Tümünü Pwe Om Pwüpwülü Epwe Ussun Chök “Ülüfoch Lül”
“Ülüfoch lül mi olafengen resap mütir mwü.”—SALAF. 4:12.
1. Iö a rifengenni ewe äkkäeüin pean aramas lon pwüpwülü?
WESIN än Jiowa Kot föri sokkopaten irä me man, a föri ewe äkkäemönün mwän itan Atam. Iwe mwirin, Kot a föri pwe ewe mwän epwe annutochou, me a angei efoch chürärän pwe epwe föri emön älisian mi unusöch. Lupwen Atam a küna ewe fefin, a apasa: “Iei efoch chuui seni chuui kei o futuk seni futukei!” (Ken. 1:27; 2:18, 21-23) Jiowa a pwäratä pwe a pwapwaiti an föri ewe fefin me a rifengenni ewe äkkäeüin pean aramas lon pwüpwülü, iwe, a efeiöchüür.—Ken. 1:28; 2:24.
2. Ifa ussun Setan a ätipefesenni Atam me If?
2 A chök solap, pwe ekiselo mwirin, emön a afitikokooi än Kot kokkotun pwüpwülü. Ifa ussun? Emön ngün mi ngaü mi iteni Setan a otupu If pwe epwe möngö seni ewe efoch chök irä Kot a allük ngeniir ar resap möngö seni. Iwe, Atam a pwal fiti pwülüwan we lon an ü ngeni än Kot pwüüng le nemeniir me emmweniir. (Ken. 3:1-7) Lupwen Jiowa a eisiniir met ra föri, a ffat pwe a fen wor osukosuk lefilen Atam me If. Atam a tipi ngeni pwülüwan we, a erä: “Ewe fefin en ka ngeniei pwe pwülüei, neminewe a ngeniei uän ewe irä, iwe üa mongö.”—Ken. 3:11-13.
3. Ifa ewe ekiek mi mwääl ekkoch chon Jus ra eäni?
3 Seni ena fansoun, Setan a fen äeä sokkopaten minen otuputup pwe epwe achöüfetälei tipefesen lefilen pwüpwülü. Awewe chök, fän ekkoch a fen nöünöü ekkewe nöüwisen lamalam pwe repwe apöchökküla ekiek ese pwüng me ren Paipel ussun pwüpwülü. Ekkoch ekkewe sou emmwen chon Jus ra puratiw än Kot kewe allük ren ar ra mut ngeni ekkewe mwän pwüpwülü ar repwe mu seni pwülüwer ren chök och popun mi lamot kisikis, awewe chök, ren än ewe fefin kon ännekeni ener möngö. Nge Jises a apasa: “Are eman mwän a mwu seni pwülüan fän iten och popun, nge esap fän iten an kirikiringau ngeni, ätewe a lisowu are a pwülüenisefäli pwal eman fefin.”—Mt. 19:9.
4. Ifa ussun ewe kokkotun pwüpwülü a nom fän sossot ikenäi?
4 Setan a chüen achocho le atai ewe ririin pwüpwülü. Pwüpwülü lefilen mwän me mwän are fefin me fefin, än aramas nonnomfengen nge rese pwüpwülü, me mecheresin än ekkewe mi pwüpwülü mufesen ra änneta pwe a kan pwönütä an ekiek. (Älleani Ipru 13:4.) Nge ifa ussun kich Chon Kraist sia tongeni tümünükich pwe site eäni ekiek ese pwüng ussun pwüpwülü? Sipwe nengeni ekkoch napanap epwe nom ren pwüpwülü mi pwapwa me pöchökkül.
Tümünü pwe Jiowa Epwe Nonnom lon Om Pwüpwülü
5. Met weween ewe mwuten kapas “ülüfoch säl” lon pwüpwülü?
5 Ren an epwe pöchökkül om pwüpwülü, a lamot pwe Jiowa epwe nonnom lon. An we Kapas a erä: “Emon aramas a tongeni okkufu emon ika a chök alaemön, nge ruuemön ra tongeni eppeti an epwe okkufur. Ülüfoch säl mi olafengen mi weires an epwe mmü.” (SalAf. 4:12, NW) “Ülüfoch säl,” ina eü kapas awewe. Ika ei kapas awewe epwe weneiti ewe pwüpwülü, epwe wewe ngeni pwe ekkewe ruuofoch säl a wewe ngeni ekkewe pwüpwülü, nge ra olafengen me ewe efoch säl lukanaper, ina i Jiowa Kot. Ar ririfengen me Kot epwe apöchökküla ewe pwüpwülü lon pekin manauen Chon Kraist me atufichiir le ataweei ar kewe osukosuk. Ina ewe kii mi atoto pwapwa mi lapalap lon pwüpwülü.
