Än Kot we Manaman a Emmweni Aramas le Atun ekkewe Aposel me Ikenäi
“Ewe chok [manaman mi fel] mi forata ekkeei mettoch meinisin.”—1 KOR. 12:11, TF.
1. Met sipwele käeö lon ei lesen?
A FIS ekkoch mettoch mi amwarar atun ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33. Ina ewe atun Kot a ninatiw an we manaman woon nöün kewe chon angang! (Fof. 2:1-4) Kot a poputä le äeä an we manaman le emmweni nöün kewe aramas lon pwal och sokkun napanap. Lon ewe lesen mwen ei sia käeö ifa usun än Kot we manaman a älisi nöün kewe mi tüppwöl loom ar repwe föri mettoch mi weires ngeniir lon ar angang ngeni Kot. Nge ifa sokkofesenin napanapen än Kot we manaman emmweni nöün kewe chon angang mwan me mwirin poputään ewe mwichefelin Chon Kraist? Me ifa usun ekkewe Chon Kraist ra küna feiöch seni emmwenien än Kot we manaman mi fel ikenäi? Ina met sipwele käeö lon ei lesen.
“Nengeni, Ngang Nöün ewe Samol Chon Angang”
2. Met Meri a silei usun än Kot we manaman?
2 Meri a nom lon ewe ruumw watte lon Jerusalem atun Kot a ninatiw an we manaman. (Fof. 1:13, 14) Nge me mwen ena rän, Meri a fen silei me loom pwe Kot a tongeni föri mettoch mi amwarar ren an we manaman. Lap seni 30 ier loom Jiowa a siwili manauen Jises lon läng ngeni fönüfan. Me a äeä an we manaman pwe epwe efisi än Meri epwe kolu inaamwo ika esaamwo tori mwän.—Mt. 1:20.
3, 4. Ifa meefien Meri ren minne Kot a tingorei an epwe föri? Ifa usun sipwe tongeni äppirü i?
3 Pwata Jiowa a filatä Meri? Mwirin än ewe chonläng ereni Meri pwe epwe nöünatiw nöün Kot we, Meri a apasa: “Nengeni, ngang nöün ewe Samol chon angang. Epwe fis ngeniei usun om apasa.” (Luk 1:38) Minne Meri a apasa a pwäraatä masouen letipan. A tipemecheres le föri met Kot a mochen an epwe föri. Ese eisini ewe chonläng ika epwe ifa ekiekin aramas usun an epwe pwopwo are niuokkus ika Josef esap chüen pwülüweni. Ren an apasa pwe i nöün Jiowa chon angang a pwäraatä pwe a unusen lükülük woon Jiowa.
4 Fän ekkoch ka meefi pwe wisom kewe lon om angang ngeni Kot a kon chommong me rese pwäk reom? Emön me emön kich epwe pwisin eisini: Ua unusen lükülük pwe Jiowa epwe älisiei le pwäkini ekkewe mettoch me ren letipan? Ua enletin mochen apwönüetä minne Jiowa a mochen ngang upwe föri? Kopwe lükülük pwe Jiowa epwe fang an we manaman ngeni chokkewe mi unusen lükülük woon me älleasochisi pwe i ar sou nemenem.—Fof. 5:32.
Ewe Manaman mi Fel a Älisi Piter
5. Ifa usun ewe manaman mi fel a älisi Piter mwen ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33?
5 Usun chök Meri, ewe aposel Piter a pwisin küna manamanen angangen än Kot we manaman mi fel me mwen ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33. Jises a ngeni Piter me pwal ekkewe ekkoch aposel ewe manaman pwe repwe tongeni asüolo ekkewe chonläng mi ngaw. (Mark 3:14-16) Inaamwo ika ese kon watte pworaus usun ena mettoch lon Paipel, nge usun itä Piter a äeä ewe manaman. Pwal och, lupwen Jises a ereni an epwe fetäl woon ewe Setin Kalili, Piter a tongeni fetäl ren älillisin ewe manaman mi fel. (Älleani Mattu 14:25-29.) A ffat pwe Piter a tongeni föri ekkeei mettoch mi amwarar pokiten a lükülük woon älillisin ewe manaman mi fel. Mwirin, ena manaman a atufichi Piter me ekkewe ekkoch chon käeö ar repwe föri chommong mettoch.
6. Met än Kot we manaman a älisi Piter le föri atun ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33, pwal mwirin ena rän?
