Wisen Ewe Ngün Mi Fel Le Apwönüetä Met Jiowa A Aotalo Me Loom
“Iei usun ai kapas . . . epwe afisätä mine üa tipeni o apwönüetä mine üa akünöü ngeni.”—AIS. 55:11.
1. Eäni eü kapas äweweei usun sokkofesenin än aramas kokkot me minne Jiowa a fen aotalo seni loom.
ESOR lamoten Jiowa epwe akkota pwe epwe apwönüetä letipan, usun minne aramas ra föri. Äwewe chök: Eli emön mwän me pwülüwan we ra fokkun mochen kaütä imwer mi mürinnö me poputääni eü famili mi pwapwa. Ra akkota pwe repwe angang weires le apwönüetä ar na kokkot me äneänei pwe epwe fisiöch. Nge a wor ekkoch mettoch rese tongeni nemeni, choweän taifun, towu seni angang, semwen, are mälo ra tongeni atai ar kokkot pwe esap chüen tongeni fis. Nge Jiowa ese ina usun. Esor och mettoch epwe eppeti are pinei minne a fen aotalo seni me le poputään.
2, 3. (a) Met Jiowa a fen aotalo, iwe, met a föri lupwen Atam me If ra tipis? (b) Pwata sipwe esilla pwönüetään minne Kot a fen aotalo?
2 Ren än Jiowa epwe apwönüetä letipan, ese filatä eü chök kokkot ese tongeni siwil, nge minne a aotalo me le poputään epwe pwönütä mwirin och fansoun. (Ef. 3:11) Iei met a fen aotalo, pwe fönüfan epwe wiliti eü paratis ikewe aramas mi unusöch repwe nonnom ie fän kinamwe me pwapwa tori feilfeilo chök. (Ken. 1:28) Iwe, lupwen Atam me If ra tipis, Jiowa a föri met epwe atufichi an epwe pwönütä met a aotalo me loom. (Älleani Keneses 3:15.) Jiowa a aota pwe epwe wor “mwirimwirin” are Nöün ewe fefin lon kapas monomon, ewe epwe nielo Setan, ewe popun fitikoko, me amoielo ekkewe riäfföü meinisin a efisiiretä.—Ipru 2:14; 1 Jon 3:8.
3 Esor och mettoch lon läng are woon fönüfan epwe tongeni eppeti än Kot apwönüetä minne a fen aotalo. (Ais. 46:9-11) Pwata sia tongeni erä ena? Pun än Jiowa we ngün mi fel ‘epwe afisätä mine a tipeni o apwönüetä.’ (Ais. 55:10, 11) A lamot sipwe äfänni me etipeeü manauach ngeni än Kot apwönüetä minne a fen aotalo. Ach äpilükülükün manau lon mwachkkan a alongolong woon. Pwal eü, ach küna ifa usun Jiowa a äkkäeä an we ngün mi fel a kan apöchökkülatä ach lükü. Ina minne, sipwe ppii wisen ewe ngün mi fel lon pwönütään minne Jiowa a aotalo me loom, lon ach ei fansoun, me pwal lon mwachkkan.
Wisen ewe Ngün mi Fel me Loom
4. Ekis me ekis, ifa usun Jiowa a pwäri minne a aotalo?
4 Ekis me ekis, Jiowa a pwäralo minne a fen aotalo le manauen ekkewe aramas lon Paipel. Akkomw, a “monomon o opelo” ika iö ewe Mwirimwir mi pwonetiw. (1 Kor. 2:7, TF) Jiowa a kerän kapassefäl usun ewe mwirimwir mwirin 2,000 ier. (Älleani Keneses 12:7; 22:15-18.) A eäni eü pwon ngeni Eperiam nge epwe watte pwönütään. Itiitin alon Jiowa ngeni Eperiam “me ren mwirimwirum kana,” a affata pwe ewe Mwirimwir mi pwonetiw epwe emön mwän seni tettelin Eperiam. Atun a pwälo ena pworaus mi titchik, ese mwääl Setan a fokkun nennengeni. Esor tipemwaramwar pwe ena Chon Oput a mochen arosalo tettelin mwirimwirin Eperiam pwe esap sopwöch minne Jiowa a aotalo. Nge ese tufich, pun Jiowa a äeä an we ngün mi fel, ewe sise küna ren mesach. Ifa usun?
