Án Kot We Mwú​—Eú Nemenem Ese Wor Pworoingaw Lón

Nge met, kese pwal tipeeú pwe ika a chéúló pworoingaw lein ekkewe aramas, iwe epwe chék pwal wor pworoingaw lón mwú ika a pop seni aramas? Ika ina, iwe eú mwú ese wor pworoingaw lón ese tongeni feito seni aramas. Paipel a áweweei eú mwú mi ina usun, ina án Kot we Mwú, ewe Jesus a áiti ngeni néún kewe chón káé ar repwe iótek usun.​—Mateus 6:9, 10.

Án Kot we Mwú ina wesewesen eú mwú mi nemenem seni láng. Epwe siwili meinisin mwúún aramas. (Kölfel 2:8, 9; Pwärätä 16:14; 19:19-21) Án Kot epwe amóeló pworoingaw lón mwú, ina eú me lein ekkewe feiéch ewe Mwúún Kot epwe féri fán ásengesin aramas. Sipwe káé usun wonu mettóch lón ewe Mwúún Kot mi anúkúnúkú ngenikich pwe epwe wesewesen fis ena.

1. MANAMANEN NEMENEM

EWE OSUKOSUK: Monien mwúún aramas a feito seni ekkewe aramas mi nóm fán ar nemenem, nge lap ngeni a feito seni ar takises. Ei moni mi kan kawor ngeni mwú a efisi án ekkóch néúwisin mwú repwe mochen solááni, nge pwal ekkóch ra etiwa liffangen emichimich seni aramas mi mochen repwe akúkkúnatiw ar takises are méén ekkóch mettóch ra ménatiw ngeni mwú. Nge met mwirilóón? Ewe mwú a kan awattei méén takises pokiten ese unus ar moni tolong, nge ar féri ena a kan efisi án aramas repwe pwal pworoingawoló. Lupwen a fis ena, ekkewe aramas mi wenechar iir ra kon lien weires ren.

MINNE EPWE PWÁKINI: Án Kot we Mwú a angei an péchékkúlen nemenem seni ewe Kot mi unusen manaman, Jiowa.a (Pwärätä 11:15) Ese pwal lamot an epwe ioni takises ren an epwe féri an angang. “Pöchökülen [án Kot] manaman” me an fangafangéch a anúkúnúkúkich pwe an we Mwú epwe awora mettóch meinisin mi lamot ngeni chókkewe mi nóm fán an nemenem.​—Aisea 40:26; Kölfel 145:16.

2. SOUNEMENEM

EWE OSUKOSUK: Susan Rose-Ackerman, ewe sia fen álleani meefian lón ewe lesen mwen ei, a erá pwe ewe angangen amóeló pworoingaw “a lamot epwe poputá seni [ekkewe néúwis mi nóm] asan.” Aramas rese chúen lúkúlúk wóón mwúún aramas lupwen ra sótun amóeló pworoingawen ekkewe polis are chón customs nge ra tunaló ewe pworoingaw lein ekkewe néúwis tekia. Pwal eú, pwal mwo nge emén aramas mi fókkun wenechar mi wisen sounemenem i a chúen nóm fán nemenien tipis. A ina usun met Paipel a apasa: “Esap fokun wor eman chon pwüng won fanüfan a chök föri mine a pwüng fansoun meinisin.”​—Än Salomon Afalafal 7:20.

MINNE EPWE PWÁKINI: Jesus Kraist, ewe Kot a filatá an epwe Sounemenemen an we Mwú, a fókkun sókkóló seni aramas rese unuséch pún i ese tongeni tupuló le féri minne mi mwáál. Jesus a pwáraatá pwúngún ena ren an ese etiwa ewe liffangen emichimich mi watte seni meinisin, ina “mwün fanüfan meinisin me linger.” Ewe Tefil, ewe sounemenemen fénúfan, a pwonei an epwe fang ngeni Jesus ekkena mettóch ika pwe epwe féri eú féfférún fel ngeni i. (Mateus 4:8-10; Johannes 14:30) Pwal mwo nge atun Jesus a nóm lón watteen riáfféú me arap ngeni máló, i a úppós le akkamwéchú an tuppwél ren an ese mochen únúmi ewe mettóch mi tongeni amóeló an metek nge epwe pwal angawaló an mirit. (Mateus 27:34) Iei Kot a fen amanawasefálietá Jesus ngeni manaw lón láng, iwe i a fen ánnetatá pwe a unusen fich ngeni an epwe nemenem lón ewe Mwúún Kot.​—Filipi 2:8-11.