6, 7. (a) Met ekkewe mi pwüpwülü ra tongeni föri pwe Kot epwe chök nonnom lon ar pwüpwülü? (b) Met emön fefin Chon Kraist a aücheani ren pwülüwan we?
6 Nge met eü pwüpwülü a tongeni föri ren an epwe nnük ar pwüpwülü pwe epwe ussun chök ülüfoch säl mi olafengen? Ewe sou mak köl Tafit a kölü: “Ai Kot, ua chok pwapwaesini ai fori letipom; om we alluk a nonnom lon letipei.” (Kölf. 40:8) Ussun Tafit, ach tong ngeni Kot a pwal amwökütükich le angang ngeni I ren unusen letipach. Ina popun, ekkewe mi pwüpwülü repwe ämääri ar chiechiöch ngeni Kot me pwapwaesini ar apwönüetä letipan. Ekkewe pwüpwülü repwe pwal älillisfengen le apöchökkülatä ar tong ngeni Kot.—SalF. 27:17.
7 Ika sia lefareni än Kot allük, epwe pwälo lon manauach ekkewe napanap ussun choweän lükü, epilükülük, me tong, iwe, epwe älisikich le apöchökküla ach ririin pwüpwülü. (1 Kor. 13:13) Iei alon emön fefin chon Kraist itan Sandra a pwüpwülü 50 ier: “Üa fokkun aücheani an pwülüwei we kewe emmwen me fön pwe a longolong woon ewe Paipel, iwe, pwal an tong ngeni Jiowa pwe a lap seni an tongeei.” Ämi kana mwän mi pwüpwülü, a pwal chök ina ussun meefien pwülüwemi kewe ussumi?
8. Met a lamot pwe epwe “fisiöch”ewe pwüpwülü?
8 Lon ämi pwüpwülü, aua kan akkachochofengen le akkomwa lon manauemi ämi ririöch me angang ngeni Jiowa? Pwal eü, ka enletin meefi pwe pwülüwom chiechiom lon ämi angang ngeni Jiowa? (Ken. 2:24) Ewe king mi tipatchem Salomon a makkei: “Ruoman ra feiöch seni eman chök, pun ar angangfengen a fisiöch.” (SalAf. 4:9) Pwüngün pwe ekkewe pwüpwülü repwe fokkun achocho pwe ar pwüpwülü epwe “fisiöch,” weween, repwe eäni ewe sokkun pwüpwülü mi nüküchar me uren tong, iwe, feiöchün Kot epwe nom rer.
9. (a) Ikkefa wisen ekkewe mwän pwüpwülü? (b) Me ren Kolose 3:19, epwe fet föfförün emön mwän ngeni pwülüwan?
9 Esissillen pwe Kot a nom lon eü pwüpwülü, ika ekkewe pwüpwülü ra achocho le apwönüetä wiser me ren Kot. Ekkewe mwän mi pwüpwülü repwe wisen atufichi ar famili lon pekin aion me lon pekin manauen Chon Kraist. (1 Tim. 5:8) Paipel a pwal peseer pwe repwe äfänni meefien pwülüwer kewe. Kolose 3:19 a erä: “Ämi mwän kana, oupwe echeni pwülüemi, nge ousap pöchökül ngeniir.” Me ren emön sou kaeo Paipel, ewe kapas “pöchökkül ” a wewe ngeni “kapasechou, kawet, me esor pwäratään tong, tümün, me älillis.” Fokkun pwüngün pwe ekkena sokkun napanap esap fis lon familien Chon Kraist. Ika ewe mwän pwüpwülü a emmweni an famili fän tong, iwe epwe mecheres ngeni pwülüwan we an epwe nom fän emmwenian.