5, 6. Ifa usun Jiowa a äeä an we ngün mi fel le tüttümünü chokkewe lon tettelin samasamen ewe mwirimwir?
5 Jiowa a äeä an we ngün mi fel le tüttümünü emön me emön samasamen ewe Mwirimwir lon tettelin Eperiam. Jiowa a ereni Eperiam: “Ngang tittum.” (Ken. 15:1) Iwe, ese mwaken alon. Nengeni met a fis orun 1919 B.C.E. atun Eperiam me Sara ra wasöla lon Karar. Apimelek, ewe kingen Karar, ese silei pwe Sara, pwülüwen Eperiam, ina popun a tiiti Sara pun a ekiekin pwülüweni. Itä Setan a sotun eppeti än Sara epwe nöünatiw mwirimwirin Eperiam? Paipel ese affata. Iwe nge, a erenikich pwe Jiowa a angolong ren an öüröüra Apimelek lon eü ttan pwe esap attapa Sara.—Ken. 20:1-18.
6 Esap chök ina ewe atun Jiowa a tümünü Eperiam me an famili nge a fen föri fän chommong. (Ken. 12:14-20; 14:13-20; 26:26-29) Ina popun ewe sou makken Kölfel a tongeni makkeei ei usun Eperiam me mwirimwirin kewe: “Kot esap mwüt ngeni eman pwe epwe ariaföüür o apasa, ‘Ousap atapa nei kewe mi fil, ousap afeiengaua nei kewe soufos.’”—Kölf. 105:14, 15.
7. Ifa usun Jiowa a tümünü ewe mwuun Israel?
7 Ren ewe ngün mi fel, Jiowa a tüttümünü ewe mwuun Israel loom pun ewe mwirimwir mi pwonetiw epwe uputiw lon. Ren ewe ngün mi fel, Jiowa a ngeni Israel an we Allük, ewe a tüttümünü ar fel mi enlet pwe ekkewe chon Jus rete limengawolo lon pekin lamalam, aion, me föfför. (Eks. 31:18; 2 Kor. 3:3) Lon fansoun ekkewe Sou kapwüng, än Jiowa we ngün mi fel a apöchökküla ekkoch mwän ar repwe angasalo Israel seni chon koputer. (Souk. 3:9, 10) Fitepükü ier me mwen uputiwen Jises, ewe äemönün mwirimwirin Eperiam, Jiowa a äeä an we ngün mi fel le tümünü Jerusalem, Petleem, me ewe imwen fel pun iir meinisin ra kapachelong lon pwönütään ekkewe oesini usun Jises.
8. Met a pwäratä pwe ewe ngün mi fel a ekkemmweni Jises me an we angangen afalafal?
8 A wor wisen ewe ngün mi fel lon manauen Jises me lon an angangen afalafal. Ren ewe ngün mi fel, Kot a föri och manaman lon luken Meri, nge ina eü mettoch ese mwo fis fän eü. A atufichi emön fefin ese unusöch esaamwo tori mwän an epwe kolu me nöünatiw emön ät mi unusöch ese älemwiri mälo. (Luk 1:26-31, 34, 35) Ena ngün mi fel a pwal tümünü Jises pwe ete ninniilo me le kükkünün. (Mt. 2:7, 8, 12, 13) Atun Jises a ierini ilik, Jiowa a epiti ren ewe ngün mi fel. A seikatä pwe epwe älemwiri än Tafit leenien motun king. me awisa ngeni an epwe afalafal. (Luk 1:32, 33; 4:16-21) Ewe ngün mi fel a atufichi Jises le föri manaman, kapachelong an echikaratä ekkewe mi samau, amöngööni mi echik, me amanauatä ekkewe mi mälo. An kana föfför ra affata ekkewe feiöch sipwe tongeni küna atun epwe nemenem lon wisan we wisen king.
9, 10. (a) Ifa usun a pwäpwälo än ewe ngün mi fel angang woon nöün Jises kewe popun chon käeö? (b) Ifa usun a pwälo pwönüetään minne Jiowa a aotalo atun ekkewe aposel?