6 Lon ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33, ewe manaman mi fel a atufichi Piter me ekkewe ekkoch ar repwe tongeni fos ngeni ekkewe chon etto Jerusalem lon pwisin ar kapas. Mwirin Piter a ütä me afalafal ngeni ekkewe aramas. (Fof. 2:14-36) Piter a fen meefi niuokkus fän ekkoch, are mwittir föri ekkoch mettoch nge ese akkomw ekieki. Iwe nge mwirin an angei ewe manaman mi fel a pwora le afalafal inaamwo ika a küna koput me aramas ra eniuokkusu an esap chüen afalafal. (Fof. 4:18-20, 31) Kot a fang ngeni Piter an we manaman pwe epwe tongeni silleni ekkoch mettoch. (Fof. 5:8, 9) Än Kot we manaman a pwal mwo nge atufichi Piter an epwe amanauasefäli emön.—Fof. 9:40.
7. Ikkefa äitien Jises kewe Piter a kerän chök weweiti mwirin an kepit ren ewe manaman mi fel?
7 Mwen ewe ränin Pentikos, Piter a weweiti chommong pworaus mi enlet Jises a afalafala. (Mt. 16:16, 17; Jon 6:68) Nge a pwal wor ekkoch pworaus mi enlet a kerän weweiti mwirin ewe ränin Pentikos. Äwewe chök, Piter ese silei pwe mwirin ülüngät rän Jises epwe manausefäl nge esap lon inisin fituk, ese pwal weweiti pwe ewe Mwuun Kraist epwe nom lon läng. (Jon 20:6-10; Fof. 1:6) Ese silei pwe aramas repwe tongeni feitä läng me nemenem lon ewe Mwuun läng. A kerän weweiti äitien Jises keei mwirin än ewe manaman mi fel feitiw woon lon ewe ränin Pentikos me a kefilitä an epwe manau lon läng.
8. Menni sile ekkewe mi kepit me ekkewe ekkoch siip ra tongeni angei?
8 Mwirin än nöün Jises kewe chon käeö angei ewe manaman seni Kot ra kerän weweiti äitien Jises kewe rese weweiti me mwan. Ewe manaman mi fel a emmweni ekkewe chon makkeei ewe Tesin Krik lon Paipel le makkeei ekkewe enlet mi amwarar usun minne Jiowa a tipeni. (Ef. 3:8-11, 18) Ikenäi, ekkewe mi kepit me ekkewe ekkoch siip ra pwal tongeni käeö ekkena pworaus mi enlet. (Jon 10:16) Ka kilisou ren om silei me weweiti än Kot we kapas ka angei me ren älillisin än Kot we manaman?
Paul a Ur ren ewe Manaman mi Fel
9. Ren älillisin ewe manaman mi fel, met Paul a tongeni föri?
9 Orun eü ier mwirin ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33, Saul ewe a iteni Paul, a pwal kepit ren ewe manaman mi fel. Än Kot we manaman a atufichi Paul le föri och mettoch sia chüen küna feiöch seni tori ikenäi. Äwewe chök, ewe manaman mi fel a emmweni i le makkeei ekkewe 14 puk lon Paipel. Usun chök ren Piter, än Kot we manaman a älisi Paul le weweiti me mak usun ewe sokkun äpilükülükün manau lon läng esap tongeni kitetterilo me mälo. Ren älillisin ewe manaman mi fel Paul a tongeni asüolo ekkewe chonläng mi ngaw, echikaraatä ekkewe mi semwen, pwal mwo nge amanaua ekkewe mi mälo! A pwal atufichi Paul le föri eü angang mi kon lamot lap seni ekkena. Ina ewe angang chon fel ngeni Kot ikenäi ra pwal föfföri, ewe manaman mi fel a pwal emmweniir nge esap chök lon ewe esin napanap a emmweni ekkewe Chon Kraist loom.
10. Ifa usun ewe manaman mi fel a älisi Paul an epwe tufichin fos?
10 Paul, a ‘ur ren än Kot we manaman mi fel,’ iwe a fos fän pwora ngeni emön chon oputa fel mi enlet. Ewe kepinaan Saipros a aüseling ngeni ar pwoppworausfengen. A fokkun ingelo ren ekkewe pworaus me a etiwa ewe enlet. Ewe Paipel a apasa pwe ei mwän “a weitifengen ren ewe afalafal usun [Jiowa].” (Fof. 13:8-12, TF) A ffat pwe Paul a silei pwe än Kot we manaman mi fel chök a tongeni atufichi an epwe afalafala ewe enlet fän pwora. (Mt. 10:20) Mwirin a tingorei ewe mwichefelin Efisus an epwe ikkioteki ‘pwe Kot epwe aiti ngeni ekewe kapas epwe apasa lon an afalafal.’—Ef. 6:18-20.