3. NÚKÚCHAR

EWE OSUKOSUK: Lón chómmóng fénú a kan wor úttút iteitan, iwe itá ina alen án aramas repwe tongeni atowu ekkewe néúwis mi pworoingaw seni wiser. Iwe nge ren enletin, a mecheres an epwe wor pworoingaw lón ekkewe angangen campaign me úttút, pwal mwo nge lón ekkewe fénú usun itá mwúúr mi kókkótéch. Ren án ekkewe mi pisekisek awora moni are pwal och álillis fán iten angangen campaign, iwe a tongeni kon watte ar manaman wóón ekkewe néúwisin mwú.

Ewe soukapwúng itan John Paul Stevens seni án Merika Imwen Kapwúng Tekia a makkeei pwe ena sókkun mettóch “esap chék tongeni atai pwúngún me échún ewe Mwú, nge pwal án aramas lúkúlúk wóón.” Iwe, esap eú minen ámáirú án chómmóng aramas wóón unusen fénúfan ekieki pwe pekin lón politics ina ewe sókkun mwicheich mi lululó pworoingawan seni meinisin mwicheich.

MINNE EPWE PWÁKINI: Pokiten án Kot we Mwú ina eú nemenem mi núkúchar me epwe nóm tori feilfeiló chék, iwe, esap mwo nge tongeni wor angangen campaign are úttút mi otuputup. (Taniel 7:13, 14) Pokiten Kot a filatá ewe Sounemenemen ena Mwú, iwe, manamanen ena Mwú ese lóngólóng wóón úttút me esap tongeni taló ren úttút. Pokiten a fókkun núkúchar, iwe, iteitan epwe féri minne epwe enletin álisi aramas tori feilfeiló.

4. ALLÚK

EWE OSUKOSUK: Lepoputáán, neman kopwe ekieki pwe mineféén allúk a tongeni ekisikisaaló pworoingaw. Iwe nge, sousile ra kúna pwe kaworen chómmóng allúk a kan alapaaló alen an epwe wor pworoingaw. Pwal och, a kon watte moni towu fán iten pwénútáán ekkewe allúk mi ffér pwe repwe ekisikisaaló pworoingaw, iwe nge rese kan sópwéch.

MINNE EPWE PWÁKINI: Ekkewe allúk fán iten ewe Mwúún Kot ra fókkun múrinné seni án ekkewe mwúún aramas. Áwewe chék, Jesus ese eiteitatiw chómmóng allúk ren met sipwe féri are met sisap féri, nge a awora eú allúk mi aúchea usun féfférúch ngeni aramas. A apasa: “Oupwe föri ngeni aramas usun mine oua mochen repwe föri ngenikemi.” (Mateus 7:12) Pwal och, ekkewe allúk fán iten ewe Mwúún Kot ra weneiti án aramas féffér me met a amwékútúúr le féri mettóch. Jesus a apasa: “Kopwe echeni chon arum usun chök püsin om echenuk.” (Mateus 22:39) Pwúngún, Kot a tongeni silei masouen letipach, iwe a silei ika sia álleasolapa ekkena sókkun allúk.​—1 Samuel 16:7.

5. NAPANAPEN ARAMAS

EWE OSUKOSUK: Án aramas ekieki chék pwisin iir me tipemmóng ikkena ekkewe mettóch mi kan efisi pworoingawen nemenem. Néúwisin mwú me néúr aramas ra kan eáni ekkena sókkun napanap. Lón ewe lesen mwen ei sia fós usun eú watteen sitowa a mwittir ta lón Seoul, South Korea pokiten án ekkewe néúwisin mwú etiwa liffangen emichimich seni ekkewe chón ffér imw, ekkewe ra silei pwe liffangen emichimich epwe amékúkkúnatiw liwinin kaúún imw lap seni ar áeá sókkun pisek mi péchékkúl me ar féréchú ar angang.