9 Poputä lon Pentikos 33 C.E., Jiowa a äeä an we ngün mi fel le epiti ewe oruuen kinikinin mwirimwirin Eperiam, nge chommong leir esap iir mwirimwirin Eperiam lon pekin futuk. (Rom 8:15-17; Kal. 3:29) A pwäpwälo än ewe ngün mi fel angang woon nöün Jises kewe popun chon käeö, iwe, a atufichiir le afalafal fän tinikken me föri sokkun manaman mi amwarar. (Fof. 1:8; 2:1-4; 1 Kor. 12:7-11) Ren ekkena liffangen ngün mi fel, a pwälo eü mineföön mettoch usun än Jiowa apwönüetä minne a fen aotalo me loom. Jiowa ese chüen äeä ewe kokkotun fel minen loom lon ewe imwen felin Jerusalem. An chen a nom woon ewe mineföön mwichefelin chon Kraist. Seni ena atun, Jiowa a kan äkkäeä ena mwichefel mi kepit pwe epwe apwönüetä minne a fen aotalo.
10 Jiowa a äeä an we ngün mi fel le tümünü, epiti, me apöchökkülatä nöün kewe aramas me loom le alükülükü pwe epwe pwönütä minne a fen aotalo seni me loom. Iwe nge, ifa usun lon ach ei fansoun? Ifa usun Jiowa a kan äkkäeä an we ngün mi fel le apwönüetä minne a fen aotalo? Mi lamot sipwe silei, pun sia mochen angangfengen me ewe ngün mi fel. Sipwe ppii ifa usun Jiowa a äkkäeä an we ngün mi fel lon rüanü napanap.
Wisen Ewe Ngün Mi Fel Lon Ach Ei Fansoun
11. Met a pwäratä pwe ewe ngün mi fel a tongeni elimöchüolo nöün Kot kewe aramas? Ifa usun kopwe pwäri pwe ka angang fän emmwenien ewe ngün mi fel?
11 Äeüin, ewe ngün mi fel a älisi nöün Kot kewe aramas ar repwe limelimöch. Epwe limelimöch manauen chokkewe mi föri letipen Jiowa. (Älleani 1 Korint 6:9-11.) Ekkoch mi wiliti chon Kraist mi enlet ra piin lisowu mwääl, fel ngeni ululun, lisowu fengen mwän me mwän, fefin me fefin me met kan. Ekkewe mocheniaingaw mi nöünatiw ekkena föfföringaw ra fotofotolo lon letipen aramas. (Jem. 1:14, 15) Iwe nge, ekkena aramas ra fen “limöchulo,” weween, ra siwili manauer fän iten ar repwe apwapwaai Kot. Met a atufichi chokkewe mi tongei Kot ar repwe ü ngeni ar mochen apwönüetä mocheniaingawer? 1 Korint 6:11, TF, a apasa: “Ngunun ach Kot” a älisiir. Ren om likitü le manaueni manau mi limöch, ka pwäri pwe ka mut ngeni ewe ngün mi fel an epwe nemeni manauom.
12. (a) Me ren än Isikiel we längipwi, ifa usun Jiowa a emmweni an we mwicheich? (b) Ifa usun kopwe änneta pwe ka angang fän emmwenien ewe ngün mi fel?
12 Oruuan, Jiowa a äeä an we ngün mi fel le ekkemmweni an we mwicheich ngeni ikewe a mochen epwe feilo ie. Lon än Isikiel we längipwi, ewe kinikinin än Jiowa we mwicheich lon läng a liosutiw ren efoch wokenin maun mi kan mwökütükütfetäl le apwönüetä minne Jiowa a fen aotalo. Met a amwökütü wiilen ewe woken an epwe ssälo ikewe epwe lo ie? Iei alon Isikiel: “Ia ewe ngün a feila ie, [ekkewe wiil] ra pwal fetal.” (Is. 1:20, 21) Sipwe chechchemeni pwe a wor ruu kinikinin än Jiowa we mwicheich, eü lon läng me eü woon fönüfan. Ika pwe ewe ngün mi fel a kan ekkemmweni ewe mwicheich lon läng, iwe, epwe pwal ekkemmweni ewe woon fönüfan. Ren ach älleasochisi me tuppwöl ngeni emmwenien ewe mwicheich woon fönüfan, a affata pwe sia fitifetälin waan Jiowa we me angang fän emmwenien an we ngün mi fel.—Ipru 13:17.