11. Ifa usun än Kot we manaman a emmweni Paul?
11 Än Kot we manaman mi fel a atufichi Paul le fos, nge fän ekkoch a pinei Paul an epwe afalafal lon ekkoch leeni. Ewe manaman mi fel a emmweni Paul lon an säi usun emön misineri. (Fof. 13:2; älleani Fofor 16:6-10.) Jiowa a chüen äeä an we manaman le ekkemmweni ewe angangen afalafal ikenäi. Usun chök Paul, meinisin nöün Jiowa kewe chon angang mi älleasochis ra afalafala ewe enlet fän pwora me tinikken ükükün ar tufich. Inaamwo ika napanapen än Jiowa äeä an we manaman le emmwenikich a sokkolo seni napanapen an emmweni Paul, nge sia tongeni lükülük pwe ren an manaman, Jiowa a chüen “panato” ngeni ewe enlet chokkewe mi letip wenechar.—Jon 6:44.
A Wor Sokkopaten Angangan
12-14. Än Kot we manaman a angang woon meinisin nöün Kot kewe chon angang lon eü chök napanap? Äweweei.
12 Ikenäi sia fokkun pöchökkül ren ach älleani ifa usun Jiowa a efeiöchü än ekkewe mi kepit we mwichefel le atun ekkewe aposel. Lon ena atun ewe manaman mi fel a ngeni ekkewe Chon Kraist ekkewe tufich mi kkolo aüchear are ‘lifang.’ Nengeni alon Paul we ngeni ewe mwichefelin Korint lon an we fansoun usun än Kot kewe liffang me ren an we manaman. A apasa pwe a wor sokkopaten liffang ren chök än Kot we manaman, mi wor sokkopaten angang, nge sia angang ngeni emön chök Samol. Mi wor sokkopaten angangen än Kot we manaman, nge emön chök Kot a atufichi emön me emön le föri angangan meinisin. (1 Kor. 12:4-6, 11) Paul a apasa pwe än Kot we manaman mi fel a tongeni angang woon nöün Kot kewe sokkopaten chon angang pwe repwe tufichin föri eü angang Kot a tipeni. Ewe manaman mi fel a emmweni ewe “mwich mi kisikis” me ekkewe “ekkoch siip.” (Luk 12:32; Jon 10:16, TF) Nge än Kot we manaman a angang woon emön me emön chon ewe mwichefel lon sokkopaten napanap.
13 Äwewe chök, ekkewe elter ra kefilitä me ren ewe manaman mi fel. (Fof. 20:28) Nge esap meinisin Chon Kraist mi kepit ren än Kot we manaman ra wiseni ewe wis elter lon ewe mwichefel. Weween a sokkopat angangen än Kot we manaman woon chon ewe mwichefel.
14 Ewe manaman mi alükülükü ekkewe mi kepit pwe iir nöün Kot kewe mumu, pwal ina chök ewe manaman Jiowa a äeä le amanauatä Jises ngeni ewe manau lon läng. (Älleani Rom 8:11, 15, Ewe Kapasen God.) Pwal ina chök ewe manaman Jiowa a äeä le föratä unuselapen läng me fönüfan. (Ken. 1:1-3) Ina pwal chök ewe manaman Jiowa a äeä le elipwäköchü Pesalel an epwe föri ewe angang mi kkolo aüchean woon ewe imwen fel mangaku. Pwal ina chök ewe manaman a ngeni Samson ewe esin pöchökkül mi lululo pwe epwe föri ekkewe mettoch ese wor emön a tongeni föri, a pwal älisi Piter an epwe fetäl woon ewe säät. Ina minne, än emön epwe nom fän emmwenien ewe manaman mi fel ese wewe ngeni an epwe kepit ren ewe manaman mi fel. Ren än emön kepit ren ewe manaman mi fel ina eü me lein angangen än Kot we manaman mi kkolo aüchean. Kot a wisen filatä iö kewe repwe kepit ren an we manaman.
15. Epwe wor muchuloon än Kot angangen epiti aramas ren an we manaman mi fel? Äweweei.
15 Än Kot we manaman mi fel a angang woon nöün kewe chon angang mi tüppwöl lon chommong napanap. A fen akkangang woor ren fite ngeröü ier me mwen än Kot poputä le epiti aramas ren an we manaman. Ena angang a poputä lon ewe ränin Pentikos lon ewe ier 33, nge epwe wor muchuloon. Inaamwo ika epwe much, nge än Kot we manaman epwe chök chüen akkangang woon nöün Kot kewe aramas pwe epwe älisiir le föri letipan tori feilfeilo.
