likotuputup”
19. Aweweei mwo ewe mettoch lükü me ren minne a mak lon Ipru 11:1.
19 Lükü pwal eü uwaan ewe ngün mi fel, iwe, a wewe ngeni ach “wesewesen ekiekin küna ekkewe mettoch sia äpilükülük ngeni me pwäloon pisekin ället ren minne epwe fis, inaamwo ika sisaamwo küner.” (Ipru 11:1) Ika a wor ach lükü, iwe, esor ach tipemwaramwar pwe mettoch meinisin Jiowa a pwonei repwe pwönütä. A wenewenen nüküchar ekkewe pisekin ället fän iten ekkewe mettoch sisaamwo küner, ina minne, lükü a ussun chök ekkena pisekin ället. Ren chök awewe, ekkewe mettoch mi för ra alleta ngenikich pwe mei wor emön Chon Föriir. Ina ewe sokkun lükü epwe pwälo lon manauach ika sipwe feffetäl ren ngün fansoun meinisin.
20. Ifa ewe “tipis mi [mecheresin] pacherikich,” me ifa ussun sipwe tongeni tümünükich seni ena tipis me sokkun föfföringaü meinisin?
20 Nafangaüen lükü, iei “ewe tipis mi [mecheresin] pacherikich.” (Ipru 12:1) A lamot ach sipwe akkangei älillisin än Kot ngün mi fel ren ach sipwe tufichin pöönalo föfföringaü, mocheniangaüen pisek, me ekkewe afalafal chofona mi tongeni atai ach lükü. (Kolose 2:8; 1 Timoti 6:9, 10; 2 Timoti 4:3-5) Än Kot ngün mi fel a kan amääratä lon nöün Jiowa kewe chon angang lon ei fansoun ewe sokkun lükü mi nom ren ekkewe chon pwäratä mi manau mwen poputään ewe mwichefelin Kraist me ekkewe pwal fitemön mi mak pworauser lon Paipel. (Ipru 11:2-40) Iwe, eli pwisin ach “lükü ese fiti likotuputup” epwe apöchökküla lüküen pwal iö kkan mwo.—1 Timoti 1:5; Ipru 13:7.
Sipwe Mosonoson me Tipefesir
21, 22. Met weween mosonoson, me pwata sipwe mosonoson?
21 Mosonoson a wewe ngeni tipepwetete me angepwetete. Mosonottam eü me lein napanapen Kot kewe. Sia silei ena pun Jises, emön mi mosonoson, a mwirifichi napanapen Jiowa. (Mattu 11:28-30; Jon 1:18; 5:19) Ika ina, iwe, met wisach pokiten kich nöün Kot chon angang?
22 Pokiten kich chon Kraist, wisach ach sipwe ‘mosonoson ngeni aramas meinisin.’ (Taitos 3:2) Sia kan mosonoson lon ach angangen afalafal. Wisen chokkan mi äsimaü lon pekin ngün ar repwe apwüngü chon Kraist mi mwäällilo “ren ngün mosonoson.” (Kalatia 6:1) Oukich meinisin sipwe tongeni alapalo tipeeü me kinamwe leich ren ach eäni “tipetekison me mosonoson.” (Efisus 4:1-3) Epwe tufich ach sipwe mosonoson ika sipwe feffetäl ren ngün me ätipefesirakich.
23, 24. Met weween tipefesir are tipenmwän, me ifa ussun a kan älisikich?
23 Tipefesir are tipenmwän a atufichikich ach sipwe nemenifichi ach ekiek, kapas, me föfför. Jiowa a “tipefesir fansoun meinisin” ngeni chon Papilon mi atailo Jerusalem. (Aisea 42:14) Nöün we a awora “eu lenien apirü” pokiten an tipefesir fän riäfföü. Iwe, ewe aposel Piter a fönöü chienan kewe chon Kraist pwe repwe apacha ar “tufichin püsin nemeni [inisiir] ngeni silelap.”—1 Piter 2:21-23; 2 Piter 1:5-8.
24 Wisen ekkan elter ar repwe tipefesir are tipenmwän. (Taitos 1:7, 8) A enlet pwe meinisin mi nom fän emmwenien ewe ngün mi fel repwe tongeni nemeni ekiekiir me inisiir, ina minne, repwe tongeni sü seni föfför mi sikepwach, kapas mi ngaü, are mettoch meinisin Jiowa a oput. Ika sipwe mwut ngeni än Kot ngün mi fel an epwe amääratä tipenmwän loch, iwe, epwe pwälo ngeni aramas pokiten ach eäni ewe sokkun kapas me föfför mi fichiiti chon angang ngeni Kot.
Sipwe Sopwelo Ach Feffetäl ren Ngün
25, 26. Ifa ussun ach feffetäl ren ngün epwe kkü ach ririfengen me aramas lon ei fansoun me ach äpilükülük fän iten mwach kkan?
25 Ika sipwe feffetäl ren ngün, iwe, sipwe tinikken fän iten wisach we, wisen chon esilefeili pworausen ewe Mwu. (Fofor 18:24-26) Aramas repwe pwapwa ren napanapach, me äkkäeüin, chon angang ngeni Kot repwe pwapwa ren ar chiechi ngenikich. Ika ewe ngün mi fel epwe ekkemmwenikich, iwe, sipwe pwal eü minen apöchökküla lüküen chienach kewe chon fel ngeni Jiowa. (Filipai 2:1-4) Esap ina eü mettoch chon Kraist meinisin ra tipeni?
26 Esap mecheres ach sipwe feffetäl ren ngün lon ei otot mi nom fän nemenien Setan. (1 Jon 5:19) Iwe nge, fite milion ra föfföri ena mettoch lon ei fansoun. Ika sipwe lükü Jiowa ren unusen letipach, iwe, sipwe küna pwapwa lon manauach iei me sipwe tufichin feffetäl woon ekkewe al mi pwüng tori feilfeilo chök, alen ewe Chon Awora ngün mi fel.—Kölfel 128:1; Än Salomon Fos 3:5, 6.
Ifa Ussun Kopwe Pölüeni?
• Ifa ussun ach “feffetäl ren ngün” a kan kkü ach ririfengen me Kot me Nöün we?
• Mei fet uwaan ewe ngün mi fel?
• Ifa ussun uwaan ewe ngün mi fel epwe tongeni pwälo lon manauach?
• Ifa ussun ach feffetäl ren ngün a kan kkü manauach lon ei fansoun me ach äpilükülük fän iten mwach kkan?
[Sasing lón pekin taropwe 19]
Än Jiowa ngün mi fel a kan alapalo ach tong ngeni chienach kewe chon lükü
[Sasing lón pekin taropwe 20]
Sipwe kirekiröch ngeni aramas ren ach älisiir ren ach kewe kapas me föfför