13, 14. (a) Iö kewe ra nonnom lon ewe “tappin” Jises a kapas usun? (b) Äweweei än ewe ngün mi fel asarama ekkewe pworaus mi enlet. (Nengeni ewe pwoor “Ka Kan Fiti Sassaramaloon Ekkewe Pworaus mi Enlet?”
13 Aülüngätin, Jiowa a äeä an we ngün mi fel le älisikich pwe sipwe weweiti ekkewe pworaus mi enlet lon ewe Paipel. (SalF. 4:18) Seni chök me loom, ewe “chon angang mi allükülük o tipachem” a fen nöünöü Ewe Leenien Mas le pwäralo saramen ewe enlet ekis me ekis. (Mt. 24:45) Äwewe chök, ekieki usun ach weweiti iö kewe ra kapachelong lon “ei tappin aramas” Jises a kapas usun. (Älleani Mattu 24:32-34.) A weneiti menni täppin aramas? Ewe lesen, itelapan “Än Kraist Nonnom—Met Weween Ngonuk?” a äweweei pwe Jises ese kapas usun ekkewe mi ngaw, nge a kapas usun nöün kewe chon käeö epwele epitiir.a Nöün Jises kewe chon äppirü mi kepit me loom me pwal lon ach ei fansoun rese chök küna ewe esissil, nge ra pwal mirititi weween, pwe Jises a nom “orun chok asam.”
14 Met weween ena pworaus ngenikich? Inaamwo ika sise tongeni wesewesen aükü ttamen manauen ena “tappin,” nge chechchemeni mwo ekkeei mettoch usun ewe kapas “tappin”: A weneiti eü mwichen aramas mi sokkopat ieriir ra manauppök lon eü fansoun, äwewe chök, emön sam me nöün we, are emön semelap me nöün nöün we. (Eks. 1:6) Iwe, ifa usun sipwe weweiti alon Jises usun “ei tappin”? Lon kapas äwewe, usun itä a anopfengen manauen ekkoch mi kepit mi küna esissillen ewe fansoun sopwoloon lon 1914 me manauen pwal ekkoch mi kepit repwe küna poputään ewe riäfföü mi lapalap. A wor poputään ena täppin, iwe, epwe pwal wor sopwoloon. Pokiten a fen pwönütä meinisin kinikinin ewe esissil, a ffat pwe ewe riäfföü mi lapalap a chök arapoto. A ffat pwe ka fiti fetälin ttinen saramen ewe enlet seni Paipel me pwal nom fän emmwenien ewe ngün mi fel ren om meefi atapwalapwalen ei fansoun me om mammasa.—Mark 13:37.
15. Met a pwäratä pwe ewe ngün mi fel a atufichikich le afalafala ewe kapas allim?
15 Arüänüün, ewe ngün mi fel a atufichi ach afalafala ewe kapas allim. (Fof. 1:8) Itä pwal met a tongeni atufichi chöüfetälin ewe kapas allim? Ekieki mwo. Eli en emön mi fokkun nisässäü are pireir, ina popun, iei ekiekum me loom, ‘Use fokkun tongeni afalafal imw me imw!’ Iwe nge, iei ka tinikken le föri ena angang.b Chommong Chon Pwäratä Jiowa ra sopwelo le afalafal fän riäfföü are koput. Än Kot we ngün mi fel chök a tongeni atufichikich le ü ngeni minen eppet me föri met sise tufichin pwisin föri. (Mika 3:8; Mt. 17:20) Ka pwäratä pwe ka angang fän emmwenien ewe ngün mi fel ren om achocho le afalafal.