10. Epwe ifa wisan emön fefin Chon Kraist mi pwüpwülü?
10 Ekkan fefin Chon Kraist mi mochen pwe Jiowa epwe chök nonnom lon ar pwüpwülü repwe apwönüetäöchü allükün Kot. Aposel Paul a makkei: “Ämi fefin kana, oupwe aleasochisi pwülüemi usun chök ami oupwe aleasochisi ach Samol. Pun eman mwän möküren pwülüan usun Kraist möküren mwichefel.” (Ef. 5:22, 23) Setan a otupu If me a apöchökküla ewe pworaus mi chofona pwe än emön ikkimulo seni Kot epwe atoto pwapwa fochofoch. Lon ekkewe pwüpwülü ikenäi a ffat pwe emön me emön ra chök en me pwisin imulo woon an. Nge, me ren ekkewe fefin Chon Kraist, a mürinnö ar repwe anomuur fän emmwenien mökürer kewe. Repwe chemeni pwe Jiowa a awisa ngeni If pwe i ‘älisien’ pwülüwan we. (Ken. 2:18) Ika emön fin Kraist a tipemecheres le föri wisan me ren Kot, epwe ussun “epa mwärämwär” fän iten pwülüwan we.—SalF. 12:4.
11. Met a älisi pwiich we lon an pwüpwülü?
11 Pwal eü minen älillis pwe Kot epwe chök nonnom lon ewe pwüpwülü, ina än ekkewe rüüemön käeöfengen än Kot kapas. Gerald a pwapwa lon an pwüpwülü ükükün 55 ier, iwe, a erä, “Ewe kii fän iten sopwöchün ewe famili ina äm älleafengen me käeöfengen ewe Paipel. Än ekkewe pwüpwülü angangfengen, äkkäeüin, lon ar fel ngeni Kot, a aririfengenniir me pwal aririfengenniir ngeni Jiowa.” Ar käeöfengen ewe Paipel a älisi ewe famili le ekkekieki än Jiowa kewe allük, apöchökküla ar riri ngeni Kot, me älisiir ar repwe feffeitä.
12, 13. (a) Pwata a lamot ekkewe pwüpwülü repwe iotekfengen? (b) Ikkefa pwal ekkoch angangen Chon Kraist repwe apöchökküla ewe ririin pwüpwülü?
12 Ekkewe pwüpwülü mi pwapwa ra pwal iotekfengen. Lupwen ewe mwän pwüpwülü a ‘niinalo masouen letipan’ me titchiki an tingor fän iten an famili, epwe fokkun apöchökküla ewe ririin pwüpwülü. (Kölf. 62:8) Awewe chök, ika a wor tipefesen lefiler, nge repwe iotekfengen pwe Kot epwe emmweniir, iwe, epwele ifa me mecheresin ar repwe awesalo ar na osukosuk! (Mt. 6:14, 15) Ar kewe föfför repwe tipeeü ngeni ar iotek. Repwe achocho le älillisfengen, “songomangfengen o amusamusfengen.” (Kol. 3:13) Chechchemeni pwe iotek a pwäratä ach eäni lükülük woon Kot. King Tafit a erä: “Mönümanau meinisin ra nennetä ngonuk fän ar apilükülük.” (Kölf. 145:15) Atun sia eäni lükülük woon Jiowa lon iotek, a kükkünülo ach kewe aürek, pun sia silei pwe ‘a fen tongekich.’—1 Pit. 5:7.
13 Ren ar fiffiti ekkewe mwich me mwin le afalafal, ina pwal eü kiien än Jiowa epwe emmweni ewe pwüpwülü. Lon ekkewe mwich, ekkewe pwüpwülü repwe käeö ifa ussun repwe ü ngeni ekkewe “angangen otuputup” Setan a kan äkkäeä le etipefesenni ekkewe famili. (Ef. 6:11) Ekkewe pwüpwülü mi mwimwmwin le afalafal iteitan repwe käeö ar ‘repwe apposer, resap mwöküt.’—1 Kor. 15:58.
