Pworoingawen Nemenem—Ifa Úkúkún Chéúlóón?
“Ám kompeni a kan féri ekkóch angang fán iten eú ofesin mwú. Fán chómmóng aua kan witiwit ruu ika úlúngát maram pwe aupwe angei peioffúm. Nge, kukkuto chék, emén chón angangen mwú a kékkériei wóón phone. A erá pwe ika aupwe ngeni och moni, iwe, epwe emwittirawu peioffúm.”—JOHN.a
KA FEN nóm fán ena sókkun pwúngúngaw? Neman esap ren ena sókkun pwóróus asan, nge ese mwáál ka fen meefi riáfféún.
A wor ewe repot me ren ewe mwicheich itan Transparency International, eú etittin wóón sókkópaten nemenem me ren meefien aramas. Lón ena etittin ika eú fénú a eáni ewe score “0” a wewe ngeni pwe nemeneman mi fókkun pworoingaw, me ewe score “10” a wewe ngeni pwe mi fókkun wenechar an nemenem. Nge ewe repot lón ewe 2011 a erá pwe “lap ngeni ekkewe 183 fénú mi nóm fán chosa ra angei ewe score kis seni nimu feitiw.” Ruu ier mwan, ena mwicheich a apasa pwe an we repot lón ewe ier 2009 a pwáraaló chéúlóón pworoingaw, iei met a mak: “A ffat pwe efeiengawen pworoingaw a chéú ekis meinisin wóón unusen fénúfan.”
Fán ekkóch efeiengawen ewe mettóch pworoingaw a fókkun watte. Áwewe chék, ewe puk itan Time a erá pwe “pworoingaw me túmúnúngaw” iir ekkóch me lein ekkewe popun a kon watte chóchóón ekkewe ra máló lón ewe chchechin fénú a tori Haiti lón 2010. A pwal apasa: “Pokiten ekkewe chón chek seni mwú ra angei monien emichimich, iwe, ra chék apwúngaló kaútáán ekkewe imw watte esaamwo wesewesen chek núkúnúkéchún me ren allúkún mwú.”
Mei wor och mettóch epwe unusen pwákini pworoingaw? Ren ach sipwe pélúweni ei kapas eis, mi lamot sipwe weweiti populapen an a fis pworoingaw. Sipwe ppii lón ewe lesen mwirin ei.
a A siwil itan.
[Ekis Pwóróus lón pekin taropwe 3]
“Pworoingawen nemenem ina án aramas áeámwáálli péchékkúlen ar nemenem fán iten pwisin feiéchúr. A eriáfféwú meinisin iir kewe manawer, tufichiir me pwapwaar a lóngólóng wóón wenecharen ekkena chón nemenem.”—TRANSPARENCY INTERNATIONAL