Wisen ewe Ngün mi Fel lon Mwachkkan
16. Pwata sipwe tongeni lükülük pwe Jiowa epwe tümünü nöün kewe aramas atun ewe riäfföü mi lapalap?
16 Lon mwachkkan, epwe amwarar än Jiowa äkkäeä an we ngün mi fel le apwönüetä minne a aotalo me loom. Akkomw, ekieki usun an tümün. Sia fen küna pwe Jiowa a äeä an we ngün mi fel me loom le tüttümünü ekkoch aramas me pwal unusen ewe mwuun Israel. Ina popun, sia wesewesen lükü pwe epwe pwal äeä ena chök ngün mi fel le tüttümünü nöün kewe aramas atun epwe fis ewe riäfföü mi lapalap. Sisap chök äsesser ika ifa usun Jiowa epwe tümünükich lon ena fansoun. Nge sia lükülük pwe esor och mettoch epwe amonalo seni Jiowa chokkewe mi tongei i are pinei an älisiir ren an we ngün mi fel.—2 Kron. 16:9; Kölf. 139:7-12.
17. Ifa usun Jiowa epwe äeä an we ngün mi fel lon ewe otot sefö?
17 Ifa usun Jiowa epwe äeä an we ngün mi fel lon ewe otot sefö? Ekkewe mineföön puk mi pop seni an we ngün mi fel repwe suukulo. (Pwar. 20:12) Met masouen ekkena puk? Eli, ikkena än Jiowa kewe kapasen emmwen mi titchik fän itach atun ewe engeröü ier. Ka mochen etittina masouen ekkena puk? Sia kan mwötöres le witiwiti ena otot mi fö. Epwe ifa me apwapwaan manauach lon ena fansoun lupwen Jiowa epwe äeä an we ngün mi fel le apwönüetä minne a fen aotalo fän iten fönüfan me aramas.
18. Met kopwe achocho ngeni?
18 Sisap fokkun mönükalo pwe minne Jiowa a aotalo epwe chök sopwöch, pun a pwönütä ren an äkkäeä an we ngün mi fel, ewe mettoch mi manaman lap seni meinisin. Ka kapachelong lon minne a fen aotalo me loom. Ina minne, kopwe üppos le tingorei Jiowa an we ngün mi fel me älleasochisi emmwenian. (Luk 11:13) Ren om föri ena, kopwe tongeni eäni ewe äpilükülüköch Jiowa a fen aotalo seni chök me le poputään pwe aramas repwe manau esemuch lon Paratis woon fönüfan.
[Ekkewe pwóróus fan]
b Ren pworausen emön mi pworacho ngeni nisässäü me wiliti emön mi tinikken lon ewe angangen afalafal, ppii Ewe Leenien Mas, March 1, 1994, pekin taropwe 31.
Ka Chechchemeni?
• Ifa usun Jiowa a äeä an we ngün mi fel me loom le apwönüetä minne a aotalo?
• Ifa usun Jiowa a äeä an we ngün mi fel lon ei fansoun?
• Ifa usun Jiowa epwe äeä an we ngün mi fel lon mwachkkan le apwönüetä minne a fen aotalo me loom?
[Pwóór lón pekin taropwe 23]
Ka Kan Fiti Sassaramaloon Ekkewe Pworaus mi Enlet?
Jiowa a chök affata weween ekkewe pworaus mi enlet lon Paipel le asarama nöün kewe aramas. Ikkefa ekkoch pworaus mi ffatolo lon Ewe Leenien Mas?
▪ Met än Jises kapas monomon usun iis a äiti ngenikich usun mämmäärin än emön ririöch ngeni Kot? (Mt. 13:33)—July 1, 2008, pekin taropwe 25-26.
▪ Ineet a muchulo kökköön Chon Kraist ngeni ewe äpilükülükün manau lon läng?—January 1, 2008, pekin taropwe 23.
▪ Met weween fel ngeni Jiowa “lon ngun”? (Jon 4:24)—November 1, 2002, pekin taropwe 21.
▪ Menni kiänin ewe imwenfel chon ewe mwich mi lapalap ra kan angang lon? (Pwar. 7:15)—March 1, 2010, pekin taropwe 29.
▪ Ineet epwe fis käimufesenin ekkewe siip me ekkewe siike? (Mt. 25:31-33)—July 1, 2008, pekin taropwe 26.