Lupwen a Piitä Osukosuk
14. Ikkefa ekkoch mettoch repwe tongeni aweiresi ekkewe pwüpwülü?
14 Pwüngün, sap minne oua kerän rongorong ekkena minen älillis a mak me asan, nge mei öch oupwe fosfengen me pwülüwom ussun ekkeei mettoch. Ppii ika mi wor och lon ämi pwüpwülü oupwe tongeni amürinnölo. Ewe Paipel a affata pwe pwal mwo nge ekkewe pwüpwülü mi kükkütta emmwen seni Jiowa epwe chüen “wor chomong ar osukosuk lon manauer.” (1 Kor. 7:28) Pwal mwo nge nöün Kot kewe chon angang mi tuppwöl ra küna weires lon ar pwüpwülü pun rese unusöch, me pwal pokiten etipetipengaüaen chon fönüfan mi lükümach, me än Setan kewe minen otuputup. (2 Kor. 2:11) Nge Jiowa a atufichikich ach sipwe likiitü fän ekkena weires. Enlet, ekkewe pwüpwülü repwe tongeni sopwöch. Inaamwo ika a pöüt seni Hiop nöün kewe meinisin, pwal nöün kewe man me chon angang, nge ewe Paipel a erä: “Lon ekei feiengau meinisin mi tori Hiop, i esap tipis, esap pwal etipisi Kot ren an amwäli mine a föri.”—Hiop 1:13-22.
15. Ika aramas ra meefi weires, repwe fet? Met emön epwe föri ika pwülüwan we a kapasechou ngeni?
15 Iwe nge, pwülüwen Jop we a ereni, “Ifa usun, ka chüen likitü won mine a pwüng? Kopwe amamäsini Kot o mäla.” (Hiop 2:9) Pwüngün pwe lupwen a piitä riäfföü watte, än emön letipechou epwe tongeni efisi an “föri föförün chon umwes.” (SalAf. 7:7) Ika pwülüwom we epwe kapasechou pun a fokkun watte an osukosuk, kopwe achocho le mosonoson. Ika kopwe pwal kapas pöchökkül ngeni, eli emön leimi are fen ämi me rüüemön oupwe atowu kapas epwe awatteelo ewe osukosuk. (Älleani Kölfel 37:8.) Ina popun, kosap äfänni ika an kewe “kapas ra pöchökül,” pun a popu seni an lichippüng are letipengaü.—Hiop 6:3.
16. (a) Ifa ussun alon Jises lon Mattu 7:1-5 a weneiti pwüpwülü? (b) Pwata a lamot aramas repwe itepök me rüüepek lon pwüpwülü?
16 A lamot pwe ekkewe pwüpwülü resap tupulo ren pwisin ar ekiek ussun pwülüwer. Eli emön leir epwe nengeni ekkoch föfförün pwülüwan we ese kon lien sani, nge a ekieki, ‘Üa tongeni siwili napanapan kewe.’ Ren tong me mosonottam, eli ekis me ekis, kopwe tongeni älisi pwülüwom we le siwil. Iwe nge, kesap mönüki pwe Jises a apöpööü emön mi kükkütta apwangapwangen chienan ngeni emön mi küna och “kükün pipi” lon mesen chienan we chon lükü nge ese nengeni efoch “irä” lon pwisin mesan. Jises a pesekich: “Ousap apwüngü aramas, pwe Kot esap apwüngükemi.” (Älleani Mattu 7:1-5.) Esap weween pwe sipwe tunalo napanapangaüen emön. Robert, emön mi pwüpwülü arapakkan 40 ier, a apasa: “Eli ika chon pwüpwülü repwe wenechar lon ar pwoppworausfengen lefiler me repwe tipemecheres le etiwa meefien pwülüwer, epwe wewe ngeni ar repwe siwili ekkoch napanaper.” Ina minne, sipwe itepök me rüüepek. Kosap osukosuk atun pwülüwom we ese napanapeni ekkoch sokkun napanap mi mürinnö, nge kopwe aücheani me pwapwaesini ekkewe napanap mi mürinnö a eäni iei.—SalAf. 9:9.
17, 18. Ia sipwe küt me ia älillis ika a lapolo ach kewe osukosuk?