16. Ren älillisin än Kot we manaman mi fel, met nöün kewe chon angang ikenäi ra föfföri?
16 Ren älillisin än Kot we manaman mi fel, met nöün kewe chon angang ikenäi ra föfföri? Pwarata 22:17 a pölüweni: “[Än Kot we manaman] me ewe Fin apwüpwülü söfö ra apasa, ‘Etto!’ Ir meinisin mi rongorong ekei kapas repwe apasa, ‘Etto!’ Iwe, iö mi kaka epwe etto, nge iö a mochen epwe ünümi ewe kolukun manau, nge esap möni, epwe etto.” Ren älillisin ewe manaman mi fel Chon Kraist ikenäi ra etiwa “iö a mochen” an epwe ünümi ewe konikin manau. Ekkewe Chon Kraist mi kepit ra emmweni ei angang, me ekkewe ekkoch siip ra fitiir. Ewe manaman mi fel a emmweni ekkena ruu mwichen aramas. Ra pwäraatä ar fangolo manauer ren ar papatais fän “iten ewe Sam, ewe Nau me [ewe manaman mi fel.]” (Mt. 28:19) Iir meinisin ra uwaani uwaan ewe manaman mi fel lon manauer. (Kal. 5:22, 23) Ren älillisin än Kot we manaman ra achocho le eäni manau mi limöch mi apwapwaai Kot.—2 Kor. 7:1; Pwar. 7:9, 14.
Tittingor än Kot we Manaman mi Fel
17. Ifa usun kopwe pwäraatä pwe än Kot we manaman a nom reom?
17 Ese lifilifil ika ka eäni äpilükülükün manau esemuch lon läng are woon fönüfan, nge Jiowa a tongeni ngonuk ewe “tufich mi somwola” pwe kopwe tongeni amwöchü om tüppwöl tori sopwoloon. (2 Kor. 4:7) Eli aramas repwe kirikiringaw ngonuk are takiruk pokiten om föri ewe angangen afalafal. Nge ika kese mut ngeni ar repwe eppetuk, iwe ka pwäraatä pwe än Kot we manaman a nom reom. Chechchemeni pwe ika ‘ka küna turunufas fän äsengesin iten Kraist, kopwe pwapwa pun än Kot we manaman mi fel me lingan a nonnom reom.’—1 Pit. 4:14, NW.
18, 19. Ifa usun Jiowa a äeä an we manaman mi fel le älisuk? Kopwe tipeppos le föri met?
18 Kot a fangefatelo an we manaman mi fel ngeni chokkewe mi enletin tingor. Epwe tongeni elipwäköchük me alapaalo om mochen angang ngeni Kot ükükün om tufich. ‘Kot ewe a angang woom, epwe afisätä om mochen me om tufichin apwönüetä letipan.’ Ren älillisin ewe manaman mi fel me om tinikken le “amwochata ewe kapasen manau,” kopwe tufichin ‘achocho le anganga püsin om küna manau fän niuokus me chechech.’—Fil. 2:12, 13; 2:16, TF.
19 Fän om unusen lükülük woon än Kot we manaman, achocho le apwönüetä minne Jiowa a ewisa ngonuk, elipwäköchukolo lon ena angang me tingor än Jiowa älillis. (Jem. 1:5) Epwe älisuk le weweiti an we Kapas, afalafala ewe kapas allim me elikiitük fän osukosuk. Iei met Jises a pwonei: “Oupwe tütüngor, iwe, oupwe angei, oupwe küküt, iwe, oupwe künakün, oupwe fichifich, iwe, epwe wor asam mi suk ngenikemi.” (Luk 11:9, 13) A pwal kapachelong ach tingor an we manaman mi fel. Ina minne, tittingor ngeni Jiowa pwe kopwe usun nöün kewe chon angang mi tüppwöl, iir kewe ra nom fän emmwenien an we manaman mi fel.
Ka Tongeni Äweweei?
• Ifa usun sia tongeni äppirü Meri me küna feiöch seni?
• Ifa usun än Kot we manaman a emmweni Paul?
• Ifa usun än Kot we manaman a emmweni nöün Kot kewe chon angang ikenäi?
[Sasing lon pekin taropwe 26]
Än Kot we manaman a atufichi Paul an epwe pwora le fos ngeni ewe sourong
[Sasing lon pekin taropwe 28]
Ewe manaman mi fel a kawor ngeni ekkewe mi kepit me ekkewe ekkoch siip me ra küna emmwen seni