Ren an epwe tongeni móló pworoingaw, a lamot aramas repwe káé ifa usun repwe pwákini ekkewe napanap mi fótóló lón letiper, áwewe chék ren tipemmóng me ar ekieki chék pwisin iir. Iwe nge, mwúún aramas rese mochen féri ei sókkun minen káit me ese wor ar tufich le féri.

MINNE EPWE PWÁKINI: Án Kot we Mwú a tongeni unusen amóeló pworoingaw ren an asukula aramas ifa usun repwe ú ngeni ewe ekiek mi ngaw mi efisi pworoingaw.b Ei esin minen káit a álisi aramas pwe ‘letiper me ekiekir epwe fokun söfösefäl.’ (Efisos 4:23) Ra káé ar repwe ekkesiwili ar tipemmóng me ekieki chék pwisin iir ngeni menemenéch me ekieki ekkewe ekkóch.​—Filipi 2:4; 1 Timoty 6:6.

6. CHÓN LÓN MWÚ

EWE OSUKOSUK: Pwal mwo lón eú leeni aramas lón iir mi aramaséch me a wor asukul lón fán iten án aramas repwe féfféréch, ekkóch aramas repwe filatá ar resap wenechar me repwe pworoingaw. Ekkewe sousile ra mirititi pwe ina ewe popun mwúún aramas rese tongeni amóeló pworoingaw. Ekkewe mwú ra kan chék ápilúkúlúkú pwe repwe tongeni chék akúkkúnaló pworoingaw me minne a atoto.

MINNE EPWE PWÁKINI: Án ewe United Nations Etipeeú Usun Ataween Pworoingaw (Convention Against Corruption) a erá pwe ren an epwe móló pworoingaw, a lamot mwúún aramas repwe apéchékkúla “pwúng, wenechar me alúkúlúk.” Pwúngún pwe a múrinné ar na achocho, nge án Kot we Mwú ese chék apéchékkúla ekkena napanap, nge a fen allúkú ngeni chókkewe mi nóm fán an nemenem ar repwe eáni ekkena napanap. Paipel a apasa pwe ese mumu ngeni “chon tipemong” me “chon chofona” ar repwe nónnóm fán nemenien án Kot we Mwú.​—1 Korint 6:9-11; Pwärätä 21:8.

Aramas ra tongeni káé ifa usun repwe álleasochisi án Kot kewe allúk mi tekia. Ekkewe popun Chón Kraist ra ánnetatá pwúngún ena. Áwewe chék, lupwen ewe chón káé itan Simon a mochen mééni ewe manaman mi fel seni ekkewe aposel, iir rese mochen etiwa ena liffangen emichimich me ra ereni: “Kopwe ekieksefäl seni om ei ekiek mi ngau.” Lupwen Simon a mirititi efeiengawen minne a mochen, a tingorei ekkewe aposel ar repwe iótek fán itan pwe epwe likitaló ena esin ekiek.​—Föför 8:18-24.

IFA USUN KOPWE WILITI CHÓN LÓN EWE MWÚÚN KOT

Ese lifilifil ika en seni menni fénú, nge ka tufichin wiliti chón lón án Kot we Mwú. (Föför 10:34, 35) Ewe minen káit mi kawor me ren án Kot we Mwú, ewe mi kawor iei ngeni aramasen unusen fénúfan, epwe áiti ngonuk ifa usun. Chón Pwáraatá Jiowa repwe pwapwa le áiti ngonuk ar kókkótun káé Paipel ngeni aramas lón pwisin imwer nge ese kamé, a kan fis iteiten wiik nge lón chék engol minich are lap seni. Ka tongeni káé chómmóng mettóch usun ewe kapas allim fán iten ewe “Mwün Kot,” kapachelong ifa usun epwe amóeló pworoingawen nemenem. (Lukas 4:43) Aua etiwok óm kopwe chuuri ekkewe Chón Pwáraatá lón leeniom we are tétá wóón ám we Web site, jw.org.