17 Epwe tongeni toto sossot lupwen a siwil nonnomuch. Awewe chök, ika eü pwüpwülü repwe nöünöü, repwe tongeni küna chommong weires. Are, epwe tongeni üri pwülüwan we are nöün we eü semwen mi chou. Are, repwe tümünü semer kewe me iner chinnap. Nöür kewe watte repwe tongeni mwöküt ngeni eü leeni mi towau. Pwal ekkoch siwil epwe tongeni fis seni än emön akkapwönüetä wisan kewe lon ewe mwichefel. Ekkeei siwil meinisin repwe tongeni aweiresi me efisi aürek ngeni ewe ririin pwüpwülü.
18 Met kopwe tongeni föri ika ka meefi pwe rese chüen ki reom om kewe aürek? (SalF. 24:10) Kesap fangetä! Setan epwe fokkun pwapwa ika emön nöün Kot chon angang epwe likitalo fel mi enlet. Epwe lapolo an pwapwa ika epwe ina ussun eü pean pwüpwülü. Ina minne, kopwe tüttümünü pwe om ririin pwüpwülü epwe ussun chök ülüfoch säl mi olafengen. Mei wor chommong pworaus lon Paipel mi kapas ussun iir kewe mi akkamwöchü ar tuppwöl fän sossot mi weires. Awewe chök, lon eü fansoun, Tafit a iotek ngeni Jiowa seni lon letipan. A apasa: “Ai Kot, kopwe ümöümöch ngeniei, pun aramas ra chök tatapweriei.” (Kölf. 56:1) Aramas ra fen eriäfföüuk? Ese lifilifil ika ka riäfföü seni chon lükün are chon le imwom kana, nge chechchemeni mwo pwe Tafit a angei pöchökkül pwe epwe likiitü, iwe, kopwe pwal tongeni. Tafit a apasa: “Üa iotek ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge i a pälüeniei o angasaei seni ai kewe niuokus meinisin.”—Kölf. 34:4.
Pwal Ekkoch Feiöch
19. Ifa ussun sipwe tümünükich pwe sisap feiengaü ren Setan?
19 Lon ei fansoun sopwoloon, a lamot ngeni ekkewe pwüpwülü ar repwe ‘apöchökkülafengenniir o älillisfengen lefiler.’ (1 Tes. 5:11) Kesap mönüki pwe Setan a apasa pwe ach tuppwöl ngeni Jiowa a alongolong woon ach ekilapei minne chök sipwe feiöch ren. Epwe äeä mettoch meinisin, pachelong osukosuk lon pwüpwülü, pwe epwe atai ach tuppwöl ngeni Kot. A mmen lamot ach sipwe unusen eäni lükülük woon Jiowa pwe sisap feiengaü ren Setan. (SalF. 3:5, 6) Paul a makkei: “Ngang mi tufich ren mettoch meinisin lon ewe emon mi apochokkulaei.”—Fil. 4:13, TF.
20. Ikkefa ekkewe feiöch ra pop seni än Kot nonnom lon ewe pwüpwülü?
20 Mei wor chommong feiöch mi popu seni än Kot nonnom lon ewe pwüpwülü. Pworausen Joel me pwülüwan we ra pwüpwülü 51 ier a äiti ngenikich pwüngün ena pworaus. A apasa: “Üa kilisou ngeni Jiowa ren pwülüwei we me am chiechifengen mi apwapwa. Pwülüwei we a fokkun mürinnö.” Met a efisi pöchökkülen ar pwüpwülü? A pwal apasa, “Äm aua kan pwäri kirekiröch, mosonottam, me tong lefilem.” Pokiten sise unusöch, esor emön epwe unusen föri ena mettoch lon ach ei fansoun. Iwe nge, sipwe akkachocho le apwönüetä minne a mak lon Paipel me tümünü pwe Jiowa epwe nonnom lon ach pwüpwülü. Ika epwe ina ussuch, ach pwüpwülü epwe ussun chök ekkewe “ülüfoch lül mi olafengen resap müttir mwü.”—SalAf. 4:12.
Ka Chechchemeni?
• Met weween pwe Jiowa epwe nom lon eü pwüpwülü?
• Ika a piitä osukosuk, met ewe mwän me pwülüwan we repwe föri?
• Ifa ussun sipwe silei ika Kot a nonnom lon eü pwüpwülü?
[Sasing lón pekin taropwe 20]
Ar iotekfengen epwe älisi ekkewe pwüpwülü le ataweei osukosuk